Strafprocesrecht
OVERZICHT VAN DE STRAFPROCEDURE
○ Strafvordering = sanctioneren v een inbreuk op de maatschappelijke orde
■ Voorwerp van strafvordering: toepassing van een straf of maatregel
■ strafvordering uitgeoegend door OM (= vertegenwoordiger v samenleving)
○ Burgerlijke vordering: doel = herstel vd schade
■ Voorwerp: teruggave of schadevergoeding
■ OM is onbevoegd om burgerlijke vordering uit te oefenen
○ Actoren:
■ 1) Beklaagde (= diegene die geviseerd wordt in strafprocedure) <-> verdachte <->
beschuldigde <-> inverdenkinggestelde => verschillende benamingen met
verscillende betekenissen
■ 2) Openbaar ministerie/parket
● Spilfiguur die ervoor zorgt dat strafprocedure tot goed einde gebracht kan
worden
○ OM is niet in elk land aanwezig
● Typologie van strafprocedure
○ a. Accusatoir -> Angelsaksische wereld
■ Arbiter heeft 2 partijen tegenover zich:
slachtoffer en verdachte
● partijen in gelijkwaardige positie
en ze proberen rechter te
overtuigen
■ Geen orgaan dat verantwoordelijk is om
ambtshalve namens de staat ervoor te zorgen
dat proces gevoerd wordt
○ b. Inquisitoir (-> bij ons dit model)
■ In 14e E is men gaan denken centraal orgaan te
creëren dat instaat voor belangen van overheid
● Ook onder invloed van kerkelijk
recht -> men ging toen mensen
zoeken die inbreuken pleegden in
de kerkelijke sfeer
■ => zo is OM gegroeid en vandaag is het de
spilfiguur/motor van het proces
■ OM treedt op als vervolgende partij => het is
een partij met maatschappelijk profiel -> in
maatschappelijk belang
● Prof haat term aanklager want
dat geeft indruk dat OM alleen
mensen aanklaagt om ze te laten
veroordelen -> het is iemand die
handelt in belang van staat en dat
kan strengheid maar ook
mildheid met zich meebrengen
● Het is dus een partij -> dan leidt
men ook af dat er tss OM en
rechter een onafhankelijkheid is
, ○ Dus als OM iets
wenst in een proces
dan zal het OM
vragen kunnen
stellen, vorderingen
kunnen stellen
MAAR rechter nooit
verplicht dit
standpunt te volgen
○ Rechter kan ook niet
aan
vertegenwoordiger
van OM
rechtstreeks bevel
geven
■ 3) Slachtoffer van misdrijf
● Niet altijd slachtoffer aanwezig/slachtofferloze strafprocessen
● Wat doe je met rechtspositie van slachtoffer in proces?
○ Heeft die er niks mee te maken?
○ Of moet die net altijd hoorrecht hebben en dus status van
volwaardige partij krijgen?
■ In België heb je mogelijkheid als slachtoffer om
je burgerlijke partij (BP) te stellen en hierdoor
kunnen ze een plaats opeisen binnen
strafproces
■ Krijgt deze partij dan evenveel rechten als
dader? Of zijn er verschillen? En hoe worden
deze verantwoord?
■ 4) CAP -> civielrechtelijke aansprakelijke partij
● Belangrijk als er financiële belangen aan de orde zijn
● Bepaalde personen moeten financieel waarborg kunnen staan voor
handelingen van personen die in relatie tot hun staan vb. ouders-kids,
werkgever-werknemer (misdrijf gebeurt wel eens in context van
dienstverband -> vb. ongeval door vrachtwagenbestuurder met dood tot
gevolg => werkgever AS voor werknemer maar welke AH is dit? ->
werkgever in strafproces binnengebracht = civielrechtelijke gehoudenheid
=> stel werknemer veroordeeld tot financiële sancties dan kan CAP
instaan hiervoor = financiële waarborg)
● Het gaat enkel over bepaalde veroordelingen
○ Regel = CAP staat in voor burgerrechtelijke gevolgen van
strafrechtelijke veroordeling en niet voor strafrechtelijke
vorderingen
■ Veroordeling tot boete en gevangenis, dan
wellicht ook schadevergoeding betalen en die
zal de CAP dan betalen => dit is een gunstige
regeling tvv de slachtoffers want dezen kunnen
hun schadevergoeding dan ook eisen bij CAP
(wellicht veel solvabeler) en niet enkel bij
werknemer
, ■ Ander burgerrechtelijk gevolg zijn proceskosten
en ook hier staat beklaagde voor in dus als er
CAP is in de zaak zal deze de proceskosten
betalen DUS opnieuw belang van CAP
○ Uitzondering = wetgever heeft in aantal wetten staan dat
CAP ook gehouden is tot betaling van geldboete
● Stel je bent beklaagde in strafzaak en het gaat om misdrijf ikv
dienstverband en OM heeft nagelaten om CAP in zaak te betrekken en
burgerlijke partij heeft dat ook nagelaten dus beklaagde denkt oei geen
CAP
○ Kan een beklaagde zeggen ik ga zelf een CAP in zaak
betrekken? Want dit kan niemand benadelen (enkel CAP zelf
want zij staan in voor schuld van ander)
■ Deze vraag tot bij GwH -> gelijkheidsbeginsel
geschonden? NEE
● Logisch want tussen OM en CAP
is conflicterende relatie en tussen
BP en CAP ook MAAR tussen
beklaagde en CAP geen
conflicterende relatie
● DUS beklaagde kan dat niet
○ Overzicht strafprocedure:
■ Bevindt strafproces zich in onderzoeksfase of in vonnisfase/berechtingsfase?
(fase 1 en fase 2)!!! -> belangrijk om je dit altijd af te vragen
■ Onderzoeksfase:
● Opsporingsonderzoek
○ Openbaar ministerie
■ Oproeping bij P.V. (OPV) -> variant van
rechtstreekse dagvaarding maar met zelfde
finaliteit want zaak wordt ook bij rb gebracht
● Politierechtbank
● Correctionele rechtbank
■ Rechtstreekse dagvaarding RD = document
waardoor procureur (namens OM) iemand op
eenvoudige manier rechtstreeks dagvaardt
voor rb
● Politierechtbank
● Correctionele rechtbank
● Gerechtelijk onderzoek -> na gerechtelijk onderzoek gaat zaak niet
meteen naar vonnisfase <-> na opsporingsonderzoek => er is bij
gerechtelijk onderzoek een tussenprocedure (in raadkamer ->
tussenbeoordelingsfase/filterorgaan die bepaalt wat er doorstroomt naar
rb en wat er tegengehouden wordt bij raadkamer (raadkamer =
filterorgaan) => geen rechtstreekse dagvaarding)
○ Onderzoeksrechter (kan meer dan een procureur)
■ Raadkamer
, ● KI (volle lijn -> betekent dat er
niet alleen tussenbeoordeling is
in raadkamer maar nog een
tussenfase bij KI en die kan zaak
verwijzen naar hva => moeilijk en
langdurig maar wel veel
waarborgen)
○ Hof van assisen
● Kamer van inbeschuldigingstelling
KI (stippenlijn -> KI is slechts soms
aan de orde maar niet
noodzakelijk/hangt af van
omstandigheden -> hier zal zaak
daarom NOOIT naar hva gaan)
○ Politierechtbank
○ Correctionele
rechtbank
*Raadkamer = 1 persoon die een onafhankelijke rechter is (een andere
dan de onderzoeksrechter) -> onderzoeksrechter behoort tot rb van
eerste aanleg
*KI = onderdeel van Hof van beroep => het zijn 3 personen
■ Vonnisfase:
● Er zijn 3 types van misdrijf: misdaad, overtreding en wanbedrijf
● Politierechtbank
○ Overtreding -> dit is bijna niets meer en wordt bijna nooit
meer vervolgd = banaliteiten
■ Vb. nachtlawaai
○ MAAR politierechtbank doet vandaag de dag bijna enkel en
alleen wanbedrijven die zijn toegewezen aan pol rb en die de
corr rb dus verloren heeft (art 138 SV.)
■ => stuk contentieux van wanbedrijven
toegewezen en dat gaat over
verkeersmisdrijven dus waarom noemen we
het niet gewoon verkeersrechtbank want 99%
van de zaken zijn verkeersmisdrijven
● Vb. ongevallen, onopzettelijke
slagen en verwondingen in
verkeer, vluchtmisdrijf, dronken
rijden… => heel belangrijke zaken
○ Geconventionaliseerde wanbedrijven
■ Mechanisme dat zorgt voor complexiteit want
het zorgt voor denaturatie want misdrijf van
zwaardere categorie wordt omgevormd tot
misdrijf van lagere categorie
● Wanbedrijf -> overtreding
○ In beroep bij correctionele rechtbank
● Correctionele rechtbank
○ Wanbedrijven
■ vb. slagen en verswondingen, diefstal,
witwassen
○ Gecorrectionaliseerde misdaden
, ■ Mechanisme dat zorgt voor complexiteit want
het zorgt voor denaturatie want misdrijf van
zwaardere categorie wordt omgevormd tot
misdrijf van lagere categorie
● Misdaad -> wanbedrijf
○ In beroep bij Hof van beroep
● Hva
○ Niet-gecorrectionaliseerde misdaden
■ Klein segment van alle zaken -> ca 0,02%
○ Geen hoger beroep -> toch opvallend want dit gaat over de
belangrijkste zaken MAAR het volk beslist
DE BESLISSING INZAKE DE VERVOLGING
● 3 kanalen die leiden tot opstelling van APV (aanvankelijk proces-verbaal)
○ Aangifte:
■ Iedereen kan aangifte doen bij politie van een of ander misdrijf -> aangifte
als privépersoon
■ Ambtelijke aangifte(plicht) -> elke ambtenaar die in uitoefening van functie
kennis krijgt van misdrijf wordt geacht dat te melden dus je moet bijdragen
tot goede werking van staat dus niet de keuze (<-> privépersoon)
○ Klacht:
■ Betekent dat diegene die benadeeld is door misdrijf aan overheid misdrijf ter
kennisgeeft met daarbij de wens om strafvervolging opgestart te
zien/vervolging van dader
○ Eigen vaststelling:
■ Vaststelling bij heterdaad door politie of politie wordt geroepen door burger
-> Deze 3 kanalen leiden tot opstelling van APV
● Dit APV gaat altijd naar procureur des konings
○ -> OM duidt substituut aan en die gaat APV lezen en dan kom je tot opties waarover
substituut beschikt:
■ wat gaat substituut ermee doen? Als je al die APV’s binnenkrijgt, ben je dan
verplicht om er dan een concreet gevolg aan te binden of kan je zeggen ik
doe niks met die APV?
● Antwoord is dat je niet altijd gevolg kan geven aan vaststelling van
misdrijf -> het is een evidentie dat je niet alles kan vervolgen (te
weinig mensen, middelen of er is gewoon niks aan de hand) =
opportuniteitsbeginsel
● => als je niet vervolgt dan spreken van we van seponeren (=
instrument dat ons toelaat om systeem bestuurbaar te houden) ->
50-60% wordt geseponeerd en dat is noodzakelijk door groot aantal
zaken
● Seponering kan je onderverdelen in technische sepo’s (je kan gewoon niet vervolgen) en
zuivere opportuniteitssepo’s (je kan vervolgen maar je doet het niet omdat het niet
opportuun is) -> substituut beslist hierover
○ Er is een lijst met verschillende codes om te seponeren
■ GM -> geen misdrijf
■ OB -> onvoldoende bewijs
■ BMW -> beperkte maatschappelijke weerslag -> vrijheid voor substituut is
hier groot om dit te beoordelen (niet genoeg impact op de maatschappij dus
seponeren)
, ■ TFOSS -> toevallige feiten met oorzaken in specifieke omstandigheden
■ HS -> houding van slachtoffer
■ PRIO -> geen prioriteit
○ Seponering is niet bindend en dus herroepbaar want het is een beslissing uitgaande
van parketmagistraat dus geen rechterlijke maar louter een feitelijke beslissing
■ Parketmagistraat kan er elk moment op terugkomen vb. nieuw inzicht,
nieuwe omstandigheden… EN zo aan dossier gevolg geven
○ Praetoriaanse probatie = OM verbindt seponeringsbeslissing aan de naleving van
bepaalde vwdn
■ -> u krijgt als substituut een dossier/APV en u beslist ik breng zaak niet
meteen voor rb want dat zou potentiële nadelen hebben die groter zijn dan
de voordelen
● Vb. partnergeweld -> betrokkene kan dit aangeven MAAR als
substituut moet je nadenken want is een zaak bij de rb wel in het
belang van de familie… -> dit moet je eig doen in elk dossier zo’n
reflex maken
● Vb. papa laat baby per ongeluk in auto en baby sterft -> ga je dit
vervolgen als parketmagistraat? moet je door vervolging nog extra
leed toebrengen aan de vader?
=> seponering kan dan zinvol zijn
■ Vb. wanneer APV’s binnenkomen over racisme en discriminatie dan w die
zaken soms niet meteen voor rb gebracht en w er andere oplossingen
bedacht zoals je moet naar de kazerne gaan of andere activiteit doen om te
beseffen wat je hebt gedaan (Connor Rousseau)
= praetoriaanse probatie -> is een goed systeem (belang van opportuniteitsbeginsel)
want laat toe informele vwdn mee te geven en als u deze naleeft dan seponering
○ Probleemstelling omtrent gelijkheidsbeginsel want de ene wel vervolgd en andere
niet? MAAR kan je zeggen dat gelijkheidsbeginsel geschonden is? NEE dat zal niet
gaan (you win some you lose some)
■ we moeten opportuniteitsbeginsel accepteren maar we moeten wel
proberen het beleid van OM zoveel mogelijk te structureren om maximale
gelijkheid te creëren
■ vb. milieumisdrijven -> als je substituut hebt die veel aandacht schenkt aan
milieu dan krijg je in het ene arrondissement veel aandacht aan
milieumisdrijven maar in een ander arrondissement niet omdat de
substituut daar niet geeft om milieu en daar dus veel meer geseponeerd w
■ DUS oplossing: college van PG’s -> zij komen bij elkaar en ze gaan richtlijnen
uitwerken mbt vervolging van misdrijven en de vraag wat prioritair is maar
hoe verhoudt het college van 5 personen zich tot de minister van justitie?
● 2 stromingen:
○ 1) de 5 PG’s moeten autonoom bepalen wat vervolgd wordt
○ 2) die 5 PG’s werken voor overheid en uiteindelijk is de
minister verantwoordelijk voor het strafrechtelijke beleid
● De tweede stroming heeft het gehaald => minister heeft uiteindelijk
de verantwoordelijkheid
● DUS diegene die richtlijn bepaalt is minister => minister is aanwezig
op vergaderingen van college van PG’s en minister heeft eindwoord
<-> college moet de uitwerking van de richtlijnen verzorgen
○ Richtlijnen zijn niet publiekelijk bekend => weinig
transparantie
○ Wat is de draagwijdte van de richtlijn?
, ■ 1) RL van college kan geen negatieve injunctie
inhouden want anders zou het college een verbod
aan substituut kunnen opleggen en dat kan niet
want je kan niet verbieden te vervolgen als er
misdrijf w gepleegd => geen verbod
■ 2) geen gedoogbeleid (dit is een beleid om bepaalde
groepen overtredingen van een wet of regeling niet
te vervolgen maar dat mag dus niet de draagwijdte
zijn) maar toch duidelijk maken dat ene zaak
belangrijker is dan andere zaak
○ Stel individuele substituut gaat tegen RL in en vervolgt
misdrijf met lage prioriteit
■ Wat kan dader doen met miskenning van RL? NIKS
■ Als RL systematisch w geweigerd kan je substituut
tuchtrechtelijk aanpakken
● Verdieping van opportuniteitsbeginsel -> dit beginsel wordt gecorrigeerd, er is een
uitzondering en er w een nuancering gemaakt
○ 1) correctie
■ Heeft te maken met positie van slachtoffer van misdrijf
● Cass 1906! -> vraag was als een slachtoffer BP w en parket beslist om
niet te vervolgen en geen gerechtelijk onderzoek te vorderen -> kan
dat slachtoffer dan uit eigen initiatief zeggen dat die zich niet
neerlegt hierbij en de strafvordering zelf op gang brengt? Dat
betekent dat slachtoffer onwil van OM overstijgt en als je deze
positie inneemt toelaat dat elk slachtoffer de mogelijkheid heeft
tegen wil van parket om zich BP te stellen en zelf de SV op gang te
brengen
○ DIT is de Belgische regeling art 63 en 182 Sv -> slachtoffer
kan SV op gang brengen als privépersoon door zich BP te
stellen
● DUS er bestaat een parallellisme tss mogelijkheid voor OM om SV
(VGO = vordering tot gerechtelijk onderzoek bij onderzoeksrechter)
te starten en mogelijkheid van slachtoffer om dat ook te doen
○ 1) VGO heeft een parallel bij BP (nl. BPstelling bij OR)
■ Gevolg van VGO en BP is exact hetzelfde ->
onderzoeksrechter is gevat/zaak is aanhangig
gemaakt bij onderzoeksrechter/geadiëerd
● => VGO -> OR (OM)
● => BP -> OR (BP)
○ 2) Parallellisme heeft ook een equivalent bij de RD bij de
rechtbank
■ Rechtstreekse dagvaarding van OM heeft ook
equivalent bij burgerlijke partijstelling
● => RD -> RB (OM)
● => RD -> RB (BP)
● In bepaalde gevallen/bij bepaalde personen zegt men dat BP niet
mogelijk is omdat men bang is dat in bepaalde gevallen roekeloze
BP’s zouden zijn
○ Dus uitzonderingen van mensen die zich geen BP kunnen
stellen
■ Minderjarigen => enkel parket kan een SV opstarten
, tegen minderjarige
■ Ministers
■ Parlementairen
■ Magistraten (rechters)
■ BP-stelling = superbelangrijke correctie!!!
○ 2) uitzondering
■ Als een substituut niet wil vervolgen maar hij wordt overruled dan wordt er
vervolgd
■ Positieve injunctierecht van minister van justitie -> minister heeft recht
waarin niet vervolgd w om toch te vervolgen
● <-> negatief injunctierecht = verbod om iets te doen
● Ook Vlaanderen heeft minister van J en kan dit doen (wel via
federaal niveau)
■ Accijnzen en douane
● Enige die SV kan instellen is bestuur van douane en accijnzen in
dergelijke zaken (dit is bestuur binnen ministerie van financiën)
○ Vb. fraude in havens
● Maar kan douane gevangenisstraf vorderen? Nee gaat te ver dus
duobaan waar enerzijds straf gevorderd wordt door parket en de
douane vordert de andere straffen zoals geldboetes,
verbeurdverklaringen… MAAR initiator is altijd bestuur douane en
accijnzen
○ 3) nuancering
■ Er wordt geen afbreuk gedaan aan principiële recht om te beslissen of er
vervolgd w of niet maar er is wel een voorafgaandelijke vwde => er is een
afhankelijkheid -> parket beslist maar als het wil vervolgen moet er voldaan
zijn aan een voorwaarde
■ Machtiging:
● Parlementairen die vervolgd worden moet kunnen
○ Wat met parlementaire onschendbaarheid? -> bestaat
omdat men ervan uitgaat dat parlementairen een mandaat
vervolgen dat belangrijk is in de SL omdat deze persoon alles
moet kunnen zeggen en zijn mandaat van
volksvertegenwoordiger moet kunnen uitoefenen
○ 2 situaties waarin geen enkele hinder bestaat om
parlementair te vervolgen
■ 1) misdrijf dat vervolgd w buiten de zittijd art 59 Gw
■ 2) als het gaat om heterdaadsituatie
○ Wat als u buiten situatie van heterdaad zit en binnen de
zittijd? Er kan altijd zonder hinder een opsporings- en
gerechtelijk onderzoek gedaan w => geen beletsel maar als
je huiszoeking gaat doen bij parlementair dan moet
huiszoeking gebeuren in aanwezigheid van een lid van de
Kamer
■ Waar zit dan de parlementaire onschendbaarheid? 3
cruciale beslissingen zijn onderworpen aan
machtiging van kamer waar betrokkene lid van is
● 1) zaak w voor rb gebracht (... -> vonnisfase)
=> opheffing parlementaire
onschendbaarheid nodig
● 2) om zaak door raadkamer te brengen
OVERZICHT VAN DE STRAFPROCEDURE
○ Strafvordering = sanctioneren v een inbreuk op de maatschappelijke orde
■ Voorwerp van strafvordering: toepassing van een straf of maatregel
■ strafvordering uitgeoegend door OM (= vertegenwoordiger v samenleving)
○ Burgerlijke vordering: doel = herstel vd schade
■ Voorwerp: teruggave of schadevergoeding
■ OM is onbevoegd om burgerlijke vordering uit te oefenen
○ Actoren:
■ 1) Beklaagde (= diegene die geviseerd wordt in strafprocedure) <-> verdachte <->
beschuldigde <-> inverdenkinggestelde => verschillende benamingen met
verscillende betekenissen
■ 2) Openbaar ministerie/parket
● Spilfiguur die ervoor zorgt dat strafprocedure tot goed einde gebracht kan
worden
○ OM is niet in elk land aanwezig
● Typologie van strafprocedure
○ a. Accusatoir -> Angelsaksische wereld
■ Arbiter heeft 2 partijen tegenover zich:
slachtoffer en verdachte
● partijen in gelijkwaardige positie
en ze proberen rechter te
overtuigen
■ Geen orgaan dat verantwoordelijk is om
ambtshalve namens de staat ervoor te zorgen
dat proces gevoerd wordt
○ b. Inquisitoir (-> bij ons dit model)
■ In 14e E is men gaan denken centraal orgaan te
creëren dat instaat voor belangen van overheid
● Ook onder invloed van kerkelijk
recht -> men ging toen mensen
zoeken die inbreuken pleegden in
de kerkelijke sfeer
■ => zo is OM gegroeid en vandaag is het de
spilfiguur/motor van het proces
■ OM treedt op als vervolgende partij => het is
een partij met maatschappelijk profiel -> in
maatschappelijk belang
● Prof haat term aanklager want
dat geeft indruk dat OM alleen
mensen aanklaagt om ze te laten
veroordelen -> het is iemand die
handelt in belang van staat en dat
kan strengheid maar ook
mildheid met zich meebrengen
● Het is dus een partij -> dan leidt
men ook af dat er tss OM en
rechter een onafhankelijkheid is
, ○ Dus als OM iets
wenst in een proces
dan zal het OM
vragen kunnen
stellen, vorderingen
kunnen stellen
MAAR rechter nooit
verplicht dit
standpunt te volgen
○ Rechter kan ook niet
aan
vertegenwoordiger
van OM
rechtstreeks bevel
geven
■ 3) Slachtoffer van misdrijf
● Niet altijd slachtoffer aanwezig/slachtofferloze strafprocessen
● Wat doe je met rechtspositie van slachtoffer in proces?
○ Heeft die er niks mee te maken?
○ Of moet die net altijd hoorrecht hebben en dus status van
volwaardige partij krijgen?
■ In België heb je mogelijkheid als slachtoffer om
je burgerlijke partij (BP) te stellen en hierdoor
kunnen ze een plaats opeisen binnen
strafproces
■ Krijgt deze partij dan evenveel rechten als
dader? Of zijn er verschillen? En hoe worden
deze verantwoord?
■ 4) CAP -> civielrechtelijke aansprakelijke partij
● Belangrijk als er financiële belangen aan de orde zijn
● Bepaalde personen moeten financieel waarborg kunnen staan voor
handelingen van personen die in relatie tot hun staan vb. ouders-kids,
werkgever-werknemer (misdrijf gebeurt wel eens in context van
dienstverband -> vb. ongeval door vrachtwagenbestuurder met dood tot
gevolg => werkgever AS voor werknemer maar welke AH is dit? ->
werkgever in strafproces binnengebracht = civielrechtelijke gehoudenheid
=> stel werknemer veroordeeld tot financiële sancties dan kan CAP
instaan hiervoor = financiële waarborg)
● Het gaat enkel over bepaalde veroordelingen
○ Regel = CAP staat in voor burgerrechtelijke gevolgen van
strafrechtelijke veroordeling en niet voor strafrechtelijke
vorderingen
■ Veroordeling tot boete en gevangenis, dan
wellicht ook schadevergoeding betalen en die
zal de CAP dan betalen => dit is een gunstige
regeling tvv de slachtoffers want dezen kunnen
hun schadevergoeding dan ook eisen bij CAP
(wellicht veel solvabeler) en niet enkel bij
werknemer
, ■ Ander burgerrechtelijk gevolg zijn proceskosten
en ook hier staat beklaagde voor in dus als er
CAP is in de zaak zal deze de proceskosten
betalen DUS opnieuw belang van CAP
○ Uitzondering = wetgever heeft in aantal wetten staan dat
CAP ook gehouden is tot betaling van geldboete
● Stel je bent beklaagde in strafzaak en het gaat om misdrijf ikv
dienstverband en OM heeft nagelaten om CAP in zaak te betrekken en
burgerlijke partij heeft dat ook nagelaten dus beklaagde denkt oei geen
CAP
○ Kan een beklaagde zeggen ik ga zelf een CAP in zaak
betrekken? Want dit kan niemand benadelen (enkel CAP zelf
want zij staan in voor schuld van ander)
■ Deze vraag tot bij GwH -> gelijkheidsbeginsel
geschonden? NEE
● Logisch want tussen OM en CAP
is conflicterende relatie en tussen
BP en CAP ook MAAR tussen
beklaagde en CAP geen
conflicterende relatie
● DUS beklaagde kan dat niet
○ Overzicht strafprocedure:
■ Bevindt strafproces zich in onderzoeksfase of in vonnisfase/berechtingsfase?
(fase 1 en fase 2)!!! -> belangrijk om je dit altijd af te vragen
■ Onderzoeksfase:
● Opsporingsonderzoek
○ Openbaar ministerie
■ Oproeping bij P.V. (OPV) -> variant van
rechtstreekse dagvaarding maar met zelfde
finaliteit want zaak wordt ook bij rb gebracht
● Politierechtbank
● Correctionele rechtbank
■ Rechtstreekse dagvaarding RD = document
waardoor procureur (namens OM) iemand op
eenvoudige manier rechtstreeks dagvaardt
voor rb
● Politierechtbank
● Correctionele rechtbank
● Gerechtelijk onderzoek -> na gerechtelijk onderzoek gaat zaak niet
meteen naar vonnisfase <-> na opsporingsonderzoek => er is bij
gerechtelijk onderzoek een tussenprocedure (in raadkamer ->
tussenbeoordelingsfase/filterorgaan die bepaalt wat er doorstroomt naar
rb en wat er tegengehouden wordt bij raadkamer (raadkamer =
filterorgaan) => geen rechtstreekse dagvaarding)
○ Onderzoeksrechter (kan meer dan een procureur)
■ Raadkamer
, ● KI (volle lijn -> betekent dat er
niet alleen tussenbeoordeling is
in raadkamer maar nog een
tussenfase bij KI en die kan zaak
verwijzen naar hva => moeilijk en
langdurig maar wel veel
waarborgen)
○ Hof van assisen
● Kamer van inbeschuldigingstelling
KI (stippenlijn -> KI is slechts soms
aan de orde maar niet
noodzakelijk/hangt af van
omstandigheden -> hier zal zaak
daarom NOOIT naar hva gaan)
○ Politierechtbank
○ Correctionele
rechtbank
*Raadkamer = 1 persoon die een onafhankelijke rechter is (een andere
dan de onderzoeksrechter) -> onderzoeksrechter behoort tot rb van
eerste aanleg
*KI = onderdeel van Hof van beroep => het zijn 3 personen
■ Vonnisfase:
● Er zijn 3 types van misdrijf: misdaad, overtreding en wanbedrijf
● Politierechtbank
○ Overtreding -> dit is bijna niets meer en wordt bijna nooit
meer vervolgd = banaliteiten
■ Vb. nachtlawaai
○ MAAR politierechtbank doet vandaag de dag bijna enkel en
alleen wanbedrijven die zijn toegewezen aan pol rb en die de
corr rb dus verloren heeft (art 138 SV.)
■ => stuk contentieux van wanbedrijven
toegewezen en dat gaat over
verkeersmisdrijven dus waarom noemen we
het niet gewoon verkeersrechtbank want 99%
van de zaken zijn verkeersmisdrijven
● Vb. ongevallen, onopzettelijke
slagen en verwondingen in
verkeer, vluchtmisdrijf, dronken
rijden… => heel belangrijke zaken
○ Geconventionaliseerde wanbedrijven
■ Mechanisme dat zorgt voor complexiteit want
het zorgt voor denaturatie want misdrijf van
zwaardere categorie wordt omgevormd tot
misdrijf van lagere categorie
● Wanbedrijf -> overtreding
○ In beroep bij correctionele rechtbank
● Correctionele rechtbank
○ Wanbedrijven
■ vb. slagen en verswondingen, diefstal,
witwassen
○ Gecorrectionaliseerde misdaden
, ■ Mechanisme dat zorgt voor complexiteit want
het zorgt voor denaturatie want misdrijf van
zwaardere categorie wordt omgevormd tot
misdrijf van lagere categorie
● Misdaad -> wanbedrijf
○ In beroep bij Hof van beroep
● Hva
○ Niet-gecorrectionaliseerde misdaden
■ Klein segment van alle zaken -> ca 0,02%
○ Geen hoger beroep -> toch opvallend want dit gaat over de
belangrijkste zaken MAAR het volk beslist
DE BESLISSING INZAKE DE VERVOLGING
● 3 kanalen die leiden tot opstelling van APV (aanvankelijk proces-verbaal)
○ Aangifte:
■ Iedereen kan aangifte doen bij politie van een of ander misdrijf -> aangifte
als privépersoon
■ Ambtelijke aangifte(plicht) -> elke ambtenaar die in uitoefening van functie
kennis krijgt van misdrijf wordt geacht dat te melden dus je moet bijdragen
tot goede werking van staat dus niet de keuze (<-> privépersoon)
○ Klacht:
■ Betekent dat diegene die benadeeld is door misdrijf aan overheid misdrijf ter
kennisgeeft met daarbij de wens om strafvervolging opgestart te
zien/vervolging van dader
○ Eigen vaststelling:
■ Vaststelling bij heterdaad door politie of politie wordt geroepen door burger
-> Deze 3 kanalen leiden tot opstelling van APV
● Dit APV gaat altijd naar procureur des konings
○ -> OM duidt substituut aan en die gaat APV lezen en dan kom je tot opties waarover
substituut beschikt:
■ wat gaat substituut ermee doen? Als je al die APV’s binnenkrijgt, ben je dan
verplicht om er dan een concreet gevolg aan te binden of kan je zeggen ik
doe niks met die APV?
● Antwoord is dat je niet altijd gevolg kan geven aan vaststelling van
misdrijf -> het is een evidentie dat je niet alles kan vervolgen (te
weinig mensen, middelen of er is gewoon niks aan de hand) =
opportuniteitsbeginsel
● => als je niet vervolgt dan spreken van we van seponeren (=
instrument dat ons toelaat om systeem bestuurbaar te houden) ->
50-60% wordt geseponeerd en dat is noodzakelijk door groot aantal
zaken
● Seponering kan je onderverdelen in technische sepo’s (je kan gewoon niet vervolgen) en
zuivere opportuniteitssepo’s (je kan vervolgen maar je doet het niet omdat het niet
opportuun is) -> substituut beslist hierover
○ Er is een lijst met verschillende codes om te seponeren
■ GM -> geen misdrijf
■ OB -> onvoldoende bewijs
■ BMW -> beperkte maatschappelijke weerslag -> vrijheid voor substituut is
hier groot om dit te beoordelen (niet genoeg impact op de maatschappij dus
seponeren)
, ■ TFOSS -> toevallige feiten met oorzaken in specifieke omstandigheden
■ HS -> houding van slachtoffer
■ PRIO -> geen prioriteit
○ Seponering is niet bindend en dus herroepbaar want het is een beslissing uitgaande
van parketmagistraat dus geen rechterlijke maar louter een feitelijke beslissing
■ Parketmagistraat kan er elk moment op terugkomen vb. nieuw inzicht,
nieuwe omstandigheden… EN zo aan dossier gevolg geven
○ Praetoriaanse probatie = OM verbindt seponeringsbeslissing aan de naleving van
bepaalde vwdn
■ -> u krijgt als substituut een dossier/APV en u beslist ik breng zaak niet
meteen voor rb want dat zou potentiële nadelen hebben die groter zijn dan
de voordelen
● Vb. partnergeweld -> betrokkene kan dit aangeven MAAR als
substituut moet je nadenken want is een zaak bij de rb wel in het
belang van de familie… -> dit moet je eig doen in elk dossier zo’n
reflex maken
● Vb. papa laat baby per ongeluk in auto en baby sterft -> ga je dit
vervolgen als parketmagistraat? moet je door vervolging nog extra
leed toebrengen aan de vader?
=> seponering kan dan zinvol zijn
■ Vb. wanneer APV’s binnenkomen over racisme en discriminatie dan w die
zaken soms niet meteen voor rb gebracht en w er andere oplossingen
bedacht zoals je moet naar de kazerne gaan of andere activiteit doen om te
beseffen wat je hebt gedaan (Connor Rousseau)
= praetoriaanse probatie -> is een goed systeem (belang van opportuniteitsbeginsel)
want laat toe informele vwdn mee te geven en als u deze naleeft dan seponering
○ Probleemstelling omtrent gelijkheidsbeginsel want de ene wel vervolgd en andere
niet? MAAR kan je zeggen dat gelijkheidsbeginsel geschonden is? NEE dat zal niet
gaan (you win some you lose some)
■ we moeten opportuniteitsbeginsel accepteren maar we moeten wel
proberen het beleid van OM zoveel mogelijk te structureren om maximale
gelijkheid te creëren
■ vb. milieumisdrijven -> als je substituut hebt die veel aandacht schenkt aan
milieu dan krijg je in het ene arrondissement veel aandacht aan
milieumisdrijven maar in een ander arrondissement niet omdat de
substituut daar niet geeft om milieu en daar dus veel meer geseponeerd w
■ DUS oplossing: college van PG’s -> zij komen bij elkaar en ze gaan richtlijnen
uitwerken mbt vervolging van misdrijven en de vraag wat prioritair is maar
hoe verhoudt het college van 5 personen zich tot de minister van justitie?
● 2 stromingen:
○ 1) de 5 PG’s moeten autonoom bepalen wat vervolgd wordt
○ 2) die 5 PG’s werken voor overheid en uiteindelijk is de
minister verantwoordelijk voor het strafrechtelijke beleid
● De tweede stroming heeft het gehaald => minister heeft uiteindelijk
de verantwoordelijkheid
● DUS diegene die richtlijn bepaalt is minister => minister is aanwezig
op vergaderingen van college van PG’s en minister heeft eindwoord
<-> college moet de uitwerking van de richtlijnen verzorgen
○ Richtlijnen zijn niet publiekelijk bekend => weinig
transparantie
○ Wat is de draagwijdte van de richtlijn?
, ■ 1) RL van college kan geen negatieve injunctie
inhouden want anders zou het college een verbod
aan substituut kunnen opleggen en dat kan niet
want je kan niet verbieden te vervolgen als er
misdrijf w gepleegd => geen verbod
■ 2) geen gedoogbeleid (dit is een beleid om bepaalde
groepen overtredingen van een wet of regeling niet
te vervolgen maar dat mag dus niet de draagwijdte
zijn) maar toch duidelijk maken dat ene zaak
belangrijker is dan andere zaak
○ Stel individuele substituut gaat tegen RL in en vervolgt
misdrijf met lage prioriteit
■ Wat kan dader doen met miskenning van RL? NIKS
■ Als RL systematisch w geweigerd kan je substituut
tuchtrechtelijk aanpakken
● Verdieping van opportuniteitsbeginsel -> dit beginsel wordt gecorrigeerd, er is een
uitzondering en er w een nuancering gemaakt
○ 1) correctie
■ Heeft te maken met positie van slachtoffer van misdrijf
● Cass 1906! -> vraag was als een slachtoffer BP w en parket beslist om
niet te vervolgen en geen gerechtelijk onderzoek te vorderen -> kan
dat slachtoffer dan uit eigen initiatief zeggen dat die zich niet
neerlegt hierbij en de strafvordering zelf op gang brengt? Dat
betekent dat slachtoffer onwil van OM overstijgt en als je deze
positie inneemt toelaat dat elk slachtoffer de mogelijkheid heeft
tegen wil van parket om zich BP te stellen en zelf de SV op gang te
brengen
○ DIT is de Belgische regeling art 63 en 182 Sv -> slachtoffer
kan SV op gang brengen als privépersoon door zich BP te
stellen
● DUS er bestaat een parallellisme tss mogelijkheid voor OM om SV
(VGO = vordering tot gerechtelijk onderzoek bij onderzoeksrechter)
te starten en mogelijkheid van slachtoffer om dat ook te doen
○ 1) VGO heeft een parallel bij BP (nl. BPstelling bij OR)
■ Gevolg van VGO en BP is exact hetzelfde ->
onderzoeksrechter is gevat/zaak is aanhangig
gemaakt bij onderzoeksrechter/geadiëerd
● => VGO -> OR (OM)
● => BP -> OR (BP)
○ 2) Parallellisme heeft ook een equivalent bij de RD bij de
rechtbank
■ Rechtstreekse dagvaarding van OM heeft ook
equivalent bij burgerlijke partijstelling
● => RD -> RB (OM)
● => RD -> RB (BP)
● In bepaalde gevallen/bij bepaalde personen zegt men dat BP niet
mogelijk is omdat men bang is dat in bepaalde gevallen roekeloze
BP’s zouden zijn
○ Dus uitzonderingen van mensen die zich geen BP kunnen
stellen
■ Minderjarigen => enkel parket kan een SV opstarten
, tegen minderjarige
■ Ministers
■ Parlementairen
■ Magistraten (rechters)
■ BP-stelling = superbelangrijke correctie!!!
○ 2) uitzondering
■ Als een substituut niet wil vervolgen maar hij wordt overruled dan wordt er
vervolgd
■ Positieve injunctierecht van minister van justitie -> minister heeft recht
waarin niet vervolgd w om toch te vervolgen
● <-> negatief injunctierecht = verbod om iets te doen
● Ook Vlaanderen heeft minister van J en kan dit doen (wel via
federaal niveau)
■ Accijnzen en douane
● Enige die SV kan instellen is bestuur van douane en accijnzen in
dergelijke zaken (dit is bestuur binnen ministerie van financiën)
○ Vb. fraude in havens
● Maar kan douane gevangenisstraf vorderen? Nee gaat te ver dus
duobaan waar enerzijds straf gevorderd wordt door parket en de
douane vordert de andere straffen zoals geldboetes,
verbeurdverklaringen… MAAR initiator is altijd bestuur douane en
accijnzen
○ 3) nuancering
■ Er wordt geen afbreuk gedaan aan principiële recht om te beslissen of er
vervolgd w of niet maar er is wel een voorafgaandelijke vwde => er is een
afhankelijkheid -> parket beslist maar als het wil vervolgen moet er voldaan
zijn aan een voorwaarde
■ Machtiging:
● Parlementairen die vervolgd worden moet kunnen
○ Wat met parlementaire onschendbaarheid? -> bestaat
omdat men ervan uitgaat dat parlementairen een mandaat
vervolgen dat belangrijk is in de SL omdat deze persoon alles
moet kunnen zeggen en zijn mandaat van
volksvertegenwoordiger moet kunnen uitoefenen
○ 2 situaties waarin geen enkele hinder bestaat om
parlementair te vervolgen
■ 1) misdrijf dat vervolgd w buiten de zittijd art 59 Gw
■ 2) als het gaat om heterdaadsituatie
○ Wat als u buiten situatie van heterdaad zit en binnen de
zittijd? Er kan altijd zonder hinder een opsporings- en
gerechtelijk onderzoek gedaan w => geen beletsel maar als
je huiszoeking gaat doen bij parlementair dan moet
huiszoeking gebeuren in aanwezigheid van een lid van de
Kamer
■ Waar zit dan de parlementaire onschendbaarheid? 3
cruciale beslissingen zijn onderworpen aan
machtiging van kamer waar betrokkene lid van is
● 1) zaak w voor rb gebracht (... -> vonnisfase)
=> opheffing parlementaire
onschendbaarheid nodig
● 2) om zaak door raadkamer te brengen
