Samenvatting Ziektemechanismen - Begrippenlijst

ZM: BEGRIPPEN
BAMMENS

 Osmolaire gap
o = verschil tussen gemeten en berekende osmolaliteit
o Verhoogd bij toxische stoffen of alcohol
 Plasma osmolaire anion gap
o (Na)+ -( HCO3-) – (Cl-)
o Nl 12
 Urinaire anion gap
o (Na+) + (K+) – (Cl-)
o Positief: RTA
o Negatief: diarree-gerelateerd
 Osmotische diurese
o = solute diurese = waterverlies RIJK aan deeltjes
o = urineproductie neemt toe tgv osmotisch actieve stoffen in urine die
water meenemen door osmotische krachten
o Hyper-osmolaire dehydratatie, hypernatremie
 Diabetes insipidus
o = water diurese = waterverlies ARM aan deeltjes
o = distaal te weinig reabsorptie van water: vrij-water klaring verhoogt 
gedilueerde urine
o Oorzaak: onvoldoende ADH activiteit
 Centraal: te weinig secretie ADH
 Nefrogeen: te weinig respons op ADH (hypokalemie of
hypercalcemie door lisdiureticum)
o Hyper-osmolaire dehydratatie, hypernatremie
 Renal salt wasting
o = verlies van Na+ in de urine doordat nier dit niet kan bijhouden
o Hypo-osmolaire dehydratatie, hyponatremie
 Ziekte van addison
o Geen mineralocorticoïden (aldosterone)
  Na+ en waterverlies: hypo-osmolaire dehydratatie met
hyponatremie
o Geen glucocorticoïden (cortisol)
  GFR omlaag, ADH omhoog
o Hypo-aldosterone, hyperrenine
 SIADH
o = Syndrome of Inappropriate Secretion of ADH
o = Swartz-Bartter syndroom
o = overgevoeligheid ADH  hypo-osmolaire hyponatremie met euvolemie
 Syndroom van Bartter
o Defect NKCC2 (zoals lisdiuretica)
o Hoog aldosterone
o Hoog renine

, Syndroom Van Gitelman
o Defect NCC (zoals thiazide)
o Hoog aldosterone
o Hoog renine
 Syndroom van Liddle
o ENaC overactief  pseudo-hyperaldosteronisme ZONDER renine of
aldosterone stijging
o Laag aldosterone
o Laag renine
 Syndroom van Conn
o = te veel mineralocorticoïden door primair hyperaldosteronisme
o Metabole alkalose
o Hoog aldosterone
o Laag renine
 Syndroom van Cushing
o = te veel mineralocorticoïden door overmaat glucocorticoïden
o Metabole alkalose
o Laag aldosterone
o Laag renine
 Titreerbare zuren
o = zuren die door filtratie in urine komen, hun beschikbaarheid bepaalt mee
hoeveel bicarbonaat gevormd wordt
o Fosfaat
o Creatinine
o Urinezuur
 Niet-titreerbare zuren
o = zuren die door tubulaire synthese in urine komen
o NH3
 Renale tubulaire acidose
o = nieren zijn niet in staat om H+ te verwijderen of HCO3- vast te houden 
hyperchloremische metabole acisoe
o RTA 2: proximaal: nieren kunnen geen HCO3- reabsorberen  verloren in
urine, urine is ZUUR
o RTA 1: distaal: nieren kunnen geen H+ uitscheiden  urine is NIET zuur
o RTA 4: verminderde aldosterone functie  hyperkalemie, milde metabole
acidose
 Dilutie-acidose
o = verdunning plasma HCO3- bij snelle infusie van NaCl houdende
oplossingen
 Spironolacton, amiloride
o = kalium sparend diureticum  hyperkalemie
 Lithium
o Kalium: kan hyperkalemie veroorzaken
o Natrium: hyponatremie
o Dehydratie of overhydratie
 Posthypercapnische alkalose
o = na te snelle correctie van chornische respiratoire acidose (bij
hypercapnie)
o Daarom: permissieve hypercapnische behandeling
 Blue bloater

, o = Hypercapnie bij respiratoire acidose met vooral lage PO2
 Pink puffer
o = hypercapnie bij respiratoire acidose met vooral hoge PCO2
 Pseudo tumor cerebri
o = chronisch papiloedeem, bij respiratoire acidose
 Carpopedaal spasme
o Door verhoogde neuro-musculaire excitabiliteit
o Bij hypercalcemie en respiratoire alkalose
 DKSS
o = distaal kalium-secreterend systeem
o In distale tubulus en verzameltubuli van nier (principal cells)
 Zoethout
o Inhibeert 11-ß-HSD: een enzyme die glucocorticoïden afbreekt
o Laag aldosterone, laag renine
 A renalis stenose
o Hoog aldosterone
o Hoog renine
 Familiale hypokalemische periodische paralyse
o = aanvallen van verlammingen door afwijking Ca2+ of Na+ in
skeletspiercellen
o Pijnloze spierzwakte uitgelokt door KH-rijke maaltijd of inspanning
o Hypokalemie tijdens aanvallen, normokalemie tussen aanvallen
 Familiale hyperkalemische periodische paralyse
o = aanvallen van verlammingen door afwijkingen Na+ kanalen van
skeletspiercellen
o Pijnloze spierzwakte uitgelokt door koude, rust na inspanning, vasten,
ingestie K+
o Hyperkalemie tijdens aanvallen, normokalemie tussen aanvallen
 Pseudo-hyperkalemie
o K+ verlaten de cellen na afnemen bloedstaal
 Proteïnurie
o Fysiologisch: max eiwitverlies 150 mg/dag, niet gedetecteerd mbv
klassieke eiwittesten
o Pathologisch: eiwitverlies > 150 mg/dag, albuminurie > 30 mg/dag
 Glomerulaire proteïnurie
o = oorzaak van pathologische proteïnurie: abnormale hoge filtratie van
eiwitten
 Tamm-Horsfall proteïnen
o = muco-proteïnen geproduceerd in de nier, worden in urine uitgescheiden
o Kunnen beschermende rol spelen tegen vorming van nierstenen of
urineweginfecties
o Teken van fysiologische proteïnurie
 Nefrotisch syndroom
o = eiwitverlies > eiwitaanmaak
o Kenmerken
 Proteïnurie > 3,5 g/dag
 Hypoproteïnemie (hypoalbuminurie < 30g/L)
 Oedeem
 Hyperlipidemie
o Oorzaak: primaire of secundaire glomerulopathieën
 Inuline