Samenvatting - Psychodiagnostiek: niet-psychometrische methoden - 2 BaTP VIVES Kortrijk

Samenvatting - Psychodiagnostiek: niet-psychometrische methoden
Cursus
Observatorisch belangrijke aspecten van lichaamstaal
1.2 Zelfpresentatie en lichaamstaal
Lichaamstaal
 gelaatsuitdrukking, houdingen, gebaren, wijze van spreken, gebruik van ruimte …

= gebeurt vooral zonder onze bewuste controle
= zenden voortdurend signalen uit + beïnvloeden onze omgeving hiermee
Zelfpresentatie
= dit is doelbewust door de persoon

(1) lichaamstekens (2) kleding en mode
BV: haarstijl, tattoo, baard, spiermassa, gebit … = uiting van tijdsbeeld + individu
= geven de cultuur + waarde aan die belangrijk zijn = aansluiten OF afzetten van bepaalde zaken
= gebruikt worden om boodschappen te brengen

(3) andere tekens van zelfpresentatie
Bv: parfum, piercing, automerk, inrichting huis …
= vaak afhankelijk van cultuur + tijdsbeeld

1.3 Functies van lichaamstaal
Op niveau van cultuur
= gelden van bepaalde regels van gedragingen in bepaalde situaties
= indien andere normen van cultuur kent, kan betekenis van gedrag afleiden van persoon

Op niveau van interactie
= communicatie is circulair model  beide personen zijn zenden/ontvanger
= 2 soorten niveaus
 Inhoudsniveau (info die uitgewisseld w)
 Betrekkingsniveau (relatie die speelt tussen zender/ontvanger)

Metacommunicatie
= communicatie over communicatie
= communiceren over de toon van de boodschap
= gedrag is ook communiceren  metasignalen of metagedragingen

Symmetrische relatie Complementaire relatie
= partners zijn gelijkwaardig aan elkaar + gedragen = verschillende status + iemand superieur en ande
zich ook zo ondergeschikt
= gebaseerd op gelijkheid = gebaseerd op verschil
= reciproke (wederzijdse) interacties van
!! grotere kans op escalatie !! dominantie/onderwerping
= proberen andere te overtreffen

Tekens en signalen om een transactie te doen

1

, = vaak weten deelnemers wat verwacht w bij deelnemen aan interactie
OF krijgen ze vooraf instructie waarom ze samenkomen

Bv: begroeting, zitplaats, wie spreekt, gebaren bij praten …

Gedragsvormen die het ordenen compliceren
Binnen de context vallend gedrag Buiten de context vallend gedrag
= handelingen die gewenst zijn in bepaalde situatie = handelingen die niet passen in situatie

Bv: op een feestje vriendelijk zijn, naar elkaar lachen … Bv: wegkijken van situatie, verkeerde dingen zegg

!! kan ontstaan wanneer personen andere definiti
hebben over situatie !!

Waarschuwingssignalen
 Gebaren en houdingen
= omdraaien naar stoorzender, fronsen …
 Dominantie gedrag
= wanneer gedrag terug plaatsvindt
= rechtop zitten, naar voor bewegen …
 Verbale kritieken
= wanneer voorgaande zaken niet hielpen, kan berisping gegeven worden

Regulering begroeting, voortgang en beëindigen interactie
Begroetingsgedrag
 Vertonen van moeite
= op de persoon afstappen  verplaatsen uit het centrum van ons territorium

 Afstandsritueel – de herkenningsreactie
= glimlachen  wenkbrauwen optrekken  hoofdopwippen  hand opsteken  wuiven  intentie
tot omhelzen

 Contactritueel
= na afstandsritueel naar elkaar toe stappen  moment van lichamelijk contact
= innigheid van contact afhankelijk van:
 Bestaande relatie
 Duur van voorafgaande scheiding
 Context
 Lokale culturele gedragsregels
 Veranderingen die tijdens scheiding plaatsvonden

 Soigneerritueel
= loze opmerkingen om aan te tonen dat je blij bent met ontmoeting
= samengaan met helpen met kledij


Voortgang

2

,  Ruimtelijke posities tijdens interactie
= gesprek voeren binnen bepaald territorium (vertrouwd of niet)
 bezoeker meestal in nadeel

 OMVATTEND – UITSLUITEND
= gebruik van armen/benen/lichaam als barrière om zichzelf + anderen af te grenzen
= opgenomen OF uitgesloten door groep

 NAAR ELKAAR TOE – NAAST ELKAAR – ONDER HOEK 90*
(1) vis-à-vis = bij relaties waarbij gevoelens of info worden overgebracht
(2) zij-aan-zij = personen die neutraal zijn tegenover elkaar in deze situatie
(3) hoek 90* = positie om persoonlijke gesprek te voeren

 CONGRUENTIE – INCONGRUENTIE
(1) Congruente groep = gelijke lichaamspositie (= houdingsecho)
(2) Incongruente groep = persoon met status die bepaalde houding neemt tegenover groep

 TAFELSCHIKKING
= positie aan tafel zegt iets over zijn rol in interactie
(ronde tafel  gelijkheid) (hoofd rechthoekige tafel  macht)

 Nabijheid tijdens interactie
 INTIEME AFSTAND (0 – 50 cm)
= wederzijds vertrouwen, hechte vriendschap, liefde
= opgedrongen intieme afstand  in lift (naar grond kijken, smal maken …)
 PERSOONLIJKE AFSTAND (50 – 125 cm)
= persoonlijk contact met anderen + vertrouwelijke gesprekken voeren
= gelaatsuitdrukking andere zien + normaal stemvolume praten
 SOCIALE AFSTAND (125 – 400 cm)
= voeren van gewone gesprekken
= op feestjes, vergaderingen, recepties …
 PUBLIEKE AFSTAND ( 400 - … cm)
= kan negeren zonder dit opvalt + kan liegen met lichaamsbewegingen
= kijken + luisteren speel rol

Eindsignalen
= interactie beëindigen  kijken op horloge, kijken richting deur …




Verbale communicatie verduidelijken + becommentariëren met non-verbale communicatie

3