Inhoudstafel
Hoofdstuk 3: Personen met een fysieke beperking......................................................................3
4. Beeldvorming.................................................................................................................................3
Mensen met fysieke beperkingen: gelijkaardige obstakels in de samenleving
MESO/MACRO.......................................................................................................................4
MICRO: grote impact op.......................................................................................................4
4.1 Cerebrale parese.........................................................................................................................4
4.1.1 Terminologie........................................................................................................................4
Definitie en incidentie...........................................................................................................4
Etiologie....................................................................................................................................5
Implicatie voor praktijk: een beladen start......................................................................5
Implicatie voor praktijk: Komt dat er ook nog bij?.......................................................5
4.1.2 Classificatie op basis van lokalisatie, aard/kwaliteit van beweging en
grofmotorisch functioneren.....................................................................................................5
Classificatie op basis van lokalisatie/topografie...........................................................6
Classificatie op basis van aard/kwaliteit van de beweging.........................................6
Classificatie op basis van het grofmotorische functioneren.......................................7
4.1.3 Meer dan een fysieke beperking................................................................................7
CP: Bijkomende beperkingen.........................................................................................7
4.1.4 Aandacht voor ouders..................................................................................................8
4.2 Spina bifida.............................................................................................................................9
4.2.1 Terminologie..................................................................................................................9
4.2.2 Motore problemen en functiebeperkingen...........................................................9
4.2.3 Ondersteuning van kinderen met spina bifida en hun gezinnen...................10
4.3 Neuromusculaire aandoeningen......................................................................................11
4.3.1 Terminologie..................................................................................................................11
(4.4 Musculoskeletale aandoeningen , 4.5 Amputaties en 4.6 Dwarslaesie: dit moet
je niet kennen)............................................................................................................................12
4.7 Niet-aangeboren hersenletsel (NAH).............................................................................12
(4.8 Mobiliteitsproblemen bij ouderen)................................................................................13
5. Orthopedagogische Ondersteuning......................................................................................13
(5.1 Een orthopedagogisch handelingsplan op maat: dit moet je niet kennen)..........14
5.2 Gespecialiseerde strategieën voor kinderen en jongeren met neuromotore
beperkingen.................................................................................................................................14
5.2.1 Bobaths neurodevelopmental treatment (NDT)..................................................14
5.2.2 Onderwijs aan kinderen en jongeren met neuromotore problemen............15
5.3 Assistieve technologie als 'supports'..............................................................................16
5.4 Woonvoorzieningen en 'leefmogelijkheden'.................................................................17
5.4.1 Focus-wonen.................................................................................................................17
5.4.2 Independent living movement.................................................................................17
Hoofdstuk 4: Personen met een visuele beperking......................................................................17
3. Begrippenkader............................................................................................................................17
, 3.1 Medische definities..............................................................................................................18
3.1.1 traditionele opvattingen.............................................................................................18
3.1.3 Ontwikkelingen in de (medische) diagnostiek.....................................................18
3.2 Functionele definities.........................................................................................................19
4. Beeldvorming..............................................................................................................................20
4.1 Sensorische ontwikkeling..................................................................................................21
4.2 Motorische ontwikkeling...................................................................................................21
4.3 Cognitieve ontwikkeling...................................................................................................22
4.4 Taal en communicatie.......................................................................................................23
4.5 Psychosociale ontwikkeling.............................................................................................23
4.5.1 het jonge kind..............................................................................................................23
4.5.2 Peuter- en kleuterleeftijd.........................................................................................24
4.5.3 Lagere schoolleeftijd.................................................................................................24
4.5.4 Jongeren en jongvolwassenen (12-21 jaar)............................................................24
4.6 Levensloop-gerelateerde ontwikkeling........................................................................24
4.6.1 Opvoeding.....................................................................................................................24
4.6.2 Onderwijs.....................................................................................................................24
4.6.3 Dagbesteding en tewerkstelling.............................................................................25
4.6.4 Ouder (mama/papa) zijn met een visuele beperking.......................................25
4.6.5 Ouderdomsblindheid/-slechtziendheid..............................................................25
5. Orthopedagogische ondersteuning.......................................................................................25
5.1 Visuele stimulatie en training...........................................................................................25
5.2 Zelfredzaamheid en mobiliteit........................................................................................26
Mobiliteit................................................................................................................................26
5.3 Apps en technologie...........................................................................................................27
5.4 Communicatie.....................................................................................................................28
5.5 Psycho-educatie.................................................................................................................28
Hoofdstuk 5: Personen met een auditieve beperking................................................................28
1. Inleiding.........................................................................................................................................28
2. Geschiedenis...............................................................................................................................29
2.6 Methodenstrijd binnen de dovenpedagogiek in de 20ste eeuw?...........................29
3. Begrippenkader..........................................................................................................................30
3.1 Screening kort na de geboorte: de ALGO-test............................................................30
3.2 Cochleaire implantaten (CI).............................................................................................30
3.2.1 Hoe werkt een cochleair implantaat?...................................................................30
3.2.2 Een nieuwe generatie dove-slechthorende kinderen met CI........................30
3.3 Gebarentaal...........................................................................................................................31
3.4 Dovengemeenschap............................................................................................................31
4. Beeldvorming..............................................................................................................................32
4.1 Diagnostiek en classificatie...............................................................................................32
4.1.1 Op basis van graad van gehoorverlies....................................................................32
4.1.2 Op basis van onset: prelinguaal versus postlinguaal.........................................33
4.1.3 op basis van oorzaak: endogeen versus exogeen...............................................34
, 4.1.4 op basis van aard: geleidingsverlies versus perceptieverlies...........................34
4.2 Prevalentie (niet).................................................................................................................35
4.3 Opvoeding van dove en slechthorende kinderen.......................................................35
4.4 Extra aandacht voor dove adolescenten en jongvolwassenen...............................35
5: Orthopedagogische ondersteuning:.....................................................................................36
5.1 De Nood aan evenwichtige en gebalanceerde informatie na vroege screening.36
5.2 Aandacht voor taalverwerving........................................................................................36
5.3 Aandacht voor vroege (visuele) communicatie en integratie..................................37
5.4 Omgaan met hulpmiddelen..............................................................................................37
5.4.1 Hoorapparaat...............................................................................................................37
5.4.2 Cochleair Implantaat.................................................................................................37
5.4.3 FM-systeem.................................................................................................................37
5.4.4 Schrijftolk.....................................................................................................................38
5.4.5 Tolk Vlaamse Gebarentaal (VGT)...........................................................................38
5.4.6 Andere hulpmiddelen................................................................................................38
Notities KVL mensen met een visuele, auditieve of fysieke
beperking
Hoofdstuk 3: Personen met een fysieke beperking
4. Beeldvorming
Er zijn veel verschillende ziektes en aandoeningen die een fysieke beperking
veroorzaken:
● Cerebrale parese
● Spina bifida
● Neuromusculaire aandoeningen
● Muskoloskeletale aandoeningen (MSA): verzamelnaam voor problemen ter
hoogte van botten, kraakbeen, gewrichten, pezen, ligamenten. bv.
Achondroplasie (in de volksmond ook wel 'dwerggroei'), scoliose,...
● Amputaties van bovenste of onderste ledematen
● Dwarslaesie: beschadiging van het ruggenmerg, bv. door een ongeval
● Niet-aangeboren hersenletsel
● Mobiliteitsproblemen bij ouderen: hoe ouder iemand wordt, hoe groter de kans
dat er muscoloskeletale pijn en problemen optreden, wat kan leiden tot
mobiliteitsproblemen.
Deze verhalen illustreren dat er niet zoiets bestaat als de fysieke beperking.
Er zijn veel redenen die ervoor kunnen zorgen dat iemand tijdelijk of permanent
problemen heeft met mobiliteit, houding en bewegingen.
, Welke verschillen merken jullie op in de twee verhalen?
- progressief versus niet-progressief
- zichtbaar versus minder zichtbaar
- zeldzaam versus vaker voorkomend
- genetisch versus niet-genetisch
- chronische pijn / acute pijn versus geen pijn
- vroege diagnose versus late diagnose
- veel versus weinig ziekenhuisopnames
Welke obstakels ervaren de mensen met een fysieke beperking in de samenleving en in
hun persoonlijk leven?
- werk vinden
- mobiliteit
- financiële aspect
- vooroordelen, negatieve reacties, rare blikken
- lange wachttijden op hulp
Mensen met fysieke beperkingen: gelijkaardige obstakels in de samenleving
MESO/MACRO
● Attitudes van anderen: vooroordelen, ongepaste opmerkingen, bodyshaming,
bias, discriminatie
● Beperkte kennis en opleiding van professionals
● Hindernissen op vlak van fysieke en digitale toegankelijkheid
● Beschikbaarheid en betaalbaarheid hulpmiddelen
● Participatie en inspraak in besluitvorming
● Zoektocht naar werk, eerlijke verloning
● Mensen met fysieke beperkingen: gelijkaardige obstakels op persoonlijk gebied
MICRO: grote impact op
● Dagelijks leven
● Toekomstdromen, gezinsplanning, kinderwens
● Thema’s variërend per diagnose
Zach Anner : comedian, tv producer, auteur
4.1 Cerebrale parese
4.1.1 Terminologie
Definitie en incidentie
Parapluterm voor een groep blijvende aandoeningen van de ontwikkeling van houding
en beweging die leidt tot beperkingen in beweging en mobiliteit.
Hoofdstuk 3: Personen met een fysieke beperking......................................................................3
4. Beeldvorming.................................................................................................................................3
Mensen met fysieke beperkingen: gelijkaardige obstakels in de samenleving
MESO/MACRO.......................................................................................................................4
MICRO: grote impact op.......................................................................................................4
4.1 Cerebrale parese.........................................................................................................................4
4.1.1 Terminologie........................................................................................................................4
Definitie en incidentie...........................................................................................................4
Etiologie....................................................................................................................................5
Implicatie voor praktijk: een beladen start......................................................................5
Implicatie voor praktijk: Komt dat er ook nog bij?.......................................................5
4.1.2 Classificatie op basis van lokalisatie, aard/kwaliteit van beweging en
grofmotorisch functioneren.....................................................................................................5
Classificatie op basis van lokalisatie/topografie...........................................................6
Classificatie op basis van aard/kwaliteit van de beweging.........................................6
Classificatie op basis van het grofmotorische functioneren.......................................7
4.1.3 Meer dan een fysieke beperking................................................................................7
CP: Bijkomende beperkingen.........................................................................................7
4.1.4 Aandacht voor ouders..................................................................................................8
4.2 Spina bifida.............................................................................................................................9
4.2.1 Terminologie..................................................................................................................9
4.2.2 Motore problemen en functiebeperkingen...........................................................9
4.2.3 Ondersteuning van kinderen met spina bifida en hun gezinnen...................10
4.3 Neuromusculaire aandoeningen......................................................................................11
4.3.1 Terminologie..................................................................................................................11
(4.4 Musculoskeletale aandoeningen , 4.5 Amputaties en 4.6 Dwarslaesie: dit moet
je niet kennen)............................................................................................................................12
4.7 Niet-aangeboren hersenletsel (NAH).............................................................................12
(4.8 Mobiliteitsproblemen bij ouderen)................................................................................13
5. Orthopedagogische Ondersteuning......................................................................................13
(5.1 Een orthopedagogisch handelingsplan op maat: dit moet je niet kennen)..........14
5.2 Gespecialiseerde strategieën voor kinderen en jongeren met neuromotore
beperkingen.................................................................................................................................14
5.2.1 Bobaths neurodevelopmental treatment (NDT)..................................................14
5.2.2 Onderwijs aan kinderen en jongeren met neuromotore problemen............15
5.3 Assistieve technologie als 'supports'..............................................................................16
5.4 Woonvoorzieningen en 'leefmogelijkheden'.................................................................17
5.4.1 Focus-wonen.................................................................................................................17
5.4.2 Independent living movement.................................................................................17
Hoofdstuk 4: Personen met een visuele beperking......................................................................17
3. Begrippenkader............................................................................................................................17
, 3.1 Medische definities..............................................................................................................18
3.1.1 traditionele opvattingen.............................................................................................18
3.1.3 Ontwikkelingen in de (medische) diagnostiek.....................................................18
3.2 Functionele definities.........................................................................................................19
4. Beeldvorming..............................................................................................................................20
4.1 Sensorische ontwikkeling..................................................................................................21
4.2 Motorische ontwikkeling...................................................................................................21
4.3 Cognitieve ontwikkeling...................................................................................................22
4.4 Taal en communicatie.......................................................................................................23
4.5 Psychosociale ontwikkeling.............................................................................................23
4.5.1 het jonge kind..............................................................................................................23
4.5.2 Peuter- en kleuterleeftijd.........................................................................................24
4.5.3 Lagere schoolleeftijd.................................................................................................24
4.5.4 Jongeren en jongvolwassenen (12-21 jaar)............................................................24
4.6 Levensloop-gerelateerde ontwikkeling........................................................................24
4.6.1 Opvoeding.....................................................................................................................24
4.6.2 Onderwijs.....................................................................................................................24
4.6.3 Dagbesteding en tewerkstelling.............................................................................25
4.6.4 Ouder (mama/papa) zijn met een visuele beperking.......................................25
4.6.5 Ouderdomsblindheid/-slechtziendheid..............................................................25
5. Orthopedagogische ondersteuning.......................................................................................25
5.1 Visuele stimulatie en training...........................................................................................25
5.2 Zelfredzaamheid en mobiliteit........................................................................................26
Mobiliteit................................................................................................................................26
5.3 Apps en technologie...........................................................................................................27
5.4 Communicatie.....................................................................................................................28
5.5 Psycho-educatie.................................................................................................................28
Hoofdstuk 5: Personen met een auditieve beperking................................................................28
1. Inleiding.........................................................................................................................................28
2. Geschiedenis...............................................................................................................................29
2.6 Methodenstrijd binnen de dovenpedagogiek in de 20ste eeuw?...........................29
3. Begrippenkader..........................................................................................................................30
3.1 Screening kort na de geboorte: de ALGO-test............................................................30
3.2 Cochleaire implantaten (CI).............................................................................................30
3.2.1 Hoe werkt een cochleair implantaat?...................................................................30
3.2.2 Een nieuwe generatie dove-slechthorende kinderen met CI........................30
3.3 Gebarentaal...........................................................................................................................31
3.4 Dovengemeenschap............................................................................................................31
4. Beeldvorming..............................................................................................................................32
4.1 Diagnostiek en classificatie...............................................................................................32
4.1.1 Op basis van graad van gehoorverlies....................................................................32
4.1.2 Op basis van onset: prelinguaal versus postlinguaal.........................................33
4.1.3 op basis van oorzaak: endogeen versus exogeen...............................................34
, 4.1.4 op basis van aard: geleidingsverlies versus perceptieverlies...........................34
4.2 Prevalentie (niet).................................................................................................................35
4.3 Opvoeding van dove en slechthorende kinderen.......................................................35
4.4 Extra aandacht voor dove adolescenten en jongvolwassenen...............................35
5: Orthopedagogische ondersteuning:.....................................................................................36
5.1 De Nood aan evenwichtige en gebalanceerde informatie na vroege screening.36
5.2 Aandacht voor taalverwerving........................................................................................36
5.3 Aandacht voor vroege (visuele) communicatie en integratie..................................37
5.4 Omgaan met hulpmiddelen..............................................................................................37
5.4.1 Hoorapparaat...............................................................................................................37
5.4.2 Cochleair Implantaat.................................................................................................37
5.4.3 FM-systeem.................................................................................................................37
5.4.4 Schrijftolk.....................................................................................................................38
5.4.5 Tolk Vlaamse Gebarentaal (VGT)...........................................................................38
5.4.6 Andere hulpmiddelen................................................................................................38
Notities KVL mensen met een visuele, auditieve of fysieke
beperking
Hoofdstuk 3: Personen met een fysieke beperking
4. Beeldvorming
Er zijn veel verschillende ziektes en aandoeningen die een fysieke beperking
veroorzaken:
● Cerebrale parese
● Spina bifida
● Neuromusculaire aandoeningen
● Muskoloskeletale aandoeningen (MSA): verzamelnaam voor problemen ter
hoogte van botten, kraakbeen, gewrichten, pezen, ligamenten. bv.
Achondroplasie (in de volksmond ook wel 'dwerggroei'), scoliose,...
● Amputaties van bovenste of onderste ledematen
● Dwarslaesie: beschadiging van het ruggenmerg, bv. door een ongeval
● Niet-aangeboren hersenletsel
● Mobiliteitsproblemen bij ouderen: hoe ouder iemand wordt, hoe groter de kans
dat er muscoloskeletale pijn en problemen optreden, wat kan leiden tot
mobiliteitsproblemen.
Deze verhalen illustreren dat er niet zoiets bestaat als de fysieke beperking.
Er zijn veel redenen die ervoor kunnen zorgen dat iemand tijdelijk of permanent
problemen heeft met mobiliteit, houding en bewegingen.
, Welke verschillen merken jullie op in de twee verhalen?
- progressief versus niet-progressief
- zichtbaar versus minder zichtbaar
- zeldzaam versus vaker voorkomend
- genetisch versus niet-genetisch
- chronische pijn / acute pijn versus geen pijn
- vroege diagnose versus late diagnose
- veel versus weinig ziekenhuisopnames
Welke obstakels ervaren de mensen met een fysieke beperking in de samenleving en in
hun persoonlijk leven?
- werk vinden
- mobiliteit
- financiële aspect
- vooroordelen, negatieve reacties, rare blikken
- lange wachttijden op hulp
Mensen met fysieke beperkingen: gelijkaardige obstakels in de samenleving
MESO/MACRO
● Attitudes van anderen: vooroordelen, ongepaste opmerkingen, bodyshaming,
bias, discriminatie
● Beperkte kennis en opleiding van professionals
● Hindernissen op vlak van fysieke en digitale toegankelijkheid
● Beschikbaarheid en betaalbaarheid hulpmiddelen
● Participatie en inspraak in besluitvorming
● Zoektocht naar werk, eerlijke verloning
● Mensen met fysieke beperkingen: gelijkaardige obstakels op persoonlijk gebied
MICRO: grote impact op
● Dagelijks leven
● Toekomstdromen, gezinsplanning, kinderwens
● Thema’s variërend per diagnose
Zach Anner : comedian, tv producer, auteur
4.1 Cerebrale parese
4.1.1 Terminologie
Definitie en incidentie
Parapluterm voor een groep blijvende aandoeningen van de ontwikkeling van houding
en beweging die leidt tot beperkingen in beweging en mobiliteit.
