samenvatting hoofdstuk cultuur

Sociologisch perspectief

Hoofdstuk 3: cultuur – samenvatting lestekst

1. Inleiding
 Een socioloog spreekt van normen om de spelregels in een
sociale interactie aan te duiden
 Complementariteit in de sociale interactie veronderstelt het
kennen en het volgen van dergelijke normen
 Waar sociale positie en sociale relatie structurele componenten
zijn, maken normen deel uit van de culturele dimensie van de
samenleving
 Tekst Ruesh
o Een conflict wordt beschreven dat ontstaan is op basis van
verschillende gewoonten
o Verschillende gewoonte treffen we niet alleen aan als we
over de wereldkaart wandelen maar ook wanneer we de
tijdsbalk aflopen
o Gewoonten bepalen ons leven omdat wij ons gedragen
volgens die regels. De leden van een groepering zouden
niet meer weten wat zij kunnen verwachten van hun
tegenspeler in het sociaal verkeer, de sociale interactie zou
chaotisch verlopen.
o De gevolgen van een verschil in levensgewoonte zijn zeker
niet altijd zo groot, maar mensen die cultuur verschillen
beleven, voelen toch steeds een zeer ongemak
2. Definitie
 Sociologen omschrijven cultuur als een geheel van opvattingen
die gedeeld en overgeleefd worden in een groepering
 In sociologische termen is cultuur iets immaterieels
 Materiele zaken behoren niet tot wat een socioloog cultuur noemt
maar ze worden wel indirect bij het sociologisch cultuurbegrip
betrokken in de mate dat ze de uitdrukking zijn van bepaalde
collectieve opvattingen
 De socioloog bestudeert dus wel de materiele cultuur, maar enkel
als dragen van de immateriële cultuur
 Collectieve opvattingen die tot uiting komen in die kledij, huizen,
eetgerei gaat hij naar op zoek
 De materiele voorwerpen zijn dus als het ware symbolische
voertuigen van collectieve opvattingen
 Deze sociologische notie van cultuur verschil van de notie cultuur
zoals we die in de dagelijkse taal gebruiken
o In de dagelijkse taal

,  Cultuur: synoniem voor verfijning, letteren en schone
kunsten
! deze humanistische visie op cultuur stelt dat
primitieve volkeren geen cultuur hebben

De socioloog stapt af van deze idee en is ervan overtuigd
dat elke samenleving een cultuur heeft, namelijk een
geheel van collectief gedeelde opvattingen

 Sociologen zijn enkel geïnteresseerd in de opvattingen die met
andere leden van een groepering gedeeld worden.
o Enkel collectieve opvattingen maken deel uit van een groep
o !! tenzij specifieke opvattingen na verloop van tijd bijval
krijgen van anderen en ze alzo een indicatie van sociale
verandering zijn
 Opvattingen die overgeleverd worden, deze collectieve
opvattingen worden aangeleerd aan de volgende generaties.
o Sociologische cultuur wordt niet biologisch overgeërfd
o Het proces cultuuroverdracht wordt socialisering genoemd

3. Componenten van cultuur
a. Waarden
Impliciete of expliciete opvattingen over het wenselijke,
karakteristiek voor een groepering die de selectie van de
beschikbare middelen en doeleinde beïnvloeden.
Waardebegrip -> immaterieels, het gaat over opvattingen,
constructies in de geest die niet direct waarneembaar zijn. Deze
opvattingen kunnen expliciet geformuleerd worden of impliciet
aanwezig zijn in een groepering.
Opvatting over het wenselijke -> normatieve standaard
verwezen. Waarden duiden niet de gemakkelijkste weg aan voor
een individu maar wel de ‘juiste’ weg;
Een waarde zegt: wat het zou moeten zijn in een samenleving
Socioloog voornamelijk geïnteresseerd in opvattingen die gedeeld
en overgeleverd worden in een groepering en daardoor
karakteristiek zijn voor die groepering.
‘kenmerkend voor het individu’ opvattingen voer het wenselijke
die in eerste instantie specifiek zijn voor een individu, maar later
door een groter deel van de samenleving eigen gemaakt worden
Waarden beïnvloeden de selectie van de beschikbare middelen en
doeleinde
Beslissingen gebaseerd op cognitieve elementen die leiden tot
louter rationeel handelen zijn in vele situaties ontoelaatbaar
omdat dat handelen indruist tegen bepaalde waarden