1. Pijn- en symptoomcontrole in palliatieve zorg
Palliatieve zorg
= een benadering die de kwaliteit verbetert van patiënten en hun
naasten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening, door het
voorkomen en verlichten van lijden, door middel van vroegtijdige signalering en
zorgvuldige beoordeling en behandeling van pijn en andere problemen van
lichamelijke, psychosociale en spirituele aard
Principes van symptoomcontrole
Kwaliteit van leven
Voorkomen, vroegtijdig
Alle problemen: holistisch model
Lichamelijke problemen in laatste fase
Delirium: 85-90%
Meer dan de helft wordt niet opgemerkt: hypo- alert delier
In principe behandelbaar. Dikwijls nefast bij cognitief kwetsbare patiënten
Destructive triangle: arts/ team komt onder druk te staan
Dyspnoe: 75-94%
Geen correlatie met bloedgaswaarden, saturatie
De beleving van de patiënt is de waardemeter
Pijn: 60-80%
Subjectief gegeven
Cave: bejaarden en mensen met dementie
Misselijkheid/braken: 50-62% of 17-22%
Psycho-emotionele problemen in terminale fase
Angst (ook bij de naasten)
Onmacht (ook bij de naasten)
Onrust, ‘terminal restlessness’
Vaak te laat opgemerkt, miskend (psycho-organisch: delirium)
Aanpak van lichamelijke problemen
Starten vanuit holistische verkenning en aanpak
Er bestaan richtlijnen
Richtlijnen zijn geen wetten
Aanpak van misselijkheid / braken
, Omgevingsfactoren
Warmte, geuren, lucht, nervositeit,… ook angst en onzekerheid
Voedingsadvies:
Frequentie, hoeveelheid, aperitief,… ook angst en onzekerheid
Medicamenteus: onderscheid:
Problemen in GI-tractus (cave: obstructie) – Domperidone, Alizapride,
Metoclopramide
Probleem centraal: Haloperidol, Levomepromazine (beperkt: Metoclopramide)
Cortisone
Ook angst, onzekerheid, nervositeit,…
Aanpak van pijn
Steeds holistische aanpak
Pijn is een subjectief gegeven. De ervaring van de patiënt is de norm
Reactie op pijn en expressie van pijn is niet steeds duidelijk (bij cognitief kwetsbare
patiënten)
Er zijn verschillende soorten pijn. Elke soort heeft zijn specifieke aangrijpingspunten
voor behandeling
- Nociceptieve pijn: beschadiging van weefsels
- Neuropathische pijn: beschadiging / irritatie van zenuwbanen
Pijnbeleving: een model
Medicamenteuze aanpak van pijn
Palliatieve zorg
= een benadering die de kwaliteit verbetert van patiënten en hun
naasten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening, door het
voorkomen en verlichten van lijden, door middel van vroegtijdige signalering en
zorgvuldige beoordeling en behandeling van pijn en andere problemen van
lichamelijke, psychosociale en spirituele aard
Principes van symptoomcontrole
Kwaliteit van leven
Voorkomen, vroegtijdig
Alle problemen: holistisch model
Lichamelijke problemen in laatste fase
Delirium: 85-90%
Meer dan de helft wordt niet opgemerkt: hypo- alert delier
In principe behandelbaar. Dikwijls nefast bij cognitief kwetsbare patiënten
Destructive triangle: arts/ team komt onder druk te staan
Dyspnoe: 75-94%
Geen correlatie met bloedgaswaarden, saturatie
De beleving van de patiënt is de waardemeter
Pijn: 60-80%
Subjectief gegeven
Cave: bejaarden en mensen met dementie
Misselijkheid/braken: 50-62% of 17-22%
Psycho-emotionele problemen in terminale fase
Angst (ook bij de naasten)
Onmacht (ook bij de naasten)
Onrust, ‘terminal restlessness’
Vaak te laat opgemerkt, miskend (psycho-organisch: delirium)
Aanpak van lichamelijke problemen
Starten vanuit holistische verkenning en aanpak
Er bestaan richtlijnen
Richtlijnen zijn geen wetten
Aanpak van misselijkheid / braken
, Omgevingsfactoren
Warmte, geuren, lucht, nervositeit,… ook angst en onzekerheid
Voedingsadvies:
Frequentie, hoeveelheid, aperitief,… ook angst en onzekerheid
Medicamenteus: onderscheid:
Problemen in GI-tractus (cave: obstructie) – Domperidone, Alizapride,
Metoclopramide
Probleem centraal: Haloperidol, Levomepromazine (beperkt: Metoclopramide)
Cortisone
Ook angst, onzekerheid, nervositeit,…
Aanpak van pijn
Steeds holistische aanpak
Pijn is een subjectief gegeven. De ervaring van de patiënt is de norm
Reactie op pijn en expressie van pijn is niet steeds duidelijk (bij cognitief kwetsbare
patiënten)
Er zijn verschillende soorten pijn. Elke soort heeft zijn specifieke aangrijpingspunten
voor behandeling
- Nociceptieve pijn: beschadiging van weefsels
- Neuropathische pijn: beschadiging / irritatie van zenuwbanen
Pijnbeleving: een model
Medicamenteuze aanpak van pijn
