Geriatrie
Tendensen en initiatieven in de maatschappij
Actuele tendensen
Hoe verandert de ouderen doelgroep
Vlaanderen vergrijst en verzilvert
Personen worden ouder
Na verloop van tijd gaan er meer 80-plussers zijn
- Dit komt door
Betere technologie
Verbeterde wetenschap
Veranderend landschap
Levensverwachting België
- 2014
Vrouwen gemiddeld 83,50j
Mannen gemiddeld 78,56j
- 2060
Vrouwen gemiddeld 89,08j
Mannen gemiddeld 86,70j
Gezond ouder worden
- Door de vergrijzing neemt het aantal chronische ziekten toe
- Leeftijd gerelateerde welzijns- en gezondheidsnoden zullen een aanzienlijke impact hebben op de vraag van
welzijns- en gezondheidsnoden
- Hoe ouder de mensen worden hoe meer comorbiditeit er is
Hoger opgeleid, vitaler en mondiger
Hoe hoger iemand is opgeleid, hoe beter zijn gezondheid
Actief leven heeft een positieve impact op het welzijn en de gezondheid van mensen
- Mensen die lager geschoold zijn hebben een groter risico op
Meer chronische aandoeningen
Minder goede geestelijke gezondheid
Meer functionele beperkingen
Gezinsverdunning en toenemend aantal alleenstaanden
Vergrijzing zorgt voor een stijging van een- en tweepersoonshuishoudens
- Eenzaamheidsvraagstuk wordt groter
Mensen kunnen eenzaam worden als ze alleen zijn en een klein netwerk hebben
- Bedreiging psychische en sociale gezondheid van ouderen
- Proberen voorkomen dat ouderen in isolement geraken, vereenzamen en zich verwaarlozen
Mantelzorg en informele zorg
Meer en meer alleenstaande ouderen
Oudere ouderen
- Vergrijzing en verzilvering
Mantelzorger
- Zijn soms zelf ouder
- Zorg dragen voor iemand die zorg nodig is
- Onbetaald
- Er is een sociale band
1
,Draagkracht en draaglast
- Niet altijd in verhouding
Meer initiatieven nodig
Momenteel
- Tegemoetkoming zorg
€120 mantelzorgpremie
- Praatcafé’s, lotgenotencontact
- Centra voor kortverblijf
Ouderen kunnen hier naartoe voor een korte periode
90 dagen per jaar met maximaal 60 opeenvolgende dagen
Ter afwachting op een plaats in een wzc
Als de mantelzorger even ‘pauze’ wil
- Tijdskrediet of loopbaanonderbreking
- Palliatief verlof
- Verlof medische bijstand
Druk op mantelzorgers
- Tweeverdienersmodel en verhoging pensioensleeftijd heeft impact op de beschikbaarheid van de mantelzorger
en sociale omkadering voor de ouder
- Sandwich generatie
De mantelzorger zorgt voor een oudere en zorgt nog voor zijn eigen gezin
Rollen mantelzorger (SOFA-model)
- Samenwerking
Mantelzorger als partner in de zorg
- Ondersteunen
Mantelzorger als hulpvrager bij overbelasting
- Faciliteren
Mantelzorger als persoonlijke relatie van de cliënt
- Afstemmen
Mantelzorger als expert, weet alles van de cliënt
Toenemende diversiteit en intercultureel werken
Het aandeel ouderen met buitenlandse origine is nu slechts een kleine groep
- Dit gaat evolueren naar een aanzienlijke groep in de volgende generaties
- De ouderenzorg gaat hieraan aangepast moeten worden
- De wensen en behoefte van de specifieke doelgroepen moeten voldaan worden
Kans armoede bij ouderen
Personen +65j hebben een groter risico op armoede
- Beschikbaar inkomen lager dan de armoede drempel
Inkomen lager dan 1115 euro per maand
- Ouderen kampen vaker met hogere gezondheidskosten en extra kosten voor thuishulp en zorg
- Armoederisico percentage houdt geen rekening met eigendommen
- Ouderen wonen vaak in minder goed geïsoleerde wonen
Moeten meer betalen voor elektriciteit
Armoederisico bij ouderen is gedaald
- Dit kan liggen aan het feit dat de vrouwen nu ook gaan werken
- IGO
Inkomstengarantie bij ouderen
Gevolgen armoede
- Lagere cultuurparticipatie
Mensen die weinig middelen ter beschikking hebben gaan minder deelnemen aan activiteiten
- Minder sociale contacten
2
, Hebben niet de middelen om dingen te doen
- Minder goede woonomstandigheden
Kunnen dit niet goed onderhouden
- Uitstel van gezondheidszorg
Ze gaan minder snel naar de dokter of in iets investeren
Armoede en dementie
- Armoede heeft negatieve gevolgen voor de gezondheid en levensverwachtingen
- Psychosociale en economische onzekerheid tot cognitieve achteruitgang
Angsten en onzekerheid
- Leefomgeving en leefstijl van mensen in armoede verhoogt de kans op vasculaire dementie en Korsakov
Hoe gezonder de levensstijl hoe kleiner het risico op dementie
- Armoede versnelt de biologische veroudering dus hebben deze mensen ook meer kans op dementie
- Beperkte toegang tot gezondheidzorg verhoogt het gezondheidsrisico
Medische en technologische ontwikkelingen en innovaties
Door technologie kan de zorg efficiënter en effectiever georganiseerd en uitgevoerd worden
- Elektronisch zorgdossier
Makkelijker uitwisselen van informatie
- Dwaal- en valdetectie
- eHealth
- Vitalink
Zorgrobbot
- Kan mensen naar de kamer begeleiden
Om dwaalgedrag te voorkomen
- Geeft feedback in beperkte maten
- Bied gezelschap
Zorglab vives
- Een plek waar studenten van gezondheidsopleidingen de kans krijgen om concrete vragen uit te werken in de
praktijk of te beantwoorden
- Gaan multidisciplinair samenwerken
Interrai
- Reden
Zorg in Vlaanderen
Internationaal vergeleken uitgebreid en van goede kwaliteit
- Voordelen
Enige systeem dat toelaat met één type instrument over al die verschillende sectoren heen te werken
Een manier van denken en scoren
Geen dood systeem
o Evolueert
- Nadelen
Betaalbaarheid
Haalbaarheid in de toekomst
o Want demografische evoluties, vooruitgang
o Want medische wetenschap
o Want economische omstandigheden
o Want kenmerken van het zorgsysteem
Fragmentering binnen sectoren
Zorgtraject te complex
Talrijke zorgorganisaties en professionals moeten communiceren
o Nood aan multidisciplinariteit waarbij iedereen dezelfde taal spreekt
- Oplossing
Een comprehensief assessment dat in ELK van de verschillende zorgsettings wordt gebruikt
InterRAI
3
, o R
Resident
o A
Assessment
o I
Instrument
- Kenmerken
Een vragenlijst
Daaraan gekoppelde algoritmes
Resultaten worden berekend
Impact op micro, meso en macroniveau
Informatie bronnen uit
o Observaties
o Gesprekken met cliënt, familie, mantelzorgers
Multidisciplinair samenwerken
Belrai
- Screener
Verkorte versie
Minder tijdrovend
Personen hebben niet altijd nood aan een volledige screening
5 ja/nee vragen
o Problemen op I-ADL
o Problemen bij activiteiten van het dagelijks leven
o Cognitieve problemen
o Psychische problemen
o Gedragsproblemen
Enkel als het antwoord JA is wordt er verder op het probleem ingegaan
- CAP’s
Cliënt assessment protocol
Automatisch berekend door middel van algoritmes
Hierdoor worden problematische situaties zichtbaar
Elke CAP komt overeen met een specifiek probleem of risico
- RUG’s
Algoritme
Deelt cliënten in in zorgzwaartecategorieën
Berekening op basis van wat in een BelRAI-assessment
Houdt zowel rekening met kenmerken van een persoon als met zorggebruik
Geeft een case-mix index
o Relatieve zorgzwaarte ten opzichte van andere zorggebruikers
- Sel-report quaity of life
Evolutie door de cliënt/bewoners/patiënt zelf
Apart instrument
Kijkt naar privacy, voeding, veiligheid comfort, autonomie, ….
Substitutie van de tweedelijns- naar eerstelijnszorg
Eerstelijnszorg
- Opvang buiten het ziekenhuis
- Men moet niet doorverwezen worden
- De patiënt kan hier gewoon naartoe stappen
2e lijnszorg
- Er is een doorverwijzing nodig
- Meer gespecialiseerd
3e lijnszorg
- Intramuraal
4
Tendensen en initiatieven in de maatschappij
Actuele tendensen
Hoe verandert de ouderen doelgroep
Vlaanderen vergrijst en verzilvert
Personen worden ouder
Na verloop van tijd gaan er meer 80-plussers zijn
- Dit komt door
Betere technologie
Verbeterde wetenschap
Veranderend landschap
Levensverwachting België
- 2014
Vrouwen gemiddeld 83,50j
Mannen gemiddeld 78,56j
- 2060
Vrouwen gemiddeld 89,08j
Mannen gemiddeld 86,70j
Gezond ouder worden
- Door de vergrijzing neemt het aantal chronische ziekten toe
- Leeftijd gerelateerde welzijns- en gezondheidsnoden zullen een aanzienlijke impact hebben op de vraag van
welzijns- en gezondheidsnoden
- Hoe ouder de mensen worden hoe meer comorbiditeit er is
Hoger opgeleid, vitaler en mondiger
Hoe hoger iemand is opgeleid, hoe beter zijn gezondheid
Actief leven heeft een positieve impact op het welzijn en de gezondheid van mensen
- Mensen die lager geschoold zijn hebben een groter risico op
Meer chronische aandoeningen
Minder goede geestelijke gezondheid
Meer functionele beperkingen
Gezinsverdunning en toenemend aantal alleenstaanden
Vergrijzing zorgt voor een stijging van een- en tweepersoonshuishoudens
- Eenzaamheidsvraagstuk wordt groter
Mensen kunnen eenzaam worden als ze alleen zijn en een klein netwerk hebben
- Bedreiging psychische en sociale gezondheid van ouderen
- Proberen voorkomen dat ouderen in isolement geraken, vereenzamen en zich verwaarlozen
Mantelzorg en informele zorg
Meer en meer alleenstaande ouderen
Oudere ouderen
- Vergrijzing en verzilvering
Mantelzorger
- Zijn soms zelf ouder
- Zorg dragen voor iemand die zorg nodig is
- Onbetaald
- Er is een sociale band
1
,Draagkracht en draaglast
- Niet altijd in verhouding
Meer initiatieven nodig
Momenteel
- Tegemoetkoming zorg
€120 mantelzorgpremie
- Praatcafé’s, lotgenotencontact
- Centra voor kortverblijf
Ouderen kunnen hier naartoe voor een korte periode
90 dagen per jaar met maximaal 60 opeenvolgende dagen
Ter afwachting op een plaats in een wzc
Als de mantelzorger even ‘pauze’ wil
- Tijdskrediet of loopbaanonderbreking
- Palliatief verlof
- Verlof medische bijstand
Druk op mantelzorgers
- Tweeverdienersmodel en verhoging pensioensleeftijd heeft impact op de beschikbaarheid van de mantelzorger
en sociale omkadering voor de ouder
- Sandwich generatie
De mantelzorger zorgt voor een oudere en zorgt nog voor zijn eigen gezin
Rollen mantelzorger (SOFA-model)
- Samenwerking
Mantelzorger als partner in de zorg
- Ondersteunen
Mantelzorger als hulpvrager bij overbelasting
- Faciliteren
Mantelzorger als persoonlijke relatie van de cliënt
- Afstemmen
Mantelzorger als expert, weet alles van de cliënt
Toenemende diversiteit en intercultureel werken
Het aandeel ouderen met buitenlandse origine is nu slechts een kleine groep
- Dit gaat evolueren naar een aanzienlijke groep in de volgende generaties
- De ouderenzorg gaat hieraan aangepast moeten worden
- De wensen en behoefte van de specifieke doelgroepen moeten voldaan worden
Kans armoede bij ouderen
Personen +65j hebben een groter risico op armoede
- Beschikbaar inkomen lager dan de armoede drempel
Inkomen lager dan 1115 euro per maand
- Ouderen kampen vaker met hogere gezondheidskosten en extra kosten voor thuishulp en zorg
- Armoederisico percentage houdt geen rekening met eigendommen
- Ouderen wonen vaak in minder goed geïsoleerde wonen
Moeten meer betalen voor elektriciteit
Armoederisico bij ouderen is gedaald
- Dit kan liggen aan het feit dat de vrouwen nu ook gaan werken
- IGO
Inkomstengarantie bij ouderen
Gevolgen armoede
- Lagere cultuurparticipatie
Mensen die weinig middelen ter beschikking hebben gaan minder deelnemen aan activiteiten
- Minder sociale contacten
2
, Hebben niet de middelen om dingen te doen
- Minder goede woonomstandigheden
Kunnen dit niet goed onderhouden
- Uitstel van gezondheidszorg
Ze gaan minder snel naar de dokter of in iets investeren
Armoede en dementie
- Armoede heeft negatieve gevolgen voor de gezondheid en levensverwachtingen
- Psychosociale en economische onzekerheid tot cognitieve achteruitgang
Angsten en onzekerheid
- Leefomgeving en leefstijl van mensen in armoede verhoogt de kans op vasculaire dementie en Korsakov
Hoe gezonder de levensstijl hoe kleiner het risico op dementie
- Armoede versnelt de biologische veroudering dus hebben deze mensen ook meer kans op dementie
- Beperkte toegang tot gezondheidzorg verhoogt het gezondheidsrisico
Medische en technologische ontwikkelingen en innovaties
Door technologie kan de zorg efficiënter en effectiever georganiseerd en uitgevoerd worden
- Elektronisch zorgdossier
Makkelijker uitwisselen van informatie
- Dwaal- en valdetectie
- eHealth
- Vitalink
Zorgrobbot
- Kan mensen naar de kamer begeleiden
Om dwaalgedrag te voorkomen
- Geeft feedback in beperkte maten
- Bied gezelschap
Zorglab vives
- Een plek waar studenten van gezondheidsopleidingen de kans krijgen om concrete vragen uit te werken in de
praktijk of te beantwoorden
- Gaan multidisciplinair samenwerken
Interrai
- Reden
Zorg in Vlaanderen
Internationaal vergeleken uitgebreid en van goede kwaliteit
- Voordelen
Enige systeem dat toelaat met één type instrument over al die verschillende sectoren heen te werken
Een manier van denken en scoren
Geen dood systeem
o Evolueert
- Nadelen
Betaalbaarheid
Haalbaarheid in de toekomst
o Want demografische evoluties, vooruitgang
o Want medische wetenschap
o Want economische omstandigheden
o Want kenmerken van het zorgsysteem
Fragmentering binnen sectoren
Zorgtraject te complex
Talrijke zorgorganisaties en professionals moeten communiceren
o Nood aan multidisciplinariteit waarbij iedereen dezelfde taal spreekt
- Oplossing
Een comprehensief assessment dat in ELK van de verschillende zorgsettings wordt gebruikt
InterRAI
3
, o R
Resident
o A
Assessment
o I
Instrument
- Kenmerken
Een vragenlijst
Daaraan gekoppelde algoritmes
Resultaten worden berekend
Impact op micro, meso en macroniveau
Informatie bronnen uit
o Observaties
o Gesprekken met cliënt, familie, mantelzorgers
Multidisciplinair samenwerken
Belrai
- Screener
Verkorte versie
Minder tijdrovend
Personen hebben niet altijd nood aan een volledige screening
5 ja/nee vragen
o Problemen op I-ADL
o Problemen bij activiteiten van het dagelijks leven
o Cognitieve problemen
o Psychische problemen
o Gedragsproblemen
Enkel als het antwoord JA is wordt er verder op het probleem ingegaan
- CAP’s
Cliënt assessment protocol
Automatisch berekend door middel van algoritmes
Hierdoor worden problematische situaties zichtbaar
Elke CAP komt overeen met een specifiek probleem of risico
- RUG’s
Algoritme
Deelt cliënten in in zorgzwaartecategorieën
Berekening op basis van wat in een BelRAI-assessment
Houdt zowel rekening met kenmerken van een persoon als met zorggebruik
Geeft een case-mix index
o Relatieve zorgzwaarte ten opzichte van andere zorggebruikers
- Sel-report quaity of life
Evolutie door de cliënt/bewoners/patiënt zelf
Apart instrument
Kijkt naar privacy, voeding, veiligheid comfort, autonomie, ….
Substitutie van de tweedelijns- naar eerstelijnszorg
Eerstelijnszorg
- Opvang buiten het ziekenhuis
- Men moet niet doorverwezen worden
- De patiënt kan hier gewoon naartoe stappen
2e lijnszorg
- Er is een doorverwijzing nodig
- Meer gespecialiseerd
3e lijnszorg
- Intramuraal
4
