Catho Van der Put KdG Campus Zuid
Kijken naar kinderen en scholen
Inhoud
1. Kennismaking met kwaliteitsvol onderwijs.........................................................5
1.1 Visies op het onderwijs.................................................................................. 5
1.1.1 Wat is goed onderwijs ?...........................................................................5
1.1.2 Waarom is het als leerkracht van belang een duidelijke visie te hebben
op wat goed onderwijs is?................................................................................ 6
1.1.3 Mijn visie op goed onderwijs:..................................................................6
1.2 Vygotsky: zone van naaste ontwikkeling....................................................7
2. Visie van de krachtige leeromgeving............................................................10
2.1 7 didactische pijlers:.................................................................................... 11
3. Ervaringsgericht kijken naar onderwijs.............................................................11
3.1 De aanpakzijde............................................................................................ 11
3.1.1 de kern.................................................................................................. 11
3.1.2 beperkingen.......................................................................................... 12
3.2 De effectzijde.............................................................................................. 12
3.2.1 de kern.................................................................................................. 12
3.2.2 beperkingen.......................................................................................... 12
3.3 Het proces................................................................................................... 13
4. Talengericht kijken naar onderwijs...................................................................14
5. ‘Fixed’ versus ‘growth mindset’........................................................................15
5.1 De mindsets................................................................................................ 15
5.1.1 statische mindset of de fixed mindset...................................................15
5.1.2 Op groei gerichte mindset of growth mindset.......................................16
5.2 Talent en inspanning................................................................................... 17
5.3 Prestatie en feedback.................................................................................. 17
5.4 Belang voor opvoeders en leerkrachten......................................................17
5.5 Van mindset veranderen............................................................................. 18
Hoofdstuk 2: visies op het leren...........................................................................19
6. Inleiding............................................................................................................ 20
6.1 Wat is leren?................................................................................................ 20
6.2 Belang van leerpsychologie voor het onderwijs..........................................20
6.3 het behaviorisme (Pavlov, Skinner).............................................................21
6.3.1 Klassieke conditionering........................................................................22
6.3.2 operante conditionering (Thorndike, Skinner).......................................24
6.4 De sociaal-cognitieve leertheorie (Bandura)...............................................28
1
Kijken naar kinderen en scholen (KLC)
,Catho Van der Put KdG Campus Zuid
6.4.1 De sociaal-cognitieve theorie uitgelegd................................................28
6.4.2 De sociaal-cognitieve leertheorie toegepast.........................................29
6.4.3 Kanttekeningen bij de sociaal-cognitivisme leertheorie........................30
6.5 Cognitivisme (Piaget, Miller, Neisser)..........................................................30
6.5.1 Het cognitivisme uitgelegd...................................................................30
6.5.2 Het cognitivisme toegepast..................................................................33
6.5.3 Kanttekeningen bij het cognitivisme.....................................................34
6.6 Sociaal-constructivisme (Piaget en Vygotsky).............................................35
6.6.1 het sociaal constructivisme uitgelegd...................................................35
6.6.2 Het sociaal constructivisme toegepast..................................................35
6.6.3 Kanttekeningen bij het sociaal-constructivisme....................................36
6.7 Neuropsychologie (Hebb, Luria, Penfield)....................................................36
6.7.1 Neuropsychologie uitgelegd..................................................................36
6.7.2 Neuropsychologie toegepast.................................................................37
6.7.3 Kanttekeningen bij de neuropsychologie...............................................38
7. Conclusie.......................................................................................................... 39
8. Leren en motivatie........................................................................................... 40
8.1 intrinsieke en extrinsieke motivatie.............................................................40
8.2 de zelfdeterminatietheorie (Deci & Ryan)...................................................40
8.2.1 De zelfdeterminatietheorie uitgelegd....................................................40
8.2.2 De zelfdeterminatietheorie toegepast...................................................44
9. Wat weten we nu over motivatie en motivatie?...............................................45
9.1 Zes principes van verwerving......................................................................45
9.2 Zes principes van het herinneringsvermogen.............................................45
1. Definitie............................................................................................................ 48
1.1 Gewoon onderwijs....................................................................................... 48
1.2 Buitengewoon onderwijs............................................................................. 49
2. Functie............................................................................................................. 49
1. Het beroepsprofiel............................................................................................ 51
2. De DLR’s en OLR’s............................................................................................ 51
2.1 DLR.............................................................................................................. 51
2.2 OLR.............................................................................................................. 52
1. Gewoon basisonderwijs.................................................................................... 53
1.1 kleuteronderwijs.......................................................................................... 53
1.2 Lager onderwijs........................................................................................... 54
2. Buitengewoon onderwijs................................................................................. 56
2.1 Algemeen.................................................................................................... 56
2
Kijken naar kinderen en scholen (KLC)
,Catho Van der Put KdG Campus Zuid
2.1.1 Het buitengewoon kleuteronderwijs......................................................56
2.1.2 Het buitengewoon lager onderwijs........................................................56
2.2 Het M-decreet -> vanaf 2023: leersteundecreet.........................................57
1. MACRO-niveau: grondwettelijke waarborgen voor onder.................................58
2. MACRO: bevoegdheid van onderwijs................................................................59
2.1 Vlaanderen in België................................................................................... 59
2.1.1 België als unitaire staat.........................................................................59
2.1.2 Federalisering van België......................................................................59
2.2 Niveaus van besluitvorming........................................................................60
2.2.1 Onderwijsbevoegdheid..........................................................................61
3. MACRO-niveau: onderwijsnetten en onderwijskoepels.....................................61
3.1 Onderwijsnetten.......................................................................................... 61
3.2 Onderwijskoepels........................................................................................ 61
4. MESO-niveau.................................................................................................... 63
4.1 School en directie........................................................................................ 63
4.2 Inrichtende macht en schoolbestuur...........................................................64
4.3 Scholengemeenschappen........................................................................... 64
5. MICRO-niveau................................................................................................... 65
1. Wet op de leerplicht......................................................................................... 66
1.1 Begin leerplicht........................................................................................... 66
1.2 Einde leerplicht........................................................................................... 66
2. Autonomie: pedagogisch project, schoolwerkplan en schoolreglement...........67
1. Psychologie: een inleiding............................................................................... 68
1.1 Een lang verleden, een korte geschiedenis.................................................68
1.2 Studieobject van de psychologie.................................................................68
2. Waarnemen...................................................................................................... 68
2.1 Wat is waarnemen?..................................................................................... 69
2.2 Het waarnemingsproces.............................................................................. 69
2.2.1 Fase 1: de gewaarwording van fysische prikkels: het ruwe materiaal
(selecteren).................................................................................................... 70
2.2.2 Fase 2: de perceptuele organisatie (structureren).................................71
2.2.3 Fase 3: het proces van herkennen en betekenis geven (interpreteren) 72
2.3 De waarneming van personen.....................................................................74
2.3.1 Kenmerken van personen......................................................................75
2.3.2 Problemen in de waarneming van de persoon......................................76
3. Observeren....................................................................................................... 76
3.1 Wat is observeren?...................................................................................... 76
3
Kijken naar kinderen en scholen (KLC)
, Catho Van der Put KdG Campus Zuid
3.2 Waarom observeren?................................................................................... 77
3.3 Soorten observaties.................................................................................... 77
3.3.1 Naargelang het onderwerp van de observatie......................................77
3.3.2 Naargelang de actie van de observator................................................78
3.4 Observatiecriteria........................................................................................ 78
3.4.1 Een observatie moet doelgericht zijn....................................................79
3.4.2 De waarneming moet zo onopgemerkt mogelijk zijn............................79
3.4.3 De waarneming moet systematisch zijn (validiteit)...............................79
3.4.4 De waarneming moet nauwkeurig zijn (betrouwbaarheid)....................79
3.4.5 De waarneming moet objectief blijven..................................................80
3.5 Storende factoren voor de objectiviteit.......................................................80
3.5.1 Fouten uitgelokt door het geobserveerde.............................................80
3.5.2 Fouten ingegeven door de observator..................................................81
3.5.3 Omgaan met storende factoren............................................................82
3.6 Registreren.................................................................................................. 82
3.6.1 beschrijvende registratievormen...........................................................82
3.6.2 Geschematiseerde registratievormen...................................................82
3.7 Interpreteren............................................................................................... 83
3.8 Het observatieproces.................................................................................. 83
1. Observeren van welbevinden...........................................................................84
1.1 Signalen van welbevinden...........................................................................84
1.2 Vier relatievelden........................................................................................ 84
1.3 Schaalwaarden............................................................................................ 85
2. Observeren van betrokkenheid........................................................................86
2.1 Signalen van betrokkenheid........................................................................90
2.2 Bedenkingen en problemen bij het scoren..................................................91
4
Kijken naar kinderen en scholen (KLC)
Kijken naar kinderen en scholen
Inhoud
1. Kennismaking met kwaliteitsvol onderwijs.........................................................5
1.1 Visies op het onderwijs.................................................................................. 5
1.1.1 Wat is goed onderwijs ?...........................................................................5
1.1.2 Waarom is het als leerkracht van belang een duidelijke visie te hebben
op wat goed onderwijs is?................................................................................ 6
1.1.3 Mijn visie op goed onderwijs:..................................................................6
1.2 Vygotsky: zone van naaste ontwikkeling....................................................7
2. Visie van de krachtige leeromgeving............................................................10
2.1 7 didactische pijlers:.................................................................................... 11
3. Ervaringsgericht kijken naar onderwijs.............................................................11
3.1 De aanpakzijde............................................................................................ 11
3.1.1 de kern.................................................................................................. 11
3.1.2 beperkingen.......................................................................................... 12
3.2 De effectzijde.............................................................................................. 12
3.2.1 de kern.................................................................................................. 12
3.2.2 beperkingen.......................................................................................... 12
3.3 Het proces................................................................................................... 13
4. Talengericht kijken naar onderwijs...................................................................14
5. ‘Fixed’ versus ‘growth mindset’........................................................................15
5.1 De mindsets................................................................................................ 15
5.1.1 statische mindset of de fixed mindset...................................................15
5.1.2 Op groei gerichte mindset of growth mindset.......................................16
5.2 Talent en inspanning................................................................................... 17
5.3 Prestatie en feedback.................................................................................. 17
5.4 Belang voor opvoeders en leerkrachten......................................................17
5.5 Van mindset veranderen............................................................................. 18
Hoofdstuk 2: visies op het leren...........................................................................19
6. Inleiding............................................................................................................ 20
6.1 Wat is leren?................................................................................................ 20
6.2 Belang van leerpsychologie voor het onderwijs..........................................20
6.3 het behaviorisme (Pavlov, Skinner).............................................................21
6.3.1 Klassieke conditionering........................................................................22
6.3.2 operante conditionering (Thorndike, Skinner).......................................24
6.4 De sociaal-cognitieve leertheorie (Bandura)...............................................28
1
Kijken naar kinderen en scholen (KLC)
,Catho Van der Put KdG Campus Zuid
6.4.1 De sociaal-cognitieve theorie uitgelegd................................................28
6.4.2 De sociaal-cognitieve leertheorie toegepast.........................................29
6.4.3 Kanttekeningen bij de sociaal-cognitivisme leertheorie........................30
6.5 Cognitivisme (Piaget, Miller, Neisser)..........................................................30
6.5.1 Het cognitivisme uitgelegd...................................................................30
6.5.2 Het cognitivisme toegepast..................................................................33
6.5.3 Kanttekeningen bij het cognitivisme.....................................................34
6.6 Sociaal-constructivisme (Piaget en Vygotsky).............................................35
6.6.1 het sociaal constructivisme uitgelegd...................................................35
6.6.2 Het sociaal constructivisme toegepast..................................................35
6.6.3 Kanttekeningen bij het sociaal-constructivisme....................................36
6.7 Neuropsychologie (Hebb, Luria, Penfield)....................................................36
6.7.1 Neuropsychologie uitgelegd..................................................................36
6.7.2 Neuropsychologie toegepast.................................................................37
6.7.3 Kanttekeningen bij de neuropsychologie...............................................38
7. Conclusie.......................................................................................................... 39
8. Leren en motivatie........................................................................................... 40
8.1 intrinsieke en extrinsieke motivatie.............................................................40
8.2 de zelfdeterminatietheorie (Deci & Ryan)...................................................40
8.2.1 De zelfdeterminatietheorie uitgelegd....................................................40
8.2.2 De zelfdeterminatietheorie toegepast...................................................44
9. Wat weten we nu over motivatie en motivatie?...............................................45
9.1 Zes principes van verwerving......................................................................45
9.2 Zes principes van het herinneringsvermogen.............................................45
1. Definitie............................................................................................................ 48
1.1 Gewoon onderwijs....................................................................................... 48
1.2 Buitengewoon onderwijs............................................................................. 49
2. Functie............................................................................................................. 49
1. Het beroepsprofiel............................................................................................ 51
2. De DLR’s en OLR’s............................................................................................ 51
2.1 DLR.............................................................................................................. 51
2.2 OLR.............................................................................................................. 52
1. Gewoon basisonderwijs.................................................................................... 53
1.1 kleuteronderwijs.......................................................................................... 53
1.2 Lager onderwijs........................................................................................... 54
2. Buitengewoon onderwijs................................................................................. 56
2.1 Algemeen.................................................................................................... 56
2
Kijken naar kinderen en scholen (KLC)
,Catho Van der Put KdG Campus Zuid
2.1.1 Het buitengewoon kleuteronderwijs......................................................56
2.1.2 Het buitengewoon lager onderwijs........................................................56
2.2 Het M-decreet -> vanaf 2023: leersteundecreet.........................................57
1. MACRO-niveau: grondwettelijke waarborgen voor onder.................................58
2. MACRO: bevoegdheid van onderwijs................................................................59
2.1 Vlaanderen in België................................................................................... 59
2.1.1 België als unitaire staat.........................................................................59
2.1.2 Federalisering van België......................................................................59
2.2 Niveaus van besluitvorming........................................................................60
2.2.1 Onderwijsbevoegdheid..........................................................................61
3. MACRO-niveau: onderwijsnetten en onderwijskoepels.....................................61
3.1 Onderwijsnetten.......................................................................................... 61
3.2 Onderwijskoepels........................................................................................ 61
4. MESO-niveau.................................................................................................... 63
4.1 School en directie........................................................................................ 63
4.2 Inrichtende macht en schoolbestuur...........................................................64
4.3 Scholengemeenschappen........................................................................... 64
5. MICRO-niveau................................................................................................... 65
1. Wet op de leerplicht......................................................................................... 66
1.1 Begin leerplicht........................................................................................... 66
1.2 Einde leerplicht........................................................................................... 66
2. Autonomie: pedagogisch project, schoolwerkplan en schoolreglement...........67
1. Psychologie: een inleiding............................................................................... 68
1.1 Een lang verleden, een korte geschiedenis.................................................68
1.2 Studieobject van de psychologie.................................................................68
2. Waarnemen...................................................................................................... 68
2.1 Wat is waarnemen?..................................................................................... 69
2.2 Het waarnemingsproces.............................................................................. 69
2.2.1 Fase 1: de gewaarwording van fysische prikkels: het ruwe materiaal
(selecteren).................................................................................................... 70
2.2.2 Fase 2: de perceptuele organisatie (structureren).................................71
2.2.3 Fase 3: het proces van herkennen en betekenis geven (interpreteren) 72
2.3 De waarneming van personen.....................................................................74
2.3.1 Kenmerken van personen......................................................................75
2.3.2 Problemen in de waarneming van de persoon......................................76
3. Observeren....................................................................................................... 76
3.1 Wat is observeren?...................................................................................... 76
3
Kijken naar kinderen en scholen (KLC)
, Catho Van der Put KdG Campus Zuid
3.2 Waarom observeren?................................................................................... 77
3.3 Soorten observaties.................................................................................... 77
3.3.1 Naargelang het onderwerp van de observatie......................................77
3.3.2 Naargelang de actie van de observator................................................78
3.4 Observatiecriteria........................................................................................ 78
3.4.1 Een observatie moet doelgericht zijn....................................................79
3.4.2 De waarneming moet zo onopgemerkt mogelijk zijn............................79
3.4.3 De waarneming moet systematisch zijn (validiteit)...............................79
3.4.4 De waarneming moet nauwkeurig zijn (betrouwbaarheid)....................79
3.4.5 De waarneming moet objectief blijven..................................................80
3.5 Storende factoren voor de objectiviteit.......................................................80
3.5.1 Fouten uitgelokt door het geobserveerde.............................................80
3.5.2 Fouten ingegeven door de observator..................................................81
3.5.3 Omgaan met storende factoren............................................................82
3.6 Registreren.................................................................................................. 82
3.6.1 beschrijvende registratievormen...........................................................82
3.6.2 Geschematiseerde registratievormen...................................................82
3.7 Interpreteren............................................................................................... 83
3.8 Het observatieproces.................................................................................. 83
1. Observeren van welbevinden...........................................................................84
1.1 Signalen van welbevinden...........................................................................84
1.2 Vier relatievelden........................................................................................ 84
1.3 Schaalwaarden............................................................................................ 85
2. Observeren van betrokkenheid........................................................................86
2.1 Signalen van betrokkenheid........................................................................90
2.2 Bedenkingen en problemen bij het scoren..................................................91
4
Kijken naar kinderen en scholen (KLC)
