NOTITIES FISCAAL RECHT
INHOUD
hoofdstuk 1: begrippen en principes ...................................................................................................................... 5
1. Het begrip ‘belasting ....................................................................................................................................... 5
Door de overheid ............................................................................................................................................ 6
Eenzijdig en verplicht ...................................................................................................................................... 6
Territorialiteit .................................................................................................................................................. 6
Voor algemeen nut.......................................................................................................................................... 6
2. Andere heffingen en bijzondere categorieën ................................................................................................. 6
2.1. Retributies ................................................................................................................................................ 7
2.2. Socialezekerheidsbijdragen ...................................................................................................................... 7
2.3. Verhaalbelastingen .................................................................................................................................. 8
2.4. Directe en indirecte belastingen .............................................................................................................. 8
2.5. Afwentelbare en niet-afwentelbare belastingen ..................................................................................... 9
2.6. Vormen van dubbele belasting ................................................................................................................ 9
2.7. Belastingontwijking en belastingontduiking .......................................................................................... 10
3. Waarom belasten? ........................................................................................................................................ 11
Functies van belastingen ............................................................................................................................... 11
Rechtvaardiging van belastingheffing ........................................................................................................... 12
4. Hoe belasten? ............................................................................................................................................... 13
4.1. algemeen ................................................................................................................................................ 13
4.2. Het legaliteitsbeginsel ............................................................................................................................ 14
4.3. Het eenjarigheidsbeginsel ...................................................................................................................... 15
4.4. Het gelijkheidsbeginsel .......................................................................................................................... 15
4.5. Fiscaal recht is van openbare orde ......................................................................................................... 15
4.6. Het verbod op retroactiviteit ................................................................................................................. 16
4.7. Algemene beginselen van behoorlijk bestuur ........................................................................................ 17
4.8. Invloed van het internationaal en Europees recht ................................................................................. 18
5. Fiscale wetgeving: structuur, interpretatie en toepassing ............................................................................ 20
1. Structuur van fiscale wetgeving ................................................................................................................ 20
5.2. Interpretatie van fiscale wetgeving ........................................................................................................ 22
5.3. Bewijslast in fiscale zaken ...................................................................................................................... 22
6. De verdeling van fiscale bevoegdheden ........................................................................................................ 23
6.1. Vormen van fiscale bevoegdheden ........................................................................................................ 23
6.2. Regionale overheden ............................................................................................................................. 24
6.3. Lokale overheden ................................................................................................................................... 25
1
,Hoofdstuk II. Personenbelasting ........................................................................................................................... 25
1. Vooraf: de inkomstenbelastingen ................................................................................................................. 25
1.1. Categorieën inkomstenbelastingen ....................................................................................................... 25
1.2. Belangrijke concepten ............................................................................................................................ 26
2. Algemene principes van de personenbelasting ............................................................................................ 26
2.1. Kenmerken van de personenbelasting ................................................................................................... 27
3. Personeel toepassingsgebied: inwonerschap ............................................................................................... 27
4. De grondslag van de personenbelasting ....................................................................................................... 28
4.1. Belastbare inkomsten ............................................................................................................................ 28
5. Onroerende inkomsten ................................................................................................................................. 29
5.1. Algemene begripsomschrijving .............................................................................................................. 29
5.2. Omschrijving onroerend inkomen ......................................................................................................... 29
5.3. Kadastraal inkomen (KI): begrip ............................................................................................................. 30
5.4. Kadastraal inkomen als heffingsgrondslag ............................................................................................. 30
5.5. De eigen woning ..................................................................................................................................... 30
5.6. Huurprijs en huurvoordelen ................................................................................................................... 31
5.7. Fiscale behandeling ................................................................................................................................ 31
5.8. Inkomen van buitenlandse onroerende goederen ................................................................................ 32
5.9. Onroerende voorheffing ........................................................................................................................ 32
6. Roerende inkomsten ..................................................................................................................................... 33
6.1. Algemene opmerkingen ......................................................................................................................... 33
6.2. Omschrijving van het roerend inkomen in het WIB 1992 ...................................................................... 33
6.3. Dividenden ............................................................................................................................................. 33
6.4. Interest ................................................................................................................................................... 37
6.5. Inkomsten uit de verhuring van roerende goederen ............................................................................. 39
6.6. Inkomsten uit auteursrechten................................................................................................................ 40
6.7. Roerende voorheffing en aangifteverplichtingen .................................................................................. 42
6.8. Roerend inkomen van buitenlandse oorsprong ..................................................................................... 43
6.9. Afzonderlijk tarief of globalisatie ........................................................................................................... 44
7. Beroepsinkomsten ........................................................................................................................................ 45
7.1. Algemene begripsomschrijving .............................................................................................................. 45
7.2. Winst ...................................................................................................................................................... 46
7.3. Baten ...................................................................................................................................................... 49
7.4. Winsten en baten van een vorige beroepswerkzaamheid ..................................................................... 49
7.5. Bezoldigingen ......................................................................................................................................... 51
7.6. Aftrekbare beroepskosten ..................................................................................................................... 56
7.7. Beroepsverliezen .................................................................................................................................... 59
2
, 8. Diverse inkomsten ......................................................................................................................................... 59
8.1. Algemeen ............................................................................................................................................... 59
8.2. Occasionele winsten of baten ................................................................................................................ 59
8.3. Platformeconomie en verenigingswerk ................................................................................................. 61
8.4. onderhoudsuitkeringen .......................................................................................................................... 62
8.5. Meerwaarden op aandelen .................................................................................................................... 62
8.6. Meerwaarden op onroerend goed ......................................................................................................... 63
8.7. Typedwang ............................................................................................................................................. 64
9. berekening .................................................................................................................................................... 64
9.1. overzicht ................................................................................................................................................. 64
9.2. gezinsfiscaliteit ....................................................................................................................................... 64
9.3. aftrekbare bestedingen .......................................................................................................................... 67
9.4. Toepassing van de progressieve tarieven .............................................................................................. 68
9.5 belastingvrije som ................................................................................................................................... 68
9.6. Belastingverminderingen ....................................................................................................................... 69
9.7. Afzonderlijk belastbare inkomsten ........................................................................................................ 70
9.8. Vermeerdering wegens onvoldoende voorafbetalingen ....................................................................... 70
9.8. Vermeerdering wegens onvoldoende voorafbetalingen ....................................................................... 71
9.9. Gemeentelijke opcentiemen .................................................................................................................. 72
Hoofdstuk III. Inkomsten van juridische entiteiten ............................................................................................... 72
1.Inleiding .......................................................................................................................................................... 72
2.Aan de belasting onderworpen entiteiten ..................................................................................................... 74
2.1. Rechtspersoonlijkheid ............................................................................................................................ 75
2.2. Belgische fiscale inwoner ....................................................................................................................... 75
2.3. Exploitatie van een onderneming .......................................................................................................... 76
3. Grondslag van de belasting..................................................................................................................... 77
3.1.Algemene principes: ................................................................................................................................ 77
3.2. Bepalen van het fiscale resultaat ........................................................................................................... 79
Vrijgestelde meerwaarden op aandelen (192 WIB) ...................................................................................... 82
3.3. Buitenlandse bedrijfswinst ..................................................................................................................... 82
3.4. Dividenden ............................................................................................................................................. 83
3.5. De groepsbijdrage .................................................................................................................................. 87
3.6. Overgedragen verliezen ......................................................................................................................... 89
4. Berekening van de vennootschapsbelasting ................................................................................................. 90
4.1.Tarief ....................................................................................................................................................... 90
4.2. voorafbetalingen .................................................................................................................................... 90
4.3. Voorheffingen ........................................................................................................................................ 91
3
,IV. De belasting over de toegevoegde waarde ..................................................................................................... 91
1. Basismechanismes en werking ...................................................................................................................... 91
Vooraf: belang van de btw ............................................................................................................................ 91
1.1 Een belasting op consumptie ............................................................................................................. 92
1.2. Europeesrechtelijke kenmerken ............................................................................................................ 94
1.3. Beleidsoverwegingen ............................................................................................................................. 95
Stappenplan .................................................................................................................................................. 95
2. Wie is een btw-belastingplichtige? ............................................................................................................... 95
2.1 Relevantie................................................................................................................................................ 95
2.2. De gewone btw-belastingplichtige ......................................................................................................... 96
2.3. De vrijgestelde btw-belastingplichtige ................................................................................................... 97
2.4. Niet-belastingplichtige rechtspersonen ................................................................................................. 98
2.5. De incidentele of toevallige belastingplichtige ...................................................................................... 98
3. Welke handelingen zijn onderworpen aan btw? .......................................................................................... 99
3.1.Leveringen van goederen ........................................................................................................................ 99
3.2. Verrichting van een dienst ................................................................................................................... 102
3.3. Invoer van goederen ............................................................................................................................ 104
3.4. Intracommunautaire verwerving ................................................................................................ 105
4.Vrijstellingen ................................................................................................................................................ 106
1.Vrijstellingen met behoud van recht op aftrek ........................................................................................ 106
4.2. Vrijstellingen zonder recht op aftrek ................................................................................................... 107
5. Wat is het tarief van de btw? ...................................................................................................................... 108
6. Op welk bedrag moet de btw worden toegepast? ..................................................................................... 108
6.Recht op btw-aftrek ..................................................................................................................................... 109
Hoofdstuk V: internationaal fiscaal recht ........................................................................................................... 111
1. Inleiding ....................................................................................................................................................... 111
2. Algemene opmerkingen .............................................................................................................................. 111
2.1.Heffingsbevoegdheid en soevereiniteit ................................................................................................ 111
2.2. Dubbele belasting........................................................................................................................ 112
2.3. Het belang van het OESO-Modelverdrag ............................................................................................. 113
3. Algemene regels van verdragstoepassing en -interpretatie ....................................................................... 113
3.1. De beperkte rol van dubbelbelastingverdragen .................................................................................. 113
3.2. De interpretatie van verdragsbegrippen .............................................................................................. 114
4. Het toepassingsgebied van dubbelbelastingverdragen .............................................................................. 114
4.1. Artikel 1: personeel toepassingsgebied ............................................................................................... 114
4.2. Artikel 2: materieel toepassingsgebied ................................................................................................ 115
5. Grensoverschrijdende investeringen in vastgoed ....................................................................................... 117
4
, 5.1.Artikel 6: inkomsten uit onroerend goed .............................................................................................. 117
5.2. Meerwaarden op onroerend goed ....................................................................................................... 117
6. Artikel 7: ondernemingswinsten ................................................................................................................. 117
6.1. Algemeen: de organisatie van grensoverschrijdende ondernemingsactiviteiten ................................ 117
6.2. De vaste inrichting als centraal concept .............................................................................................. 118
6.3. Vaste inrichting: invulling ..................................................................................................................... 118
6.3. Vaste inrichting: invulling ..................................................................................................................... 118
6.4. Art. 7(2): winsttoerekening .................................................................................................................. 120
6.5. Artikel 8: bijzondere regel voor internationale scheepvaart en luchtvaart ......................................... 121
6.6. Artikel 13, (2) en (3): meerwaarden op ondernemingsactiva .............................................................. 121
7. Grensoverschrijdende tewerkstelling ......................................................................................................... 121
7.1.Algemeen overzicht .............................................................................................................................. 121
7.2. Artikel 15: algemene regel voor inkomsten uit tewerkstelling ............................................................ 122
7.3. Artikel 17: bijzondere regel voor sporters en entertainers .................................................................. 123
8. Grensoverschrijdende roerende beleggingen ............................................................................................. 124
Overzicht ..................................................................................................................................................... 124
8.2. Artikel 10, (1): algemene regel inzake dividenden ............................................................................... 124
9.Artikel 21: restcategorie ............................................................................................................................... 126
10. Artikel 23: vermijden van dubbele belasting in de woonstaat .................................................................. 126
Achtergrond ................................................................................................................................................ 126
Inleiding tot de fiscale vermogensorganisatie – gastcollege .............................................................................. 129
HOOFDSTUK 1: BEGRIPPEN EN PRINCIPES
1. HET BEGRIP ‘BELASTING
Een belasting is een door de overheid eenzijdig opgelegde en verplichte bijdrage op personen of feiten die een
band hebben met het territorium waarop de overheid gezag uitoefent en die bestemd is om diensten van
algemeen nut te financieren.
Relevantie?
• beschermingsmechanismen treden in werking die beschermen tegen te hoge en te willekeurige
belastingen
“in cash”, maar niet noodzakelijk altijd.. zie historische voorbeelden (Tienden of “Opera Publica”), maar ook
recentere voorbeelden zoals de Vlaamse erfbelasting
• Bv. in middeleeuwen: 1/10de van uw inkomsten afstaan aan de kerkelijke overheid die daarmee
priesters betaalde en aan de armen geven -_> OH gebruikt geld om diensten te financieren en te
herverdelen
• Bv. in oude Rome: bijdragen aan bouw van publieke infrastructuur
• Bv. Rwanda: Alle burgers verplicht om samen te komen 1 x per jaar tijdens publieke feestdag om alle
straten te reinigen
• Bv. Vlaanderen: de Vlaamse erfbelasting → tarieven variëren naargelang landsdeel
• In Vlaanderen willen we hiermee herverdelen en iets doen voor kunstpatrimonium → je mag
je belasting dus ook betalen met cultuurgoederen (niet veel gebruikt want moet wel iets zijn
met zekere waarde
• => Belastingen in geld of in natura
5
, DOOR DE OVERHEID
• Belastingen worden opgelegd door overheid als (enige) drager van soevereiniteit.
• Soevereiniteit → vanuit juridisch en politiekeco perspectief heeft OH gezag over ons en dus
als enige recht om belastingen te innen → noodzaak om te kunnen voortbestaan
• Federale overheid, gewest, gemeenschap, provincie en gemeente.
• Als verschillende OH tegelijk optreden kunnen regels in conflict komen met elkaar
• Wanneer de ene optreed kan de andere niet meer tussenkomen
• Creatief geworden in belastingen, bv belasting op honden,..
• Verschillen tussen gemeenten onderling, bv rijke kustgemeenten minder belastingen dan
landelijke gemeenten
• FOD Financiën (fiscus) maakt zelf uitvoerbare titel via kohieren.
• Schrijft in een administratief document (cohier) → hieruit w een zekere juridische waarde
afgeleid
• Fiscus komt dit dan halen
EENZIJDIG EN VERPLICHT
• Geen keuzemogelijkheid (openbare orde).
• OH legt de belasting eenzijdig op en je bent verplicht om die te betalen ook al ben je het
moreel en ethisch niet mee eens met waarom de overheid dit doet
• Waarom? Economische redenen: risico op marktfalen bij publieke goederen en schaalvoordelen
• OH heeft het geld nodig, anders kan deze niet functioneren
• Economische reden: grootste deel van goederen en diensten die OH aanbiedt zijn publieke
goederen. Dit betekend dat er een risico is op marktfalen wanneer niet iedereen bijdraagt
• Bv nationale defensie: als iem zegt dat die niet wil bijdragen tot het leger, dan is het
onmogelijk om het hele grondgebied te beschermen buiten die ene meneer die
hiervoor niet wou betalen. Dit is een publieke dienst waar iedereen recht op heeft
en je dus niemand van kan uitsluiten. Daarom moet iedereen bijdragen
• Niet alle betalingen aan de overheid zijn echter belastingen en worden dus niet beschermd
• Bv appartement huren dat eigendom is van de overheid. Deze huurgelden zijn geen
belastingen, deze vloeien voort uit een ovk
• Bv grond kopen van overheid → koopovk, geen belasting want je krijgt iets in de plaats
• Sancties en dwangmaatregelen
• OH bevoegd om sancties te nemen als je niet voldoet aan je verplichting
Allemaal het gevolg van dat we in een ondergeschikt verband staan tov de overheid
TERRITORIALITEIT
• Gevolg van soevereiniteit
• Overheid kan slechts belasten als er een voldoende band (‘nexus’) is met het territorium.
o Er moet een connectie zijn met het grondgebied vd staat, bv gewest
o Geen buitenlanders belasten die helemaal geen link hebben met België, bv geen
Nederlanders die werken in Nederland
• Digitale economie?
o Nexusvereiste komt onder druk door digitale economie
o Bv online retailers: we kunnen in België die inkomens niet belasten → bv pakketje kopen bij
shein, dit geld komt terecht bij BL maar niet actief in België dus we kunnen dit niet belasten
o Door te kopen buiten België ontneem je belastingsinkomsten en daar probeert de fiscaliteit
iets aan te doen
VOOR ALGEMEEN NUT
• Uitgave dient om kosten van de overheid te dekken
o Alle belastingsinkomen komen in 1 pot dus je weet niet wat er juist met jou geld is gedaan,
het is in algemeen belang
• Politiek discretionair
o overheid doet met het geld wat ze wil → Wij hebben inspraak via verkiezingen
• Afwezigheid aanwijsbare en individuele tegenprestatie
2. ANDERE HEFFINGEN EN BIJZONDERE CATEGORIEËN
6
INHOUD
hoofdstuk 1: begrippen en principes ...................................................................................................................... 5
1. Het begrip ‘belasting ....................................................................................................................................... 5
Door de overheid ............................................................................................................................................ 6
Eenzijdig en verplicht ...................................................................................................................................... 6
Territorialiteit .................................................................................................................................................. 6
Voor algemeen nut.......................................................................................................................................... 6
2. Andere heffingen en bijzondere categorieën ................................................................................................. 6
2.1. Retributies ................................................................................................................................................ 7
2.2. Socialezekerheidsbijdragen ...................................................................................................................... 7
2.3. Verhaalbelastingen .................................................................................................................................. 8
2.4. Directe en indirecte belastingen .............................................................................................................. 8
2.5. Afwentelbare en niet-afwentelbare belastingen ..................................................................................... 9
2.6. Vormen van dubbele belasting ................................................................................................................ 9
2.7. Belastingontwijking en belastingontduiking .......................................................................................... 10
3. Waarom belasten? ........................................................................................................................................ 11
Functies van belastingen ............................................................................................................................... 11
Rechtvaardiging van belastingheffing ........................................................................................................... 12
4. Hoe belasten? ............................................................................................................................................... 13
4.1. algemeen ................................................................................................................................................ 13
4.2. Het legaliteitsbeginsel ............................................................................................................................ 14
4.3. Het eenjarigheidsbeginsel ...................................................................................................................... 15
4.4. Het gelijkheidsbeginsel .......................................................................................................................... 15
4.5. Fiscaal recht is van openbare orde ......................................................................................................... 15
4.6. Het verbod op retroactiviteit ................................................................................................................. 16
4.7. Algemene beginselen van behoorlijk bestuur ........................................................................................ 17
4.8. Invloed van het internationaal en Europees recht ................................................................................. 18
5. Fiscale wetgeving: structuur, interpretatie en toepassing ............................................................................ 20
1. Structuur van fiscale wetgeving ................................................................................................................ 20
5.2. Interpretatie van fiscale wetgeving ........................................................................................................ 22
5.3. Bewijslast in fiscale zaken ...................................................................................................................... 22
6. De verdeling van fiscale bevoegdheden ........................................................................................................ 23
6.1. Vormen van fiscale bevoegdheden ........................................................................................................ 23
6.2. Regionale overheden ............................................................................................................................. 24
6.3. Lokale overheden ................................................................................................................................... 25
1
,Hoofdstuk II. Personenbelasting ........................................................................................................................... 25
1. Vooraf: de inkomstenbelastingen ................................................................................................................. 25
1.1. Categorieën inkomstenbelastingen ....................................................................................................... 25
1.2. Belangrijke concepten ............................................................................................................................ 26
2. Algemene principes van de personenbelasting ............................................................................................ 26
2.1. Kenmerken van de personenbelasting ................................................................................................... 27
3. Personeel toepassingsgebied: inwonerschap ............................................................................................... 27
4. De grondslag van de personenbelasting ....................................................................................................... 28
4.1. Belastbare inkomsten ............................................................................................................................ 28
5. Onroerende inkomsten ................................................................................................................................. 29
5.1. Algemene begripsomschrijving .............................................................................................................. 29
5.2. Omschrijving onroerend inkomen ......................................................................................................... 29
5.3. Kadastraal inkomen (KI): begrip ............................................................................................................. 30
5.4. Kadastraal inkomen als heffingsgrondslag ............................................................................................. 30
5.5. De eigen woning ..................................................................................................................................... 30
5.6. Huurprijs en huurvoordelen ................................................................................................................... 31
5.7. Fiscale behandeling ................................................................................................................................ 31
5.8. Inkomen van buitenlandse onroerende goederen ................................................................................ 32
5.9. Onroerende voorheffing ........................................................................................................................ 32
6. Roerende inkomsten ..................................................................................................................................... 33
6.1. Algemene opmerkingen ......................................................................................................................... 33
6.2. Omschrijving van het roerend inkomen in het WIB 1992 ...................................................................... 33
6.3. Dividenden ............................................................................................................................................. 33
6.4. Interest ................................................................................................................................................... 37
6.5. Inkomsten uit de verhuring van roerende goederen ............................................................................. 39
6.6. Inkomsten uit auteursrechten................................................................................................................ 40
6.7. Roerende voorheffing en aangifteverplichtingen .................................................................................. 42
6.8. Roerend inkomen van buitenlandse oorsprong ..................................................................................... 43
6.9. Afzonderlijk tarief of globalisatie ........................................................................................................... 44
7. Beroepsinkomsten ........................................................................................................................................ 45
7.1. Algemene begripsomschrijving .............................................................................................................. 45
7.2. Winst ...................................................................................................................................................... 46
7.3. Baten ...................................................................................................................................................... 49
7.4. Winsten en baten van een vorige beroepswerkzaamheid ..................................................................... 49
7.5. Bezoldigingen ......................................................................................................................................... 51
7.6. Aftrekbare beroepskosten ..................................................................................................................... 56
7.7. Beroepsverliezen .................................................................................................................................... 59
2
, 8. Diverse inkomsten ......................................................................................................................................... 59
8.1. Algemeen ............................................................................................................................................... 59
8.2. Occasionele winsten of baten ................................................................................................................ 59
8.3. Platformeconomie en verenigingswerk ................................................................................................. 61
8.4. onderhoudsuitkeringen .......................................................................................................................... 62
8.5. Meerwaarden op aandelen .................................................................................................................... 62
8.6. Meerwaarden op onroerend goed ......................................................................................................... 63
8.7. Typedwang ............................................................................................................................................. 64
9. berekening .................................................................................................................................................... 64
9.1. overzicht ................................................................................................................................................. 64
9.2. gezinsfiscaliteit ....................................................................................................................................... 64
9.3. aftrekbare bestedingen .......................................................................................................................... 67
9.4. Toepassing van de progressieve tarieven .............................................................................................. 68
9.5 belastingvrije som ................................................................................................................................... 68
9.6. Belastingverminderingen ....................................................................................................................... 69
9.7. Afzonderlijk belastbare inkomsten ........................................................................................................ 70
9.8. Vermeerdering wegens onvoldoende voorafbetalingen ....................................................................... 70
9.8. Vermeerdering wegens onvoldoende voorafbetalingen ....................................................................... 71
9.9. Gemeentelijke opcentiemen .................................................................................................................. 72
Hoofdstuk III. Inkomsten van juridische entiteiten ............................................................................................... 72
1.Inleiding .......................................................................................................................................................... 72
2.Aan de belasting onderworpen entiteiten ..................................................................................................... 74
2.1. Rechtspersoonlijkheid ............................................................................................................................ 75
2.2. Belgische fiscale inwoner ....................................................................................................................... 75
2.3. Exploitatie van een onderneming .......................................................................................................... 76
3. Grondslag van de belasting..................................................................................................................... 77
3.1.Algemene principes: ................................................................................................................................ 77
3.2. Bepalen van het fiscale resultaat ........................................................................................................... 79
Vrijgestelde meerwaarden op aandelen (192 WIB) ...................................................................................... 82
3.3. Buitenlandse bedrijfswinst ..................................................................................................................... 82
3.4. Dividenden ............................................................................................................................................. 83
3.5. De groepsbijdrage .................................................................................................................................. 87
3.6. Overgedragen verliezen ......................................................................................................................... 89
4. Berekening van de vennootschapsbelasting ................................................................................................. 90
4.1.Tarief ....................................................................................................................................................... 90
4.2. voorafbetalingen .................................................................................................................................... 90
4.3. Voorheffingen ........................................................................................................................................ 91
3
,IV. De belasting over de toegevoegde waarde ..................................................................................................... 91
1. Basismechanismes en werking ...................................................................................................................... 91
Vooraf: belang van de btw ............................................................................................................................ 91
1.1 Een belasting op consumptie ............................................................................................................. 92
1.2. Europeesrechtelijke kenmerken ............................................................................................................ 94
1.3. Beleidsoverwegingen ............................................................................................................................. 95
Stappenplan .................................................................................................................................................. 95
2. Wie is een btw-belastingplichtige? ............................................................................................................... 95
2.1 Relevantie................................................................................................................................................ 95
2.2. De gewone btw-belastingplichtige ......................................................................................................... 96
2.3. De vrijgestelde btw-belastingplichtige ................................................................................................... 97
2.4. Niet-belastingplichtige rechtspersonen ................................................................................................. 98
2.5. De incidentele of toevallige belastingplichtige ...................................................................................... 98
3. Welke handelingen zijn onderworpen aan btw? .......................................................................................... 99
3.1.Leveringen van goederen ........................................................................................................................ 99
3.2. Verrichting van een dienst ................................................................................................................... 102
3.3. Invoer van goederen ............................................................................................................................ 104
3.4. Intracommunautaire verwerving ................................................................................................ 105
4.Vrijstellingen ................................................................................................................................................ 106
1.Vrijstellingen met behoud van recht op aftrek ........................................................................................ 106
4.2. Vrijstellingen zonder recht op aftrek ................................................................................................... 107
5. Wat is het tarief van de btw? ...................................................................................................................... 108
6. Op welk bedrag moet de btw worden toegepast? ..................................................................................... 108
6.Recht op btw-aftrek ..................................................................................................................................... 109
Hoofdstuk V: internationaal fiscaal recht ........................................................................................................... 111
1. Inleiding ....................................................................................................................................................... 111
2. Algemene opmerkingen .............................................................................................................................. 111
2.1.Heffingsbevoegdheid en soevereiniteit ................................................................................................ 111
2.2. Dubbele belasting........................................................................................................................ 112
2.3. Het belang van het OESO-Modelverdrag ............................................................................................. 113
3. Algemene regels van verdragstoepassing en -interpretatie ....................................................................... 113
3.1. De beperkte rol van dubbelbelastingverdragen .................................................................................. 113
3.2. De interpretatie van verdragsbegrippen .............................................................................................. 114
4. Het toepassingsgebied van dubbelbelastingverdragen .............................................................................. 114
4.1. Artikel 1: personeel toepassingsgebied ............................................................................................... 114
4.2. Artikel 2: materieel toepassingsgebied ................................................................................................ 115
5. Grensoverschrijdende investeringen in vastgoed ....................................................................................... 117
4
, 5.1.Artikel 6: inkomsten uit onroerend goed .............................................................................................. 117
5.2. Meerwaarden op onroerend goed ....................................................................................................... 117
6. Artikel 7: ondernemingswinsten ................................................................................................................. 117
6.1. Algemeen: de organisatie van grensoverschrijdende ondernemingsactiviteiten ................................ 117
6.2. De vaste inrichting als centraal concept .............................................................................................. 118
6.3. Vaste inrichting: invulling ..................................................................................................................... 118
6.3. Vaste inrichting: invulling ..................................................................................................................... 118
6.4. Art. 7(2): winsttoerekening .................................................................................................................. 120
6.5. Artikel 8: bijzondere regel voor internationale scheepvaart en luchtvaart ......................................... 121
6.6. Artikel 13, (2) en (3): meerwaarden op ondernemingsactiva .............................................................. 121
7. Grensoverschrijdende tewerkstelling ......................................................................................................... 121
7.1.Algemeen overzicht .............................................................................................................................. 121
7.2. Artikel 15: algemene regel voor inkomsten uit tewerkstelling ............................................................ 122
7.3. Artikel 17: bijzondere regel voor sporters en entertainers .................................................................. 123
8. Grensoverschrijdende roerende beleggingen ............................................................................................. 124
Overzicht ..................................................................................................................................................... 124
8.2. Artikel 10, (1): algemene regel inzake dividenden ............................................................................... 124
9.Artikel 21: restcategorie ............................................................................................................................... 126
10. Artikel 23: vermijden van dubbele belasting in de woonstaat .................................................................. 126
Achtergrond ................................................................................................................................................ 126
Inleiding tot de fiscale vermogensorganisatie – gastcollege .............................................................................. 129
HOOFDSTUK 1: BEGRIPPEN EN PRINCIPES
1. HET BEGRIP ‘BELASTING
Een belasting is een door de overheid eenzijdig opgelegde en verplichte bijdrage op personen of feiten die een
band hebben met het territorium waarop de overheid gezag uitoefent en die bestemd is om diensten van
algemeen nut te financieren.
Relevantie?
• beschermingsmechanismen treden in werking die beschermen tegen te hoge en te willekeurige
belastingen
“in cash”, maar niet noodzakelijk altijd.. zie historische voorbeelden (Tienden of “Opera Publica”), maar ook
recentere voorbeelden zoals de Vlaamse erfbelasting
• Bv. in middeleeuwen: 1/10de van uw inkomsten afstaan aan de kerkelijke overheid die daarmee
priesters betaalde en aan de armen geven -_> OH gebruikt geld om diensten te financieren en te
herverdelen
• Bv. in oude Rome: bijdragen aan bouw van publieke infrastructuur
• Bv. Rwanda: Alle burgers verplicht om samen te komen 1 x per jaar tijdens publieke feestdag om alle
straten te reinigen
• Bv. Vlaanderen: de Vlaamse erfbelasting → tarieven variëren naargelang landsdeel
• In Vlaanderen willen we hiermee herverdelen en iets doen voor kunstpatrimonium → je mag
je belasting dus ook betalen met cultuurgoederen (niet veel gebruikt want moet wel iets zijn
met zekere waarde
• => Belastingen in geld of in natura
5
, DOOR DE OVERHEID
• Belastingen worden opgelegd door overheid als (enige) drager van soevereiniteit.
• Soevereiniteit → vanuit juridisch en politiekeco perspectief heeft OH gezag over ons en dus
als enige recht om belastingen te innen → noodzaak om te kunnen voortbestaan
• Federale overheid, gewest, gemeenschap, provincie en gemeente.
• Als verschillende OH tegelijk optreden kunnen regels in conflict komen met elkaar
• Wanneer de ene optreed kan de andere niet meer tussenkomen
• Creatief geworden in belastingen, bv belasting op honden,..
• Verschillen tussen gemeenten onderling, bv rijke kustgemeenten minder belastingen dan
landelijke gemeenten
• FOD Financiën (fiscus) maakt zelf uitvoerbare titel via kohieren.
• Schrijft in een administratief document (cohier) → hieruit w een zekere juridische waarde
afgeleid
• Fiscus komt dit dan halen
EENZIJDIG EN VERPLICHT
• Geen keuzemogelijkheid (openbare orde).
• OH legt de belasting eenzijdig op en je bent verplicht om die te betalen ook al ben je het
moreel en ethisch niet mee eens met waarom de overheid dit doet
• Waarom? Economische redenen: risico op marktfalen bij publieke goederen en schaalvoordelen
• OH heeft het geld nodig, anders kan deze niet functioneren
• Economische reden: grootste deel van goederen en diensten die OH aanbiedt zijn publieke
goederen. Dit betekend dat er een risico is op marktfalen wanneer niet iedereen bijdraagt
• Bv nationale defensie: als iem zegt dat die niet wil bijdragen tot het leger, dan is het
onmogelijk om het hele grondgebied te beschermen buiten die ene meneer die
hiervoor niet wou betalen. Dit is een publieke dienst waar iedereen recht op heeft
en je dus niemand van kan uitsluiten. Daarom moet iedereen bijdragen
• Niet alle betalingen aan de overheid zijn echter belastingen en worden dus niet beschermd
• Bv appartement huren dat eigendom is van de overheid. Deze huurgelden zijn geen
belastingen, deze vloeien voort uit een ovk
• Bv grond kopen van overheid → koopovk, geen belasting want je krijgt iets in de plaats
• Sancties en dwangmaatregelen
• OH bevoegd om sancties te nemen als je niet voldoet aan je verplichting
Allemaal het gevolg van dat we in een ondergeschikt verband staan tov de overheid
TERRITORIALITEIT
• Gevolg van soevereiniteit
• Overheid kan slechts belasten als er een voldoende band (‘nexus’) is met het territorium.
o Er moet een connectie zijn met het grondgebied vd staat, bv gewest
o Geen buitenlanders belasten die helemaal geen link hebben met België, bv geen
Nederlanders die werken in Nederland
• Digitale economie?
o Nexusvereiste komt onder druk door digitale economie
o Bv online retailers: we kunnen in België die inkomens niet belasten → bv pakketje kopen bij
shein, dit geld komt terecht bij BL maar niet actief in België dus we kunnen dit niet belasten
o Door te kopen buiten België ontneem je belastingsinkomsten en daar probeert de fiscaliteit
iets aan te doen
VOOR ALGEMEEN NUT
• Uitgave dient om kosten van de overheid te dekken
o Alle belastingsinkomen komen in 1 pot dus je weet niet wat er juist met jou geld is gedaan,
het is in algemeen belang
• Politiek discretionair
o overheid doet met het geld wat ze wil → Wij hebben inspraak via verkiezingen
• Afwezigheid aanwijsbare en individuele tegenprestatie
2. ANDERE HEFFINGEN EN BIJZONDERE CATEGORIEËN
6
