1. Huidflora
Commensalen: Leven op de huid, gecontroleerd door mechanische barrière
(verhoornde huid) en vetzuren (bactericide werking).
Staphylococcus epidermidis (CNS):
o Meest voorkomende coagulase-negatieve stafylokok (CNS).
o Commensaal van huid en slijmvliezen, vaak nosocomiale pathogeen
door biofilmvorming (katheters, prothesen).
o Lage virulentie, multiresistent in ziekenhuizen.
o Behandeling: soms voldoende om katheter te verwijderen; bij
prothese-infectie is antibiogram essentieel.
Staphylococcus saprophyticus (CNS): Veroorzaakt cystitis.
Micrococcus: Saprofyten in water/stof, zelden huidkolonisatie,
sporadische infecties met lage pathogeniciteit.
Corynebacterium (niet-diphtheriae): Commensale huidflora, infecties
bij prothesen/katheters of immuungecompromitteerden.
Cutibacterium acnes: Anaërobe Gram-positieve bacil, commensale
huidflora.
2. Mond-, Orofarynx- en Bovenste Luchtwegenflora
Commensalen: Leven op slijmvliezen, gecontroleerd door slijm, IgA en
lysozyme. Fagocytose vernietigt bij weefselbeschadiging.
HACEK-groep (Aggregatibacter, Cardiobacterium, Eikenella,
Kingella):
o Commensale orofarynxflora, zeldzame oorzaak van endocarditis.
o Aggregatibacter aphrophilus: Tandvleesflora, submuceuze
abcessen, endocarditis (via mondletsels).
o Cardiobacterium: Zeldzame endocarditis.
o Eikenella corrodens: Mond- en GIT-flora, tandabcessen, zelden
hersenabces of sepsis.
o Kingella: Orofarynx, zelden urogenitaal. Ooginfecties, bacteriëmie,
endocarditis; K. kingae veroorzaakt bot-/gewrichtsinfecties bij
kinderen.
Capnocytophaga: Orofarynxflora, infecties na dierbeten, sepsis bij
immuungecompromitteerden.
Haemophilus influenzae:
o Orofarynxdrager (~80% gezonde populatie).
, o Gekapselde stammen: invasieve infecties (sepsis, meningitis,
pneumonie).
o Niet-gekapselde stammen: mucosale infecties (otitis, sinusitis).
Haemophilus parainfluenzae: Commensale nasofaryngeale flora, zelden
endocarditis of urogenitale infecties.
Moraxella catarrhalis: Commensale luchtwegenflora, veroorzaakt otitis,
sinusitis, bronchitis, pneumonie.
Streptococcus (algemeen): Commensale slijmvliesflora.
o Viridans streptokokken (S. mitis, S. salivarius, S. mutans, S.
bovis/gallolyticus): Mondflora, tandcariës, endocarditis na
tandextractie, S. gallolyticus geassocieerd met darmkanker.
o Streptococcus pyogenes: Tonsillitis, roodvonk, erysipelas,
impetigo, ernstige invasieve infecties (necrotiserende fasciitis,
toxisch shocksyndroom).
Actinomyces (o.a. A. israelli): Orofarynxflora, veroorzaakt
actinomycose (abcessen, fistels, cervicofaciale regio).
Bifidobacterium: Anaërobe mondflora, enkel B. dentium pathogeen
(long-/abdominale abcessen).
Anaërobe Gram-negatieve bacteriën (Bacteroides,
Porphyromonas, Prevotella): Mondflora, veroorzaken abcessen (tand,
kaak, hersenen).
Cutibacterium, Clostridium, Arcanobacterium haemolyticum:
Commensale flora, zelden pathogeen (faryngitis, hersenabces).
3. Gastro-intestinale Flora
Commensalen: Permanent gekoloniseerd, 50% van faeces bestaat uit bacteriën
(15% kweekbaar).
Enterobacterales (algemeen): Gram-negatieve bacillen, commensalen
en opportunisten.
o Escherichia coli: Commensaal, sommige serotypen veroorzaken
enteritis (EPEC, ETEC, EHEC), bacteriurie, sepsis, neonatale
meningitis.
o Klebsiella pneumoniae, Proteus mirabilis, Enterobacter,
Hafnia: Commensalen, opportunistische infecties (bacteriurie,
pneumonie, sepsis).
o Citrobacter, Serratia, Morganella, Providencia: Transiënte flora,
nosocomiale infecties bij verminderde weerstand.
Enterokokken (E. faecalis, E. faecium): Darmflora, cystitis,
wondinfecties, peritonitis, vaak resistent (VRE).
Commensalen: Leven op de huid, gecontroleerd door mechanische barrière
(verhoornde huid) en vetzuren (bactericide werking).
Staphylococcus epidermidis (CNS):
o Meest voorkomende coagulase-negatieve stafylokok (CNS).
o Commensaal van huid en slijmvliezen, vaak nosocomiale pathogeen
door biofilmvorming (katheters, prothesen).
o Lage virulentie, multiresistent in ziekenhuizen.
o Behandeling: soms voldoende om katheter te verwijderen; bij
prothese-infectie is antibiogram essentieel.
Staphylococcus saprophyticus (CNS): Veroorzaakt cystitis.
Micrococcus: Saprofyten in water/stof, zelden huidkolonisatie,
sporadische infecties met lage pathogeniciteit.
Corynebacterium (niet-diphtheriae): Commensale huidflora, infecties
bij prothesen/katheters of immuungecompromitteerden.
Cutibacterium acnes: Anaërobe Gram-positieve bacil, commensale
huidflora.
2. Mond-, Orofarynx- en Bovenste Luchtwegenflora
Commensalen: Leven op slijmvliezen, gecontroleerd door slijm, IgA en
lysozyme. Fagocytose vernietigt bij weefselbeschadiging.
HACEK-groep (Aggregatibacter, Cardiobacterium, Eikenella,
Kingella):
o Commensale orofarynxflora, zeldzame oorzaak van endocarditis.
o Aggregatibacter aphrophilus: Tandvleesflora, submuceuze
abcessen, endocarditis (via mondletsels).
o Cardiobacterium: Zeldzame endocarditis.
o Eikenella corrodens: Mond- en GIT-flora, tandabcessen, zelden
hersenabces of sepsis.
o Kingella: Orofarynx, zelden urogenitaal. Ooginfecties, bacteriëmie,
endocarditis; K. kingae veroorzaakt bot-/gewrichtsinfecties bij
kinderen.
Capnocytophaga: Orofarynxflora, infecties na dierbeten, sepsis bij
immuungecompromitteerden.
Haemophilus influenzae:
o Orofarynxdrager (~80% gezonde populatie).
, o Gekapselde stammen: invasieve infecties (sepsis, meningitis,
pneumonie).
o Niet-gekapselde stammen: mucosale infecties (otitis, sinusitis).
Haemophilus parainfluenzae: Commensale nasofaryngeale flora, zelden
endocarditis of urogenitale infecties.
Moraxella catarrhalis: Commensale luchtwegenflora, veroorzaakt otitis,
sinusitis, bronchitis, pneumonie.
Streptococcus (algemeen): Commensale slijmvliesflora.
o Viridans streptokokken (S. mitis, S. salivarius, S. mutans, S.
bovis/gallolyticus): Mondflora, tandcariës, endocarditis na
tandextractie, S. gallolyticus geassocieerd met darmkanker.
o Streptococcus pyogenes: Tonsillitis, roodvonk, erysipelas,
impetigo, ernstige invasieve infecties (necrotiserende fasciitis,
toxisch shocksyndroom).
Actinomyces (o.a. A. israelli): Orofarynxflora, veroorzaakt
actinomycose (abcessen, fistels, cervicofaciale regio).
Bifidobacterium: Anaërobe mondflora, enkel B. dentium pathogeen
(long-/abdominale abcessen).
Anaërobe Gram-negatieve bacteriën (Bacteroides,
Porphyromonas, Prevotella): Mondflora, veroorzaken abcessen (tand,
kaak, hersenen).
Cutibacterium, Clostridium, Arcanobacterium haemolyticum:
Commensale flora, zelden pathogeen (faryngitis, hersenabces).
3. Gastro-intestinale Flora
Commensalen: Permanent gekoloniseerd, 50% van faeces bestaat uit bacteriën
(15% kweekbaar).
Enterobacterales (algemeen): Gram-negatieve bacillen, commensalen
en opportunisten.
o Escherichia coli: Commensaal, sommige serotypen veroorzaken
enteritis (EPEC, ETEC, EHEC), bacteriurie, sepsis, neonatale
meningitis.
o Klebsiella pneumoniae, Proteus mirabilis, Enterobacter,
Hafnia: Commensalen, opportunistische infecties (bacteriurie,
pneumonie, sepsis).
o Citrobacter, Serratia, Morganella, Providencia: Transiënte flora,
nosocomiale infecties bij verminderde weerstand.
Enterokokken (E. faecalis, E. faecium): Darmflora, cystitis,
wondinfecties, peritonitis, vaak resistent (VRE).
