Materialen en producten
Hoofdstuk 1: Instrumentarium voor mondonderzoek en niet-chirurgische parodontale therapie
1.1) Terminologie
Gingiva = tandvlees
Supra = erboven, kroon van de tand
Sub = eronder, wortel van de tand (onder het tandvlees)
Begrip Verklaring
Scalen = Mechanisch verwijderen van tandplaque en tandsteen van de
tandoppervlakken van gebitselementen.
-> zowel supra- als subgingivaal!
Rootplanen = Fijnmechanisch verwijderen van het zacht cement en kleine
onregelmatigheden van de worteloppervlakken & het glad/hard maken
van deze worteloppervlakken
-> enkel subgingivaal/na subgingivale curettage of scaling
-> onderdeel van parodontale behandeling
Scaling en rootplaning (SRP) = Diepte reiniging, samentrekking van ‘scalen’ en ‘rootplanen’.
-> onderdeel van parodontale therapie (niet-chirurgisch).
Doel: verwijderen van plaque en tandsteen
-> zowel supragingivaal als subgingivaal!
Positief effect: parodontium herstelt, waardoor afname v pocketdiepte &
vermindering v bloeding
Polijsten = Glad maken van de met instrument bewerkte tandoppervlakken met
roterend instrumentarium & polijstpasta
Gingivitis = tandvleesontsteking
Parodontitis = tandvleesontsteking die verder gaat dan het tandvlees
→ ONTSTAAN: 1. Tandvleesontsteking/gingivitis die onbehandeld blijft
2. Door ontsteking ontstaat er op termijn botafbraak
→ WAAROM SRP: 1. Diepte reiniging -> al het tandsteen/bacteriën subgingivaal verwijderen
-> POSITIEF EFFECT: botafbraak stoppen + stabiliseren
-> mits goede motivatie van patiënt
!Bot dat weg is, is weg!
1
,1.2) Types van instrumenten
a) voor mondonderzoek
▪ 1.2.1) Handinstrumenten
b) voor uitvoeren van gebitsreiniging
a) voor mondonderzoek:
Mondspiegel Haaksonde Pocketsonde DPSI/pocketsonde Furcatiesonde
1] Mondspiegel
Mondspiegel
→ BESTAAT UIT: - handvat
- schacht/hals
- werkeinde
→ SOORTEN: - metalen mondspiegels -> handvat losdraaien van werkeinde voor nieuw spiegeltje
- wegwerp mondspiegels (plastiek)
→ REDEN GEBRUIK: - indirect zicht hebben op werkveld
- indirect licht hebben op werkveld
- retractor: weke weefsels (wangen, tong, lippen) weghouden
- weke weefsels (wangen, tong, lippen) beschermen
2] Haaksonde
Haaksonde = instrument waarbij actief werkeinde bestaat uit een scherpe punt
→ BESTAAT UIT: - scherp uiteinde/punt
- roestvrij staal
→ GEBRUIK: - initieel: cariësdetectie
- nu: niet meer gebruikt -> risico op beschadiging van gedecalcificeerd maar intact
glazuuroppervlak
➔ nu: pocketsonde gebruiken voor cariësdetectie
3] Pocketsonde/Probe
Pocketsonde/Probe = slank instrument met een gladde, afgeronde tip
→ BESTAAT UIT: - afgeronde, gladde tip
- roestvrij staal
- plastiek (screenen van titanium implantaten)
→ GEBRUIK: - opsporen tandvleesziektes, plaque en tandsteen
→ meting van: verlies van aanhechting + pocketdiepte
- opsporen cariës
→ TYPES: - verschillende mm markeringen + kleurcodes
⤷ Voorbeelden (enkel E kennen!):
2
, A. Marquis probe: om de 3mm afwisselende kleur
B. University of North Carolina-15 probe
C. William’s probe: op 1, 2, 3, 5, 7, 8, 9 en 10 mm
D. Michigan ‘O’ probe: 3, 6, 9 mm
E. WHO-CPITN probe = heeft speciale bolle tip voor het opsporen van tandsteen
→ GENERATIES: 1e generatie pocketsonde: - manueel
2e generatie pocketsondes: - manueel
- gecontroleerde constante druk
e
3 generatie pocketsondes: - gecomputeriseerde pocket sonde
4] Furcatiesonde/Nabers probe
Furcatiesonde/Nabers probe = een gebogen pocketsonde
→ GEBRUIK: - opsporen tandsteen t.h.v. furcaties
→ METING VAN: - toegankelijkheid/doorgankelijkheid van furcatie
Furcatie = botverlies tussen de wortels
ONTSTAAN: - als botverlies (als gevolg van parodontitis) optreedt t.h.v. wortelstam waar 2 of
meer wortels samenkomen
PROBLEEM: - moeilijk te sonderen dus furcatiesonde gebruiken!
Classificatie volgens Ramfjord en Ash van furcatieproblemen:
• Graad 1: lichte toegankelijke furcatie tot 2mm
• Graad 2
o Graad 2a: toegankelijke furcatie van 2mm tot 4mm
(NIET doorgankelijk)
o Graad 2b: toegankelijke furcatie tot meer dan 4 mm
(NIET doorgankelijk)
• Graad 3: doorgankelijke furcatie, sonde kan er volledig doorheen
- Verschil pocketsonde & furcatiesonde:
3
, b) voor gebitsreiniging:
Scalers Curettes Vijlen Excavatoren Hakken &
Beitels
→ DOEL: tandplaque + tandsteen verwijderen
→ BESTAAT ALGEMEEN UIT: 1. Werkblad
= werkende einde gecentreerd in lijn met lengteas handvat
2. Schacht/hals: - onderverdeeld in 1ste & 2de deel
- in meer hoeken & contra-hoeken gebogen
3. Handvat
1] Scalers
Scaler:
→ SOORTEN: 1. Sikkel scaler -> gebogen werkblad
2. Jacquette scaler -> recht werkblad
→ KENMERKEN: - trapeziumvormige of driehoekige doorsnede
- 2 snijranden = gevormd door verbinding v/h binnenvlak met respectievelijk
buitenvlakken
- scherpe punt
- verwijderen SUPRAgingivaal tandsteen (+ beperkte diepte subgingivaal)
-> opgelet: beschadiging zachte weefsels!
→ TYPES SIKKEL SCALERS:
1) H6/H7: - handvat, schacht & werkblad liggen in één vlak
- gebruik: enkel fronttanden
→ = anterior scaler
2) 204S: - schacht heeft 1 of meer hoeken (contrahoeken)
-> niet meer in één vlak
- gebruik: premolaren & molaren
→ = posterior scaler
4
Hoofdstuk 1: Instrumentarium voor mondonderzoek en niet-chirurgische parodontale therapie
1.1) Terminologie
Gingiva = tandvlees
Supra = erboven, kroon van de tand
Sub = eronder, wortel van de tand (onder het tandvlees)
Begrip Verklaring
Scalen = Mechanisch verwijderen van tandplaque en tandsteen van de
tandoppervlakken van gebitselementen.
-> zowel supra- als subgingivaal!
Rootplanen = Fijnmechanisch verwijderen van het zacht cement en kleine
onregelmatigheden van de worteloppervlakken & het glad/hard maken
van deze worteloppervlakken
-> enkel subgingivaal/na subgingivale curettage of scaling
-> onderdeel van parodontale behandeling
Scaling en rootplaning (SRP) = Diepte reiniging, samentrekking van ‘scalen’ en ‘rootplanen’.
-> onderdeel van parodontale therapie (niet-chirurgisch).
Doel: verwijderen van plaque en tandsteen
-> zowel supragingivaal als subgingivaal!
Positief effect: parodontium herstelt, waardoor afname v pocketdiepte &
vermindering v bloeding
Polijsten = Glad maken van de met instrument bewerkte tandoppervlakken met
roterend instrumentarium & polijstpasta
Gingivitis = tandvleesontsteking
Parodontitis = tandvleesontsteking die verder gaat dan het tandvlees
→ ONTSTAAN: 1. Tandvleesontsteking/gingivitis die onbehandeld blijft
2. Door ontsteking ontstaat er op termijn botafbraak
→ WAAROM SRP: 1. Diepte reiniging -> al het tandsteen/bacteriën subgingivaal verwijderen
-> POSITIEF EFFECT: botafbraak stoppen + stabiliseren
-> mits goede motivatie van patiënt
!Bot dat weg is, is weg!
1
,1.2) Types van instrumenten
a) voor mondonderzoek
▪ 1.2.1) Handinstrumenten
b) voor uitvoeren van gebitsreiniging
a) voor mondonderzoek:
Mondspiegel Haaksonde Pocketsonde DPSI/pocketsonde Furcatiesonde
1] Mondspiegel
Mondspiegel
→ BESTAAT UIT: - handvat
- schacht/hals
- werkeinde
→ SOORTEN: - metalen mondspiegels -> handvat losdraaien van werkeinde voor nieuw spiegeltje
- wegwerp mondspiegels (plastiek)
→ REDEN GEBRUIK: - indirect zicht hebben op werkveld
- indirect licht hebben op werkveld
- retractor: weke weefsels (wangen, tong, lippen) weghouden
- weke weefsels (wangen, tong, lippen) beschermen
2] Haaksonde
Haaksonde = instrument waarbij actief werkeinde bestaat uit een scherpe punt
→ BESTAAT UIT: - scherp uiteinde/punt
- roestvrij staal
→ GEBRUIK: - initieel: cariësdetectie
- nu: niet meer gebruikt -> risico op beschadiging van gedecalcificeerd maar intact
glazuuroppervlak
➔ nu: pocketsonde gebruiken voor cariësdetectie
3] Pocketsonde/Probe
Pocketsonde/Probe = slank instrument met een gladde, afgeronde tip
→ BESTAAT UIT: - afgeronde, gladde tip
- roestvrij staal
- plastiek (screenen van titanium implantaten)
→ GEBRUIK: - opsporen tandvleesziektes, plaque en tandsteen
→ meting van: verlies van aanhechting + pocketdiepte
- opsporen cariës
→ TYPES: - verschillende mm markeringen + kleurcodes
⤷ Voorbeelden (enkel E kennen!):
2
, A. Marquis probe: om de 3mm afwisselende kleur
B. University of North Carolina-15 probe
C. William’s probe: op 1, 2, 3, 5, 7, 8, 9 en 10 mm
D. Michigan ‘O’ probe: 3, 6, 9 mm
E. WHO-CPITN probe = heeft speciale bolle tip voor het opsporen van tandsteen
→ GENERATIES: 1e generatie pocketsonde: - manueel
2e generatie pocketsondes: - manueel
- gecontroleerde constante druk
e
3 generatie pocketsondes: - gecomputeriseerde pocket sonde
4] Furcatiesonde/Nabers probe
Furcatiesonde/Nabers probe = een gebogen pocketsonde
→ GEBRUIK: - opsporen tandsteen t.h.v. furcaties
→ METING VAN: - toegankelijkheid/doorgankelijkheid van furcatie
Furcatie = botverlies tussen de wortels
ONTSTAAN: - als botverlies (als gevolg van parodontitis) optreedt t.h.v. wortelstam waar 2 of
meer wortels samenkomen
PROBLEEM: - moeilijk te sonderen dus furcatiesonde gebruiken!
Classificatie volgens Ramfjord en Ash van furcatieproblemen:
• Graad 1: lichte toegankelijke furcatie tot 2mm
• Graad 2
o Graad 2a: toegankelijke furcatie van 2mm tot 4mm
(NIET doorgankelijk)
o Graad 2b: toegankelijke furcatie tot meer dan 4 mm
(NIET doorgankelijk)
• Graad 3: doorgankelijke furcatie, sonde kan er volledig doorheen
- Verschil pocketsonde & furcatiesonde:
3
, b) voor gebitsreiniging:
Scalers Curettes Vijlen Excavatoren Hakken &
Beitels
→ DOEL: tandplaque + tandsteen verwijderen
→ BESTAAT ALGEMEEN UIT: 1. Werkblad
= werkende einde gecentreerd in lijn met lengteas handvat
2. Schacht/hals: - onderverdeeld in 1ste & 2de deel
- in meer hoeken & contra-hoeken gebogen
3. Handvat
1] Scalers
Scaler:
→ SOORTEN: 1. Sikkel scaler -> gebogen werkblad
2. Jacquette scaler -> recht werkblad
→ KENMERKEN: - trapeziumvormige of driehoekige doorsnede
- 2 snijranden = gevormd door verbinding v/h binnenvlak met respectievelijk
buitenvlakken
- scherpe punt
- verwijderen SUPRAgingivaal tandsteen (+ beperkte diepte subgingivaal)
-> opgelet: beschadiging zachte weefsels!
→ TYPES SIKKEL SCALERS:
1) H6/H7: - handvat, schacht & werkblad liggen in één vlak
- gebruik: enkel fronttanden
→ = anterior scaler
2) 204S: - schacht heeft 1 of meer hoeken (contrahoeken)
-> niet meer in één vlak
- gebruik: premolaren & molaren
→ = posterior scaler
4
