lOMoARcPSD|6176808
Samenvatting Procesmanagement
Hoofdstuk 1 Processen en Procesmanagement
1.1 Processen zijn overal
Processchema: Hierin worden processen weergegeven.
In procesmanagementtermen spreekt men van input en output.
Procesmanagement zorgt ervoor dat processen op elkaar worden afgestemd en dat processen
verbeterd worden. Daarnaast zijn sommige aanpassingen of veranderingen in het bedrijf een proces
op zich en wordt de invoering van het nieuwe kwaliteitssysteem of de uitbreiding van de
productlocatie als zijnde een proces gemanaged.
1.2 Wat zijn processen?
Kenmerken van processen.
Processen bestaan uit een aaneenschakeling van stappen, ofwel fasen.
Naast een aantal stappen of fasen gaat het bij een proces over een opeenvolging van gebeurtenissen
met een begin en met een eind. Er wordt gesproken van een input en een output.
Transformatie: Tijdens een proces treedt er een verandering op.
Dit geeft ook het dynamische karakter van een proces weer. Een proces is nooit statisch en
verandert per definitie altijd.
Processen kunnen onderverdeeld worden in continue processen en discontinue processen.
Continue processen: Bijvoorbeeld een olieraffinaderij waar continu in kraakinstallaties ruwe olie
wordt omgezet in lichtere koolwaterstofverbindingen. Dit proces stopt niet een gaat dag en nacht
door. (Energiecentrale idem dito)
Bij continue processen is het soms lastig om de verschillende fasen of processtappen te benoemen.
Discontinue processen: Processtappen benoemen is makkelijker. Bijvoorbeeld een
assemblageproces. Assembleren is het samenvoegen van verschillende onderdelen tot een
eindproduct. Dit gaat onderdeel voor onderdeel.
Natuurlijke processen: Deze processen gebeuren vanzelf en houden zichzelf volgens de wetten van
de natuur in stand. Denk maar aan een natuurkundig proces waarbij een stof met een andere stof
mengt, of bijvoorbeeld roest.
Kunstmatige processen: Zijn processen die geïnitieerd en in stand worden gehouden door mensen.
Bijvoorbeeld het strafproces van een misdadiger of een productieproces. Bij kunstmatige processen
worden bij elke stap mensen, materialen of andere middelen ingezet om het proces aan de gang te
houden.
Bij kunstmatige (en ook natuurlijke) processen is er sprake van een gewenste en ongewenste output.
Downloaded by Spam Lord ()
, lOMoARcPSD|6176808
Samenvattend kunnen we zeggen:
- Een proces bestaat uit fasen
- Bij een proces is er sprake van een input en een output
- Output is gewenst of ongewenst
- Een proces is dynamisch
- Er is sprake van transformatie of verandering
- Onderscheid tussen natuurlijke en onnatuurlijke processen
- Onderscheid tussen continue en discontinue processen
Deelprocessen:
Proces: Elke activiteit, of verzameling van activiteiten, die gebruikmaakt van middelen om input om
te zetten in output.
Daarnaast kan een proces ook als deelproces worden beschouwd van een of meerdere andere
processen. Bijvoorbeeld het schoonmaken van auto’s bij een autodealer.
Figuur 1.2 Blz 19.
Je kunt het proces echter ook opknippen in twee delen, namelijk het wassen van de binnenkant en
het wassen van de buitenkant. Je kunt dan zeggen dat beide processen deelprocessen zijn van een
groter proces, namelijk het wassen van de hele auto.
Figuur 1.3 Blz 19.
Daarnaast kun je zelfs iedere processtap van het proces ‘autowassen’ als individueel proces of als
deelproces beschouwen. Zo kan men de processtap ‘velgen reinigen’ weer als zelfstandig proces zien.
Figuur 1.4 Blz 20.
Ten slotte kan het schoonmaken van de auto onderdeel zijn van één of meerdere grote processen. Zo
is het schoonmaken van de auto bijvoorbeeld onderdeel van het proces ‘auto rijklaar maken’.
Figuur 1.5 Blz 21.
Al deze voorbeelden laten duidelijk zien dat men processen kunt onderverdelen in deelprocessen en
dat je processen ook kunt samenvoegen tot grotere processen.
De plaatjes van processchema’s worden Chevron-schema’s genoemd.
Schaal van processen:
Er kan op verschillende manieren naar processen worden gekeken. Dit noemt men verschillende
aggregatieniveaus. Zo kun je op een hoog aggregatieniveau kijken naar de processen, bijvoorbeeld
op het niveau van het verkoopproces. Maar je kunt ook inzoomen naar een lager aggregatieniveau,
het reinigen van de velg.
Figuur 1.6 Blz. 22
In deze figuur is proces 1 het laagste aggregatieniveau en proces 3 het hoogste. Processen kunnen
ook organisatie overstijgend zijn.
Downloaded by Spam Lord ()
, lOMoARcPSD|6176808
Als voorbeeld van verschillende aggregatieniveau is je opleiding. Het laagste is een enkele
leereenheid, bijvoorbeeld deze paragraaf over de schaal van processen. Het kunnen benoemen van
processen op verschillende aggregatieniveaus is waarschijnlijk een leerdoel in een hogere
leereenheid, bijvoorbeeld het vak procesmanagement. De gehele opleiding vormt het hoogste niveau.
Door op verschillende niveaus te kijken, zie je relaties of problemen die je op een ander schaalniveau
niet ziet. Denk bijvoorbeeld aan een bedrijfsproces van een poedercoatbedrijf. Hieronder
weergegeven.
Figuur 1.7 Blz 24
Als een productie achterloopt op de planning zal de procesmanager moeten kijken waar in het
productieproces de oorzaak zit. Hij zal van een hoog aggregatieniveau inzoomen naar een steeds
lager niveau, totdat hij het probleem en zijn oorzaak heeft ontdekt.
Het kijken naar verschillende aggregatieniveaus kan goed worden vergeleken met wanneer men naar
een geografische landkaart kijkt. Vaak ben je gefocust op kleine lettertjes van plaatsen en rivieren,
dat je niet let op het gehele gebergte waarvan de naam groot geschreven staat. Sommige zaken zie je
over het hoofd wanneer je jezelf niet dwingt om op een ander niveau naar het probleem te kijken.
Blackboxbenadering: Een techniek om jezelf te dwingen om op verschillende aggregatieniveaus naar
processen te kijken. Bij de blackboxbenadering worden processen of deelprocessen als een zwarte
doos beschouwd waarbij alleen gezien kan worden wat er ingaat en wat er uitkomt.
Een voorbeeld van verschillende aggregatieniveaus:
Figuur 1.8 Blz 26.
Transformatie:
Transformatie heeft te maken met het overgaan van de ene vorm in de andere vorm. Bijvoorbeeld:
Aardappel wordt chips, ruwe olie wordt omgezet in benzine.
Transformatie kan op de volgende manieren plaatsvinden:
1. Het veranderen van de uiterlijke vorm
2. Het veranderen van de chemische aard
3. Verplaatsing
4. Opslag
5. Behandeling
Omgeving van processen
Elk proces of deelproces vindt plaats in de omgeving. Je kunt de omgeving van een proces definiëren
als al wat buiten het proces ligt, maar wel invloed heeft op het proces of beïnvloed wordt door het
proces. Denk aan het proces van moffelen bij het poedercoatbedrijf. Het vergt veel energie en geeft
veel warmte af.
Downloaded by Spam Lord ()
, lOMoARcPSD|6176808
Het kunnen herkennen en analyseren van de omgeving van een proces is heel belangrijk, omdat het
invloed kan hebben op het proces. Hierdoor kan een proces niet het gewenste resultaat of de
beoogde output hebben. In onderstaande figuur zie je een schematisch weergegeven voorbeeld van
een juridisch proces en de omgeving hiervan.
Figuur 1.9 Blz 27.
Je ziet dat er een onderscheid is tussen de directe en indirecte omgeving. Als productiemanager kan
je invloed uitoefenen op de directe omgeving maar niet op de indirecte omgeving.
Een belangrijk onderdeel van de omgeving van een proces zijn de stakeholders van het proces.
Stakeholder is een ander woord voor belanghebbende. Stakeholders behoren tot de directe
omgeving.
1.3 Wat is procesmanagement?
Procesmanagement gaat enerzijds over het herkennen, analyseren, ontwerpen, implementeren en
aansturen van processen. Denk bijvoorbeeld aan een manager die bepaalde werkprocessen wil
verbeteren. Maar procesmanagement gaast bij bestuurlijke en dienstverlenende processen ook om
het beïnvloeden en communiceren van processen.
Procesdenken heeft ertoe geleid dat men ging inzien dat het in sommige gevallen goedkoper was om
werknemers slechts kleine onderdelen van het productieproces te laten uitvoeren, zodat mensen
zich erin kunnen specialiseren. Dit heet arbeidsdeling.
Specialisatie zorgt voor betere kwaliteit en snellere productie.
Wat is nu de overeenkomst die kenmerkend is voor het managen van al deze verschillende soorten
processen? Wat zijn nu precies de verschillende aspecten van procesmanagement?
We kunnen de volgende aspecten onderscheiden
Figuur 1.10 Blz 31.
- Organisatie: Procesmanagement gaat over het inrichten of organiseren van processen.
Daarnaast gaat procesmanagement over mensen. Organisatie is bij procesmanagement dus
van groot belang.
- Normen en regels: Er gelden altijd bepaalde normen en standaarden (kwaliteit, wetten)
- Input & Output: Met name bij het afstemmen van processen is het dus heel belangrijk om de
input en output te beheersen.
- Informatie en communicatie: Voor het managen van processen heb je informatie over het te
besturen proces nodig.
- Tijd: Iedere processtap heeft een bepaalde plaats in de tijd.
- Plaats: De plek van het proces is van belang bij procesmanagement.
Downloaded by Spam Lord ()
Samenvatting Procesmanagement
Hoofdstuk 1 Processen en Procesmanagement
1.1 Processen zijn overal
Processchema: Hierin worden processen weergegeven.
In procesmanagementtermen spreekt men van input en output.
Procesmanagement zorgt ervoor dat processen op elkaar worden afgestemd en dat processen
verbeterd worden. Daarnaast zijn sommige aanpassingen of veranderingen in het bedrijf een proces
op zich en wordt de invoering van het nieuwe kwaliteitssysteem of de uitbreiding van de
productlocatie als zijnde een proces gemanaged.
1.2 Wat zijn processen?
Kenmerken van processen.
Processen bestaan uit een aaneenschakeling van stappen, ofwel fasen.
Naast een aantal stappen of fasen gaat het bij een proces over een opeenvolging van gebeurtenissen
met een begin en met een eind. Er wordt gesproken van een input en een output.
Transformatie: Tijdens een proces treedt er een verandering op.
Dit geeft ook het dynamische karakter van een proces weer. Een proces is nooit statisch en
verandert per definitie altijd.
Processen kunnen onderverdeeld worden in continue processen en discontinue processen.
Continue processen: Bijvoorbeeld een olieraffinaderij waar continu in kraakinstallaties ruwe olie
wordt omgezet in lichtere koolwaterstofverbindingen. Dit proces stopt niet een gaat dag en nacht
door. (Energiecentrale idem dito)
Bij continue processen is het soms lastig om de verschillende fasen of processtappen te benoemen.
Discontinue processen: Processtappen benoemen is makkelijker. Bijvoorbeeld een
assemblageproces. Assembleren is het samenvoegen van verschillende onderdelen tot een
eindproduct. Dit gaat onderdeel voor onderdeel.
Natuurlijke processen: Deze processen gebeuren vanzelf en houden zichzelf volgens de wetten van
de natuur in stand. Denk maar aan een natuurkundig proces waarbij een stof met een andere stof
mengt, of bijvoorbeeld roest.
Kunstmatige processen: Zijn processen die geïnitieerd en in stand worden gehouden door mensen.
Bijvoorbeeld het strafproces van een misdadiger of een productieproces. Bij kunstmatige processen
worden bij elke stap mensen, materialen of andere middelen ingezet om het proces aan de gang te
houden.
Bij kunstmatige (en ook natuurlijke) processen is er sprake van een gewenste en ongewenste output.
Downloaded by Spam Lord ()
, lOMoARcPSD|6176808
Samenvattend kunnen we zeggen:
- Een proces bestaat uit fasen
- Bij een proces is er sprake van een input en een output
- Output is gewenst of ongewenst
- Een proces is dynamisch
- Er is sprake van transformatie of verandering
- Onderscheid tussen natuurlijke en onnatuurlijke processen
- Onderscheid tussen continue en discontinue processen
Deelprocessen:
Proces: Elke activiteit, of verzameling van activiteiten, die gebruikmaakt van middelen om input om
te zetten in output.
Daarnaast kan een proces ook als deelproces worden beschouwd van een of meerdere andere
processen. Bijvoorbeeld het schoonmaken van auto’s bij een autodealer.
Figuur 1.2 Blz 19.
Je kunt het proces echter ook opknippen in twee delen, namelijk het wassen van de binnenkant en
het wassen van de buitenkant. Je kunt dan zeggen dat beide processen deelprocessen zijn van een
groter proces, namelijk het wassen van de hele auto.
Figuur 1.3 Blz 19.
Daarnaast kun je zelfs iedere processtap van het proces ‘autowassen’ als individueel proces of als
deelproces beschouwen. Zo kan men de processtap ‘velgen reinigen’ weer als zelfstandig proces zien.
Figuur 1.4 Blz 20.
Ten slotte kan het schoonmaken van de auto onderdeel zijn van één of meerdere grote processen. Zo
is het schoonmaken van de auto bijvoorbeeld onderdeel van het proces ‘auto rijklaar maken’.
Figuur 1.5 Blz 21.
Al deze voorbeelden laten duidelijk zien dat men processen kunt onderverdelen in deelprocessen en
dat je processen ook kunt samenvoegen tot grotere processen.
De plaatjes van processchema’s worden Chevron-schema’s genoemd.
Schaal van processen:
Er kan op verschillende manieren naar processen worden gekeken. Dit noemt men verschillende
aggregatieniveaus. Zo kun je op een hoog aggregatieniveau kijken naar de processen, bijvoorbeeld
op het niveau van het verkoopproces. Maar je kunt ook inzoomen naar een lager aggregatieniveau,
het reinigen van de velg.
Figuur 1.6 Blz. 22
In deze figuur is proces 1 het laagste aggregatieniveau en proces 3 het hoogste. Processen kunnen
ook organisatie overstijgend zijn.
Downloaded by Spam Lord ()
, lOMoARcPSD|6176808
Als voorbeeld van verschillende aggregatieniveau is je opleiding. Het laagste is een enkele
leereenheid, bijvoorbeeld deze paragraaf over de schaal van processen. Het kunnen benoemen van
processen op verschillende aggregatieniveaus is waarschijnlijk een leerdoel in een hogere
leereenheid, bijvoorbeeld het vak procesmanagement. De gehele opleiding vormt het hoogste niveau.
Door op verschillende niveaus te kijken, zie je relaties of problemen die je op een ander schaalniveau
niet ziet. Denk bijvoorbeeld aan een bedrijfsproces van een poedercoatbedrijf. Hieronder
weergegeven.
Figuur 1.7 Blz 24
Als een productie achterloopt op de planning zal de procesmanager moeten kijken waar in het
productieproces de oorzaak zit. Hij zal van een hoog aggregatieniveau inzoomen naar een steeds
lager niveau, totdat hij het probleem en zijn oorzaak heeft ontdekt.
Het kijken naar verschillende aggregatieniveaus kan goed worden vergeleken met wanneer men naar
een geografische landkaart kijkt. Vaak ben je gefocust op kleine lettertjes van plaatsen en rivieren,
dat je niet let op het gehele gebergte waarvan de naam groot geschreven staat. Sommige zaken zie je
over het hoofd wanneer je jezelf niet dwingt om op een ander niveau naar het probleem te kijken.
Blackboxbenadering: Een techniek om jezelf te dwingen om op verschillende aggregatieniveaus naar
processen te kijken. Bij de blackboxbenadering worden processen of deelprocessen als een zwarte
doos beschouwd waarbij alleen gezien kan worden wat er ingaat en wat er uitkomt.
Een voorbeeld van verschillende aggregatieniveaus:
Figuur 1.8 Blz 26.
Transformatie:
Transformatie heeft te maken met het overgaan van de ene vorm in de andere vorm. Bijvoorbeeld:
Aardappel wordt chips, ruwe olie wordt omgezet in benzine.
Transformatie kan op de volgende manieren plaatsvinden:
1. Het veranderen van de uiterlijke vorm
2. Het veranderen van de chemische aard
3. Verplaatsing
4. Opslag
5. Behandeling
Omgeving van processen
Elk proces of deelproces vindt plaats in de omgeving. Je kunt de omgeving van een proces definiëren
als al wat buiten het proces ligt, maar wel invloed heeft op het proces of beïnvloed wordt door het
proces. Denk aan het proces van moffelen bij het poedercoatbedrijf. Het vergt veel energie en geeft
veel warmte af.
Downloaded by Spam Lord ()
, lOMoARcPSD|6176808
Het kunnen herkennen en analyseren van de omgeving van een proces is heel belangrijk, omdat het
invloed kan hebben op het proces. Hierdoor kan een proces niet het gewenste resultaat of de
beoogde output hebben. In onderstaande figuur zie je een schematisch weergegeven voorbeeld van
een juridisch proces en de omgeving hiervan.
Figuur 1.9 Blz 27.
Je ziet dat er een onderscheid is tussen de directe en indirecte omgeving. Als productiemanager kan
je invloed uitoefenen op de directe omgeving maar niet op de indirecte omgeving.
Een belangrijk onderdeel van de omgeving van een proces zijn de stakeholders van het proces.
Stakeholder is een ander woord voor belanghebbende. Stakeholders behoren tot de directe
omgeving.
1.3 Wat is procesmanagement?
Procesmanagement gaat enerzijds over het herkennen, analyseren, ontwerpen, implementeren en
aansturen van processen. Denk bijvoorbeeld aan een manager die bepaalde werkprocessen wil
verbeteren. Maar procesmanagement gaast bij bestuurlijke en dienstverlenende processen ook om
het beïnvloeden en communiceren van processen.
Procesdenken heeft ertoe geleid dat men ging inzien dat het in sommige gevallen goedkoper was om
werknemers slechts kleine onderdelen van het productieproces te laten uitvoeren, zodat mensen
zich erin kunnen specialiseren. Dit heet arbeidsdeling.
Specialisatie zorgt voor betere kwaliteit en snellere productie.
Wat is nu de overeenkomst die kenmerkend is voor het managen van al deze verschillende soorten
processen? Wat zijn nu precies de verschillende aspecten van procesmanagement?
We kunnen de volgende aspecten onderscheiden
Figuur 1.10 Blz 31.
- Organisatie: Procesmanagement gaat over het inrichten of organiseren van processen.
Daarnaast gaat procesmanagement over mensen. Organisatie is bij procesmanagement dus
van groot belang.
- Normen en regels: Er gelden altijd bepaalde normen en standaarden (kwaliteit, wetten)
- Input & Output: Met name bij het afstemmen van processen is het dus heel belangrijk om de
input en output te beheersen.
- Informatie en communicatie: Voor het managen van processen heb je informatie over het te
besturen proces nodig.
- Tijd: Iedere processtap heeft een bepaalde plaats in de tijd.
- Plaats: De plek van het proces is van belang bij procesmanagement.
Downloaded by Spam Lord ()
