Kwalitatief onderzoek
Wetenschappelijke vorming 1
Les 1
Basiskenmerken van kwalitatief onderzoek
Omschrijvingen kwalitatief onderzoek:
● “Een kwalitatief onderzoek onthult of ontdekt aspecten die voor kwantitatieve
onderzoeken verborgen zouden gebleven zijn.”
● “Is a research method that studies things in their natural setting (1), attempting to
make sense of or interpret phenomena in terms of the meaning people bring them
(2).”
1. We bestuderen mensen in de context → niet in een voorbereid lab. Je spreekt
met mensen en je neemt de context mee in het verhaal.
2. Deelnemers vertellen zelf hun verhaal: hun perspectief, ervaringen, in hun
woorden meedelen.
Kwalitatief onderzoek:
● Maakt gebruik van gegevens van kwalitatieve aard (gesprekken, observaties,
beeldmateriaal…)
● Focust op perspectieven, gedrag en ervaringen van participanten (en de betekenis
die ze eraan geven)
Voorbeeld - the Health Kiosk:
● Bedoeling: mensen met kwetsbare achtergrond bereiken met
gezondheidsboodschappen → financiële middelen zijn nodig voor het voortbestaan
● Onderzoeken: werkt het wel, wie bereiken we, hoeveel mensen komen langs, welke
organisaties doen er mee? → dingen die we kwantitatief kunnen bekijken
● Onderzoeken: hoe werkt het, welke boodschappen worden er gegeven, welke
materialen worden er gebruikt? → moeilijker om met vragenlijsten te onderzoeken
○ Heeft het een meerwaarde voor de mensen die er langskomen? Wat vinden
zij ervan? → gesprek met klanten nodig om dit te weten te komen
● Afhankelijk van wat je wil weten doe je andere onderzoeken
Voorbeeld onderzoek:
● Onderzoeksvraag: Wat zijn de percepties van de patiënt als de arts tijdens de
consultatie dingen gaat opzoeken?
● Steekproef: kleine groep mensen, mannen en vrouwen, andere opleidingen…
● Wat speelt een rol voor de patiënten:
○ Of pt verwachten dat artsen alles weten
○ Of hetgeen wat is opgezocht een bijdrage heeft geleverd tot consult
○ Patiënt-dokter vertrouwen van voorgaande consulten
○ Hoe de arts er mee omgaat tijdens het consult
,Onderzoeksvragen
Kwalitatief onderzoek:
● Beschrijven van een fenomeen, situatie
● Exploreren, begrijpen, verklaren van ervaringen en fenomenen
○ Vanuit het perspectief van de personen die de ervaring hebben
○ In een specifieke context
Onderzoeksvragen beginnen vaak met: Waarom? Hoe? Wat?
➔ Wat vinden patiënten die chemotherapie krijgen in een dag-hospitaal belangrijk in de
richting van de dienst?
➔ Waarom engageren jongeren zich in een jeugdbeweging?
Kwalitatief vs. kwantitatief
➔ Kwantitatief: begint met hypothese
➔ Kwalitatief: je wil meer weten over een fenomeen
Kwalitatief en kwantitatief zijn complementair. Ze worden vaak samen gebruikt in 1
onderzoek:
● Parallel en resultaten vergelijken en samen interpreteren
● Explorerend voor je start met het kwantitatief luik
● Verklarend bij RCT
● Combinatie
➔ Mixed-methods research
Basiskenmerken kwalitatief onderzoek
‘Is about meaning, not numbers’
● Maakt gebruik van gegevens van kwalitatieve aard
○ Bv. gesprekken, observaties, beeldmateriaal
● Focust op: perspectieven, gedrag en ervaringen van participanten (en de betekenis
die ze eraan geven)
● Hoe? Waarom? Wat?
, ‘Doesn’t provide a single answer’
● Analyse van kwalitatieve data geeft je 1 mogelijk verhaal op basis vd data
‘Treats context as important’
● Kwalitatieve data worden ‘gegenereerd’ in een specifieke context
Qualitative research values subjectivity and reflexivity’
● Subjectivity
○ ‘Research is understood as a subjective process’
○ Wat we zien en begrijpen is gekleurd door onze identiteit en achtergrond
○ Kennis die we opbouwen zal daardoor dus ook ‘gekleurd’ zijn (bias)
● Reflexivity !!
○ Kritisch reflecteren over de kennis die we opbouwen en over onze rol als
onderzoeker in dat proces
■ Functionele reflexiviteit (‘influence of research tools & process’, bv. FG
of dagboek)
■ Persoonlijke reflexiviteit (‘making us visible as part of the research
process’)
○ Essentiële voorwaarde voor kwaliteitsvol kwalitatief onderzoek = quality
control
○ Gebruik van een ‘reflexive research journal’ = een schriftelijk (of mondeling)
verslag geschreven door de onderzoeker tijdens het onderzoeksproces, met
details over wat ze deden en waarom.
Functionele reflexiviteit:
● De onderzoeksaanpak kan invloed hebben:
○ Focusgroep: interactie met anderen
○ Dagboek: wordt alleen ingevuld
Persoonlijke reflexiviteit:
● Als onderzoeker kan je aan verschillende soorten focusgroepen op een andere
manier vragen stellen → kan een invloed hebben op resultaten
Hoe bias vermijden:
● Op voorhand je eigen positie ten opzichte van het onderwerp opschrijven waardoor
het makkelijker wordt om dit buiten het onderzoek te houden
● Als je de reflexiviteit vermeld in het onderzoek is het geen bias
Samenvatting
Kwalitatief onderzoek:
● Beantwoordt een ander soort onderzoeksvraag
● Verzamelt een andere soort gegevens
● Kan op zichzelf staan of in combinatie met kwantitatief onderzoek worden uitgevoerd
● Belangrijk: subjectiviteit en reflexiviteit
Wetenschappelijke vorming 1
Les 1
Basiskenmerken van kwalitatief onderzoek
Omschrijvingen kwalitatief onderzoek:
● “Een kwalitatief onderzoek onthult of ontdekt aspecten die voor kwantitatieve
onderzoeken verborgen zouden gebleven zijn.”
● “Is a research method that studies things in their natural setting (1), attempting to
make sense of or interpret phenomena in terms of the meaning people bring them
(2).”
1. We bestuderen mensen in de context → niet in een voorbereid lab. Je spreekt
met mensen en je neemt de context mee in het verhaal.
2. Deelnemers vertellen zelf hun verhaal: hun perspectief, ervaringen, in hun
woorden meedelen.
Kwalitatief onderzoek:
● Maakt gebruik van gegevens van kwalitatieve aard (gesprekken, observaties,
beeldmateriaal…)
● Focust op perspectieven, gedrag en ervaringen van participanten (en de betekenis
die ze eraan geven)
Voorbeeld - the Health Kiosk:
● Bedoeling: mensen met kwetsbare achtergrond bereiken met
gezondheidsboodschappen → financiële middelen zijn nodig voor het voortbestaan
● Onderzoeken: werkt het wel, wie bereiken we, hoeveel mensen komen langs, welke
organisaties doen er mee? → dingen die we kwantitatief kunnen bekijken
● Onderzoeken: hoe werkt het, welke boodschappen worden er gegeven, welke
materialen worden er gebruikt? → moeilijker om met vragenlijsten te onderzoeken
○ Heeft het een meerwaarde voor de mensen die er langskomen? Wat vinden
zij ervan? → gesprek met klanten nodig om dit te weten te komen
● Afhankelijk van wat je wil weten doe je andere onderzoeken
Voorbeeld onderzoek:
● Onderzoeksvraag: Wat zijn de percepties van de patiënt als de arts tijdens de
consultatie dingen gaat opzoeken?
● Steekproef: kleine groep mensen, mannen en vrouwen, andere opleidingen…
● Wat speelt een rol voor de patiënten:
○ Of pt verwachten dat artsen alles weten
○ Of hetgeen wat is opgezocht een bijdrage heeft geleverd tot consult
○ Patiënt-dokter vertrouwen van voorgaande consulten
○ Hoe de arts er mee omgaat tijdens het consult
,Onderzoeksvragen
Kwalitatief onderzoek:
● Beschrijven van een fenomeen, situatie
● Exploreren, begrijpen, verklaren van ervaringen en fenomenen
○ Vanuit het perspectief van de personen die de ervaring hebben
○ In een specifieke context
Onderzoeksvragen beginnen vaak met: Waarom? Hoe? Wat?
➔ Wat vinden patiënten die chemotherapie krijgen in een dag-hospitaal belangrijk in de
richting van de dienst?
➔ Waarom engageren jongeren zich in een jeugdbeweging?
Kwalitatief vs. kwantitatief
➔ Kwantitatief: begint met hypothese
➔ Kwalitatief: je wil meer weten over een fenomeen
Kwalitatief en kwantitatief zijn complementair. Ze worden vaak samen gebruikt in 1
onderzoek:
● Parallel en resultaten vergelijken en samen interpreteren
● Explorerend voor je start met het kwantitatief luik
● Verklarend bij RCT
● Combinatie
➔ Mixed-methods research
Basiskenmerken kwalitatief onderzoek
‘Is about meaning, not numbers’
● Maakt gebruik van gegevens van kwalitatieve aard
○ Bv. gesprekken, observaties, beeldmateriaal
● Focust op: perspectieven, gedrag en ervaringen van participanten (en de betekenis
die ze eraan geven)
● Hoe? Waarom? Wat?
, ‘Doesn’t provide a single answer’
● Analyse van kwalitatieve data geeft je 1 mogelijk verhaal op basis vd data
‘Treats context as important’
● Kwalitatieve data worden ‘gegenereerd’ in een specifieke context
Qualitative research values subjectivity and reflexivity’
● Subjectivity
○ ‘Research is understood as a subjective process’
○ Wat we zien en begrijpen is gekleurd door onze identiteit en achtergrond
○ Kennis die we opbouwen zal daardoor dus ook ‘gekleurd’ zijn (bias)
● Reflexivity !!
○ Kritisch reflecteren over de kennis die we opbouwen en over onze rol als
onderzoeker in dat proces
■ Functionele reflexiviteit (‘influence of research tools & process’, bv. FG
of dagboek)
■ Persoonlijke reflexiviteit (‘making us visible as part of the research
process’)
○ Essentiële voorwaarde voor kwaliteitsvol kwalitatief onderzoek = quality
control
○ Gebruik van een ‘reflexive research journal’ = een schriftelijk (of mondeling)
verslag geschreven door de onderzoeker tijdens het onderzoeksproces, met
details over wat ze deden en waarom.
Functionele reflexiviteit:
● De onderzoeksaanpak kan invloed hebben:
○ Focusgroep: interactie met anderen
○ Dagboek: wordt alleen ingevuld
Persoonlijke reflexiviteit:
● Als onderzoeker kan je aan verschillende soorten focusgroepen op een andere
manier vragen stellen → kan een invloed hebben op resultaten
Hoe bias vermijden:
● Op voorhand je eigen positie ten opzichte van het onderwerp opschrijven waardoor
het makkelijker wordt om dit buiten het onderzoek te houden
● Als je de reflexiviteit vermeld in het onderzoek is het geen bias
Samenvatting
Kwalitatief onderzoek:
● Beantwoordt een ander soort onderzoeksvraag
● Verzamelt een andere soort gegevens
● Kan op zichzelf staan of in combinatie met kwantitatief onderzoek worden uitgevoerd
● Belangrijk: subjectiviteit en reflexiviteit
