Psychologie
Hoofdstuk 2: psychotherapie (les)
Dodo Bird Verdict
Conclusie Saul Rozensweig => meer dan 500 verschillende vormen van psychotherapie zijn
evenwaardig => het maakt niet uit wat je doet als het maar effect heeft
De taart van Lambert (1992)
Effecten van psychotherapieën
o Factoren buiten de therapie 40%
o Algemene therapiefactoren 30%
o Technieken 15%
o Placebo-effecten 30%
Common Factors Theory
- Verschillende gemeenschappelijke factoren verantwoordelijk voor het succes van de therapie
(zie taart van Lambrecht)
- Zowel wat je doet als wie en met wie zijn van belang voor een succesvolle behandeling
Gemeenschappelijke factoren in de therapie
Menselijk contact (therapeutische relatie) Competenties/vaardigheden (mensen willen
vooruitgang)
Veiligheid (beroepsgeheim) Positieve ervaring (welzijn)
Transparant (openheid/eerlijkheid) Positieve verwachtingen
Proces Gehonoreerde prestatie (professionaliteit)
Betaling = belangrijk, betaald voor
professionaliteit
Voorbeeldfunctie/rolmodel/therapeut Deskundigheid (de therapeut “weet”)
Placebo
- ‘Verwachtingen’ (kleur, merknaam, prijs, …)
- Middel bevat geen werkzame bestandsdelen
- Om te spreken van placebo-effect => echte verbetering moet duidelijk te linken zijn aan het
toegediende middel
Dodo Bird Myth
- Zijn de resultaten effectief en causaal een gevolg van de eerdergenoemde factoren?
Moeilijk te bewijzen:
Onderzoeken tonen verschillen aan tussen therapievormen
Meta-analyses tonen aan dat studies fouten vertonen => andere stoornissen
vergeleken, geen goede controlegroep, …
, Evidence-based (“Efficiënt en kostenbesparend” RCT en
EST)
Evidence-based (EST)
- Wat? De effectiviteit (werkzaamheid) van behandeling moet wetenschappelijk onderbouwd zijn
- Hoe? Empirically supported treatments (EST’s)
In gerandomiseerde en gecontroleerde omstandigheden is de behandeling effectief
gebleken
Behandelingen bedoeld voor een specifieke doelgroep die werkzaam blijken te zijn in
gecontroleerd onderzoek
Doel: symptomen wegwerken
Wordt gebruikt binnen de derde generatie gedragstherapieën
Pre-postmetingen
Bieden voor therapeut en cliënt houvast
Kritische kanttekeningen
Randomised Control Trials (RCT’s)
- Hoe aantonen dat uitvoering protocol of handleiding gericht op specifieke problematiek of
stoornis effectief kan zijn?
Voorwaarden => methodologische moeilijkheden bij experiment
Controlegroep
Dubbel-blind: onderzoek waarbij noch de onderzoekers noch de deelnemers aan
het onderzoek op de hoogte zijn van de toegewezen behandelingsvorm,
willekeurig
Isolerende variatie (vaak onmogelijk) => de waarden van alle variabelen worden
gelijk gehouden behalve 1:
Vb:
Gelijke cliënten
Gelijke therapeuten
Setting
Methoden
Operationalisering van de variabelen
=> Conclusie: kans op methodologische fouten is reëel (bestaande)
- Evidence based aanpak is vooral gericht op de vraag OF de interventie werkt, niet zozeer hoe ze
werkt
EMDR (=> Eye Movement Desensitization & Reprocessing)
= Een (kortdurende) therapie voor mensen die last blijven houden van de gevolgen van een
schokkende ervaring, zoals een ongeval, seksueel geweld of een geweldsincident. (PTSS
- Amerikaanse psychologe Shapiro
- Gebeurtenis terug oproepen inclusief negatieve beelden, gevoelens en lichamelijke
gewaarwordingen
- Dit in combinatie met een afleidende stimulus (handbeweging, geluid)
- Herhaling tot de spanning is gezakt tot nul
- Eerste keuze behandeling voor de gevolgen van psychotrauma
- Werkt ook bij kinderen
Hoofdstuk 2: psychotherapie (les)
Dodo Bird Verdict
Conclusie Saul Rozensweig => meer dan 500 verschillende vormen van psychotherapie zijn
evenwaardig => het maakt niet uit wat je doet als het maar effect heeft
De taart van Lambert (1992)
Effecten van psychotherapieën
o Factoren buiten de therapie 40%
o Algemene therapiefactoren 30%
o Technieken 15%
o Placebo-effecten 30%
Common Factors Theory
- Verschillende gemeenschappelijke factoren verantwoordelijk voor het succes van de therapie
(zie taart van Lambrecht)
- Zowel wat je doet als wie en met wie zijn van belang voor een succesvolle behandeling
Gemeenschappelijke factoren in de therapie
Menselijk contact (therapeutische relatie) Competenties/vaardigheden (mensen willen
vooruitgang)
Veiligheid (beroepsgeheim) Positieve ervaring (welzijn)
Transparant (openheid/eerlijkheid) Positieve verwachtingen
Proces Gehonoreerde prestatie (professionaliteit)
Betaling = belangrijk, betaald voor
professionaliteit
Voorbeeldfunctie/rolmodel/therapeut Deskundigheid (de therapeut “weet”)
Placebo
- ‘Verwachtingen’ (kleur, merknaam, prijs, …)
- Middel bevat geen werkzame bestandsdelen
- Om te spreken van placebo-effect => echte verbetering moet duidelijk te linken zijn aan het
toegediende middel
Dodo Bird Myth
- Zijn de resultaten effectief en causaal een gevolg van de eerdergenoemde factoren?
Moeilijk te bewijzen:
Onderzoeken tonen verschillen aan tussen therapievormen
Meta-analyses tonen aan dat studies fouten vertonen => andere stoornissen
vergeleken, geen goede controlegroep, …
, Evidence-based (“Efficiënt en kostenbesparend” RCT en
EST)
Evidence-based (EST)
- Wat? De effectiviteit (werkzaamheid) van behandeling moet wetenschappelijk onderbouwd zijn
- Hoe? Empirically supported treatments (EST’s)
In gerandomiseerde en gecontroleerde omstandigheden is de behandeling effectief
gebleken
Behandelingen bedoeld voor een specifieke doelgroep die werkzaam blijken te zijn in
gecontroleerd onderzoek
Doel: symptomen wegwerken
Wordt gebruikt binnen de derde generatie gedragstherapieën
Pre-postmetingen
Bieden voor therapeut en cliënt houvast
Kritische kanttekeningen
Randomised Control Trials (RCT’s)
- Hoe aantonen dat uitvoering protocol of handleiding gericht op specifieke problematiek of
stoornis effectief kan zijn?
Voorwaarden => methodologische moeilijkheden bij experiment
Controlegroep
Dubbel-blind: onderzoek waarbij noch de onderzoekers noch de deelnemers aan
het onderzoek op de hoogte zijn van de toegewezen behandelingsvorm,
willekeurig
Isolerende variatie (vaak onmogelijk) => de waarden van alle variabelen worden
gelijk gehouden behalve 1:
Vb:
Gelijke cliënten
Gelijke therapeuten
Setting
Methoden
Operationalisering van de variabelen
=> Conclusie: kans op methodologische fouten is reëel (bestaande)
- Evidence based aanpak is vooral gericht op de vraag OF de interventie werkt, niet zozeer hoe ze
werkt
EMDR (=> Eye Movement Desensitization & Reprocessing)
= Een (kortdurende) therapie voor mensen die last blijven houden van de gevolgen van een
schokkende ervaring, zoals een ongeval, seksueel geweld of een geweldsincident. (PTSS
- Amerikaanse psychologe Shapiro
- Gebeurtenis terug oproepen inclusief negatieve beelden, gevoelens en lichamelijke
gewaarwordingen
- Dit in combinatie met een afleidende stimulus (handbeweging, geluid)
- Herhaling tot de spanning is gezakt tot nul
- Eerste keuze behandeling voor de gevolgen van psychotrauma
- Werkt ook bij kinderen
