Samenvatting - Positief en inclusief leefklimaat - 16/20

POSITIEF EN INCLUSIEF LEEFKLIMAAT
Prof. Dr. Els Consuegra


ALGEMEEN

EVALUATIE
1) Mondeling examen (20 min.) met schriftelijke voorbereidingstijd (45
min./1u.) – open boek
- Het wetenschappelijk interpreteren en analyseren van casussen/ situaties
(halve tot 1 pg)
 Context en thema worden aangegeven
 Relevante elementen herkennen
 Verklaringen op basis van wetenschappelijke verklaringen
 Hypotheses – Waarom gebeurt er iets?

- Voorspellen
 Welk invloed kan mijn handelen op een LL hebben?

- Welke handelingen kan ik stellen ter bevordering van het klasklimaat?
!! Niet vanuit een buikgevoel antwoorden, maar op basis van wetenschappelijke
kaders !!
 Kaders dus niet memoriseren, maar kunnen gebruiken


3 STUDIEPUNTEN
 Eén leerlijn: Pedagogiek & didactiek (enkel met Els en gastcolleges)
 1 GROW-reflectiesessie (aparte mail)
 Twee oefenmomenten – interactief proefexamen (apart afspreken)



LES 1 – Inleiding & thema ‘Positief klasklimaat’ (fysiek)

LEERLIJN: pedagogiek & didactiek
De aangereikte kaders als ‘kapstok’:
 Klasklimaat
 Klasmanagement
 Inclusief onderwijs
 Differentiatie en universeel ontwerp
 Gastcolleges rond verplichte thema’s: gendersensitief onderwijs, meertalig
onderwijs, anti-pesten, kansarmoede, onderwijs in een gekleurde
samenleving (exemplarisch uitdiepen)
 Voor elk thematiek zijn er experten (scholen, organisaties, …)



? Hoe ga je om met gevoelige thema’s?

, P = Privacy Persoonlijke informatie is vertrouwelijk en blijft binnen
de groep.
I = Ik-persoon We praten over onszelf, gevoelens, ervaringen en
opvattingen.
K = Kiezen Kies wat je wilt vertellen.
A = Actief Wees actief in het groepsgebeuren.
L = Luisteren Luisteren is belangrijk dus toon respect.
L = Lachen Humor is belangrijk en soms een middel om geladen
onderwerpen bespreekbaar te maken.


GROUND RULES
 Geef iedereen de nodige spreekruimte
 Wees bewust van uw dominantie in het gesprek!
 Spreek in ik-vorm
 Je mag botsen, maar niet persoonlijk aanvallen
 Vertrouw op elkaar dat de vertelde informatie in groep behouden wordt
 Geen stereotypering gebruiken
 Probeer eerst te luisteren en begrijpen
 NIET meteen oordelen



THEMA – Positief klasklimaat

WOOCLAP – Wat kenmerkt volgens jullie een ‘positief klasklimaat’?
 Veilige omgeving
 Vrije meningsuiting
 Fijne sfeer
 Zich gewaardeerd worden
 Structuur
 Proper lokaal


Een concept waar groeiende aandacht naar is!
 Een voorspeller van allerlei uitkomsten


Dimensies van een positief klasklimaat
 Uit de literatuur
1. Ondersteuning bij het cognitieve leren
 De klas is een plek waar je wordt uitgedaagd cognitief en intellectueel te
groeien
Bv. kritisch denken, stellen van uitdagende doelen, geven van duidelijke
instructies en constructieve feedback, verbanden leggen, stapsgewijs iemand
ondersteunen bij moeilijke vaardigheden, Scaffolding, …
2. Ondersteuning bij de socio-emotionele ontwikkeling

, Bv: zich veilig voelen, zich gewaardeerd voelen, goede relatie met de LK, kennen
van interesses, inspelen op de leefwereld, tonen v/e responsieve houding, LL
moeten voelen dat ze erbij horen
 Meer gewicht bij de kleuterschool – voorspellend


3. Klasmanagement
Bv. structuur bieden, implementeren van afspraken en regels, proper klaslokaal,
grenzen, positief bekrachtigen van constructief gedrag, …
 Als deze DRIE dimensies aanwezig zijn DAN krijg je een heel positief
klasklimaat die het leren ondersteunt en faciliteert



? Hoe kan je werken aan een positief klasklimaat? Welke strategieën hebben jullie
geleerd? Wat hebben jullie al eens ingezet?
 Positieve bekrachtiging en het benoemen wnr iet succesvol afgerond wordt
 Ondersteuning bij cognitief leren en socio-emotionele ontwikkeling

 Stappen van de negatieve feedbackboodschap (kijken nr het
gedrag/situatie – aanspreken: objectief beschrijven v/h gedrag – gevolgen
aangeven/aanspreken over wat er stoort voor u en anderen – reactie:
ruimte laten voor eigen uitleg - verwachtingen)
 Klasmanagement – Wat zijn de grenzen?
VOORBEELD – storend gedrag: twee LL die continu met elkaar spreken
1) Kijken – Wat gebeurt daar?
2) Aanspreken - Benoem objectief het gedrag
Je bent aan het praten en ik heb je al 3x gevraagd om hiermee te stoppen.
3) Gevolgen – Wat betekent dit voor de u en de anderen?
Dit is een belangrijke les, want je moet dit kennen. Je stoort de anderen. Ik kan
mij niet concentreren.
4) Reactie – Hoe reageert de LL?
5) Verwachtingen – Wat wil ik?
Ik wil dat je nu stopt. Als ik je nog eens een opmerking moet geven dan X
(gevolg).
 Dit werkelijk ook DOEN, anders averechts effect!




LES 2 – Thema ‘Klasmanagement’ (fysiek)

?

, Wat wordt er begrepen onder klasmanagement?
- Orde behouden
 Sluit aan bij één benadering/definitie: erg smal/eng
- Differentiatie (bv. driesporenbeleid)
- Leerlingenwelzijn
- Wederzijds respect
- Participatie
- Veiligheid
- Schoolbeleid
- Controle over het leerproces
=> samenhang van allerlei aspecten om klasmanagement te bereiken
=> brede wetenschappelijke definitie in de wetenschap: Alle maatregelen om
klimaat te scheppen waarin studenten met succes leren en werken.



? Wat zeggen onderzoek/studie? – Talis, 2018
 7,5min. van 50min. (15%) lestijd gaan naar het handhaven van de klas
 Startende leerkrachten voelen zich onvoldoende voorbereid op het
beheren van klasmanagement en spenderen meer tijd aan
ordehandhaving (zeker in superdiverse klassen)  zie tabellen op PPT


TIPS of TRICKS?
 In zekere mate contextafhankelijk
Verschillende aspecten dragen bij tot/beïnvloeden een goed klasmanagement:

Focus op LL Motivatieprofiel, welbevinden, Bv. schrijf een opstel
diversiteitskenmerken, over hoe je de situatie
ontwikkelingspsychologie v/d zoals een les, … beleeft
adolescent, …
Focus op LK Stijl, visie, overtuigingen,
waarden, emotieregulatie,
doeltreffendheidsbeleving, …
Focus op relatie Autoritatief, cultureel
LL-LK responsief, warm demander,
interpersoonlijk leraarsgedrag,
…
Didactisch Leerdoelen, leerstof,
ontwerp werkvormen, evaluatie,
media, …
Context Meso- en macroniveau,
infrastructuur, schoolbreed
beleid, schoolexterne
partners, ouderbetrokkenheid,
…




Klasmanagement – gangbare definitie