Gastro-enterologie – Anatomie & fysiologie
Spijsverteringsstelsel
Geef een synoniem (2) voor
spijsverteringskanaal?
• Gastro-intestinale kanaal
• Tractus digestivus
Onderdelen spijsverteringsstelsel
Welke onderdelen heeft het spijsverteringsstelsel?
• Mondholte (cavum oris) → met
gebitselementen en tong
• Keelholte (farynx)
• Slokdarm (oesophagus)
• Maag (gaster)
• Dunne darm (intestinum tenue)
• Dikke darm (intestinum crassum)
• Endeldarm (rectum)
• Anus
Welke bijhorende verteringsorganen zijn er bij het
spijsverteringsstelsel?
• Speekselklieren
• Lever (hepar)
• Galblaas (vesica fellea)
• Alvleesklier (pancreas)
Wat zijn de functies van alle onderdelen van het spijsverteringskanaal? (tot dikke
darm)
Onderdeel Functie
Mondholte, gebitselementen en tong • Mechanische bewerking
• Bevochtiging
• Mengen met speeksel
Keelholte • Spieren stuwen eten de slokdarm in
Slokdarm • Vervoer voedsel naar maag
Maag • Chemische afbraak van stoffen door
zuur en enzymen
• Mechanische bewerking via
spiercontracties
Dunne darm • Enzymatische vertering
• Opname van water, organische
substraten, vitaminen en ionen
Dikke darm • Onttrekking van water
• Indikken van onverteerbare
materialen in voorbereiding op
verwijdering
1
,Wat zijn de functies van alle bijbehorende organen van het spijsverteringsstelsel?
Onderdeel Functie
Speekselklieren • Afgifte smerend vloeistof met
enzymen die koolhydraten afbreken
Lever • Afgifte gal (vetvertering)
• Opslag voedingstoffen
• Andere vitale functies
Galblaas • Opslag en concentreren gal
Pancreas • Exocriene cellen geven buffers en
verteringsenzymen af
• Endocriene cellen geven hormonen
af
Functie spijsverteringsstelsel
Wat is de functie van het spijsverteringsstelsel?
1. Ingestie → inname voedsel/drank
2. Mechanische verwerking → kneden en kleiner maken
3. Vertering → chemische afbraak voedsel
4. Secretie → spijsverteringssappen
5. Opname → verplaatsing door dekweefsel → interstitiële vloeistof
6. Defecatie → verwijderen afval in vorm van feces (stoelgang)
Welke rol hebben de functies van het spijsverteringsstelsel bij de afweer?
Bekleding van spijsverteringskanaal → beschermen omliggende weefsel tegen:
• Slijtage door zuren en enzymen spijsverteringskanaal
• Fysieke belasting door schuren
• Bacteriën die worden ingeslikt of verblijven in spijsverteringskanaal
Histologie spijsverteringskanaal
Welke 4 grote lagen heeft het spijsverteringskanaal?
1. Mucosa
2. Submucosa
3. Muscularis externa
4. Serosa
→ overal ongeveer dezelfde structuur
2
,Bespreking lagen spijsverteringskanaal in dunne darm
Mucosa
Wat is de mucosa?
= slijmvlies
Waaruit bestaat de mucosa?
• Slijmvliesepitheel
o Mondholte, farynx, oesophagus, anus → meerlagig plaveiselepitheel
o Overige deel → eenlagig cilindrisch epitheel met kliercellen
• Lamina propria
o Los bindweefsel
o Mucosale klieren
• Muscularis mucosae
o Gladspierweefsel + elastische vezels
o Beweging darmplooien en vlokken
• Transversale plooien
• Darmvlokken (vili) + cilindische cellen met microvilli
o Dunne darm
o → oppervlak voor opname vergroten
Submucosa
Wat is submucosa?
= los bindweefsel
Waaruit bestaat submucosa?
• Bloedvaten, lymfevaten, klieren en zenuwcellen
• Zenuwweefsel = Meissnerplexus
Wat doet de submucosa?
• Reguleren/coördineren samentrekkingen glad spierweefsel
• Reguleren/coördineren klierproductie door spijsverteringsklieren
Muscularis externa
Wat is de muscularis externa?
= gladde spiercellen
Waaruit bestaat de muscularis externa?
• Binnenste laag → kringspieren
• Buitenste laag → lengtespieren
• Plexus myentericus (zenuwen)
Wat doet de muscularis externa?
• Reguleren/coördineren peristaltiek → = verplaatsen stoffen door spijsverteringskanaal
3
, Serosa
Wat is de serosa?
= sereus membraan
= viscerale peritoneum
→ loopt door pariëtale peritoneum
Waaruit bestaat de serosa?
• Viscerale peritoneum
• Pariëtale peritoneum
• Mesenteria (buikvliesplooien
Wat is mesenteria?
= buikvliesplooien → dubbele laag sereus membraan (viscerale +
pariëtale peritoneum)
Wat is de functie van de mesenteria?
• Ophanging en stabilisatie delen spijsverteringskanaal in
buikholte
• Plaats bieden aan bloedvaten, zenuwen en lymfevaten van
spijsverteringskanaal
Wie heeft geen serosa?
• Mondholte
• Farynx
• Oesophagus
• Endeldarm
Wat hebben de onderdelen die geen serosa hebben?
→ adventitia = dicht bindweefsel met collageen vezels
Enterisch zenuwstelsel
Wat is het enterisch zenuwstelsel?
= zenuwstelsel van het darmkanaal → zorgen voor peristaltiek
beweging
Waaruit bestaat het enterisch zenuwstelsel?
• Plexus myentericus (muscularis externa)
• Meissnerplexus (submucosale plexus)
Verplaatsing van voedsel/bolus
Wat is bolus?
= voedselmassa
Hoe gebeurt de verplaatsing van bolus?
Begintoestand: Bolus komt aan
1) Contractie kringspieren ACHTER bolus
2) Contractie lengtespieren VOOR bolus
3) Contractiegolf in kringspieren duwt bolus verder
Wat is peristaltiek?
= verplaatsing van stoffen doorheen spijsverteringskanaal door
golven van spiercontracties die zich door spijsverteringskanaal
verplaatsen.
4
Spijsverteringsstelsel
Geef een synoniem (2) voor
spijsverteringskanaal?
• Gastro-intestinale kanaal
• Tractus digestivus
Onderdelen spijsverteringsstelsel
Welke onderdelen heeft het spijsverteringsstelsel?
• Mondholte (cavum oris) → met
gebitselementen en tong
• Keelholte (farynx)
• Slokdarm (oesophagus)
• Maag (gaster)
• Dunne darm (intestinum tenue)
• Dikke darm (intestinum crassum)
• Endeldarm (rectum)
• Anus
Welke bijhorende verteringsorganen zijn er bij het
spijsverteringsstelsel?
• Speekselklieren
• Lever (hepar)
• Galblaas (vesica fellea)
• Alvleesklier (pancreas)
Wat zijn de functies van alle onderdelen van het spijsverteringskanaal? (tot dikke
darm)
Onderdeel Functie
Mondholte, gebitselementen en tong • Mechanische bewerking
• Bevochtiging
• Mengen met speeksel
Keelholte • Spieren stuwen eten de slokdarm in
Slokdarm • Vervoer voedsel naar maag
Maag • Chemische afbraak van stoffen door
zuur en enzymen
• Mechanische bewerking via
spiercontracties
Dunne darm • Enzymatische vertering
• Opname van water, organische
substraten, vitaminen en ionen
Dikke darm • Onttrekking van water
• Indikken van onverteerbare
materialen in voorbereiding op
verwijdering
1
,Wat zijn de functies van alle bijbehorende organen van het spijsverteringsstelsel?
Onderdeel Functie
Speekselklieren • Afgifte smerend vloeistof met
enzymen die koolhydraten afbreken
Lever • Afgifte gal (vetvertering)
• Opslag voedingstoffen
• Andere vitale functies
Galblaas • Opslag en concentreren gal
Pancreas • Exocriene cellen geven buffers en
verteringsenzymen af
• Endocriene cellen geven hormonen
af
Functie spijsverteringsstelsel
Wat is de functie van het spijsverteringsstelsel?
1. Ingestie → inname voedsel/drank
2. Mechanische verwerking → kneden en kleiner maken
3. Vertering → chemische afbraak voedsel
4. Secretie → spijsverteringssappen
5. Opname → verplaatsing door dekweefsel → interstitiële vloeistof
6. Defecatie → verwijderen afval in vorm van feces (stoelgang)
Welke rol hebben de functies van het spijsverteringsstelsel bij de afweer?
Bekleding van spijsverteringskanaal → beschermen omliggende weefsel tegen:
• Slijtage door zuren en enzymen spijsverteringskanaal
• Fysieke belasting door schuren
• Bacteriën die worden ingeslikt of verblijven in spijsverteringskanaal
Histologie spijsverteringskanaal
Welke 4 grote lagen heeft het spijsverteringskanaal?
1. Mucosa
2. Submucosa
3. Muscularis externa
4. Serosa
→ overal ongeveer dezelfde structuur
2
,Bespreking lagen spijsverteringskanaal in dunne darm
Mucosa
Wat is de mucosa?
= slijmvlies
Waaruit bestaat de mucosa?
• Slijmvliesepitheel
o Mondholte, farynx, oesophagus, anus → meerlagig plaveiselepitheel
o Overige deel → eenlagig cilindrisch epitheel met kliercellen
• Lamina propria
o Los bindweefsel
o Mucosale klieren
• Muscularis mucosae
o Gladspierweefsel + elastische vezels
o Beweging darmplooien en vlokken
• Transversale plooien
• Darmvlokken (vili) + cilindische cellen met microvilli
o Dunne darm
o → oppervlak voor opname vergroten
Submucosa
Wat is submucosa?
= los bindweefsel
Waaruit bestaat submucosa?
• Bloedvaten, lymfevaten, klieren en zenuwcellen
• Zenuwweefsel = Meissnerplexus
Wat doet de submucosa?
• Reguleren/coördineren samentrekkingen glad spierweefsel
• Reguleren/coördineren klierproductie door spijsverteringsklieren
Muscularis externa
Wat is de muscularis externa?
= gladde spiercellen
Waaruit bestaat de muscularis externa?
• Binnenste laag → kringspieren
• Buitenste laag → lengtespieren
• Plexus myentericus (zenuwen)
Wat doet de muscularis externa?
• Reguleren/coördineren peristaltiek → = verplaatsen stoffen door spijsverteringskanaal
3
, Serosa
Wat is de serosa?
= sereus membraan
= viscerale peritoneum
→ loopt door pariëtale peritoneum
Waaruit bestaat de serosa?
• Viscerale peritoneum
• Pariëtale peritoneum
• Mesenteria (buikvliesplooien
Wat is mesenteria?
= buikvliesplooien → dubbele laag sereus membraan (viscerale +
pariëtale peritoneum)
Wat is de functie van de mesenteria?
• Ophanging en stabilisatie delen spijsverteringskanaal in
buikholte
• Plaats bieden aan bloedvaten, zenuwen en lymfevaten van
spijsverteringskanaal
Wie heeft geen serosa?
• Mondholte
• Farynx
• Oesophagus
• Endeldarm
Wat hebben de onderdelen die geen serosa hebben?
→ adventitia = dicht bindweefsel met collageen vezels
Enterisch zenuwstelsel
Wat is het enterisch zenuwstelsel?
= zenuwstelsel van het darmkanaal → zorgen voor peristaltiek
beweging
Waaruit bestaat het enterisch zenuwstelsel?
• Plexus myentericus (muscularis externa)
• Meissnerplexus (submucosale plexus)
Verplaatsing van voedsel/bolus
Wat is bolus?
= voedselmassa
Hoe gebeurt de verplaatsing van bolus?
Begintoestand: Bolus komt aan
1) Contractie kringspieren ACHTER bolus
2) Contractie lengtespieren VOOR bolus
3) Contractiegolf in kringspieren duwt bolus verder
Wat is peristaltiek?
= verplaatsing van stoffen doorheen spijsverteringskanaal door
golven van spiercontracties die zich door spijsverteringskanaal
verplaatsen.
4
