voor volwassenen
,Inhoud
1 Les 1 – introductie.............................................................................................. 5
1.1 Cursus in een notendop......................................................................................................... 5
1.2 Volwassenenonderwijs in Vlaanderen....................................................................................6
1.3 Formeel, non-formeel, informeel leren (leeractiviteiten voor volwassenen............................7
1.3.1 Formeel leren..................................................................................................................... 7
1.3.2 Nonformeel leren................................................................................................................ 8
1.3.3 Informeel leren................................................................................................................... 8
1.3.4 Terminologie....................................................................................................................... 8
1.4 Formeel volwassenenonderwijs............................................................................................. 8
1.4.1 Centra Voor Volwassenenonderwijs (CVO)..........................................................................9
1.4.2 Deeltijds Kunstonderwijs................................................................................................... 14
1.4.3 Hogescholen en Universiteiten – tertiair onderwijs...........................................................14
1.4.4 Centra voor Basiseducatie................................................................................................15
1.4.5 Begeleid Individueel Studeren (B.I.S.) afgeschaft ............................................................15
1.5 Sociaal-cultureel volwassenenwerk in Vlaanderen...............................................................16
1.5.1 Verenigingen.................................................................................................................... 16
1.5.2 Landelijke vormingsinstellingen........................................................................................16
1.5.3 Avansa (vroegere Volkshogescholen / Vormingplus-centra).............................................16
1.5.4 Bewegingen...................................................................................................................... 17
1.5.5 Man- vrouw- verhoudingen; leeftijd; opleidingsniveau......................................................17
2 Les 2................................................................................................................ 18
2.1 Decreet betreffende het volwassenenonderwijs..................................................................18
2.1.1 Titel 1............................................................................................................................... 18
2.1.2 Titel 2............................................................................................................................... 18
2.1.3 Titel 3: De opdracht en organisatie van het volwassenenonderwijs..................................18
2.1.4 Bespreking opdracht......................................................................................................... 27
2.1.5 Boeren en Nicaise (2009).................................................................................................. 27
3 Theoretici......................................................................................................... 31
3.1 Paulo Freire.......................................................................................................................... 31
3.1.1 H5..................................................................................................................................... 31
3.1.2 H9..................................................................................................................................... 33
3.2 Malcolm Knowles................................................................................................................. 34
3.2.1 H5..................................................................................................................................... 34
3.2.2 H9..................................................................................................................................... 36
3.3 Robert M. Gagné (H5).......................................................................................................... 37
3.4 Knud Illeris (H5)................................................................................................................... 37
3.5 Jack Mezirow (H5)................................................................................................................ 37
1
,3.6 Carl Rogers (H5).................................................................................................................. 37
3.7 Stephen Brookfield (H9)....................................................................................................... 37
3.8 Jerome S. Bruner (H9).......................................................................................................... 37
3.9 John Dewey (H9).................................................................................................................. 37
3.10 Ivan Illich (H9).................................................................................................................... 37
3.11 Parker Palmer (H9)............................................................................................................ 37
4 Les 5 _ Jarvis (H10 – 11) Distance education and open learning...........................38
4.1 Definitie............................................................................................................................... 38
4.1.1 Peters............................................................................................................................... 39
4.1.2 Holmberg.......................................................................................................................... 40
4.1.3 Gelijkenissen en verschillen Peters en Holmberg..............................................................40
4.2 4 elementen laat moderne maatschappij............................................................................40
4.2.1 Space-time distanciation..................................................................................................40
4.2.2 Disembedded mechanisms and expert systems...............................................................41
4.2.3 Reflective learning............................................................................................................ 41
4.2.4 Individuation..................................................................................................................... 41
4.3 The continued development of distance education into open learning................................42
4.3.1 Doorgedreven kapitalisme................................................................................................ 42
4.3.2 Information technology (IT).............................................................................................. 43
4.4 Hedendaagse praktijken...................................................................................................... 44
4.5 Functieverandering instituten?............................................................................................44
4.5.1 Voorbeeld: P2PU – peer 2 peer university.........................................................................44
4.6 Open courses....................................................................................................................... 45
5 Les 5 _ Assessing and evaluating (Jarvis)............................................................46
5.1 A rationale (reden) for assessment......................................................................................47
5.2 Types of assessment........................................................................................................... 48
5.3 National vocational qualifications........................................................................................49
5.4 Curriculum / course evaluation............................................................................................ 49
5.5 The public value of learning.................................................................................................49
6 Les 6a _ Vaardigheden voor de uitdagingen van morgen (Vlaamse resultaten van
PIAAC 2023)........................................................................................................ 50
6.1 Wat is PIAAC?....................................................................................................................... 51
6.1.1 Achtergrondvragenlijst.................................................................................................... 53
6.1.2 Cognitieve test................................................................................................................. 53
6.1.3 Interview aan de deur....................................................................................................... 54
6.2 Resultaten PIAAC 2023........................................................................................................ 54
6.2.1 Samenvatting resultaten PIAAC 2023...............................................................................54
6.2.2 Vlaamse resultaten in een internationaal perspectief.......................................................55
6.2.3 Socio-demografische kenmerken onder de loep...............................................................58
6.2.4 Interview aan de deur....................................................................................................... 66
2
, 6.2.5 Werk en sociale uitkomsten..............................................................................................68
6.2.6 Trends – PIAAC 2012 (cyclus 1) vs. PIAAC 2023 (cyclus 2)................................................72
7 Les 6b_ Participatienoden en barrières..............................................................79
7.1 Belang van levenslang leren................................................................................................79
7.2 Studie 1) Waarom zijn kortgeschoolde volwassenen ondervertegenwoordigd in levenslang
leren?........................................................................................................................................ 79
7.2.1 Definiëring: opleidingscategorie.......................................................................................79
7.2.2 Definiëring: volwasseneneducatie....................................................................................80
7.2.3 Drieledig doel.................................................................................................................. 80
7.2.4 Onderzoeksvragen............................................................................................................ 80
7.2.5 Barrières Patricia Cross (1981).........................................................................................81
7.2.6 Methode............................................................................................................................ 82
7.2.7 Resultaten........................................................................................................................ 82
7.2.8 Conclusie.......................................................................................................................... 86
7.3 Studie 2) “Situationele barrières weerhouden mij van deelnemen”, maar zijn ze wel
situationeel? Onderzoek naar de psychosociale opvattingen m.b.t. volwasseneneducatie van
kortgeschoolden........................................................................................................................ 86
7.3.1 Doel.................................................................................................................................. 86
7.3.2 Methode............................................................................................................................ 87
7.3.3 Resultaten....................................................................................................................... 88
7.3.4 Conclusie......................................................................................................................... 89
7.3.5 Take-away message......................................................................................................... 90
8 Les 7 _ Reflectie................................................................................................90
8.1 Microniveau – macroniveau.................................................................................................90
8.2 Levenslang leren herverdelen (Nicaise): Mattheüseffect.....................................................91
8.2.1 Ongelijke verdeling van kennis en vaardigheden.............................................................91
8.2.2 De paradox (!).................................................................................................................. 93
8.2.3 Naar een verklaring van de paradox (!)............................................................................94
8.2.4 ‘Recente’ beleidsontwikkelingen op internationaal vlak...................................................96
8.2.5 ‘Recente’ beleidsontwikkelingen in Vlaanderen................................................................96
8.2.6 Besluit............................................................................................................................... 97
8.3 Nabeschouwing (Baert, 2003) – 8 spanningsvelden: reflectie..............................................97
8.3.1 Een teken van de tijd........................................................................................................ 97
8.3.2 Definitie............................................................................................................................ 98
8.3.3 Aanzet tot monitoring – relevante indicatoren..................................................................98
8.3.4 Beleid dat proces van LLL wil bevorderen moet …...........................................................98
8.3.5 Monitoring...................................................................................................................... 100
8.3.6 Spanningsvelden............................................................................................................ 101
9 Samenvatting linken lessen – project 600.........................................................103
3