Bedrijfseco: H1: fundamenten:
Wat is bedrijfseconomie
Economie= is de wetenschap van het maken van beslissingen onder de conditie van schaarste
Waar richten Bedrijfsmanagers zich op: Bedrijfsmanagers richten zich op het beheren van middelen om
bepaalde doelen te bereiken
Bedrijfseconomie is de studie van: het efficiënt inzetten van schaarse middelen om organisatiedoelen te
bereiken
Waar voor is het begrip van economische principes cruciaal: Begrip van economische principes is cruciaal voor
effectieve besluitvorming met oog op doel van het bedrijf, met name winstmaximalisatie en waarde vergroting (=
de waarde van het bedrijf vergroten)
– Bv. Keuzes over productprijzen, kwaliteit, productiehoeveelheden, HR, etc.
– Bv. Omgaan met acties van concurrerende bedrijven
– Bv. Projectevaluatie (Kosten en baten)
– Bv. Marktanalyse
– Bv. Inzetten van technologie
– Bv. Risicoanalyse
– Bv. Internationaliseringsbeslissingen
= Economie van effectief management
Belangrijke concepten voor managers voor effcetief management
1. Doelen en beperkingen (basis van alles)
2. Belang van (economische) winst
3. Incentives/ prikkels
4. (Implicaties van) marktmechanismen
5. Tijdsaspect van geld
6. Marginale analyse voor optimalisatie
7. Datagedreven besluitvorming
1. Doelen en beperkingen
! Belang van het definiëren van duidelijke doelen
Doelen hebben grote impact op beslissingen
Bv. hoofdoel bedrijf is in het algemeen de maximalisatie van winst (of van de waarde van het bedrijf)
Om dit te bereiken hebben verschillende departementen in één organisatie vaak verschillende doelen (vb.
marketing heeft andere doelen dan vb finance)
Definiëren van doelen is dus vaak een gelaagd (= complex, veel niveau’s) process
Beperkingen zijn een gevolg van schaarste en creëren noodzaak voor keuzes
Bv. Budget, Beschikbare technologie, 24u in één dag, …
,2. Belang van (economische) winst
Belang van onderscheiden tussen boekhoudkundige winst en economische winst:
- Boekhoudkundige winst
= is het totale inkomsten min de kosten van het produceren van goederen of diensten (eigen woorden)
= is gelijk aan de totale inkomsten min de kosten van het produceren van goederen of diensten die je
verkoopt (expliciete kost)
= Boekhoudkundige winst = opbrengsten – expliciete kosten
- Economische winst
= is het verschil tussen de boekhoudkundige winst en de opportuniteitskost
= is gelijk aan de totale inkomsten min de totale opportuniteitskosten (expliciete en impliciete kosten)
= Economische winst = boekhoudkundige winst – impliciete kosten
Boekhoudkundige winst komt niet noodzakelijk overeen met economische winst
Opportunitietskost = De opportuniteitskost (= impliciete kost) van een alternatief is de waarde van het beste
alternatief waaraan je verzaakt
Opportuniteitskost bestaat dus uit de som van:
- Expliciete of boekhoudkundige kosten (totale kost van hulpbronnen om goederen te produceren)
- Impliciete kosten: kost van het opgeven van het beste alternatieve gebuik van deze hulpbronnen
Bv. Alternatieve besteding van eigen tijd (impliciet)
Bv. Alternatief inzetten (on)roerend goed (impliciet)
Het algemene doel van de meeste bedrijven is het maximaliseren van de winst of de bedrijfswaarde (niet altijd
vb. non profit sector, In non profit mag er winst gemaakt worden maar het is niet het hoofddoelen en mag niet
uitgekeerd worden naar shareholders)
,Belang van de rol van economische winst in samenleving: Winst als signaalfunctie
= signaleert waar schaarse goederen of hupbronnen (arbeid, kapitaal, land,…) best ingezet worden
= Winst toont aan dat je u resources op een goede manier hebt ingezet (voor wat conusmenten willen)
“Profits signal the owners of resources where the resources are most highly valued by society” Baye & Prince
Cruciale rol in het creëren van welvaart in een markteconomie (A. Smith and followers)
Een belangrijk doel van bedrijfseconomie is: het identificeren en begrijpen van de verschillende, gerelateerde
factoren die het niveau, de groei, en duurzaamheid van de winst beïnvloeden
Porter’s vijfkrachtenmodel vormt een nuttig raamwerk voor de “competitieve krachten” die de winst
beïnvloeden van een bedrijf in een bepaalde industrie
Porter’s vijfkrachtenmodel:
= 5 algemene drivers die van belang zijn voor hoe goed je bedrijf het gaat doen (zaken die een positieve of
negatieve invloed hebben op de winst van je bedrijf)
1. Dreiging nieuwe toetreders
= alle mogelijke factoren die invloeden in welke maten er nieuwe concurrenten kunnen komen (heeft invloed
op marktmacht)
Als er niet makkelijk nieuwe bedrijven kunnen toetreden zal je meer markt macht hebben en zal ditdus
positief zijn voor de winst
Hieronder behoord toetredingsbarieres, …
2. Onderhandelingsmacht inputleveranciers (=supliers)
Hoe meer macht de suppliers hebben hoe meer je moet betalen
3. Onderhandelingsmacht kopers
= heel veel concentratie -> kan je minder onderhandelen (vb: leger kostuum enkel Belgisch leger dat ze nodig
heeft dus de consument heeft veel macht)
4. Onderlinge rivaliteit
= volkomen concurrentie -> niet veel macht (prijsnemers) dus weinig marktmacht
monopolie -> prijszetter dus veel macht (geen rivaliteit)
5. Substituten en complementen
hoe meer substituten -> hoe slechter want meer kans op concurrentie (vb. auto markt)
Complementen (vb. schoenen, printer en inkt). Als je meer van het ene wil, wil je ook meer van het andere
Duurzame winst = gezond bedrijf denkt aan winst op LT en kt (vandaar duurzame winst is winst op kt (=1 jaar)en
lt)
, -> Niet de enige factoren die (duurzame) winst beïnvloeden, ook nog:
- Extra factoren
= (Geo)politieke, macro-economische (vb, inflatie), sociale en technologische factoren (vb. PEST-analyse
model)
- Interne factoren
= hoe ga je mensen op de meest efficiënte manier inzetten (welke management style, hoe laten
samenwerken, …)
Vb. Beloningsstructuur, team management, kwaliteit van investerings- en risico analyse,…
! Er gaat nooit een model zijn dat voor alle bedrijven en sectoren past (nooit compleet, want er is te veel
onzekerheid) !
3. Prikkels / Incentives
Hoe gaan we de mensen die de taken moeten uitvoeren gaan motiveren om te doen wat we vragen
= Het geven van de incentives of prikkels om een bepaald doel te bereiken is cruciaal!!!
! geld ook voor de CEO want dit is eigenlijk niet de eigenaar (principal agent probleem) vb. bonus bij winst
- Beïnvloeden hoe de schaarse middelen worden ingezet
- Een succesvol manager is zich bewust van het belang van incentives
- Grote impact op efficiëntie van de organisatie
- Op alle levels van bedrijf, individueel en organisationeel:
Managers, employees, team, hierarchie,…
Beloning, bonus, leermogelijkheden,…
+ Ook incentives buiten de organisatie (bv. consumenten)
vb. staat, zodat bepaalde bedrijven dingen juist wel of niet doen (boetes bij vb kartel), als jij kartel aangeeft ga jij
een minder zware boete krijgen (incentive)
4. Markten
In elke markttransactie zijn er twee partijen:
1. koper/ consument
2. verkoper/ producent
-> een markt is een samenwerking tussen beide
Marktevenwichten hangen af van de relatieve onderhandelingsmacht (bargaining power) van kopers en
verkopers
Macht wordt bepaald door drie vormen van rivaliteit (door schaarste):
1. Tussen consument en producent (vb. volkomen concurrentie, oligopolie, …)
2. Tussen consumenten onderling (Bv. Huizenmarkt, veiling)
3. Tussen producenten onderling (Bv. Supermarkten)
Hoe consumenten, hoe meer onderhandelingsmacht
Potentiële rol voor overheidsinterventie (wordt bedoeld dat de overheid kan ingrijpen in de markt om ervoor te
zorgen dat concurrentie eerlijk verloopt en marktfalen wordt voorkomen.)
In moderne economieën heeft de overheid een rol in het ‘disciplining’ (=verwijst hier naar het reguleren of
bijsturen van het marktproces) van het marktproces
Kort gezegd: de overheid zorgt ervoor dat de markt niet uit de hand loopt en dat er eerlijke concurrentie blijft.
Wat is bedrijfseconomie
Economie= is de wetenschap van het maken van beslissingen onder de conditie van schaarste
Waar richten Bedrijfsmanagers zich op: Bedrijfsmanagers richten zich op het beheren van middelen om
bepaalde doelen te bereiken
Bedrijfseconomie is de studie van: het efficiënt inzetten van schaarse middelen om organisatiedoelen te
bereiken
Waar voor is het begrip van economische principes cruciaal: Begrip van economische principes is cruciaal voor
effectieve besluitvorming met oog op doel van het bedrijf, met name winstmaximalisatie en waarde vergroting (=
de waarde van het bedrijf vergroten)
– Bv. Keuzes over productprijzen, kwaliteit, productiehoeveelheden, HR, etc.
– Bv. Omgaan met acties van concurrerende bedrijven
– Bv. Projectevaluatie (Kosten en baten)
– Bv. Marktanalyse
– Bv. Inzetten van technologie
– Bv. Risicoanalyse
– Bv. Internationaliseringsbeslissingen
= Economie van effectief management
Belangrijke concepten voor managers voor effcetief management
1. Doelen en beperkingen (basis van alles)
2. Belang van (economische) winst
3. Incentives/ prikkels
4. (Implicaties van) marktmechanismen
5. Tijdsaspect van geld
6. Marginale analyse voor optimalisatie
7. Datagedreven besluitvorming
1. Doelen en beperkingen
! Belang van het definiëren van duidelijke doelen
Doelen hebben grote impact op beslissingen
Bv. hoofdoel bedrijf is in het algemeen de maximalisatie van winst (of van de waarde van het bedrijf)
Om dit te bereiken hebben verschillende departementen in één organisatie vaak verschillende doelen (vb.
marketing heeft andere doelen dan vb finance)
Definiëren van doelen is dus vaak een gelaagd (= complex, veel niveau’s) process
Beperkingen zijn een gevolg van schaarste en creëren noodzaak voor keuzes
Bv. Budget, Beschikbare technologie, 24u in één dag, …
,2. Belang van (economische) winst
Belang van onderscheiden tussen boekhoudkundige winst en economische winst:
- Boekhoudkundige winst
= is het totale inkomsten min de kosten van het produceren van goederen of diensten (eigen woorden)
= is gelijk aan de totale inkomsten min de kosten van het produceren van goederen of diensten die je
verkoopt (expliciete kost)
= Boekhoudkundige winst = opbrengsten – expliciete kosten
- Economische winst
= is het verschil tussen de boekhoudkundige winst en de opportuniteitskost
= is gelijk aan de totale inkomsten min de totale opportuniteitskosten (expliciete en impliciete kosten)
= Economische winst = boekhoudkundige winst – impliciete kosten
Boekhoudkundige winst komt niet noodzakelijk overeen met economische winst
Opportunitietskost = De opportuniteitskost (= impliciete kost) van een alternatief is de waarde van het beste
alternatief waaraan je verzaakt
Opportuniteitskost bestaat dus uit de som van:
- Expliciete of boekhoudkundige kosten (totale kost van hulpbronnen om goederen te produceren)
- Impliciete kosten: kost van het opgeven van het beste alternatieve gebuik van deze hulpbronnen
Bv. Alternatieve besteding van eigen tijd (impliciet)
Bv. Alternatief inzetten (on)roerend goed (impliciet)
Het algemene doel van de meeste bedrijven is het maximaliseren van de winst of de bedrijfswaarde (niet altijd
vb. non profit sector, In non profit mag er winst gemaakt worden maar het is niet het hoofddoelen en mag niet
uitgekeerd worden naar shareholders)
,Belang van de rol van economische winst in samenleving: Winst als signaalfunctie
= signaleert waar schaarse goederen of hupbronnen (arbeid, kapitaal, land,…) best ingezet worden
= Winst toont aan dat je u resources op een goede manier hebt ingezet (voor wat conusmenten willen)
“Profits signal the owners of resources where the resources are most highly valued by society” Baye & Prince
Cruciale rol in het creëren van welvaart in een markteconomie (A. Smith and followers)
Een belangrijk doel van bedrijfseconomie is: het identificeren en begrijpen van de verschillende, gerelateerde
factoren die het niveau, de groei, en duurzaamheid van de winst beïnvloeden
Porter’s vijfkrachtenmodel vormt een nuttig raamwerk voor de “competitieve krachten” die de winst
beïnvloeden van een bedrijf in een bepaalde industrie
Porter’s vijfkrachtenmodel:
= 5 algemene drivers die van belang zijn voor hoe goed je bedrijf het gaat doen (zaken die een positieve of
negatieve invloed hebben op de winst van je bedrijf)
1. Dreiging nieuwe toetreders
= alle mogelijke factoren die invloeden in welke maten er nieuwe concurrenten kunnen komen (heeft invloed
op marktmacht)
Als er niet makkelijk nieuwe bedrijven kunnen toetreden zal je meer markt macht hebben en zal ditdus
positief zijn voor de winst
Hieronder behoord toetredingsbarieres, …
2. Onderhandelingsmacht inputleveranciers (=supliers)
Hoe meer macht de suppliers hebben hoe meer je moet betalen
3. Onderhandelingsmacht kopers
= heel veel concentratie -> kan je minder onderhandelen (vb: leger kostuum enkel Belgisch leger dat ze nodig
heeft dus de consument heeft veel macht)
4. Onderlinge rivaliteit
= volkomen concurrentie -> niet veel macht (prijsnemers) dus weinig marktmacht
monopolie -> prijszetter dus veel macht (geen rivaliteit)
5. Substituten en complementen
hoe meer substituten -> hoe slechter want meer kans op concurrentie (vb. auto markt)
Complementen (vb. schoenen, printer en inkt). Als je meer van het ene wil, wil je ook meer van het andere
Duurzame winst = gezond bedrijf denkt aan winst op LT en kt (vandaar duurzame winst is winst op kt (=1 jaar)en
lt)
, -> Niet de enige factoren die (duurzame) winst beïnvloeden, ook nog:
- Extra factoren
= (Geo)politieke, macro-economische (vb, inflatie), sociale en technologische factoren (vb. PEST-analyse
model)
- Interne factoren
= hoe ga je mensen op de meest efficiënte manier inzetten (welke management style, hoe laten
samenwerken, …)
Vb. Beloningsstructuur, team management, kwaliteit van investerings- en risico analyse,…
! Er gaat nooit een model zijn dat voor alle bedrijven en sectoren past (nooit compleet, want er is te veel
onzekerheid) !
3. Prikkels / Incentives
Hoe gaan we de mensen die de taken moeten uitvoeren gaan motiveren om te doen wat we vragen
= Het geven van de incentives of prikkels om een bepaald doel te bereiken is cruciaal!!!
! geld ook voor de CEO want dit is eigenlijk niet de eigenaar (principal agent probleem) vb. bonus bij winst
- Beïnvloeden hoe de schaarse middelen worden ingezet
- Een succesvol manager is zich bewust van het belang van incentives
- Grote impact op efficiëntie van de organisatie
- Op alle levels van bedrijf, individueel en organisationeel:
Managers, employees, team, hierarchie,…
Beloning, bonus, leermogelijkheden,…
+ Ook incentives buiten de organisatie (bv. consumenten)
vb. staat, zodat bepaalde bedrijven dingen juist wel of niet doen (boetes bij vb kartel), als jij kartel aangeeft ga jij
een minder zware boete krijgen (incentive)
4. Markten
In elke markttransactie zijn er twee partijen:
1. koper/ consument
2. verkoper/ producent
-> een markt is een samenwerking tussen beide
Marktevenwichten hangen af van de relatieve onderhandelingsmacht (bargaining power) van kopers en
verkopers
Macht wordt bepaald door drie vormen van rivaliteit (door schaarste):
1. Tussen consument en producent (vb. volkomen concurrentie, oligopolie, …)
2. Tussen consumenten onderling (Bv. Huizenmarkt, veiling)
3. Tussen producenten onderling (Bv. Supermarkten)
Hoe consumenten, hoe meer onderhandelingsmacht
Potentiële rol voor overheidsinterventie (wordt bedoeld dat de overheid kan ingrijpen in de markt om ervoor te
zorgen dat concurrentie eerlijk verloopt en marktfalen wordt voorkomen.)
In moderne economieën heeft de overheid een rol in het ‘disciplining’ (=verwijst hier naar het reguleren of
bijsturen van het marktproces) van het marktproces
Kort gezegd: de overheid zorgt ervoor dat de markt niet uit de hand loopt en dat er eerlijke concurrentie blijft.
