Samenvatting Vennootschapsrecht
Professor: Hendrik Vanhees
Inhoudsopgave
Introductie..................................................................................................................................................... 3
Redenen om een vennootschap op te richten......................................................................................................4
Wijziging van het vennootschapsrecht in 2019...................................................................................................4
De bronnen van het vennootschapsrecht............................................................................................................5
Met hoeveel personen kan een vennootschap worden opgericht?.....................................................................5
Vennootschap, vereniging en stichting................................................................................................................5
De onverdeeldheid...............................................................................................................................................6
Een overeenkomst is geen vennootschap............................................................................................................6
Types vennootschappen.......................................................................................................................................6
Rechtspersoonlijkheid..........................................................................................................................................7
Wat is rechtspersoonlijkheid?.........................................................................................................................7
Wanneer ontstaat rechtspersoonlijkheid?......................................................................................................7
De aansprakelijkheid van de vennoten................................................................................................................8
Vier verschillende situaties van aansprakelijkheid van de vennoten..............................................................8
De doorbraak van de beperkte aansprakelijkheid..........................................................................................8
Een aantal vennootschapsrechtelijke begrippen en onderscheiden....................................................................9
De verschillende vennootschapstypes (artikel 1:5)............................................................................................11
De maatschap................................................................................................................................................11
De stille maatschap........................................................................................................................................12
De tijdelijke maatschap.................................................................................................................................12
De VOF...........................................................................................................................................................12
De CommV.....................................................................................................................................................12
De BV.............................................................................................................................................................13
De NV.............................................................................................................................................................13
De CV..............................................................................................................................................................13
De EESV..........................................................................................................................................................14
De Europese NV en CV of ook wel de Europese vennootschap (SE) en de Europese coöperatieve
vennootschap (SCE).......................................................................................................................................14
De erkenning van vennootschappen (artikel 8:1 tot 8:5)...................................................................................14
De materiële voorwaarden of inhoudelijke voorwaarden.................................................................................14
1. Een geldig voorwerp en een geldige oorzaak............................................................................................15
2. De geldige toestemming en in volledige vrijheid......................................................................................15
3. De juridische bekwaamheid......................................................................................................................15
4. De pluraliteitsvereiste................................................................................................................................16
5. De inbrengvereiste.....................................................................................................................................16
6. Het winstoogmerk en de winstverdeling...................................................................................................17
7. Affectio societatis......................................................................................................................................17
De sancties bij het niet naleven van de inhoudelijke of materiële voorwaarden.........................................17
De formele voorwaarden of de vormvereisten..................................................................................................18
1. De wijze van oprichten (geschrift of niet)..................................................................................................18
2. De fases van oprichten..............................................................................................................................19
3. De handelingen ten name van een vennootschap in oprichting...............................................................20
,Hoofdstuk 1. De VOF.................................................................................................................................... 20
De organisatie van de VOF.................................................................................................................................20
Het bestuur.........................................................................................................................................................20
Het intern bestuur.........................................................................................................................................21
Het extern bestuur of de vertegenwoordiging..............................................................................................22
Overdracht van rechten.....................................................................................................................................23
De beëindiging en de ontbindingsgronden van de VOF.....................................................................................23
Bijzonderheden wat betreft de VOF...................................................................................................................24
Hoofdstuk 2. De NV...................................................................................................................................... 25
Het financieel plan.............................................................................................................................................25
Oprichtersaansprakelijkheid..............................................................................................................................25
Het kapitaal in de NV.........................................................................................................................................25
Het verschil tussen kapitaal en vermogen.....................................................................................................25
De functies van het kapitaal..........................................................................................................................26
De kapitaalvorming........................................................................................................................................26
Kapitaalsverhogingen....................................................................................................................................26
Kapitaalsverminderingen...............................................................................................................................28
Het verlies van kapitaal of de alarm(bel)procedure (zie artikel 7:228).........................................................28
De inbreng in natura..........................................................................................................................................28
De quasi-inbreng................................................................................................................................................29
Het verwerven van eigen aandelen....................................................................................................................29
De winst in de NV...............................................................................................................................................30
Het bestuur.........................................................................................................................................................31
Het monistisch bestuur..................................................................................................................................31
De enige bestuurder......................................................................................................................................32
Het duaal of dualistisch bestuur....................................................................................................................32
Het Dagelijks Bestuur (DB).................................................................................................................................33
De aandelen in de NV.........................................................................................................................................34
Soorten aandelen..........................................................................................................................................34
De overdracht van de aandelen....................................................................................................................35
De stem van de aandelen..............................................................................................................................36
Hoofdstuk 3. De BV...................................................................................................................................... 36
Het financieel plan.............................................................................................................................................36
De oprichtersaansprakelijkheid..........................................................................................................................36
Verschil in de inbreng tussen de BV en de NV....................................................................................................36
Uitkeringen in de BV...........................................................................................................................................37
Directe uitkeringen........................................................................................................................................37
Indirecte uitkeringen.....................................................................................................................................37
De balanstest en de liquiditeitstest...............................................................................................................38
Kenmerken van de uitgifte van nieuwe aandelen in de BV................................................................................38
Het bestuur.........................................................................................................................................................38
De aandelen in de BV.........................................................................................................................................39
Soorten aandelen..........................................................................................................................................39
De overdracht van de aandelen....................................................................................................................39
, De stem van de aandelen..............................................................................................................................40
Hoofdstuk 4. Zaken van toepassing op zowel de NV als de BV.......................................................................40
De organisatie....................................................................................................................................................40
De problematiek van de permanente vertegenwoordiger.................................................................................40
De aansprakelijkheid van het bestuur/de bestuurders......................................................................................41
1. Bestuursfouten of de contractuele aansprakelijkheid..............................................................................41
2. De aansprakelijkheid wegens inbreuken op de statuten of op het WVV.................................................42
3. De niet-contractuele aansprakelijkheid: artikel 1382 BW.........................................................................42
4. De aansprakelijkheid door een kennelijke grove fout...............................................................................42
De beperking van de aansprakelijkheid (artikel 2:57)........................................................................................43
De Algemene Vergadering (AV).........................................................................................................................43
Kenmerken van de AV...................................................................................................................................43
De bijeenkomsten van de AV.........................................................................................................................44
De oproep van de AV.....................................................................................................................................44
De aanwezige partijen op de AV....................................................................................................................44
Het stemrecht op de AV................................................................................................................................45
De controle van de AV...................................................................................................................................45
Bijzonderheden wat betreft de AV................................................................................................................45
Het controleorgaan............................................................................................................................................46
Onderscheid tussen kleine en grote vennootschappen................................................................................46
De kenmerken van het controleorgaan.........................................................................................................46
De taken van het controleorgaan..................................................................................................................47
De problematiek van de ontbinding en de vereffening......................................................................................47
De ontbindingsgronden.................................................................................................................................48
De vereffeningsfase.......................................................................................................................................48
Geschillenbeslechting.........................................................................................................................................50
Examenvragen en -antwoorden!.................................................................................................................. 50
Introductie
Het boek ‘Wetboek van vennootschappen en verenigingen’ (WVV) mag gebruikt worden op
het examen, zodat je geen artikelen van buiten moet gaan leren. Het examen bestaat uit 40
multiplechoicevragen met elk drie antwoordmogelijkheden, gelijkaardig met het vak Recht &
Onderneming. Je behaalt 10/20 bij 27 vragen juist beantwoord. Af en toe zitten er ook
zogenaamde casussen, praktijkvraagjes tussen.
De leerstof is in principe alles wat in de les wordt gezegd; niet meer dan dat.
Net zoals bij de materie uit Recht & Onderneming het geval was, is er ook voor
vennootschapsrecht aandacht in de media.
Let wel: in de voorbeelden die de professor geeft, komen vooral bekende beursgenoteerde
vennootschappen voor. In de eerste plaats vormen beursgenoteerde vennootschappen
echter een minderheid ten opzichte van niet-beursgenoteerde vennootschappen. Daarnaast
is het zo dat de beursgenoteerde vennootschappen die in de media komen ook maar een
minderheid zijn ten opzichte van alle beursgenoteerde vennootschappen.
, Het WVV is opgedeeld in verschillende boeken, waarbij elk boek een ander topic behandelt.
De eerste drie boeken omvatten algemene beginselen. Vanaf boek vier wordt telkens per
boek een bepaald type vennootschap behandeld en dit telkens volgens eenzelfde structuur.
Boek vijf behandelt bijvoorbeeld de BV.
Redenen om een vennootschap op te richten
- Fiscale redenen. Je kunt vermogen opstapelen in een vennootschap en het er na enige tijd
fiscaal aantrekkelijk uithalen.
- Om vermogen over te dragen. Vermogen kun je in een vennootschap stoppen en zo
overdragen naar volgende generaties. Bij overlijden wordt vermogen normaal opgesplitst
over verschillende erfgenamen. Bij vermogen in een vennootschap kan het in zijn geheel
overgedragen worden.
- Om samen te werken. Bijvoorbeeld als u een project voor ogen hebt maar niet genoeg geld
heeft daarvoor. Dan gaat u samenwerken met een investeerder.
Bovenop deze drie redenen zijn er nog twee juridisch getinte redenen:
- U kunt samenwerken op voet van gelijkheid middels een vennootschap. Stel u tekent een
arbeidscontract, dan is er sprake van een gezagsrelatie: de werkgever bepaalt en de
werknemer moet doen zoals gezegd. Hier is geen gelijkwaardigheid. Dus als je autonomie wil
behouden en zelfstandig wil zijn dan kun je via een vennootschap gelijkwaardig
samenwerken. Alle vennoten in een vennootschap staan op gelijke hoogte. De ene vennoot
kan de andere niets bevelen en andersom.
- Het beperken van de aansprakelijkheid. Stel u gaat failliet als fysiek persoon. Dan wordt
beslag gelegd op uw volledig persoonlijk vermogen door de schuldeisers. Bij het oprichten
van bepaalde, maar niet alle, vennootschappen bent u slechts aansprakelijk voor dat deel
dat u hebt ingebracht in de vennootschap.
Wijziging van het vennootschapsrecht in 2019
In 2019 is er een grote wijziging geweest in het vennootschapsrecht. Toen kwam het
wetboek van vennootschappen en verenigingen tot stand. De doelen van de hervorming van
het vennootschapsrecht waren de volgende:
- Men wilde minder regels van dwingend recht en meer regels van suppletief recht in het
vennootschapsrecht. Van regels van dwingend recht en van openbare orde kan niet worden
afgeweken, van regels van aanvullend recht wel. Aanvankelijk kon men in een BV
bijvoorbeeld niet gemakkelijk aandelen overdragen. Nu is dat makkelijker.
- Men wilde minder vennootschapstypes hebben. De wetgever maakte steeds maar nieuwe
types bij, maar schafte er geen af.
- Aanvankelijk moest men veel kapitaal inzetten om een BV op te richten (18.550 euro). Men
wilde deze toetredingsbarrière afschaffen.
- Men wilde het onderscheid tussen vennootschappen afschaffen. Men zegt nu: elke
vennootschap is een onderneming, en elke vennootschap krijgt daarmee álle verplichtingen
Professor: Hendrik Vanhees
Inhoudsopgave
Introductie..................................................................................................................................................... 3
Redenen om een vennootschap op te richten......................................................................................................4
Wijziging van het vennootschapsrecht in 2019...................................................................................................4
De bronnen van het vennootschapsrecht............................................................................................................5
Met hoeveel personen kan een vennootschap worden opgericht?.....................................................................5
Vennootschap, vereniging en stichting................................................................................................................5
De onverdeeldheid...............................................................................................................................................6
Een overeenkomst is geen vennootschap............................................................................................................6
Types vennootschappen.......................................................................................................................................6
Rechtspersoonlijkheid..........................................................................................................................................7
Wat is rechtspersoonlijkheid?.........................................................................................................................7
Wanneer ontstaat rechtspersoonlijkheid?......................................................................................................7
De aansprakelijkheid van de vennoten................................................................................................................8
Vier verschillende situaties van aansprakelijkheid van de vennoten..............................................................8
De doorbraak van de beperkte aansprakelijkheid..........................................................................................8
Een aantal vennootschapsrechtelijke begrippen en onderscheiden....................................................................9
De verschillende vennootschapstypes (artikel 1:5)............................................................................................11
De maatschap................................................................................................................................................11
De stille maatschap........................................................................................................................................12
De tijdelijke maatschap.................................................................................................................................12
De VOF...........................................................................................................................................................12
De CommV.....................................................................................................................................................12
De BV.............................................................................................................................................................13
De NV.............................................................................................................................................................13
De CV..............................................................................................................................................................13
De EESV..........................................................................................................................................................14
De Europese NV en CV of ook wel de Europese vennootschap (SE) en de Europese coöperatieve
vennootschap (SCE).......................................................................................................................................14
De erkenning van vennootschappen (artikel 8:1 tot 8:5)...................................................................................14
De materiële voorwaarden of inhoudelijke voorwaarden.................................................................................14
1. Een geldig voorwerp en een geldige oorzaak............................................................................................15
2. De geldige toestemming en in volledige vrijheid......................................................................................15
3. De juridische bekwaamheid......................................................................................................................15
4. De pluraliteitsvereiste................................................................................................................................16
5. De inbrengvereiste.....................................................................................................................................16
6. Het winstoogmerk en de winstverdeling...................................................................................................17
7. Affectio societatis......................................................................................................................................17
De sancties bij het niet naleven van de inhoudelijke of materiële voorwaarden.........................................17
De formele voorwaarden of de vormvereisten..................................................................................................18
1. De wijze van oprichten (geschrift of niet)..................................................................................................18
2. De fases van oprichten..............................................................................................................................19
3. De handelingen ten name van een vennootschap in oprichting...............................................................20
,Hoofdstuk 1. De VOF.................................................................................................................................... 20
De organisatie van de VOF.................................................................................................................................20
Het bestuur.........................................................................................................................................................20
Het intern bestuur.........................................................................................................................................21
Het extern bestuur of de vertegenwoordiging..............................................................................................22
Overdracht van rechten.....................................................................................................................................23
De beëindiging en de ontbindingsgronden van de VOF.....................................................................................23
Bijzonderheden wat betreft de VOF...................................................................................................................24
Hoofdstuk 2. De NV...................................................................................................................................... 25
Het financieel plan.............................................................................................................................................25
Oprichtersaansprakelijkheid..............................................................................................................................25
Het kapitaal in de NV.........................................................................................................................................25
Het verschil tussen kapitaal en vermogen.....................................................................................................25
De functies van het kapitaal..........................................................................................................................26
De kapitaalvorming........................................................................................................................................26
Kapitaalsverhogingen....................................................................................................................................26
Kapitaalsverminderingen...............................................................................................................................28
Het verlies van kapitaal of de alarm(bel)procedure (zie artikel 7:228).........................................................28
De inbreng in natura..........................................................................................................................................28
De quasi-inbreng................................................................................................................................................29
Het verwerven van eigen aandelen....................................................................................................................29
De winst in de NV...............................................................................................................................................30
Het bestuur.........................................................................................................................................................31
Het monistisch bestuur..................................................................................................................................31
De enige bestuurder......................................................................................................................................32
Het duaal of dualistisch bestuur....................................................................................................................32
Het Dagelijks Bestuur (DB).................................................................................................................................33
De aandelen in de NV.........................................................................................................................................34
Soorten aandelen..........................................................................................................................................34
De overdracht van de aandelen....................................................................................................................35
De stem van de aandelen..............................................................................................................................36
Hoofdstuk 3. De BV...................................................................................................................................... 36
Het financieel plan.............................................................................................................................................36
De oprichtersaansprakelijkheid..........................................................................................................................36
Verschil in de inbreng tussen de BV en de NV....................................................................................................36
Uitkeringen in de BV...........................................................................................................................................37
Directe uitkeringen........................................................................................................................................37
Indirecte uitkeringen.....................................................................................................................................37
De balanstest en de liquiditeitstest...............................................................................................................38
Kenmerken van de uitgifte van nieuwe aandelen in de BV................................................................................38
Het bestuur.........................................................................................................................................................38
De aandelen in de BV.........................................................................................................................................39
Soorten aandelen..........................................................................................................................................39
De overdracht van de aandelen....................................................................................................................39
, De stem van de aandelen..............................................................................................................................40
Hoofdstuk 4. Zaken van toepassing op zowel de NV als de BV.......................................................................40
De organisatie....................................................................................................................................................40
De problematiek van de permanente vertegenwoordiger.................................................................................40
De aansprakelijkheid van het bestuur/de bestuurders......................................................................................41
1. Bestuursfouten of de contractuele aansprakelijkheid..............................................................................41
2. De aansprakelijkheid wegens inbreuken op de statuten of op het WVV.................................................42
3. De niet-contractuele aansprakelijkheid: artikel 1382 BW.........................................................................42
4. De aansprakelijkheid door een kennelijke grove fout...............................................................................42
De beperking van de aansprakelijkheid (artikel 2:57)........................................................................................43
De Algemene Vergadering (AV).........................................................................................................................43
Kenmerken van de AV...................................................................................................................................43
De bijeenkomsten van de AV.........................................................................................................................44
De oproep van de AV.....................................................................................................................................44
De aanwezige partijen op de AV....................................................................................................................44
Het stemrecht op de AV................................................................................................................................45
De controle van de AV...................................................................................................................................45
Bijzonderheden wat betreft de AV................................................................................................................45
Het controleorgaan............................................................................................................................................46
Onderscheid tussen kleine en grote vennootschappen................................................................................46
De kenmerken van het controleorgaan.........................................................................................................46
De taken van het controleorgaan..................................................................................................................47
De problematiek van de ontbinding en de vereffening......................................................................................47
De ontbindingsgronden.................................................................................................................................48
De vereffeningsfase.......................................................................................................................................48
Geschillenbeslechting.........................................................................................................................................50
Examenvragen en -antwoorden!.................................................................................................................. 50
Introductie
Het boek ‘Wetboek van vennootschappen en verenigingen’ (WVV) mag gebruikt worden op
het examen, zodat je geen artikelen van buiten moet gaan leren. Het examen bestaat uit 40
multiplechoicevragen met elk drie antwoordmogelijkheden, gelijkaardig met het vak Recht &
Onderneming. Je behaalt 10/20 bij 27 vragen juist beantwoord. Af en toe zitten er ook
zogenaamde casussen, praktijkvraagjes tussen.
De leerstof is in principe alles wat in de les wordt gezegd; niet meer dan dat.
Net zoals bij de materie uit Recht & Onderneming het geval was, is er ook voor
vennootschapsrecht aandacht in de media.
Let wel: in de voorbeelden die de professor geeft, komen vooral bekende beursgenoteerde
vennootschappen voor. In de eerste plaats vormen beursgenoteerde vennootschappen
echter een minderheid ten opzichte van niet-beursgenoteerde vennootschappen. Daarnaast
is het zo dat de beursgenoteerde vennootschappen die in de media komen ook maar een
minderheid zijn ten opzichte van alle beursgenoteerde vennootschappen.
, Het WVV is opgedeeld in verschillende boeken, waarbij elk boek een ander topic behandelt.
De eerste drie boeken omvatten algemene beginselen. Vanaf boek vier wordt telkens per
boek een bepaald type vennootschap behandeld en dit telkens volgens eenzelfde structuur.
Boek vijf behandelt bijvoorbeeld de BV.
Redenen om een vennootschap op te richten
- Fiscale redenen. Je kunt vermogen opstapelen in een vennootschap en het er na enige tijd
fiscaal aantrekkelijk uithalen.
- Om vermogen over te dragen. Vermogen kun je in een vennootschap stoppen en zo
overdragen naar volgende generaties. Bij overlijden wordt vermogen normaal opgesplitst
over verschillende erfgenamen. Bij vermogen in een vennootschap kan het in zijn geheel
overgedragen worden.
- Om samen te werken. Bijvoorbeeld als u een project voor ogen hebt maar niet genoeg geld
heeft daarvoor. Dan gaat u samenwerken met een investeerder.
Bovenop deze drie redenen zijn er nog twee juridisch getinte redenen:
- U kunt samenwerken op voet van gelijkheid middels een vennootschap. Stel u tekent een
arbeidscontract, dan is er sprake van een gezagsrelatie: de werkgever bepaalt en de
werknemer moet doen zoals gezegd. Hier is geen gelijkwaardigheid. Dus als je autonomie wil
behouden en zelfstandig wil zijn dan kun je via een vennootschap gelijkwaardig
samenwerken. Alle vennoten in een vennootschap staan op gelijke hoogte. De ene vennoot
kan de andere niets bevelen en andersom.
- Het beperken van de aansprakelijkheid. Stel u gaat failliet als fysiek persoon. Dan wordt
beslag gelegd op uw volledig persoonlijk vermogen door de schuldeisers. Bij het oprichten
van bepaalde, maar niet alle, vennootschappen bent u slechts aansprakelijk voor dat deel
dat u hebt ingebracht in de vennootschap.
Wijziging van het vennootschapsrecht in 2019
In 2019 is er een grote wijziging geweest in het vennootschapsrecht. Toen kwam het
wetboek van vennootschappen en verenigingen tot stand. De doelen van de hervorming van
het vennootschapsrecht waren de volgende:
- Men wilde minder regels van dwingend recht en meer regels van suppletief recht in het
vennootschapsrecht. Van regels van dwingend recht en van openbare orde kan niet worden
afgeweken, van regels van aanvullend recht wel. Aanvankelijk kon men in een BV
bijvoorbeeld niet gemakkelijk aandelen overdragen. Nu is dat makkelijker.
- Men wilde minder vennootschapstypes hebben. De wetgever maakte steeds maar nieuwe
types bij, maar schafte er geen af.
- Aanvankelijk moest men veel kapitaal inzetten om een BV op te richten (18.550 euro). Men
wilde deze toetredingsbarrière afschaffen.
- Men wilde het onderscheid tussen vennootschappen afschaffen. Men zegt nu: elke
vennootschap is een onderneming, en elke vennootschap krijgt daarmee álle verplichtingen
