Orthopedagogische Interventies Pagina 1 van 67 1ste semester - 2de ORTHO
Orthopedagogische Interventies
2de jaar ORTHO
1. Emotionele ontwikkeling
2. Universal Design Learning
3. Omgaan met agressie
4. Suïcidepreventie
5. Geweldloos verzet
6. Gentle teaching
© Eveline Vandenberghe 2025
,Orthopedagogische Interventies Pagina 2 van 67 1ste semester - 2de ORTHO
Overzicht te kennen stof (Handboek)
• Volledige Syllabus
• Leerpaden
© Eveline Vandenberghe 2025
,Orthopedagogische Interventies Pagina 3 van 67 1ste semester - 2de ORTHO
Leerdoelen en exameninfo
Leerdoelen
• Leerpad 1 - Emotionele ontwikkeling
- vertellen wie de grondlegger is van het psychodynamisch ontwikkelingsmodel
- het ontstaan, essentie en belang van het psychodynamisch ontwikkelingsmodel beschrijven
- de toepassing van het psychodynamisch ontwikkelingsmodel in de praktijk illustreren met voorbeelden
- de correcte benaming van de 5 verschillende emotionele ontwikkelingsfasen opnoemen
- de uniciteit van elke ontwikkelingsfase in eigen woorden samenvatten
- per emotionele ontwikkelingsfase aangeven hoe een begeleiders zich kan afstemmen op de emotionele noden
van een cliënt op vlak van zijn begeleidingsstijl, communicatie, aanbod van activiteiten, aangeven van structuur
en grenzen
- veel voorkomend gedrag van een cliënt binnen een bepaalde ontwikkelingsfase erkennen
- de twee instrumenten om de emotionele ontwikkeling van cliënten in te schalen opnoemen en een aantal
sterktes vs. moeilijkheden beschrijven bij het hanteren van deze twee instrumenten
- kritische bemerkingen geven ten aanzien van het fasenmodel én ten aanzien van de diagnostische inschaling
- spanningen, con icten, moeilijk gedrag, emotionele problemen, ... bij cliënten herkennen binnen casussen en
situeren binnen een bepaalde emotionele ontwikkelingsfase
- begeleidingstips formuleren in het geval van spanning en con ict binnen een bepaalde ontwikkelingsfase, die
tegemoet komen aan de basisbehoeften en ontwikkelingstaken binnen deze fase
• Leerpad 2 - Universal Design Learning
- weet je dat diversiteit de norm is en het vooral gaat over hoe je ermee omgaat;
- weet je hoe we binnen dit OLOD ‘diversiteit’ de niëren;
- kan je beschrijven wat inclusief onderwijs is;
- ken je de voordelen van inclusief onderwijs;
- ken je het wettelijk kader voor inclusief onderwijs;
- kan je toelichten wat het zorgcontinuüm is;
- kan je de link tussen het zorgcontinuüm en UDL uitleggen;
- kan je in grote lijnen beschrijven wat het UDL-kader inhoudt;
- weet je via welke kanalen je inspirerend materiaal kunt vinden om binnen een onderwijscontext voor
toegankelijkheid voor ELK kind te zorgen
- je weet dat diversiteit de norm is en het vooral gaat over hoe je ermee omgaat;
- je weet hoe we binnen dit OLOD ‘diversiteit’ de niëren;
- je kan beschrijven wat inclusief onderwijs is;
- je kent de voordelen van inclusief onderwijs;
- je kent het wettelijk kader voor inclusief onderwijs;
- je kan toelichten wat het zorgcontinuüm is;
- je kan de fasen uit het zorgcontinuüm beschrijven + toepassen op een casus;
- je kan de link tussen het zorgcontinuüm en UDL uitleggen;
- je kan de relevantie van het UDL-kader binnen de orthopedagogische praktijk beschrijven;
- je kan de oorsprong van het UDL-kader uitleggen;
- je kan de neurologische achtergrond van het UDL-kader toelichten;
- je kunt de betekenis van het acroniem ‘UDL’ benoemen;
- je kunt de principes van het UDL-kader toelichten + toepassen op een casus;
- je kunt de richtlijnen van het UDL-kader toelichten + toepassen op een casus;
- je weet via welke kanalen je inspirerend materiaal kunt vinden om binnen een onderwijscontext voor
toegankelijkheid voor ELK kind te zorgen.
© Eveline Vandenberghe 2025
fl fi fl
, Orthopedagogische Interventies Pagina 4 van 67 1ste semester - 2de ORTHO
• Les - UDL
- PowerPointpresentatie + eigen notities
- Cursus
- De cursus bestaat uit theorie, oefeningen, extra info, good practices/inspiratie en voorbeelden. In de cursus is te
lezen hoe je deze moet verwerken en op welke manier je dit kunt inzetten om jou voor te bereiden op het
examen.
- Kom je moeilijke woorden tegen? Noteer ze dan in de kantlijn en zoek de betekenis ervan op. Ook kan je terecht
bij medestudenten én bij mezelf als lesgever.
• Les - Omgaan met agressie
- Leerpad is puur ondersteunend
- Examen is enkel de cursus
• Leerpad 3 - Omgaan met agressie
- De papieren versie van het hoofdstuk in jouw syllabus is vooral handig om de leerstof in te studeren en om er
aantekeningen in te maken
• Leerpad 4 - Suïcide preventie
- Je kan uitleggen wat het begrip ‘suïcidaal gedrag’ betekent. (komt hieronder nog uitgebreider aan bod)
- Je kan uitleggen waarom het moeilijk is om suïcidaal gedrag en de risico’s op suïcide correct in te schatten
- Je begrijpt het belang van suïcidepreventie voor jou als professionele bachelor in de orthopedagogie
- Je kan uitleggen wat in essentie aan de basis ligt van suïcidaal gedrag + hoe het begrip “suïcidaal gedrag” moet
begrepen worden
- Je kan uitleggen dat suïcidaal gedrag niet alleen uit handelingen maar ook uit gedachten bestaat.
- Je kent de begrippen die aan bod zijn gekomen: je kan ze herkennen, je kans ze onderscheiden van mekaar en
je kan ze zelf ook de niëren
- Je kan uitleggen waarom men nog steeds spreekt over “de zelfmoordlijn” en niet over bijvoorbeeld over de
“suïcide-lijn”.
- Je kan het belang van de afbakening van risicogroepen afwegen ten opzichte van de relativiteit ervan. Je kan
deze redenering toelichten aan de hand van een voorbeeld.
- Je kan beargumenteren waarom er ook vandaag nog een groot taboe bestaat om suïcidaal gedrag te
bespreken.
- Je kan uitleggen waarom het belangrijk is om na te denken over jouw eigen visie op de dood en op suïcidaal
gedrag.
- Je kan kort jouw eigen visie op suïcidaal gedrag en/of de dood geven waarbij je argumenten aanbrengt die jouw
visie mee bepalen.(max.10 lijnen)
- Je kan uitleggen waarom een euthanasieverzoek preventief kan werken tegen suïcidaal gedrag.
- Zodra je de online leermodule doorlopen hebt dan ben je eigenlijk al grotendeels klaar voor het examen en de
praktijkoefening die we zullen doen on-campus. Het is vooral van belang dat je op basis van de leerstof in een
casus de problemen (risico’s) kan herkennen en dat je suggesties kan doen op welke manier je zou reageren op
bepaalde uitspraken of gedrag.
• Leerpad 5 - Geweldloos verzet
- Deze mindset, houding, visie begrijpen
- De kernbegrippen hierrond uitleggen
- Voorbeelden geven
- Deze visie uit casussen halen
- De kernbegrippen en de mindset/houding/visie herkennen in quotes en uitspraken
- Re ecteren op deze visie
- Verschillende interventiegebieden en mogelijke interventies uitleggen (bv. aankondiging, sit-in, …)
- Je kent de leerstof zoals deze wordt aangeboden in het leerpad. Het leermateriaal bestaat uit: De cursustekst uit
de syllabus. Het leerpad, inclusief video- en casusmateriaal
© Eveline Vandenberghe 2025
fl
fi
Orthopedagogische Interventies
2de jaar ORTHO
1. Emotionele ontwikkeling
2. Universal Design Learning
3. Omgaan met agressie
4. Suïcidepreventie
5. Geweldloos verzet
6. Gentle teaching
© Eveline Vandenberghe 2025
,Orthopedagogische Interventies Pagina 2 van 67 1ste semester - 2de ORTHO
Overzicht te kennen stof (Handboek)
• Volledige Syllabus
• Leerpaden
© Eveline Vandenberghe 2025
,Orthopedagogische Interventies Pagina 3 van 67 1ste semester - 2de ORTHO
Leerdoelen en exameninfo
Leerdoelen
• Leerpad 1 - Emotionele ontwikkeling
- vertellen wie de grondlegger is van het psychodynamisch ontwikkelingsmodel
- het ontstaan, essentie en belang van het psychodynamisch ontwikkelingsmodel beschrijven
- de toepassing van het psychodynamisch ontwikkelingsmodel in de praktijk illustreren met voorbeelden
- de correcte benaming van de 5 verschillende emotionele ontwikkelingsfasen opnoemen
- de uniciteit van elke ontwikkelingsfase in eigen woorden samenvatten
- per emotionele ontwikkelingsfase aangeven hoe een begeleiders zich kan afstemmen op de emotionele noden
van een cliënt op vlak van zijn begeleidingsstijl, communicatie, aanbod van activiteiten, aangeven van structuur
en grenzen
- veel voorkomend gedrag van een cliënt binnen een bepaalde ontwikkelingsfase erkennen
- de twee instrumenten om de emotionele ontwikkeling van cliënten in te schalen opnoemen en een aantal
sterktes vs. moeilijkheden beschrijven bij het hanteren van deze twee instrumenten
- kritische bemerkingen geven ten aanzien van het fasenmodel én ten aanzien van de diagnostische inschaling
- spanningen, con icten, moeilijk gedrag, emotionele problemen, ... bij cliënten herkennen binnen casussen en
situeren binnen een bepaalde emotionele ontwikkelingsfase
- begeleidingstips formuleren in het geval van spanning en con ict binnen een bepaalde ontwikkelingsfase, die
tegemoet komen aan de basisbehoeften en ontwikkelingstaken binnen deze fase
• Leerpad 2 - Universal Design Learning
- weet je dat diversiteit de norm is en het vooral gaat over hoe je ermee omgaat;
- weet je hoe we binnen dit OLOD ‘diversiteit’ de niëren;
- kan je beschrijven wat inclusief onderwijs is;
- ken je de voordelen van inclusief onderwijs;
- ken je het wettelijk kader voor inclusief onderwijs;
- kan je toelichten wat het zorgcontinuüm is;
- kan je de link tussen het zorgcontinuüm en UDL uitleggen;
- kan je in grote lijnen beschrijven wat het UDL-kader inhoudt;
- weet je via welke kanalen je inspirerend materiaal kunt vinden om binnen een onderwijscontext voor
toegankelijkheid voor ELK kind te zorgen
- je weet dat diversiteit de norm is en het vooral gaat over hoe je ermee omgaat;
- je weet hoe we binnen dit OLOD ‘diversiteit’ de niëren;
- je kan beschrijven wat inclusief onderwijs is;
- je kent de voordelen van inclusief onderwijs;
- je kent het wettelijk kader voor inclusief onderwijs;
- je kan toelichten wat het zorgcontinuüm is;
- je kan de fasen uit het zorgcontinuüm beschrijven + toepassen op een casus;
- je kan de link tussen het zorgcontinuüm en UDL uitleggen;
- je kan de relevantie van het UDL-kader binnen de orthopedagogische praktijk beschrijven;
- je kan de oorsprong van het UDL-kader uitleggen;
- je kan de neurologische achtergrond van het UDL-kader toelichten;
- je kunt de betekenis van het acroniem ‘UDL’ benoemen;
- je kunt de principes van het UDL-kader toelichten + toepassen op een casus;
- je kunt de richtlijnen van het UDL-kader toelichten + toepassen op een casus;
- je weet via welke kanalen je inspirerend materiaal kunt vinden om binnen een onderwijscontext voor
toegankelijkheid voor ELK kind te zorgen.
© Eveline Vandenberghe 2025
fl fi fl
, Orthopedagogische Interventies Pagina 4 van 67 1ste semester - 2de ORTHO
• Les - UDL
- PowerPointpresentatie + eigen notities
- Cursus
- De cursus bestaat uit theorie, oefeningen, extra info, good practices/inspiratie en voorbeelden. In de cursus is te
lezen hoe je deze moet verwerken en op welke manier je dit kunt inzetten om jou voor te bereiden op het
examen.
- Kom je moeilijke woorden tegen? Noteer ze dan in de kantlijn en zoek de betekenis ervan op. Ook kan je terecht
bij medestudenten én bij mezelf als lesgever.
• Les - Omgaan met agressie
- Leerpad is puur ondersteunend
- Examen is enkel de cursus
• Leerpad 3 - Omgaan met agressie
- De papieren versie van het hoofdstuk in jouw syllabus is vooral handig om de leerstof in te studeren en om er
aantekeningen in te maken
• Leerpad 4 - Suïcide preventie
- Je kan uitleggen wat het begrip ‘suïcidaal gedrag’ betekent. (komt hieronder nog uitgebreider aan bod)
- Je kan uitleggen waarom het moeilijk is om suïcidaal gedrag en de risico’s op suïcide correct in te schatten
- Je begrijpt het belang van suïcidepreventie voor jou als professionele bachelor in de orthopedagogie
- Je kan uitleggen wat in essentie aan de basis ligt van suïcidaal gedrag + hoe het begrip “suïcidaal gedrag” moet
begrepen worden
- Je kan uitleggen dat suïcidaal gedrag niet alleen uit handelingen maar ook uit gedachten bestaat.
- Je kent de begrippen die aan bod zijn gekomen: je kan ze herkennen, je kans ze onderscheiden van mekaar en
je kan ze zelf ook de niëren
- Je kan uitleggen waarom men nog steeds spreekt over “de zelfmoordlijn” en niet over bijvoorbeeld over de
“suïcide-lijn”.
- Je kan het belang van de afbakening van risicogroepen afwegen ten opzichte van de relativiteit ervan. Je kan
deze redenering toelichten aan de hand van een voorbeeld.
- Je kan beargumenteren waarom er ook vandaag nog een groot taboe bestaat om suïcidaal gedrag te
bespreken.
- Je kan uitleggen waarom het belangrijk is om na te denken over jouw eigen visie op de dood en op suïcidaal
gedrag.
- Je kan kort jouw eigen visie op suïcidaal gedrag en/of de dood geven waarbij je argumenten aanbrengt die jouw
visie mee bepalen.(max.10 lijnen)
- Je kan uitleggen waarom een euthanasieverzoek preventief kan werken tegen suïcidaal gedrag.
- Zodra je de online leermodule doorlopen hebt dan ben je eigenlijk al grotendeels klaar voor het examen en de
praktijkoefening die we zullen doen on-campus. Het is vooral van belang dat je op basis van de leerstof in een
casus de problemen (risico’s) kan herkennen en dat je suggesties kan doen op welke manier je zou reageren op
bepaalde uitspraken of gedrag.
• Leerpad 5 - Geweldloos verzet
- Deze mindset, houding, visie begrijpen
- De kernbegrippen hierrond uitleggen
- Voorbeelden geven
- Deze visie uit casussen halen
- De kernbegrippen en de mindset/houding/visie herkennen in quotes en uitspraken
- Re ecteren op deze visie
- Verschillende interventiegebieden en mogelijke interventies uitleggen (bv. aankondiging, sit-in, …)
- Je kent de leerstof zoals deze wordt aangeboden in het leerpad. Het leermateriaal bestaat uit: De cursustekst uit
de syllabus. Het leerpad, inclusief video- en casusmateriaal
© Eveline Vandenberghe 2025
fl
fi
