ERF- EN REGISTRATIERECHTEN
Inleiding
Erfbelasting, géén erfrecht enkel voor het Vlaamse gewest
Er zijn verschillende tarieven voor registratiebelasting
8 verschillende registratiebelastingen
Hoofdstuk 1: Schenkingen, juridisch bekeken
Wat is juridisch gezien een schenking = voldaan aan alle voorwaarden (samen vervuld)
schenkbelasting betalen
bv. oma heeft echte parels en als kleindochter mag je deze dragen voor een feest. Na het feest breng je de parels
terug maar je oma zegt dat je ze mag houden, je hebt de parels dus gekregen. Of je brengt de parels een paar dagen
later terug maar je oma is ziek en overlijdt, nu zit je daar met de parels …
Groot verschil in ‘Wat is een schenking?’
1. Criteria schenking
1) Intentie (intentionele vrijgevigheid)
was het de bedoeling van de persoon om echt te schenken ‘ik wil schenken’
• Hoe intentie bewijzen? (grote moeilijkheid)
• Manieren bewijzen:
o Bewijskracht is nodig, anders is het woord tegen woord
o Rechtspraak is hierin heel voorzichtig
2) Vermogensoverdracht: er moet overdracht zijn van …
iemand wordt armer en iemand wordt rijker
• Waarde is van ondergeschikt belang, is relatief schenking ≠ gelegenheidsoverdracht
• Op vlak van waardebepaling kijken naar de globale financiële context
Begiftigde moet impliciet accepteren, het goed in ontvangst nemen
Men kan niet verplicht worden de schenking te aanvaarden
bv. om te groot risico, op emotioneel gebied of om principiële redenen weigeren
3) Akte onder levenden: beide partijen moeten in leven zijn
als je niet leeft, kan je ook niet aanvaarden ( erfenis en erfbelastingen)
• Je krijgt iets bij iemands overlijden, schenking of erfenis? onderscheid burgerlijk recht en
fiscus = 2 handtekeningen
o Fiscus heeft wanen (fictiebepalingen) = uitbreiding van werkingssfeer
o Juridisch gebeurt dit op het moment dat je leeft maar de echte overdracht is pas op het
moment van overlijden
• Testament opstellen erven (personen zijn niet noodzakelijk op de hoogte) dit is geen
overeenkomst maar je laatste wilsbeschikking
o Is eenzijdig, alleen jij zet handtekening
o Erfenis kan verworpen worden door persoon die normaal zou ontvangen
4) Tegenwoordige goederen
betreft goederen die je momenteel bezit en niet ‘wat je ooit zal bezitten’
bv. als ik ooit een Porsche heb, geef ik hem 3 jaar later aan jou
• Schenken met uitstel is wel mogelijk
bv. ik heb vandaag een Porsche en ik schenk hem als het de eerste april sneeuwt
= uitstellen bij bepaalde voorwaarde = opschortende voorwaarde (niet alles is gepermitteerd)
• Maar niet alles is mogelijk (geoorloofde voorwaarde is nodig) iemands leven kan je niet
bepalen met een voorwaarde
bv. je krijgt €10.000 als je scheidt van je man of als je een kind krijgt …
, 5) Ten kosteloze titel: je krijgt het gratis
bv. je ontvangt €10.000 van oma maar je moet voor haar zorgen en allerlei klusjes doen, je voert deze zaken
allemaal uit. De fiscus kijkt hier naar de waarde die je in tegenruil geeft (is dit niet zuur verdient?)
Dit kan worden voorgesteld als een schenking maar je neemt sowieso de zorg op voor je oma. De
fiscus kan in deze context bepalen dat dit een vergoeding is voor je diensten en geen schenking (in
familiale context, t.o.v. vreemden kan dit wel als schenking gezien worden)
Indien je vergist, kan fiscus dit aanrekenen fiscus bekijkt de echte transactie
Intentionele vrijgevigheid natuurlijke verbintenis
(mag je niet aan een klant adviseren, enkel wanneer het misloopt mag je dit inroepen)
bv. een jonge vrouw heeft een sugardaddy en ze wordt overstelpt met geschenken. Probleem vormt zich
wanneer de man een dochter heeft en deze dochter het geld naar de jonge vrouw ziet gaan. Wanneer de
vader / sugardaddy komt te overlijden, kan de dochter juridische stappen ondernemen aangezien er geen
schenkbelastingen op alle cadeaus zijn betaalt. De jonge vrouw kan dan de natuurlijke verbintenis inroepen:
gelet op de omstandigheden, vanuit je binnenste kan je niet anders dan dankbaarheid betuigen
is niet juridisch verplicht en dus niet afdwingbaar maar je voelt dat het ‘gepast is’ (morele verplichting)
2. Registratie van schenkingen
Registratiebelastingen = belastingen die je betaalt op iets wat één keer voorkomt op een individueel
feit = eenmalige transacties (bv. vandaag een huis kopen, vandaag €20.000 schenken)
aparte handelingen en steeds apart belasting op berekenen
Groot onderscheid in directe en indirecte belastingen
Grotere waarden: nood aan juridische zekerheid (overheid zei vroeger voor belangrijke transacties, moet
men melden en notie van nemen jaartal 1800)
Als contract geregistreerd is, is er geen discussie = nog altijd registratie
Maar registratie betekent niet altijd dat iets rechtsgeldig is
Drie vormen van registratie:
1. Letterlijk afgeschreven (inscannen) voor handgeschreven testamenten
2. Essentiele elementen opnemen (minder letterlijk) (voorwerp, waarde, schenker, begiftigde)
= ontleden
3. Vermelden documenten die al erg verzekerd zijn notariële akte (verwijzen naar akte)
Bewaring onder minuten (notaris) = archief (dit moet bewaard blijven)
Registratie: naar het registratiekantoor gaan, document wordt in boek genoteerd (kan in pdf) =
repertoriëren = wordt in een repertorium opgenomen lijn onder trekken en dag is voor bij voordeel
hiervan is dat er een vaste datum staat
Verplichte te registreren: onroerend goed
Niet verplicht te registreren: roerend goed (datum dient wel als bewijs)
bv. buurman maakt en grote put en een dag later ligt er een vloer in en nog een dag later staat er plots een
gebouw. Is hier sprake van een bouwvergunning? Je kan dan foto’s maken om te bewijzen dat de bouwwerken er
eerst nog niet stonden. Krant kopen en dit samen met het voorwerp fotograferen, naar het registratiekantoor gaan,
waarop een stempel of vignet met datum op komt
ontegensprekelijk aangetoond dat dat bestond vandaag = vaste datum is op juridisch vlak belangrijk
(bv. wanneer schenking plaatsvond of tegenwerpelijkheid aan derden)
2
,Tegenwerpelijkheid aan derden = wat er gebeurt, dat de rest van de wereld er rekening mee moet
houden ( heel de wereld moet rekening houden met wat jij hebt afgesproken)
bv. huurcontract is tussen 2 partijen, wij spreken af wat er in huurcontract geldt, enkel tussen ons máár wanneer je
met huurcontract naar registratiekantoor gaat, wordt dit tegenwerpelijk aan derde = heel de wereld moet hier
rekening mee houden (huurcontract tussen 2 partijen)
bij verkoop: nieuwe eigenaar
huurder wordt beschermd: nieuwe eigenaar pand kan onmogelijk zeggen dat men niet wist, contract geldt ook
t.o.v. van hem (ook contract inroepen naar derden toe belangrijk voordeel)
Voordelen registratierechten : vaste datum + tegenwerpelijkheid aan derden
Is een dienstverlening van de overheid is een échte belasting geworden
Aandachtspunt: het is niet omdat een akte geregistreerd is, dat wat er in staat sowieso de waarheid is
Registratie zorgt voor zekerheid maar het maakt niet dat wat er in staat, altijd juridisch zeker is (maar
tussen partijen kan er geen wreven ontstaan)
Hoe bewijzen dat iets geregistreerd is registratierelaas = bewijs van registratie
Drie groepen:
1) Algemeen vast recht = algemeen, overschot (€50) = restcategorie
Zelf op eigen initiatief
Voordelen: vaste datum en tegenwerpelijkheid aan derden)
Federale materie
2) Specifieke vaste rechten = vast bedragen voor specifieke transacties
Voorbeelden:
o Ontbinding compromis huis in detail bij kooprechten bekijken
vandaag een huis kopen en koper en verkoper spreken dat af, maar je verandert van
gedachten, dus compromis wordt ontbonden
o Niet blij met naam: liever een andere naam, naamswijziging (kostprijs afhankelijk van waarom
wijzigingen) gratis (bespottelijk, haatdragend, ouderwets)
wel vanuit prestige: ‘de’ is een tussenvoegsel is bij normale mensen …
de met kleine letter of van met kleine letter van adel (€760)
o Diakritische tekens ç, accenten of krullen (maakt grote verschillen)
bv. Peter = scheten laten in het frans, geen leuke voornaam
o Adelstand verheven bv. hartchirurg die iemand heeft geopereerd van de koninklijke familie
als je ‘opvalt’ bij de koning = adellijke brief
3) Evenredige rechten = belastingen die evenredig zijn = bedrag dat je betaalt is een percentage
bv. je koop een eerste huis, eerste en eigen woning: 2% van toepassing
2% op huis: 2% op 100 000, 2% op 1 000 000, 2% op …
Geen vaste bedragen
3
, 8 evenredige rechten:
1. Vonnissen en arresten (niet bespreken): 5. Hypotheekrecht = je gaat naar bank en hebt geld
veroordeelt voor rechter nodig, iets in waarde terug, recht om huis
Overdracht onroerend goed (belangrijk voor ons) openbaar te verkopen indien je niet kan afbetalen
Uitzondering: verkooprecht maar uitgesproken belasting op heffen
door rechter
als er iets misloopt op formeel gebied, rechter
tussenkomst
2. Huurrecht = je gaat onroerend goed huren, hier is 6. Inbreng in vennootschap = werkgever is
een belasting op vennootschap en je mag mee partner worden, je
moet inkopen voorwerp inbrengen bv. magazijn
en zo aandelen in de plaats
3. Verkooprecht = onroerend goed verkopen 7. Schenkingen
(btw voor roerend goederen)
4. Verdeelrecht = onroerende goederen, met 8. Openbare verkoop van lichamelijk roerende
meerdere personen eigenaar van onroerend goederen (minder belangrijk)
goed, en neemt van andere over, fiscus wil deel bevrijding bv. kunstveiling
Wettelijke basis: allemaal federaal veel belastingen zijn ondertussen regionaal geworden
(per deel wordt dit wel vermeld)
Belangrijk om te weten: in welk wetboek zoeken: Vlaamse Codex Fiscaliteit (VCF)
3. Burgerlijk wetboek
Burgerlijk wetboek: wettekst (gebeurt in de praktijk niks mee)
Als je een schenking doet moet je notariële akte laten opstellen maar in de praktijk wordt dit vaak
vergeten er zijn dus veel schenkingen waarvoor er niet naar de notaris wordt gegaan
Er is geen sanctie op het niet naar de notaris gaan voor een schenking
Wetboek registratierecht bevat basisregels
Schenkbelasting moet je betalen
Verplichte registratie voor notariële schenking en schenking notariële goederen
Voor schenking moet je naar de notaris, bij notaris betaal je schenkbelasting
je moet altijd naar notaris = eigenlijk altijd registratierechten betalen
Als je niet naar de notaris gaat, val je niet onder de verplichting om registratierechten te betalen
Geen sanctie, voordeel: geen schenkbelasting betalen
Wanneer ook verplichte registratie: schenking van onroerende goederen
Redenen schenkbelasting betalen: notarieel schenking / onroerend goed schenken
Onroerend goed: je komt er niet onderuit altijd schenkbelasting betalen, zonder
uitzonderingen (men moet naar notaris én het is een schenking van onroerend goed)
Roerend goed (geld) bv. aandelen, verzekering onderuit schenkbelasting is mogelijk
De waarde bepaalt niet over schenkbelasting, gaat over onroerend of roerend goed
Roerend NIET (afhankelijk van keuze notaris of geen notaris) Onroerend WEL (altijd schenkbelasting betalen)
Tip immomakelaar: verkoop onroerend goederen geld (roerend) kan je ‘gratis’ schenken aan kinderen
(en onroerend goed, woning niet)
4
Inleiding
Erfbelasting, géén erfrecht enkel voor het Vlaamse gewest
Er zijn verschillende tarieven voor registratiebelasting
8 verschillende registratiebelastingen
Hoofdstuk 1: Schenkingen, juridisch bekeken
Wat is juridisch gezien een schenking = voldaan aan alle voorwaarden (samen vervuld)
schenkbelasting betalen
bv. oma heeft echte parels en als kleindochter mag je deze dragen voor een feest. Na het feest breng je de parels
terug maar je oma zegt dat je ze mag houden, je hebt de parels dus gekregen. Of je brengt de parels een paar dagen
later terug maar je oma is ziek en overlijdt, nu zit je daar met de parels …
Groot verschil in ‘Wat is een schenking?’
1. Criteria schenking
1) Intentie (intentionele vrijgevigheid)
was het de bedoeling van de persoon om echt te schenken ‘ik wil schenken’
• Hoe intentie bewijzen? (grote moeilijkheid)
• Manieren bewijzen:
o Bewijskracht is nodig, anders is het woord tegen woord
o Rechtspraak is hierin heel voorzichtig
2) Vermogensoverdracht: er moet overdracht zijn van …
iemand wordt armer en iemand wordt rijker
• Waarde is van ondergeschikt belang, is relatief schenking ≠ gelegenheidsoverdracht
• Op vlak van waardebepaling kijken naar de globale financiële context
Begiftigde moet impliciet accepteren, het goed in ontvangst nemen
Men kan niet verplicht worden de schenking te aanvaarden
bv. om te groot risico, op emotioneel gebied of om principiële redenen weigeren
3) Akte onder levenden: beide partijen moeten in leven zijn
als je niet leeft, kan je ook niet aanvaarden ( erfenis en erfbelastingen)
• Je krijgt iets bij iemands overlijden, schenking of erfenis? onderscheid burgerlijk recht en
fiscus = 2 handtekeningen
o Fiscus heeft wanen (fictiebepalingen) = uitbreiding van werkingssfeer
o Juridisch gebeurt dit op het moment dat je leeft maar de echte overdracht is pas op het
moment van overlijden
• Testament opstellen erven (personen zijn niet noodzakelijk op de hoogte) dit is geen
overeenkomst maar je laatste wilsbeschikking
o Is eenzijdig, alleen jij zet handtekening
o Erfenis kan verworpen worden door persoon die normaal zou ontvangen
4) Tegenwoordige goederen
betreft goederen die je momenteel bezit en niet ‘wat je ooit zal bezitten’
bv. als ik ooit een Porsche heb, geef ik hem 3 jaar later aan jou
• Schenken met uitstel is wel mogelijk
bv. ik heb vandaag een Porsche en ik schenk hem als het de eerste april sneeuwt
= uitstellen bij bepaalde voorwaarde = opschortende voorwaarde (niet alles is gepermitteerd)
• Maar niet alles is mogelijk (geoorloofde voorwaarde is nodig) iemands leven kan je niet
bepalen met een voorwaarde
bv. je krijgt €10.000 als je scheidt van je man of als je een kind krijgt …
, 5) Ten kosteloze titel: je krijgt het gratis
bv. je ontvangt €10.000 van oma maar je moet voor haar zorgen en allerlei klusjes doen, je voert deze zaken
allemaal uit. De fiscus kijkt hier naar de waarde die je in tegenruil geeft (is dit niet zuur verdient?)
Dit kan worden voorgesteld als een schenking maar je neemt sowieso de zorg op voor je oma. De
fiscus kan in deze context bepalen dat dit een vergoeding is voor je diensten en geen schenking (in
familiale context, t.o.v. vreemden kan dit wel als schenking gezien worden)
Indien je vergist, kan fiscus dit aanrekenen fiscus bekijkt de echte transactie
Intentionele vrijgevigheid natuurlijke verbintenis
(mag je niet aan een klant adviseren, enkel wanneer het misloopt mag je dit inroepen)
bv. een jonge vrouw heeft een sugardaddy en ze wordt overstelpt met geschenken. Probleem vormt zich
wanneer de man een dochter heeft en deze dochter het geld naar de jonge vrouw ziet gaan. Wanneer de
vader / sugardaddy komt te overlijden, kan de dochter juridische stappen ondernemen aangezien er geen
schenkbelastingen op alle cadeaus zijn betaalt. De jonge vrouw kan dan de natuurlijke verbintenis inroepen:
gelet op de omstandigheden, vanuit je binnenste kan je niet anders dan dankbaarheid betuigen
is niet juridisch verplicht en dus niet afdwingbaar maar je voelt dat het ‘gepast is’ (morele verplichting)
2. Registratie van schenkingen
Registratiebelastingen = belastingen die je betaalt op iets wat één keer voorkomt op een individueel
feit = eenmalige transacties (bv. vandaag een huis kopen, vandaag €20.000 schenken)
aparte handelingen en steeds apart belasting op berekenen
Groot onderscheid in directe en indirecte belastingen
Grotere waarden: nood aan juridische zekerheid (overheid zei vroeger voor belangrijke transacties, moet
men melden en notie van nemen jaartal 1800)
Als contract geregistreerd is, is er geen discussie = nog altijd registratie
Maar registratie betekent niet altijd dat iets rechtsgeldig is
Drie vormen van registratie:
1. Letterlijk afgeschreven (inscannen) voor handgeschreven testamenten
2. Essentiele elementen opnemen (minder letterlijk) (voorwerp, waarde, schenker, begiftigde)
= ontleden
3. Vermelden documenten die al erg verzekerd zijn notariële akte (verwijzen naar akte)
Bewaring onder minuten (notaris) = archief (dit moet bewaard blijven)
Registratie: naar het registratiekantoor gaan, document wordt in boek genoteerd (kan in pdf) =
repertoriëren = wordt in een repertorium opgenomen lijn onder trekken en dag is voor bij voordeel
hiervan is dat er een vaste datum staat
Verplichte te registreren: onroerend goed
Niet verplicht te registreren: roerend goed (datum dient wel als bewijs)
bv. buurman maakt en grote put en een dag later ligt er een vloer in en nog een dag later staat er plots een
gebouw. Is hier sprake van een bouwvergunning? Je kan dan foto’s maken om te bewijzen dat de bouwwerken er
eerst nog niet stonden. Krant kopen en dit samen met het voorwerp fotograferen, naar het registratiekantoor gaan,
waarop een stempel of vignet met datum op komt
ontegensprekelijk aangetoond dat dat bestond vandaag = vaste datum is op juridisch vlak belangrijk
(bv. wanneer schenking plaatsvond of tegenwerpelijkheid aan derden)
2
,Tegenwerpelijkheid aan derden = wat er gebeurt, dat de rest van de wereld er rekening mee moet
houden ( heel de wereld moet rekening houden met wat jij hebt afgesproken)
bv. huurcontract is tussen 2 partijen, wij spreken af wat er in huurcontract geldt, enkel tussen ons máár wanneer je
met huurcontract naar registratiekantoor gaat, wordt dit tegenwerpelijk aan derde = heel de wereld moet hier
rekening mee houden (huurcontract tussen 2 partijen)
bij verkoop: nieuwe eigenaar
huurder wordt beschermd: nieuwe eigenaar pand kan onmogelijk zeggen dat men niet wist, contract geldt ook
t.o.v. van hem (ook contract inroepen naar derden toe belangrijk voordeel)
Voordelen registratierechten : vaste datum + tegenwerpelijkheid aan derden
Is een dienstverlening van de overheid is een échte belasting geworden
Aandachtspunt: het is niet omdat een akte geregistreerd is, dat wat er in staat sowieso de waarheid is
Registratie zorgt voor zekerheid maar het maakt niet dat wat er in staat, altijd juridisch zeker is (maar
tussen partijen kan er geen wreven ontstaan)
Hoe bewijzen dat iets geregistreerd is registratierelaas = bewijs van registratie
Drie groepen:
1) Algemeen vast recht = algemeen, overschot (€50) = restcategorie
Zelf op eigen initiatief
Voordelen: vaste datum en tegenwerpelijkheid aan derden)
Federale materie
2) Specifieke vaste rechten = vast bedragen voor specifieke transacties
Voorbeelden:
o Ontbinding compromis huis in detail bij kooprechten bekijken
vandaag een huis kopen en koper en verkoper spreken dat af, maar je verandert van
gedachten, dus compromis wordt ontbonden
o Niet blij met naam: liever een andere naam, naamswijziging (kostprijs afhankelijk van waarom
wijzigingen) gratis (bespottelijk, haatdragend, ouderwets)
wel vanuit prestige: ‘de’ is een tussenvoegsel is bij normale mensen …
de met kleine letter of van met kleine letter van adel (€760)
o Diakritische tekens ç, accenten of krullen (maakt grote verschillen)
bv. Peter = scheten laten in het frans, geen leuke voornaam
o Adelstand verheven bv. hartchirurg die iemand heeft geopereerd van de koninklijke familie
als je ‘opvalt’ bij de koning = adellijke brief
3) Evenredige rechten = belastingen die evenredig zijn = bedrag dat je betaalt is een percentage
bv. je koop een eerste huis, eerste en eigen woning: 2% van toepassing
2% op huis: 2% op 100 000, 2% op 1 000 000, 2% op …
Geen vaste bedragen
3
, 8 evenredige rechten:
1. Vonnissen en arresten (niet bespreken): 5. Hypotheekrecht = je gaat naar bank en hebt geld
veroordeelt voor rechter nodig, iets in waarde terug, recht om huis
Overdracht onroerend goed (belangrijk voor ons) openbaar te verkopen indien je niet kan afbetalen
Uitzondering: verkooprecht maar uitgesproken belasting op heffen
door rechter
als er iets misloopt op formeel gebied, rechter
tussenkomst
2. Huurrecht = je gaat onroerend goed huren, hier is 6. Inbreng in vennootschap = werkgever is
een belasting op vennootschap en je mag mee partner worden, je
moet inkopen voorwerp inbrengen bv. magazijn
en zo aandelen in de plaats
3. Verkooprecht = onroerend goed verkopen 7. Schenkingen
(btw voor roerend goederen)
4. Verdeelrecht = onroerende goederen, met 8. Openbare verkoop van lichamelijk roerende
meerdere personen eigenaar van onroerend goederen (minder belangrijk)
goed, en neemt van andere over, fiscus wil deel bevrijding bv. kunstveiling
Wettelijke basis: allemaal federaal veel belastingen zijn ondertussen regionaal geworden
(per deel wordt dit wel vermeld)
Belangrijk om te weten: in welk wetboek zoeken: Vlaamse Codex Fiscaliteit (VCF)
3. Burgerlijk wetboek
Burgerlijk wetboek: wettekst (gebeurt in de praktijk niks mee)
Als je een schenking doet moet je notariële akte laten opstellen maar in de praktijk wordt dit vaak
vergeten er zijn dus veel schenkingen waarvoor er niet naar de notaris wordt gegaan
Er is geen sanctie op het niet naar de notaris gaan voor een schenking
Wetboek registratierecht bevat basisregels
Schenkbelasting moet je betalen
Verplichte registratie voor notariële schenking en schenking notariële goederen
Voor schenking moet je naar de notaris, bij notaris betaal je schenkbelasting
je moet altijd naar notaris = eigenlijk altijd registratierechten betalen
Als je niet naar de notaris gaat, val je niet onder de verplichting om registratierechten te betalen
Geen sanctie, voordeel: geen schenkbelasting betalen
Wanneer ook verplichte registratie: schenking van onroerende goederen
Redenen schenkbelasting betalen: notarieel schenking / onroerend goed schenken
Onroerend goed: je komt er niet onderuit altijd schenkbelasting betalen, zonder
uitzonderingen (men moet naar notaris én het is een schenking van onroerend goed)
Roerend goed (geld) bv. aandelen, verzekering onderuit schenkbelasting is mogelijk
De waarde bepaalt niet over schenkbelasting, gaat over onroerend of roerend goed
Roerend NIET (afhankelijk van keuze notaris of geen notaris) Onroerend WEL (altijd schenkbelasting betalen)
Tip immomakelaar: verkoop onroerend goederen geld (roerend) kan je ‘gratis’ schenken aan kinderen
(en onroerend goed, woning niet)
4
