Groepsdynamisch begeleiden – samenvatting

GROEPSDYNAMISCH BEGELEIDEN
DEEL 1: GROEPEN EN TEAMS
1.GROEPEN EN TEAMS
WAT IS EEN GROEP
Kenmerken van een groep:
 Groepsleden willen een gezamenlijk doel bereiken
 De mensen in de groep zijn onderling afhankelijk van elkaar
 Er is interactie tussen de groepsleden
 De groep is een sociale eenheid van mensen die zichzelf als lid van de groep
beschouwen
 De groepsleden beïnvloeden elkaar wederzijds
 De interacties tussen de groepsleden worden door een aantal normen en rollen
gestructureerd

WAT IS EEN TEAM?
= twee of meer individuen waartussen er sociale interactie is en die een of meer
gemeenschappelijke doelen hebben. De person zijn afhankelijk van elkaar en iedereen
heeft zijn eigen toegewezen specifieke rollen of functies.

Een groep wordt een team als:
 Het teambelang voorgaat op het eigenbelang
 Er cohesie is
 Iedereen bijdraagt aan het gezamenlijke doel
 Er een goede samenwerking is
 Iedereen zijn verantwoordelijkheid neemt
 Iedereen elkaar waardeert
 De communicatie op een goede manier verloopt
 Successen een gezamenlijk resultaat zijn

Team in de non-profitsector= een team bestaat uit twee of meer leden die in onderlinge
afhankelijkheid en door onderling overleg de uit te voeren taken verdelen en coördineren,
met het oog op of in functie van een gezamenlijk doel, binnen een breder organisatorisch
verband.

2. DE ONTWIKKELINGSFASES VAN TUCKMAN
BESPREKING VAN HET MODEL
Tuckman ontwikkelde een model die inzicht heeft in hoe groepen en teams zich vormen.
Het beschrijft de stadia die een groep (volgens Tuckman elke groep) doorloopt om tot
een goede samenwerking te komen. Het is op alle soorten teams toepasbaar

Tekening pg. 27:




1

,1.
Forming
o Teamleden kennen elkaar nog niet
o Teamleden zijn onwennig, onzeker en angstig
o Ze zijn sterk afhankelijk van de teamleider
o Ze richten hun communicatie meestal naar de teamleider
o De teamleden nemen weinig of geen initiatief
o Ze communiveren beleefd
o Ze voeren de opdracht netjes uit
o Ze houden hun eigen mening nog vaak voor zich
o Ze relativeren latente conflicten

2. Storming
o de rollen worden duidelijk bepaald en afgebakend
o er ontstaan onderlinge irritaties en conflicten
o de leden komen op voor hun eigen belangen
o het ‘ik’-gevoel is sterker aanwezig dan het ‘wij’-gevoel
o de teamleider wordt bekritiseerd
o grenzen worden uitgetest
o er worden coalities gevormd om de eigen belangen te verdedigen
o er groeit verzet tegen het uitvoeren van taken of tegen het leiderschap
o er wordt onderlinge kritiek geuit
o gebeurtenissen worden in kleine groepjes besproken. Er komt einde aan de
stormfase wanneer er een structuur en/of hiërarchie ontstaat




2

, 3. norming
o teamleden zijn zich ervan bewust dat ze elkaar nodig hebben om
resultaten te bereiken
o bereid om van elkaar te leren
o het werk wordt vlot afgehandeld
o teamleden stellen meer vragen aan elkaar in plaats van te oordelen
o de aanwezige talenten worden benut
o er worden duidelijke afspraken gemaakt
o procedures om met afwijkend gedrag om te gaan worden opgesteld
o de groepsbinding komt op gang
o het gevaar van groepsdenken treedt op
o er ontstaat een ‘wij-gevoel’
o de teamleden beschouwen zichzelf als een groep

4. performing
o grote betrokkenheid onderling
o grote inzet voor doelen en taken
o ontstaan van creatieve ideeën
o zelfstandig werken
o proactieve houding
o aanvaarding van normen, doelen en leiding
o aanvaarding van individuele verschillen, zowel de sterktes als zwaktes
o positieve benadering van conflicten
o flexibiliteit bij het inspelen op veranderende vragen aan de groep

5. adjourning
o extra hard werken
o strijden om het team te behouden
o reünies plannen
o zich terugtrekken of afwezig zijn
o ontkennen dat het groepsproces stopt


INZICHTEN EN INSPIRATIE VOOR DE GROEPS- EN TEAMBEGELEIDER
Vormfase
 zorg voor een persoonlijk onthaal en kennismaking met de groep
 stel weinig risicovolle vragen
 organiseer laagdrempelige activiteiten
 stimuleer het zoeken naar overeenkomsten
 geef opdrachten in subgroepjes
 doe het gewenste gedrag voor

stormfase
 herken de conflicten en gebeurtenissen als een onderdeel van deze fase
 geef het goede voorbeeld (modelling)
 laat voldoende gezag of autoriteit gelden
 laat de cliënten hun posities innemen
 ken de organisatie
 besef wie je bent
 bespreek conflicten en irritaties




3

, normingfase
 bevorder de groepscohesie
 breng deze fase in de eigen omgeving door
 bevorder het ontwikkelen van groepsnormen
 evalueer met de groep het leefklimaat

prestatiefase
 stel doelen en concretiseer deze
 stimuleer een effectieve samenwerking
 bevorder een positieve afhankelijkheid
 voorkom het meeliften
 bevorder dat de groepsleden elkaar leren kennen
 beloon goede prestaties en sociale vaardigheden

adjourning
 oog hebben voor een goede afsluiting
 terugblikken op de geschiedenis van de groep
 de groepsleden hun blik op de toekomst laten richten


DEEL 2: FOCUS OP HET WERKEN IN EN MET EEN TEAM
3.SAMENWERKEN IN EEN TEAM
DE ZELFDETERMINATIETHEORIE
3 psychologische behoeften die iedere medewerker of teamlid heeft:
1. de behoefte aan autonomie
2. de behoefte aan verbondenheid
3. de behoefte aan competentie

Deze basisbehoeften zijn levenslang aanwezig. Het is belangrijk dat deze behoeften
bevredigd worden opdat mensen zich goed zouden voelen en goed kunnen functioneren.

De behoefte aan autonomie
 zelfstandigheid, het recht hebt om je eigen weg te bepalen
 vorm van vrijheid en verantwoordelijkheid
 Als niet erkend  ontstaan problemen in de samenwerking

De behoefte aan verbondenheid
 als persoon beteken je iets voor de ander en de ander betekent ook iets voor jou

De behoefte aan competentie
 professionele deskundigheid
 we waarderen elkaar om ieders sterktes en kwaliteiten




BOUWSTENEN VAN SAMENWERKING
 Autonome afhankelijkheid
o teamleden zien dat ze met elkaar verbonden zijn en toch autonoom kunnen
en mogen functioneren

4