kindertandheelkunde:
traumatologie:
1. Inleiding:
→ belang voor mondhygiënist aangezien wij alles doen adhv anamnese
→ EHBTO: eerste hulp bij tand ongevallen
→ elk jaar nieuwe richtlijnen ivm traumatologie
⤷ samenwerking met International Association of Dental Traumatology
→ adhv Dental Trauma Guide hulp bij aanpak van elk trauma
→ verschillende soorten trauma’s
vb. concussie, subluxatie, extrusie, laterale luxatie, avulsie, kroon-fracturen, …
→ vaak ook combinaties van verschillende trauma’s
→ definitieve tanden:
→ melktanden:
, → patiënt zo snel mogelijk door te laten komen
⤷ liefst binnen het uur na een trauma
⤷ hoe korter na trauma, hoe beter prognose van getroffen elementen
→ navragen naar het wanneer, waar, wat / oorzaak
→ bij avulsie specifieke vragen stellen
- Waar / wanneer zijn de tanden gevonden?
- Waren de tanden verontreinigd? Zo ja, hoe en met wat?
- Hoe zijn de tanden bewaard?
- Zijn de tanden voor reimplantatie afgespoeld? Zo ja, hoe en met wat?
- Hoe lang was de tand uit de mond en hoe is hij in deze periode bewaard?
→ extra oraal onderzoek uitvoeren
⤷ bloedingen / hematomen, weke delen, occlusie problemen, mandibulaire
bewegingsbeperking, …
→ intra oraal onderzoek uitvoeren
⤷ focus op gebitselementen zelf
→ ook vragen of patiënt bewusteloos geweest is en hoe lang
→ trauma stamboom:
2. Concussie:
☐ verplaatsing
☐ verhoogde mobiliteit
☒ positief percussie / palpatie
☐ RX: geen abnormaliteit
→ behandeling:
⤷ geen behandeling nodig
⤷ vitaliteit opvolgen min. 1 jaar
→ opvolging:
⤷ telkens rx, percussie en koude test
⇒ 1 maand - 2 maand - 1 jaar
,3. Subluxatie:
☐ verplaatsing
☒ verhoogde mobiliteit
☒ positief percussie / palpatie
☒ bloeding uit gingivale sulcus
☐ RX: geen abnormaliteit
→ vitaliteitstesten kunnen negatief zijn in het begin
⤷ na trauma test vaak onbetrouwbaar
→ behandeling:
⤷ geen behandeling
⤷ soms flexibele spalk voor comfort 2 weken
⤷ vitaliteit opvolgen min. 1 jaar
→ opvolging:
⤷ na 2 weken spalk verwijderen
⤷ telkens rx, percussie en koude test
⇒ 1 maand - 2 maand - 6 maand - 1 jaar
4. Extrusie:
☒ verplaatsing
☒ verhoogde mobiliteit
☒ negatieve vitaliteitstesten (tand reageert niet = avitaal)
☒ tand ‘uitgezakt’ uit socket, ziet er ‘langer’ uit
⤷ verplaatsing richting coronaal
☒ RX: verbreding parodontale ruimte apicaal
→ behandeling:
⤷ spoedbehandeling: repositioneren van de tand
⤷ stabilisatie door flexibele spalk voor 2 weken
(gebeurd na repositionering)
⤷ endo als pulpanecrose wordt verwacht
(na verwijderen spalk opnieuw testen doen, weeral negatieve vitaliteitstest ⇒ endo)
↳ vermijden verkleuring en wortelresorptie van tand
→ opvolging:
⤷ verwijderen spalk na 2 weken
⤷ opnieuw testen
⇒ 1 maand - 2 maand - 6 maand - 1 jaar
⇒ na 5 jaar extra rx controle
(want tot 5 j. na trauma kan tand nog avitaal worden en dus pulpanecrose optreden)
, 5. Laterale luxatie:
☒ verplaatsing: palataal of vestibulair
☐ verhoogde mobiliteit
☒ metallische percussie
⤷ zal ‘hol’ klinken, doffe klank
☒ gebroken buccale botplaat vaak gebroken
☒ negatieve vitaliteitstesten
☒ RX: verbreding parodontale ruimte
⤷ zie je best op occlusale foto
→ behandeling:
⤷ tand repositioneren
(axiale druk met vingers op rand)
⤷ flexibele spalk voor 4 weken
⤷ opvolgen pulpa conditie
↳ afwezige vitaliteit = endo uitvoeren
→ opvolging:
• 2 weken: klinische en radiografische controle
• 1 maand: verwijderen spalk
• 2 maand - 6 maand: klinische en radiografische controle
• tot 5 jaar: jaarlijkse klinische en radiografische controle
→ kan ook gebeuren bij melktanden
⤷ leeftijd en tijdstip trauma bepalend
⤷ kans op schade aan definitieve tand
⤷ hoe jonger, hoe groter de kans op schade
⤷ bij verplaatsing palataal: kiem definitieve tand meestal vermeden zijn
bij verplaatsing vestibulair: kiem definitieve tand meestal beschadigd
6. Intrusie:
☒ verplaatsing: axiaal in de alveole (verticaal ingeslagen)
☐ verhoogde mobiliteit
☒ metallische percussie
☒ negatieve vitaliteitstesten
☒ RX: - verdwenen parodontale ruimte (deels of helemaal)
- cement-glazuur grens bevindt zich meer apicaal
→ behandeling:
○ tanden zonder volledig apicale wortelvorming
⤷ zelf-eruptie kans geven => afwachten
↳ niks binnen enkele weken ⇒ orthodontische repositionering
⤷ > 7 mm ⇒ chirurgische of orthodontische repositionering
○ tanden met volledige apicale wortelvorming
⤷ zelf-eruptie als intrusie < 3 mm
↳ niks binnen 2-4 weken ⇒ orthopedische repositionering voor
ankylose begint
⤷ 3 - 7 mm ⇒ begin chirurgische of orthodontische repositionering
⤷ > 7 mm ⇒ chirurgische repositionering
↳ endo met CaOH na 2-3 weken repositionering
↳ na repositionering spalken voor 4 weken
traumatologie:
1. Inleiding:
→ belang voor mondhygiënist aangezien wij alles doen adhv anamnese
→ EHBTO: eerste hulp bij tand ongevallen
→ elk jaar nieuwe richtlijnen ivm traumatologie
⤷ samenwerking met International Association of Dental Traumatology
→ adhv Dental Trauma Guide hulp bij aanpak van elk trauma
→ verschillende soorten trauma’s
vb. concussie, subluxatie, extrusie, laterale luxatie, avulsie, kroon-fracturen, …
→ vaak ook combinaties van verschillende trauma’s
→ definitieve tanden:
→ melktanden:
, → patiënt zo snel mogelijk door te laten komen
⤷ liefst binnen het uur na een trauma
⤷ hoe korter na trauma, hoe beter prognose van getroffen elementen
→ navragen naar het wanneer, waar, wat / oorzaak
→ bij avulsie specifieke vragen stellen
- Waar / wanneer zijn de tanden gevonden?
- Waren de tanden verontreinigd? Zo ja, hoe en met wat?
- Hoe zijn de tanden bewaard?
- Zijn de tanden voor reimplantatie afgespoeld? Zo ja, hoe en met wat?
- Hoe lang was de tand uit de mond en hoe is hij in deze periode bewaard?
→ extra oraal onderzoek uitvoeren
⤷ bloedingen / hematomen, weke delen, occlusie problemen, mandibulaire
bewegingsbeperking, …
→ intra oraal onderzoek uitvoeren
⤷ focus op gebitselementen zelf
→ ook vragen of patiënt bewusteloos geweest is en hoe lang
→ trauma stamboom:
2. Concussie:
☐ verplaatsing
☐ verhoogde mobiliteit
☒ positief percussie / palpatie
☐ RX: geen abnormaliteit
→ behandeling:
⤷ geen behandeling nodig
⤷ vitaliteit opvolgen min. 1 jaar
→ opvolging:
⤷ telkens rx, percussie en koude test
⇒ 1 maand - 2 maand - 1 jaar
,3. Subluxatie:
☐ verplaatsing
☒ verhoogde mobiliteit
☒ positief percussie / palpatie
☒ bloeding uit gingivale sulcus
☐ RX: geen abnormaliteit
→ vitaliteitstesten kunnen negatief zijn in het begin
⤷ na trauma test vaak onbetrouwbaar
→ behandeling:
⤷ geen behandeling
⤷ soms flexibele spalk voor comfort 2 weken
⤷ vitaliteit opvolgen min. 1 jaar
→ opvolging:
⤷ na 2 weken spalk verwijderen
⤷ telkens rx, percussie en koude test
⇒ 1 maand - 2 maand - 6 maand - 1 jaar
4. Extrusie:
☒ verplaatsing
☒ verhoogde mobiliteit
☒ negatieve vitaliteitstesten (tand reageert niet = avitaal)
☒ tand ‘uitgezakt’ uit socket, ziet er ‘langer’ uit
⤷ verplaatsing richting coronaal
☒ RX: verbreding parodontale ruimte apicaal
→ behandeling:
⤷ spoedbehandeling: repositioneren van de tand
⤷ stabilisatie door flexibele spalk voor 2 weken
(gebeurd na repositionering)
⤷ endo als pulpanecrose wordt verwacht
(na verwijderen spalk opnieuw testen doen, weeral negatieve vitaliteitstest ⇒ endo)
↳ vermijden verkleuring en wortelresorptie van tand
→ opvolging:
⤷ verwijderen spalk na 2 weken
⤷ opnieuw testen
⇒ 1 maand - 2 maand - 6 maand - 1 jaar
⇒ na 5 jaar extra rx controle
(want tot 5 j. na trauma kan tand nog avitaal worden en dus pulpanecrose optreden)
, 5. Laterale luxatie:
☒ verplaatsing: palataal of vestibulair
☐ verhoogde mobiliteit
☒ metallische percussie
⤷ zal ‘hol’ klinken, doffe klank
☒ gebroken buccale botplaat vaak gebroken
☒ negatieve vitaliteitstesten
☒ RX: verbreding parodontale ruimte
⤷ zie je best op occlusale foto
→ behandeling:
⤷ tand repositioneren
(axiale druk met vingers op rand)
⤷ flexibele spalk voor 4 weken
⤷ opvolgen pulpa conditie
↳ afwezige vitaliteit = endo uitvoeren
→ opvolging:
• 2 weken: klinische en radiografische controle
• 1 maand: verwijderen spalk
• 2 maand - 6 maand: klinische en radiografische controle
• tot 5 jaar: jaarlijkse klinische en radiografische controle
→ kan ook gebeuren bij melktanden
⤷ leeftijd en tijdstip trauma bepalend
⤷ kans op schade aan definitieve tand
⤷ hoe jonger, hoe groter de kans op schade
⤷ bij verplaatsing palataal: kiem definitieve tand meestal vermeden zijn
bij verplaatsing vestibulair: kiem definitieve tand meestal beschadigd
6. Intrusie:
☒ verplaatsing: axiaal in de alveole (verticaal ingeslagen)
☐ verhoogde mobiliteit
☒ metallische percussie
☒ negatieve vitaliteitstesten
☒ RX: - verdwenen parodontale ruimte (deels of helemaal)
- cement-glazuur grens bevindt zich meer apicaal
→ behandeling:
○ tanden zonder volledig apicale wortelvorming
⤷ zelf-eruptie kans geven => afwachten
↳ niks binnen enkele weken ⇒ orthodontische repositionering
⤷ > 7 mm ⇒ chirurgische of orthodontische repositionering
○ tanden met volledige apicale wortelvorming
⤷ zelf-eruptie als intrusie < 3 mm
↳ niks binnen 2-4 weken ⇒ orthopedische repositionering voor
ankylose begint
⤷ 3 - 7 mm ⇒ begin chirurgische of orthodontische repositionering
⤷ > 7 mm ⇒ chirurgische repositionering
↳ endo met CaOH na 2-3 weken repositionering
↳ na repositionering spalken voor 4 weken
