Cursus fiscaliteit UGent
Inhoud
0. Inhoud................................................................................................................................................3
1. Deel 1: Inleidende begrippen en beginselen fiscaal recht..................................................................4
1.1 Begrip belasting............................................................................................................................4
1.2. Vergelijking belasting met verhaalbelasting en retributie............................................................4
1.3 Functies van belastingen...............................................................................................................5
1.3.1 Financiële functie...................................................................................................................5
1.3.2 Herverdelende functie...........................................................................................................5
1.3.3 Economische functie..............................................................................................................5
1.4 Algemene rechtsbeginselen in het fiscaal recht............................................................................6
1.4.1 Ongeschreven regels ter bescherming democratie................................................................6
1.4.2 (Grond)wettelijk verankerde rechtsbeginselen......................................................................6
1.5 Belastingontwijking en -ontduiking...............................................................................................9
1.5.1. Begrippen.............................................................................................................................9
1.5.2. Algemene anti-misbruikbepaling in WIB (art. 344 WIB)........................................................9
1.5.3. Bedrijfseconomische benadering – taks strategieën...........................................................10
1.5.4. Enkele internationale initiatieven m.b.t. ‘tax avoidance’ en ‘tax transparency’..................10
2. Deel 2: Personenbelasting................................................................................................................11
2.1 Toepassingsgebied......................................................................................................................11
2.1.1 Rijksinwoners België (art. 2, §1, 1°, eerste lid, a) WIB) per 1/1 van AJ.................................11
2.1.2 Niet-rijksinwoner: bestending verblijf in buitenland............................................................11
2.1.3 Bewijslast rijksinwoner........................................................................................................12
2.2 Belastinggrondslag (en soorten belastbare inkomsten)..............................................................12
2.2.1. Onroerende inkomsten.......................................................................................................13
2.2.2. Roerende inkomsten...........................................................................................................16
2.2.3 Beroepsinkomsten...............................................................................................................18
3. Deel 3: Btw.......................................................................................................................................27
3.1. Inleiding.....................................................................................................................................27
3.2. Btw-belastingplichtige (art. 4, §1 Wbtw)...................................................................................28
3.2.1. Begrip belastingplichtige.....................................................................................................28
3.2.2. Soorten btw-belastingplichtigen.........................................................................................29
3.3. Belastbare handelingen.............................................................................................................30
1
, 3.3.1. Levering van goederen........................................................................................................30
3.3.2. Verrichting diensten............................................................................................................31
3.3.3. Invoer..................................................................................................................................32
3.3.4. Intracommunautaire verwervingen....................................................................................33
4. Deel 4: Vennootschapsbelasting.......................................................................................................34
4.1 Hoofdstuk 1: Toepassingsgebied vennootschapsbelasting (art. 2, §1, 5° en art. 179 WIB).........36
4.1.1 Rechtspersoonlijkheid..........................................................................................................36
4.1.2 Fiscale woonplaats in België (art. 2, 1, 5° b) WIB)................................................................37
4.1.3 Exploitatie van een onderneming of verrichtingen van winstgevende aard (art. 2, §1, 5° a)
WIB)..............................................................................................................................................37
4.2 Hoofdstuk 2: Juridische grondslag van de vennootschapsbelasting............................................38
4.2.1 Kenmerken van de vennootschapsbelasting........................................................................38
4.2.2 Bepaling van de belastbare grondslag.................................................................................40
4.3. Hoofdstuk 3: Inkomsten van vennootschappen.........................................................................42
4.3.1 Algemeen: alle inkomsten beroepsinkomsten.....................................................................42
4.3.2 Inkomsten uit onroerende goederen...................................................................................42
4.3.3 Inkomsten uit roerende goederen en kapitalen...................................................................43
4.3.4 Beroepsinkomsten...............................................................................................................47
4.5 Hoofdstuk 5: aftrekbare beroepskosten......................................................................................52
4.5.1 Voorwaarden aftrekbaarheid beroepskosten (art. 49 WIB).................................................52
4.5.2 Kosten m.b.t. onroerende goederen (art. 52, 1° WIB)..........................................................53
4.5.3 Interesten van leningen (art. 52, 2° WIB).............................................................................54
4.5.4 Interesten aan buitenlandse (rechts)personen (art. 54 WIB)...............................................54
4.5.5 Interesten aan verdachte kredietverstrekkers bij onderkapitalisatie art. 198, §1, 11° WIB
(cf. p. 192 ev. Hfst. 6)....................................................................................................................55
4.5.6 Commissies, erelonen en vergoedingen aan niet-personeelsleden (art. 52,2° WIB)............56
4.5.7 Bezoldigingen van het personeel.........................................................................................56
4.5.8 Sociale lasten (art. 52, 3°, a WIB).........................................................................................57
4.5.9 Bezoldigingen bedrijfsleiders, bestuurders, werkende vennoten........................................57
4.5.10 Afschrijvingen....................................................................................................................57
4.5.11 Verhoogde aftrek bepaalde kosten....................................................................................59
4.6. Niet-aftrekbare beroepskosten..................................................................................................59
4.6.1 Niet-aftrekbare belastingen, heffingen en retributies..........................................................60
4.6.2 Geldboetes, verbeurdverklaringen en straffen van alle aard (art. 53, 6° WIB).....................61
4.6.3 Beperkingen inzake de aftrekbaarheid van bepaalde beroepskosten..................................61
4.7. Bepaling van de belastbare grondslag.......................................................................................72
2
, 4.7.1. Eerst bewerking: bepaling fiscaal resultaat (art. 206/1 WIB)..............................................73
4.7.2. Tweede bewerking: omdeling winst naar oorsprong..........................................................74
4.7.3. Derde bewerking: aftrek vrijgestelde en niet-belastbare bestanddelen.............................75
4.7.4. Vierde bewerking: Definitief belaste inkomsten (DBI)........................................................75
4.7.5 Vijfde bewerking: Aftrek innovatie-inkomsten (art. 205/1 WIB)..........................................77
4.7.6 Zesde bewerking: De investeringsaftrek..............................................................................78
4.7.7. Zevende bewerking: aftrek groepsbijdrage (art. 205/5 WIB)..............................................82
4.7.7 Aftrekken in de korf: afschaffing incrementele aftrek voor risicokapitaal (NIA)...................82
4.8. Hoofdstuk 8: Berekening van de vennootschapsbelasting.........................................................83
4.8.1 Tariefstructuur.....................................................................................................................83
4.8.2 Verminderd basistarief kleine vennootschappen.................................................................83
4.8.3 Afzonderlijke aanslag niet-verantwoorde kosten, VAA en meerwinsten (art. 219 WIB).......85
4.8.4 Belastingkrediet voor O&O (art. 289quater WIB)................................................................85
4.8.5 Vermeerdering vennootschapsbelasting bij onvoldoende voorafbetalingen (art. 218 WIB) 86
0. Inhoud
• Deel 1: inleidende begrippen en beginselen fiscaal recht (les 1)
3
, • Deel 2: personenbelasting (les 2 en 3)
• Deel 3: btw (les 4)
• Deel 4: vennootschapsbelasting (les 5, 6, 7, 8, 9 en 10)
• Deel 5: toepassingen/case studies (les 11 en 12 gastcolleges)
1. Deel 1: Inleidende begrippen en beginselen fiscaal
recht
1.1 Begrip belasting
Belasting geen wettelijke definitie.
O.b.v. omschrijving begrip ‘belasting’ door Hof van Cassatie (=HvC) blijken volgende 4 eigenschappen:
1. belasting = dwingend bv. loon werknemer (= WN) wordt automatisch bedrijfsvoorheffing (= BV)
afgehouden
2. geheven op ≠ niveaus
- Staat = federaal bv. vennootschapsbelasting (= venb.)
- Gewesten/Gemeenschappen = regionaal bv. verkeersbelasting
- Provincies/Gemeenten = lokaal bv. Aanvullende (gemeente) Belasting PersonenBelasting (=
ABPB), op lokaal niveau ook eigen autonome belasting mogelijk bv. belasting op 2 de verblijven
3. wordt geheven op de middelen van personen die op het grondgebied wonen of er belang bij
hebben
(= territioriaal), link met grondgebied kan o.b.v. een persoonlijke band bv. woonplaats of een zakelijke
band bv. huurinkomsten, niet alleen voor natuurlijke personen (= NP) maar ook voor rechtspersonen
(=RP), verenigingen, ed.
4. voor diensten van openbaar nut = ze hebben een financieel doel bv. financiën voor onderwijs,
belastingen hebben 3 functies =
- financieel doel (zie verder)
- sociaal doel (herverdeling)
- economisch doel (brede zin).
1.2. Vergelijking belasting met verhaalbelasting en retributie
Kenmerken belasting
4
Inhoud
0. Inhoud................................................................................................................................................3
1. Deel 1: Inleidende begrippen en beginselen fiscaal recht..................................................................4
1.1 Begrip belasting............................................................................................................................4
1.2. Vergelijking belasting met verhaalbelasting en retributie............................................................4
1.3 Functies van belastingen...............................................................................................................5
1.3.1 Financiële functie...................................................................................................................5
1.3.2 Herverdelende functie...........................................................................................................5
1.3.3 Economische functie..............................................................................................................5
1.4 Algemene rechtsbeginselen in het fiscaal recht............................................................................6
1.4.1 Ongeschreven regels ter bescherming democratie................................................................6
1.4.2 (Grond)wettelijk verankerde rechtsbeginselen......................................................................6
1.5 Belastingontwijking en -ontduiking...............................................................................................9
1.5.1. Begrippen.............................................................................................................................9
1.5.2. Algemene anti-misbruikbepaling in WIB (art. 344 WIB)........................................................9
1.5.3. Bedrijfseconomische benadering – taks strategieën...........................................................10
1.5.4. Enkele internationale initiatieven m.b.t. ‘tax avoidance’ en ‘tax transparency’..................10
2. Deel 2: Personenbelasting................................................................................................................11
2.1 Toepassingsgebied......................................................................................................................11
2.1.1 Rijksinwoners België (art. 2, §1, 1°, eerste lid, a) WIB) per 1/1 van AJ.................................11
2.1.2 Niet-rijksinwoner: bestending verblijf in buitenland............................................................11
2.1.3 Bewijslast rijksinwoner........................................................................................................12
2.2 Belastinggrondslag (en soorten belastbare inkomsten)..............................................................12
2.2.1. Onroerende inkomsten.......................................................................................................13
2.2.2. Roerende inkomsten...........................................................................................................16
2.2.3 Beroepsinkomsten...............................................................................................................18
3. Deel 3: Btw.......................................................................................................................................27
3.1. Inleiding.....................................................................................................................................27
3.2. Btw-belastingplichtige (art. 4, §1 Wbtw)...................................................................................28
3.2.1. Begrip belastingplichtige.....................................................................................................28
3.2.2. Soorten btw-belastingplichtigen.........................................................................................29
3.3. Belastbare handelingen.............................................................................................................30
1
, 3.3.1. Levering van goederen........................................................................................................30
3.3.2. Verrichting diensten............................................................................................................31
3.3.3. Invoer..................................................................................................................................32
3.3.4. Intracommunautaire verwervingen....................................................................................33
4. Deel 4: Vennootschapsbelasting.......................................................................................................34
4.1 Hoofdstuk 1: Toepassingsgebied vennootschapsbelasting (art. 2, §1, 5° en art. 179 WIB).........36
4.1.1 Rechtspersoonlijkheid..........................................................................................................36
4.1.2 Fiscale woonplaats in België (art. 2, 1, 5° b) WIB)................................................................37
4.1.3 Exploitatie van een onderneming of verrichtingen van winstgevende aard (art. 2, §1, 5° a)
WIB)..............................................................................................................................................37
4.2 Hoofdstuk 2: Juridische grondslag van de vennootschapsbelasting............................................38
4.2.1 Kenmerken van de vennootschapsbelasting........................................................................38
4.2.2 Bepaling van de belastbare grondslag.................................................................................40
4.3. Hoofdstuk 3: Inkomsten van vennootschappen.........................................................................42
4.3.1 Algemeen: alle inkomsten beroepsinkomsten.....................................................................42
4.3.2 Inkomsten uit onroerende goederen...................................................................................42
4.3.3 Inkomsten uit roerende goederen en kapitalen...................................................................43
4.3.4 Beroepsinkomsten...............................................................................................................47
4.5 Hoofdstuk 5: aftrekbare beroepskosten......................................................................................52
4.5.1 Voorwaarden aftrekbaarheid beroepskosten (art. 49 WIB).................................................52
4.5.2 Kosten m.b.t. onroerende goederen (art. 52, 1° WIB)..........................................................53
4.5.3 Interesten van leningen (art. 52, 2° WIB).............................................................................54
4.5.4 Interesten aan buitenlandse (rechts)personen (art. 54 WIB)...............................................54
4.5.5 Interesten aan verdachte kredietverstrekkers bij onderkapitalisatie art. 198, §1, 11° WIB
(cf. p. 192 ev. Hfst. 6)....................................................................................................................55
4.5.6 Commissies, erelonen en vergoedingen aan niet-personeelsleden (art. 52,2° WIB)............56
4.5.7 Bezoldigingen van het personeel.........................................................................................56
4.5.8 Sociale lasten (art. 52, 3°, a WIB).........................................................................................57
4.5.9 Bezoldigingen bedrijfsleiders, bestuurders, werkende vennoten........................................57
4.5.10 Afschrijvingen....................................................................................................................57
4.5.11 Verhoogde aftrek bepaalde kosten....................................................................................59
4.6. Niet-aftrekbare beroepskosten..................................................................................................59
4.6.1 Niet-aftrekbare belastingen, heffingen en retributies..........................................................60
4.6.2 Geldboetes, verbeurdverklaringen en straffen van alle aard (art. 53, 6° WIB).....................61
4.6.3 Beperkingen inzake de aftrekbaarheid van bepaalde beroepskosten..................................61
4.7. Bepaling van de belastbare grondslag.......................................................................................72
2
, 4.7.1. Eerst bewerking: bepaling fiscaal resultaat (art. 206/1 WIB)..............................................73
4.7.2. Tweede bewerking: omdeling winst naar oorsprong..........................................................74
4.7.3. Derde bewerking: aftrek vrijgestelde en niet-belastbare bestanddelen.............................75
4.7.4. Vierde bewerking: Definitief belaste inkomsten (DBI)........................................................75
4.7.5 Vijfde bewerking: Aftrek innovatie-inkomsten (art. 205/1 WIB)..........................................77
4.7.6 Zesde bewerking: De investeringsaftrek..............................................................................78
4.7.7. Zevende bewerking: aftrek groepsbijdrage (art. 205/5 WIB)..............................................82
4.7.7 Aftrekken in de korf: afschaffing incrementele aftrek voor risicokapitaal (NIA)...................82
4.8. Hoofdstuk 8: Berekening van de vennootschapsbelasting.........................................................83
4.8.1 Tariefstructuur.....................................................................................................................83
4.8.2 Verminderd basistarief kleine vennootschappen.................................................................83
4.8.3 Afzonderlijke aanslag niet-verantwoorde kosten, VAA en meerwinsten (art. 219 WIB).......85
4.8.4 Belastingkrediet voor O&O (art. 289quater WIB)................................................................85
4.8.5 Vermeerdering vennootschapsbelasting bij onvoldoende voorafbetalingen (art. 218 WIB) 86
0. Inhoud
• Deel 1: inleidende begrippen en beginselen fiscaal recht (les 1)
3
, • Deel 2: personenbelasting (les 2 en 3)
• Deel 3: btw (les 4)
• Deel 4: vennootschapsbelasting (les 5, 6, 7, 8, 9 en 10)
• Deel 5: toepassingen/case studies (les 11 en 12 gastcolleges)
1. Deel 1: Inleidende begrippen en beginselen fiscaal
recht
1.1 Begrip belasting
Belasting geen wettelijke definitie.
O.b.v. omschrijving begrip ‘belasting’ door Hof van Cassatie (=HvC) blijken volgende 4 eigenschappen:
1. belasting = dwingend bv. loon werknemer (= WN) wordt automatisch bedrijfsvoorheffing (= BV)
afgehouden
2. geheven op ≠ niveaus
- Staat = federaal bv. vennootschapsbelasting (= venb.)
- Gewesten/Gemeenschappen = regionaal bv. verkeersbelasting
- Provincies/Gemeenten = lokaal bv. Aanvullende (gemeente) Belasting PersonenBelasting (=
ABPB), op lokaal niveau ook eigen autonome belasting mogelijk bv. belasting op 2 de verblijven
3. wordt geheven op de middelen van personen die op het grondgebied wonen of er belang bij
hebben
(= territioriaal), link met grondgebied kan o.b.v. een persoonlijke band bv. woonplaats of een zakelijke
band bv. huurinkomsten, niet alleen voor natuurlijke personen (= NP) maar ook voor rechtspersonen
(=RP), verenigingen, ed.
4. voor diensten van openbaar nut = ze hebben een financieel doel bv. financiën voor onderwijs,
belastingen hebben 3 functies =
- financieel doel (zie verder)
- sociaal doel (herverdeling)
- economisch doel (brede zin).
1.2. Vergelijking belasting met verhaalbelasting en retributie
Kenmerken belasting
4
