Samenvatting - Rechtsmethodiek (1200RECHJT)

Rechtsmethodiek




Pagina | 1

, Inleiding – Maandag 10 februari ’25
Rechtsmethodiek
 Juridisch heuristiek in functie van het beantwoorden van juridische vragen
“vindt eens deze wet voor mij”
o “de leer van het vinden”
o De juridische vraag: wat zegt een wet, vonnis, arrest, … over een specifieke aangelegenheid?
 Geen codex nodig – zelf kunnen vinden
 De juridische vragen – complexer in de realiteit: hoe kan je die juridische vraag beantwoorden en het
juridische probleem oplossen aan de hand van wetgeving, rechtspraak en rechtsleer?
o Bv. Probleem van de mondmaskers
o Wat zegt het recht?
o Verder redeneren/ denken -> wat zegt nu de rechtspraak/ de rechtsleer
o Oplossing: het verzamelen van het nodige bronnenmateriaal om de vraag te beantwoorden
 Juridische verwijzingen en afkortingen: www.vena.be

Casus – dia 22
Y, R, L, W, I en T 1ste jaarsstudenten: studenten rechtsmehodiek  Belgische Staat
Yasmine, Reynaldo, Louise, Wout, Ilena en Tarik zijn zes eerstejaarsstudenten Rechten bij UAntwerpen
die het opleidingsonderdeel Rechtsmethodiek volgen. Ze maken zich al enige tijd zorgen om het milieu, in het
bijzonder de klimaatopwarming. Geïnspireerd door het eerste semester van hun rechtenopleiding en door het
voorbeeld van de rechtszaak door de familie van Julie Van Espen, besluiten ze juridisch iets te ondernemen. Ze
willen de Belgische Staat (federaal en deelstaten) voor de rechter dagen om de klimaatdoelstellingen te
behalen of minstens om een schadevergoeding te krijgen als dat niet gebeurt en zij later daarvan de gevolgen
moeten dragen, bijvoorbeeld door een toegenomen aantal natuurrampen.
Na een half jaar Rechten denken ze dit klusje zelf te kunnen klaren, maar ze doen beroep op de aula om
zeker te zijn. Wat denken jullie dat de waarschijnlijkste uitkomst zal zijn?
 Studenten maken zich zorgen over het klimaat
 Belgische staat dagvaarden om de klimaatdoelstellingen te behalen
 Of een schadevergoeding te krijgen

Uitkomst:
1) De Belgische Staat is op geen enkele wijze juridisch verantwoordelijk voor het niet-behalen van de
klimaatdoeleinden
2) De Belgische Staat heeft de grondrechten van zijn inwoners geschonden maar is niet burgerrechtelijk
aansprakelijk
3) De Belgische Staat heeft de grondrechten van zijn inwoners niet geschonden aar is wel burgerrechtelijk
aansprakelijk
4) De Belgische Staat heeft de grondrechten van zijn inwoners geschonden en is burgerrechtelijk
aansprakelijk maar de rechter mag geen bevel opleggen
5) De Belgische Staat heeft de grondrechten geschonden en is burgerrechtelijk aansprakelijk en de rechter
mag een bevel opleggen




Pagina | 2

,Bespreking in groep:
 Google: letterlijk in google plakken
o Geen oplossing krijgen
o Te uitgebreid
 ChatGPT: zaken die een basis kunnen geven voor een antwoord
o “aantonen dat de studenten een persoonlijk/ rechtstreeks belang hebben”
o “streng bij het beoordelen van het proces” -> niet overeen met de rechtspraak in België
o “Urgenda-zaak in Nederland”
o “Belgische rechters kunnen daardoor geïnspireerd worden” -> klinkt alsof er nog nooit zo een
zaak is geweest in België
o “Fout, schade en causaal verband”
 Deepseek: meer op het onderdeel van de grondrechten
o “Artikel 23 GW”
o “Het recht op leven, het recht op een gezond leefmilieu”
o “Klimaatzaak van klimaatzaak vzw (België)”
o “de overheden niet werden veroordeel om meer actie te ondernemen” -> klopt niet
o “schadevergoeding is moeilijk”
 AI is verboden voor rechtsmethodiek
o Kan een startpunt of inspiratie zijn
o Gebruik het als een zoeknoot
o Eigen inbreng/ analyse is nodig
o Kernpunten in het recht: de bronnen
 Jura boom: opzoekingsmechanisme
o “een stam en heeft verschillende takken”
o De rechtsbronnen:
 De wetgeving – belangrijkste rechtsbron
 De rechtspraak
 De rechtsleer – autoritaire rechtsbron
 Antwoord 5: de juiste
o HvB: nu geldend in België (arrest)




Pagina | 3

, Herhaling objectief recht
Publiekrecht Privaatrecht
De verticale verhouding (overheid – burger) De horizontale verhouding (burger – burger)
Grondwettelijk recht Burgerlijk recht
Administratief recht (burger – UM) Ondernemingsrecht
Strafrecht Privaatrechtelijk procesrecht (= gerechtelijk recht)
Strafprocesrecht Internationaal privaatrecht
Fiscaal recht
 Arbeidsrecht 
Individueel en collectief
 Socialezekerheidsrecht 
 Financieel recht 

Normenhiërarchie
 Iedere juridische norm ontleent rechtskracht aan een hogere norm
 Een soort waterval (getrapte waterval) -> bovenaan: belangrijkste normen
o Hans Kelsen: stufenbau der rechtsordnung
 De superioriteitsregel: de hogere norm > lagere norm
 De lagere rechtsnorm moet in overeenstemming zijn met de hogere rechtsnorm
o Strijdigheid: de hogere rechtsnorm primeert
o Strijdigheid: de lagere norm zal geen rechtskracht hebben
Bv. Corona -> ministerieel besluit -> wie heeft de minister deze bevoegdheid gegeven? -> strijdig met een
hogeren rechtsnorm? -> theorie: één minister die dit oplegde, de mensen: hiërarchie der normen want dit is
niet in overeenstemming met de hogere rechtsnormen -> ministerieel besluit niet in overeenstemming ->
“ik moet dat niet naleven” -> toch bestra ing met boete -> tegen de rechter: “lagere rechtsnorm
buitentoepassing laten”
 Piramide:
a. internationaal recht met directe werking / indirecte werking
b. grondwet
c. bijzondere wet
d. decreet, wet en ordonnantie
e. verordeningen en besluiten van de UM

Grondwet van 7 februari 1831
 1994: gecoördineerd en hernummerd
 Wijziging van de grondwet (3 stappen)
o Verklaring tot herziening van de grondwet
o Nieuwe verkiezingen
o Nieuw parlement (constituante) wijzingen met 2/3de aanwezig + leden per kamer
 Recentste herziening: 2024
o Artikel 7bis GW: recht op dieren/ welzijn/ bescherming ingevoerd
 Kritiek: die laatste stap (2/3de instemmen) -> combinatie van beide dus aanwezigheid en
voorstemmen
o Parlementsleden: 150 leden
 2/3de aanwezig zijn
 2/3de voorstemmen
o Veel onthoudingen -> relatief kleine meerderheid, maar voldoende voor een wijziging
 10 dagen later: HvC -> uitspraak in een hangende zaak




Pagina | 4