samenvatting bijzondere doelgroepen: deel MKA

Mondzorg bij bijzondere
doelgroep: MKA
Dento-alveolaire
traumatologie
Gebitstrauma: classificatie
- Concussie
- Subluxatie
- Extrusie/intrusie
- Laterale luxatie
- Avulsie
- Kroon-fracturen
o Gecompliceerd
o Niet gecompliceerd
- Kroon en wortelfracturen
o Gecompliceerd
o Niet gecompliceerd
- Wortelfracturen
- Fracturen van processus alveolaris

Anamnese/onderzoek
- Tijdstip
- Oorzaak
- Bij avulsie:
o Waar/wanneer zijn de tanden gevonden?
o Waren de tanden verontreinigd? Zo ja, hoe en met wat?
o Hoe zijn de tanden bewaard?
o Zijn de tanden voor reimplantatie afgespoeld? Zo ja, hoe en met
wat?
o Hoe lang was de tand uit de mond en hoe is hij in deze periode
bewaard?
- Bloedingen/hematomen
- Weke delen letsel
- Occlusie stoornis
- Mandibulaire bewegingsbeperking/afwijkende mondopening
- Patiënt bewusteloos geweest?

Laterale luxatie
- Melktand
o Leeftijd kind bepaalt kans en ernst op schade aan definitieve tand
 Hoe jonger, hoe groter de kans

Intrusie
- Behandeling
o Tanden zonder volledige apicale wortelvorming

,  Afwachten, zelf-eruptie
 Geen eruptie binnen paar werken
 Begin orthodontische repositionering
 Intrusie >7mm: chirurgie /orthodontische repositionering
o Tanden met volledige apicale wortelvorming
 Afwachten, zelferuptie indien <3mm
 Geen beweging 2-4w: begin orthodontische repositionering
voor ankylose begint
 Intrusie 3-7mm: begin chirurgisch / orthodontisch
repositionering
 Intrusie >7mm: chirurgisch repositioneren
 Endo met CaOH is aangewezen 2-3w na repositionering
 Na repositionering: stabilisatie met flexibele spalk voor 4w
- Opvolging
o 2w rx
o 4w: spalk weg en rx
o 6/8w-6m-1j controle + rx
o Tot 5j rx

Avulsie
- Behandeling
o Afhankelijk van wortelvorming tand (open apex/afgevormde apex)
o Afhankelijk van extra-orale periode (>60min = slechtere prognose)
o Re-implanteren, endo, spalk …(ideaal als wortelvlies intact is en
extra-orale periode zo kort mogelijk was)
o Acute behandeling:
 Tand opzoeken en vastnemen langs de kroon (niet langs de
wortel)
 Als tand vuil is, eventjes wassen onder kraantjes water (10
sec) en reimplanteren in de mond (bijten op zakdoek om tand
in positie te houden)
 Als reimplantatie niet mogelijk is, tand bewaren in een van de
volgende vloeistoffen
 Fysiologisch water, Hank’s solution, melk, mond (of
speeksel in potje als patiënt te jong is en de tand zou
kunnen inslikken)
 Niet bewaren in water!!!! (maar altijd beter dan droog
bewaren)
 Zoek tandarts voor verdere behandeling (spalk en nadien
endodontische behandeling)
o Nazorginstructies aan patiënt:
 Contactsporten vermijden
 Zacht dieet voor 2w
 Tandenpoetsen met zachte tandenborstel na elke maaltijd
 2x/dag spoelen met CHX 0,12% gedurende 1-2w
- Opvolging
o 2w verwijderen spalk + rx
o 4w-3m-6m-1j: rx
o Jaarlijks rx
- Melktand nooit herimplanteren

,Kroonfracturen
- Infractie
o Geen behandeling / oppervlakkig sealen met flowable composiet
met tandkleur
- Glazuurfractuur
o Weke delen onderzoeken op glazuurscherven
o Scherpe randen gladslijpen of restaureren
o Als nodig, vorm van buurelementen aanpassen
o Glazuuroppervlak fluorideren
o Beh: polijsten met softflex schijf?
 Esthetisch storend: opbouw
- Glazuur-dentinefractuur
o Niet gecompliceerd = pulpa niet betrokken
 Weke delen onderzoeken op tandfragmenten
 Dentine oppervlak controleren op een (micro-)exponatie van
de pulpa
 Tandfragmenten terugplaatsen of restauratie
 Vitaliteit controleren en vervolgen
o Gecompliceerd = met pulpa exponatie
 Weke delen onderzoeken op tandfragmenten
 Wortelvorming radiologisch controleren
 Pulpa exponatie: directe overkapping of partiële pulpotomie
(zo spoedig mogelijk na trauma)
 Beh: steriel boor pulpa 2mm wegboren, wattenbol pulpa
stoppen met bloeden, plaatsen biodentine dat zorgt voor
blijvende vitaliteit van tand, daarover esthetische restauratie

Uitgebreide beschrijving van gebitstrauma (zie ander document) +
geschreven samenvatting p43-48

, Frenula en frenulectomie
Frenum/frenulum
- =epithelium + bindweefsel + spiervezels
- Vestibulaire frenula
o Labiaal frenulum / labiale frenula
 = lipbandje = frenulum labii
superioris of inferioris
 Lippen - middenlijn
o Buccaal frenulum / buccale frenula
 Alveolaire crista – zijdelingse
regio’s
o Mogelijke complicaties
 Centraal diasteem
 Beperkte beweeglijkheid van lip
 Gingivale recessie
 Prothetische hindernis
- Linguaal frenulum
o =tongriempje / tongbandje
o Mogelijke complicatie:
 Beperkte beweeglijkheid van tong
 Ankyloglossie (slikken, zuigen, spreken)
- Opgelet:
o Beschadiging / trauma / erythema van frenulum kan wijzen op
 Accident (val / vreemd voorwerp)
 Geforceerd eten
 Seksueel misbruik
 piercings
o Niet behandelen als patiënt geen last van heeft + wachten tot
hoektanden zijn doorgebroken in
bovenkaak
Te kort of hypertrofisch frenulum van
bovenlip
- Zie foto hiernaast

Frenulectomie van linguaal frenulum
- Laser vs snijden
o Laser: minder nalast + geen
hechting + betere genezing

Besluit
- Enkel ingrijpen indien nodig (functionele
en/of ethische stoornis of belemmering)
- Chirurgie tijdstip varieert per school  niet
te vroeg ingrijpen