Samenvatting - sociale & gedragswetenschappen - 6de jaar - Hoofdstuk 5 - 6 - 7 - 8

SAMENVATTING SOCIALE &
GEDRAGSWETENSCHAPPEN –
SEMESTER 2




Humane Wetenschappen – Regina Pacis Hove – 2024 - 2025



THEMA 3 – POLITIEK

,HOOFDSTUK 5 – INSPRAAK VAN DE BURGER


1) POLITIEKE SOCIALISATIE

1.1) SOCIALISATIE EN SOCIALISATIEAGENTEN

Socialisatie = algemene waarden, normen, kennis, gewoonten en vaardigheden aanleren die eigen zijn aan de maatschappij
waartoe je behoort

 Politieke socialisatie = het mechanisme waardoor burgers politieke kennis & politieke waarden (tolerantie,
rechtvaardigheid, …) verwerven
 Actoren in dat proces (= socialisatieagenten)
 Primair  ouders & gezin
 Secundair  klasgenoten, vrienden, leerkrachten
 Tertiair  (massa)media
 Voornamelijk tijdens adolescentie  algemene politieke opinie vormgegeven

1.2) TERTIAIRE POLITIEKE SOCIALISATIE

Tertiaire politieke socialisatie = het mechanisme waardoor burgers politieke kennis & politieke waarden (tolerantie,
rechtvaardigheid, …) verwerven via de (massa)media – ook sociale media

 Sociale media  negatief efffect op actualiteitskennis / politieke kennis
- Doel sociale media = entertainment – doel gebruiker = entertainment (dus geen politieke kennis verwerven)
 Maar sociale media kan goed zijn (indien als extra gebruikt) – naast traditionele media

1.3) POLITIEK GEBRUIK VAN DE (SOCIALE) MEDIA

Politieke partijen  meer & meer sociale media gebruiken

 Vlaamse partijen  zeer veel geld uitgeven aan advertenties op sociale media
 Door partijdotaties (= bedrag waar elke partij met ≥ 1 verkozen Kamerlid recht op heeft – forfaitair bedrag
aangevuld met bedrag o.b.v. aantal stemmen)
 Veel politici  deelnemen aan entertainmentprogramma’s op tv
 Naam- en gezichtbekendheid zijn heel belangrijk


2) POLITIEKE PARTICIPATIE

2.1) VOORWAARDEN

Democratie  volk neemt deel in politiek (via verkiezingen)

 Maar ook nog andere vormen
 Politieke participatie  verschillende definities
 Politieke participatie = elke activiteit die erop gericht is om de politieke besluitvorming te beïnvloeden
 Politieke participatie = alle vrijwillige activiteiten die de bedoeling of het effect hebben om de acties van
de overheid te beïnvloeden (direct – beleid bekritiseren of indirect – selectie beleidsmakers beïnvloeden)
 Devos & Valcke  voorwaarden:
 Waarneembaar
 Vrijwillige participatie
 Politieke inslag
 Zekere vorm van actie




2.2) PARTICIPATIEPIRAMIDE
1

, Milbrath:

 Politieke participatie  eendimensionale piramide – intensiteit van
activiteit
- Gladiators  sterkst betrokken bij politiek
 Mensen met politieke functie / verkiezingskandidaat /
partijfuncties / fondsen voor politici hebben / contact
onderhouden met politici
- Spectators  matig betrokken bij politiek (grootste groep)
 Stemmen / politieke discussie starten / politiek in de media
volgen / anderen overtuigen over politieke thema’s
- Apathetics  onthouden van enige vorm van politieke participatie

Echter: politiek  multidimensionaal (op bepaalde vlakken hoog scoren qua politieke participatie, op andere laag)

 Veel burgers  politiek = belangrijk, maar weinig neiging om eraan deel te nemen
 Verkiezingen = belangrijkste vorm van politieke participatie

2.3) BEÏNVLOEDENDE FACTOREN

Bereidheid voor politieke participatie  verschillende factoren:

 Urbanisatiegraad
 Gezinssituatie (wel / geen kinderen)
 Scholingsgraad  vaker hooggeschoold
 Gender  vaker mannen (oud rollenpatroon / manier waarop politiek functioneert – ‘mannelijke’ organisatie)
 Leeftijd  20 – 45 jaar oud

2.4) INDELINGEN

Politieke participatie indelen op verschillende manieren

2.4.1) CONVENTIONEEL VS. NIET-CONVENTIONEEL

Onderscheid conventionele en niet-conventionele participatie:

 Conventionele participatie = overheid bepaalt regels over wie, wanneer en hoe geparticipeerd
- Bv. stemmingen
 Niet-conventionele participatie = burgers bepalen zelf hoe ze gaan participeren
- Legaal  bv. petities
- Illegaal  bv. online lastercampagne

Tegenwoordig  normalisering van protest (aanvaarde vorm van politieke participatie)

2.4.2) KERSTING

Tegenwoordig  2 maatschappelijke ontwikkelingen:

 Deliberative turn = politiek  dialooggericht + grotere burgerbetrokkenheid
 Groei in online technologie = meer politieke communicatie (media & politici  socialisatieagenten)

Kersting:

 Invented spaces = burgers zoeken nieuwe kanalen om ontevreden te uiten
 Invited spaces = overheid  mogelijkheden voor democratische inspraak voorzien (bv. referenda)




2