Auditing
Inleiding: Wat is auditing?
Auditing= attestatie
Attest gebruiken om informatie asymmetrie te overbruggen
Een attest heeft waarde en nut
Welke omstandigheden creëren nood aan attestatie?
Welke zijn betrokken partijen? => stakeholders
Vb) aankoop tweedehandsauto
Definities van auditing:
‘An attest engagement is one in which a practitioner is engaged to issue a written communication that
expresses a conclusion about the reliability of a written assertion that is the responsibility of another
party’
« Auditing is a systematic process of objectively obtaining and evaluating evidence regarding
assertions about economic actions and events to ascertain the degree of correspondence between those
assertions and established criteria and communicating the results to interested users »
Het doel van audit: communiceren naar buiten toe: getrouw beeld!
Definitie van financiele audit:
= Audit of financial statements
‘The objective of an audit of financial statements is to enable the auditor to express an opinion
whether the financial statements are prepared, in all material respects, in accordance with an
applicable financial reporting framework’
‘A process of reducing to a socially acceptable level the information risk to users of financial
statements’
(Zie vb in slides)
Definitie externe audit:
De controle in vennootschappen, op de financiële toestand, op de jaarrekening en op de
regelmatigheid, ten aanzien van dit wetboek en de statuten, van de in de jaarrekening weergegeven
verrichtingen, wordt opgedragen aan een of meer commissarissen
Regelgevend kader (verdere verdieping in latere les)
Ontstaan externe audit in België
Wet van 22 juli 1953: creatie van het I.B.R. (= instituut van bedrijfsrevisoren)
Waarom?
- Gebrek aan ruimere juridische en normatieve omkadering
=> bedrijven konden elk op een andere manier een JR neerleggen
- Permanente reflectie over concrete invulling van het wettelijk kader
- Buitenlandse inspiratiebronnen
BEROEPSETHIEK
Eerste acceleratie: boekhoudwetgeving
wet 17 juli 1975 + uitvoeringsbesluiten
1
,Tweede acceleratie: Wet van 21 februari 1985
houdende wijziging van de organieke wet van 1953
+ erkenning beroep accountant
+ verplichte aanstelling commissaris : vroeger was een commissaris hebben vrijwillig
voor bep. ondernemingen
Belangrijke verdere evoluties
• Wet Corporate Governance aug. 2002 + Uitvoeringsbesluit April 2003
• ISA’s = International Standards on Auditing
• Grondige hervormingen van het revisoraat in 2007 n.a.v. Europese Auditrichtlijn in 2006
Partnerrotatie
• EU audithervorming: richtlijn + verordening 2014
kantoorrotatie
Hervormingen nav 2006 auditrichtlijn:
• Versterking publiek toezicht door niet-bedrijfsrevisoren
• Oprichting van de kamer van verwijzing en instaatstelling
• Tuchtcommissie: meerderheid van niet-bedrijfsrevisoren
• Openbaarmaking van audithonoraria;
ook voor niet-beursgenoteerde ondernemingen
• Auditpartnerrotatie voor OOB’s (Organizaties van Openbaar Belang)
EU verordering +richtlijn 2014
• Auditkantoorrotatie voor OOB’s is een feit in Europa!
• Het auditverslag wordt uitgebreid!
• Hervorming Inspectie
• Zie les van 20 oktober a.s.
Wet van 7 december 2016: wet tot organisatie van het beroep van en het publiek toezicht op de
bedrijfsrevisor
College van Toezicht op de bedrijfsrevisoren
Nieuwe anti-witwaswet van 18 september 2017
Economics of auditing
Wat is een audit?
Een economisch gemotiveerde professionele dienst die is ontworpen om informatierisico's te
verminderen die kennis en vaardigheden van experts in een systematisch proces dat de
idiosyncratische behoeften van een klant waarbij de uitkomst niet-waarneembaar is en onderhevig aan
marktwerking en wettelijke beperkingen.
Er komt heel veel oordeel aan te pas. Mensen zijn beïnvloed door allerlei karakteristieken
Toch gaat elke audit afgestemd worden aan de specifieke kenmerken (grootte, risico, kwaliteit…) van
de klant
De reputatie van de auditor is belangrijk, want wij weten niet welke kwaliteit een audit heeft.
(Zie geschiedenis Big 4 in slides)
What is an auditing service?
Auditors verkopen een mening.
Ze bieden een redelijke zekerheid aan (95% zekerheid, geen 100% want dan insurance)
Maar er blijft altijd enig controlerisico over, hoe goed de controledienst ook is
2
,In 50% van faillissement was er geen waarschuwing
Je hebt in de markt 3 types goederen:
1) Search goods: je weet wat de prijs en kwaliteit is van het product
2) Experience goods: je moet eerst geconsumeerd gebben voor je oog hebt op de kwaliteit
Bv) restaurant
3) Credence goods: je kan de kwaliteit van een product moeilijk achterhalen, zelf na het
consumeren. Je moet vertrouwen op de expertise van de deskundige (dit kan je niet objectief
meten)
Bv) medische diensten, juridische diensten
Vandaar: De reputatie van auditors is cruciaal om de auditdienst waardevol te laten zijn
Audit is een experience good of zelfs een credence good.
Auditor reputatie
Accountants met een betere reputatie kunnen hogere honoraria vragen
- Premie voor honoraria
- Rendement op investering in hogere kwaliteit
Reputatieschade kan een negatieve invloed hebben op de klantenportefeuille van een auditkantoor.
Redenen voor vrijwillige auditaanvraag
1. Informatiebehoefte
2. Vraag naar agentschap/contracten
3. Verzekeringsvraag
1. Informatiebehoefte
Belanghebbenden willen rationele investeringsbeslissingen nemen
Vanuit het perspectief van de kapitaalmarkten speelt financiële verslaggeving een rol in de
efficiënte toewijzing van spaargelden aan investeringsmogelijkheden/ondernemers.
Een dergelijke toewijzing is om twee redenen niet triviaal:
- Ten eerste beschikken ondernemers over betere informatie dan spaarders/investeerders over
de waarde en kwaliteit van de zakelijke kansen die zij aangaan.
→ Informatieasymmetrie
- Ten tweede is de informatie die ondernemers aan spaarders verstrekken niet volledig
geloofwaardig omdat spaarders weten dat ondernemers een prikkel hebben om hun projecten
optimistischer voor te stellen dan in werkelijkheid het geval is.
→ Probleem van moreel risico (moral hazard problem)
Gevolg: beleggers kunnen onvoldoende onderscheid maken tussen goede en slechte
beleggingskansen door een gebrek aan geloofwaardige informatie; de slechte bedrijven zullen
3
, beweren goede bedrijven te zijn en bijgevolg zullen alle bedrijven als gemiddeld of gelijk
worden beschouwd Citroenenprobleem: markten zullen instorten.
Tussenpersonen op het gebied van informatie, zoals auditors, kunnen een dergelijke instorting
van de markt voorkomen: ze verzachten de problemen van negatieve selectie en moreel risico.
2. Vraag naar agentschap/ contracten
Controlerende rol van auditing
Wanneer eigendom en controle gescheiden zijn, zijn aandeelhouders zich bewust van de
waarschijnlijkheid dat managers in hun eigen belang kunnen handelen en hen misleidende
informatie kunnen geven. Rationele aandeelhouders zullen hiermee rekening houden wanneer ze
beslissen over de beloning van managers.
Managers hebben dus een prikkel om een accountant in te huren om hun inspanningen en
prestaties aan te tonen aan bestaande of potentiële aandeelhouders. Dit wordt de agency-reden
voor de vraag naar audits genoemd.
Verwant aan de agencytheorie is de contractmonitoringfunctie van auditing; in deze context
verbetert auditing de efficiëntie van verschillende soorten contracten waarbij het bedrijf betrokken
is
Bv) Het inhuren van een auditor van hogere kwaliteit verlaagt de kosten van schulden
3. Verzekeringsvraag
De vraag naar controles vloeit voort uit de aansprakelijkheid van het management voor verliezen
als gevolg van onjuiste financiële overzichten.
Het risico van beroepsaansprakelijkheid van de accountant creëert prikkels voor managers en
professionele deelnemers aan financiële activiteiten om zich te verzekeren tegen
faillissementsrisico's via de deelname van accountants
Door de maatschappij te voorzien van diepe zakken ten opzichte van failliete bedrijven, bevinden
auditors zich in de positie om ten minste enige bescherming te bieden tegen een bedrijfsrisico dat
anders onverzekerbaar zou zijn.
Door te eisen dat bedrijven gecontroleerd worden door accountantskantoren, die de
aansprakelijkheidslast dragen, kunnen overheidsinstanties een deel van het faillissementsrisico
verschuiven naar accountants.
Een van de belangrijkste theorieën die wordt gebruikt om het bestaan van de Big4 te verklaren.
Audit supply and production
Audit wordt gedaan door gecertificeerde auditors en hun auditteams
- Auditaanbod is gereguleerd (alleen door 'bedrijfsrevisoren' in B)
- Audit productie is arbeidsintensief
- Audit productie is ook gereguleerd (en in toenemende mate..)
(In deze cursus zullen we het vooral hebben over elementen van de auditproductiefunctie)
Auditmarkten
Audit vraag en aanbod ontmoeten elkaar op de auditmarkt
Hoe concurreren bedrijven met elkaar?
2 lijnen van empirisch onderzoek tonen aan dat auditoren volgende
strategieën toepassen:
4
Inleiding: Wat is auditing?
Auditing= attestatie
Attest gebruiken om informatie asymmetrie te overbruggen
Een attest heeft waarde en nut
Welke omstandigheden creëren nood aan attestatie?
Welke zijn betrokken partijen? => stakeholders
Vb) aankoop tweedehandsauto
Definities van auditing:
‘An attest engagement is one in which a practitioner is engaged to issue a written communication that
expresses a conclusion about the reliability of a written assertion that is the responsibility of another
party’
« Auditing is a systematic process of objectively obtaining and evaluating evidence regarding
assertions about economic actions and events to ascertain the degree of correspondence between those
assertions and established criteria and communicating the results to interested users »
Het doel van audit: communiceren naar buiten toe: getrouw beeld!
Definitie van financiele audit:
= Audit of financial statements
‘The objective of an audit of financial statements is to enable the auditor to express an opinion
whether the financial statements are prepared, in all material respects, in accordance with an
applicable financial reporting framework’
‘A process of reducing to a socially acceptable level the information risk to users of financial
statements’
(Zie vb in slides)
Definitie externe audit:
De controle in vennootschappen, op de financiële toestand, op de jaarrekening en op de
regelmatigheid, ten aanzien van dit wetboek en de statuten, van de in de jaarrekening weergegeven
verrichtingen, wordt opgedragen aan een of meer commissarissen
Regelgevend kader (verdere verdieping in latere les)
Ontstaan externe audit in België
Wet van 22 juli 1953: creatie van het I.B.R. (= instituut van bedrijfsrevisoren)
Waarom?
- Gebrek aan ruimere juridische en normatieve omkadering
=> bedrijven konden elk op een andere manier een JR neerleggen
- Permanente reflectie over concrete invulling van het wettelijk kader
- Buitenlandse inspiratiebronnen
BEROEPSETHIEK
Eerste acceleratie: boekhoudwetgeving
wet 17 juli 1975 + uitvoeringsbesluiten
1
,Tweede acceleratie: Wet van 21 februari 1985
houdende wijziging van de organieke wet van 1953
+ erkenning beroep accountant
+ verplichte aanstelling commissaris : vroeger was een commissaris hebben vrijwillig
voor bep. ondernemingen
Belangrijke verdere evoluties
• Wet Corporate Governance aug. 2002 + Uitvoeringsbesluit April 2003
• ISA’s = International Standards on Auditing
• Grondige hervormingen van het revisoraat in 2007 n.a.v. Europese Auditrichtlijn in 2006
Partnerrotatie
• EU audithervorming: richtlijn + verordening 2014
kantoorrotatie
Hervormingen nav 2006 auditrichtlijn:
• Versterking publiek toezicht door niet-bedrijfsrevisoren
• Oprichting van de kamer van verwijzing en instaatstelling
• Tuchtcommissie: meerderheid van niet-bedrijfsrevisoren
• Openbaarmaking van audithonoraria;
ook voor niet-beursgenoteerde ondernemingen
• Auditpartnerrotatie voor OOB’s (Organizaties van Openbaar Belang)
EU verordering +richtlijn 2014
• Auditkantoorrotatie voor OOB’s is een feit in Europa!
• Het auditverslag wordt uitgebreid!
• Hervorming Inspectie
• Zie les van 20 oktober a.s.
Wet van 7 december 2016: wet tot organisatie van het beroep van en het publiek toezicht op de
bedrijfsrevisor
College van Toezicht op de bedrijfsrevisoren
Nieuwe anti-witwaswet van 18 september 2017
Economics of auditing
Wat is een audit?
Een economisch gemotiveerde professionele dienst die is ontworpen om informatierisico's te
verminderen die kennis en vaardigheden van experts in een systematisch proces dat de
idiosyncratische behoeften van een klant waarbij de uitkomst niet-waarneembaar is en onderhevig aan
marktwerking en wettelijke beperkingen.
Er komt heel veel oordeel aan te pas. Mensen zijn beïnvloed door allerlei karakteristieken
Toch gaat elke audit afgestemd worden aan de specifieke kenmerken (grootte, risico, kwaliteit…) van
de klant
De reputatie van de auditor is belangrijk, want wij weten niet welke kwaliteit een audit heeft.
(Zie geschiedenis Big 4 in slides)
What is an auditing service?
Auditors verkopen een mening.
Ze bieden een redelijke zekerheid aan (95% zekerheid, geen 100% want dan insurance)
Maar er blijft altijd enig controlerisico over, hoe goed de controledienst ook is
2
,In 50% van faillissement was er geen waarschuwing
Je hebt in de markt 3 types goederen:
1) Search goods: je weet wat de prijs en kwaliteit is van het product
2) Experience goods: je moet eerst geconsumeerd gebben voor je oog hebt op de kwaliteit
Bv) restaurant
3) Credence goods: je kan de kwaliteit van een product moeilijk achterhalen, zelf na het
consumeren. Je moet vertrouwen op de expertise van de deskundige (dit kan je niet objectief
meten)
Bv) medische diensten, juridische diensten
Vandaar: De reputatie van auditors is cruciaal om de auditdienst waardevol te laten zijn
Audit is een experience good of zelfs een credence good.
Auditor reputatie
Accountants met een betere reputatie kunnen hogere honoraria vragen
- Premie voor honoraria
- Rendement op investering in hogere kwaliteit
Reputatieschade kan een negatieve invloed hebben op de klantenportefeuille van een auditkantoor.
Redenen voor vrijwillige auditaanvraag
1. Informatiebehoefte
2. Vraag naar agentschap/contracten
3. Verzekeringsvraag
1. Informatiebehoefte
Belanghebbenden willen rationele investeringsbeslissingen nemen
Vanuit het perspectief van de kapitaalmarkten speelt financiële verslaggeving een rol in de
efficiënte toewijzing van spaargelden aan investeringsmogelijkheden/ondernemers.
Een dergelijke toewijzing is om twee redenen niet triviaal:
- Ten eerste beschikken ondernemers over betere informatie dan spaarders/investeerders over
de waarde en kwaliteit van de zakelijke kansen die zij aangaan.
→ Informatieasymmetrie
- Ten tweede is de informatie die ondernemers aan spaarders verstrekken niet volledig
geloofwaardig omdat spaarders weten dat ondernemers een prikkel hebben om hun projecten
optimistischer voor te stellen dan in werkelijkheid het geval is.
→ Probleem van moreel risico (moral hazard problem)
Gevolg: beleggers kunnen onvoldoende onderscheid maken tussen goede en slechte
beleggingskansen door een gebrek aan geloofwaardige informatie; de slechte bedrijven zullen
3
, beweren goede bedrijven te zijn en bijgevolg zullen alle bedrijven als gemiddeld of gelijk
worden beschouwd Citroenenprobleem: markten zullen instorten.
Tussenpersonen op het gebied van informatie, zoals auditors, kunnen een dergelijke instorting
van de markt voorkomen: ze verzachten de problemen van negatieve selectie en moreel risico.
2. Vraag naar agentschap/ contracten
Controlerende rol van auditing
Wanneer eigendom en controle gescheiden zijn, zijn aandeelhouders zich bewust van de
waarschijnlijkheid dat managers in hun eigen belang kunnen handelen en hen misleidende
informatie kunnen geven. Rationele aandeelhouders zullen hiermee rekening houden wanneer ze
beslissen over de beloning van managers.
Managers hebben dus een prikkel om een accountant in te huren om hun inspanningen en
prestaties aan te tonen aan bestaande of potentiële aandeelhouders. Dit wordt de agency-reden
voor de vraag naar audits genoemd.
Verwant aan de agencytheorie is de contractmonitoringfunctie van auditing; in deze context
verbetert auditing de efficiëntie van verschillende soorten contracten waarbij het bedrijf betrokken
is
Bv) Het inhuren van een auditor van hogere kwaliteit verlaagt de kosten van schulden
3. Verzekeringsvraag
De vraag naar controles vloeit voort uit de aansprakelijkheid van het management voor verliezen
als gevolg van onjuiste financiële overzichten.
Het risico van beroepsaansprakelijkheid van de accountant creëert prikkels voor managers en
professionele deelnemers aan financiële activiteiten om zich te verzekeren tegen
faillissementsrisico's via de deelname van accountants
Door de maatschappij te voorzien van diepe zakken ten opzichte van failliete bedrijven, bevinden
auditors zich in de positie om ten minste enige bescherming te bieden tegen een bedrijfsrisico dat
anders onverzekerbaar zou zijn.
Door te eisen dat bedrijven gecontroleerd worden door accountantskantoren, die de
aansprakelijkheidslast dragen, kunnen overheidsinstanties een deel van het faillissementsrisico
verschuiven naar accountants.
Een van de belangrijkste theorieën die wordt gebruikt om het bestaan van de Big4 te verklaren.
Audit supply and production
Audit wordt gedaan door gecertificeerde auditors en hun auditteams
- Auditaanbod is gereguleerd (alleen door 'bedrijfsrevisoren' in B)
- Audit productie is arbeidsintensief
- Audit productie is ook gereguleerd (en in toenemende mate..)
(In deze cursus zullen we het vooral hebben over elementen van de auditproductiefunctie)
Auditmarkten
Audit vraag en aanbod ontmoeten elkaar op de auditmarkt
Hoe concurreren bedrijven met elkaar?
2 lijnen van empirisch onderzoek tonen aan dat auditoren volgende
strategieën toepassen:
4
