samenvatting psychologie '24

Psychologie 1
Tips:
Powerpoint + cursus + eigen nota’s = leerstof

Pp staat niet altijd in juiste volgorde in cursus

Oefeningen in les  goede voorbereiding examen

Schriftelijk examen (reproductievragen + vragen naar verbanden : inzicht en toepassing)



H1 Psychologie als wetenschap



Wat is psychologie?
Oorsprong en defi niti e

Psycho_logie : Psyche (ziel) - logos (woord, rede)  “Wetenschappelijke studie v/h menselijke
gedrag en de mentale processen die daar aan de grondslag liggen”

Psyche

 Ziel
 Binnenkant (niet aan de buitenkant te zien)
 Voelen (emoties)
 Denken
 Persoonlijkheid
 (On)bewuste

Logos

 Woord
 Rede



- De waarheid bestaat niet  iedereen heeft zijn eigen waarheid
- Er is geen verschil tussen jou als MW en de cliënt
- Je moet je bewust zijn van jouw allergieën
Bv; Je gaat op huisbezoek en je ziet de huisdieren op de net gewassen was slapen, voor jou
kan dit niet proper zijn maar voor de ander nog net wel.
- Buitenkant waarneembaar :
Intenties en gedrag
- Binnenkant niet waarneembaar:
Persoonlijkheid, (on)bewustzijn, denken, voelen en emoties

,Wetenschappelijke studie

Ideeën worden onderzocht op basis van objectieve observaties en gecontroleerd onderzoek

 Objectief = onafhankelijk van waarnemingen of voorkeuren van mensen
 Subjectief = oordeel of persoonlijke zienswijze
 Hypothese = onderzoeksidee / veronderstelling

Doel :

- Kennis verzamelen
- Verklaringen zoeken
- Wetmatigheden vinden: voorspelbaar maken en beïnvloeden
- Vooroordelen en subjectieve oordelen uitsluiten

Methode :

- Doelgericht (doel = onderzoeken hypothese)
- Betrouwbaar (gecontroleerd onderzoek : experimentele groep en controlegroep)
- Systematisch (gegevensverzameling)




Onderzoeksmethode

Kwalitatief

 Voorspellen
 Op zoek naar verbanden, relaties, feiten,…
 Meten van hypothesen
 ‘Exacte’ wetenschap
 Cijfers
 Bv; Experimenten, correlatieonderzoek, longitudinaal/follow-up onderzoek, gestructureerde
vragenlijst, …
 Bv; ‘is euthanasie -vraag afhankelijk van aandoening?’ ‘Op welke leeftijd verlaten jongeren
jeugdinstelling?’

Kwantitatief

 Beschrijven (ervaringen, beleving, betekenisverlening)
 In de ‘diepte’
 Proberen te begrijpen ‘wat maakt dat …? ‘
 Bv; Belevingsonderzoek, gevalstudies, diepte-interviews

,  Bv; ‘Wat maakt dat kankerpatiënten kiezen voor euthanasie?’ ‘Hoe beleven jongeren een
plaatsing in een jeugdinstelling?’



Wat is ‘psychologie?’ :

‘Wetenschappelijke studie v/h menselijk gedrag (R) en de mentale processen (O) die daar aan de
grondslag liggen’. Onze mentale processen (en dus ook onze gedragingen) worden beïnvloed door
externe factoren (S)

R (respons) : wat iemand doet of niet doet (uiterlijk waarneembaar gedrag)

O (organisme) : interne factoren, niet rechtstreeks waarneembaar, die mee het gedrag bepalen (en
betekenis van S) : innerlijke psychische / mentale, biologische processen (gedachten, emoties,
intenties, leerprocessen…)

S : externe factoren, gebeurtenis, situatie

S – (O) – R




Reflectie : psychologie als hulpbron voor de sociaal werker

- Enkel psychiaters kunnen diagnoses stellen

Normaliseren : Het normaal maken van

Problematiseren : Het verergeren van

Psychologiseren : Te psychologisch bezig zijn, je moet het niet invullen voor iemand anders

Pathologiseren : Stuk v/d psychologie die handelt over de diagnoses (ziekte maken van een bepaald
soort gedrag)



Menselijk functioneer  Subdomeinen
Menselijk functioneren = complex!  subdomeinen

, Subdomeinen of disciplines ≠ focus / onderzoeksdomeinen



Subdomeinen : ≠ finaliteiten (doel)

Theoretische psychologie (wetenschappelijk onderzoek)

- Kennis vergaren
- Inzicht verwerven via methodisch onderzoek

Toegepaste psychologie (psychologie in de praktijk)

- Praktische toepassing v/d theoretische psychologie
- (Gedrags)problemen vanuit de praktijk onderzoeken obv inzichten uit theoretische
psychologie
- Praktijken : klinische-, arbeids-, school-, …
- Afhankelijk v/h probleem en de context, zal er gebruik worden gemaakt van inzichten/kennis
uit verschillende subdomeinen



Subdomeinen (Examen!!)

1) Functi eleer of algemene psychologie

 Algemene cognitieve processen (zoals waarnemen, aandacht, geheugen, probleemoplossing,
motivatie, emotie, …)

2) Persoonlijkheidsleer

 Verschillen tussen (karakter/persoonlijkheid van) mensen
 = differentiële of individuele psychologie

3) Neuropsychologie

 Onderzoeken de functies van ons brein en zenuwstelsel en de invloed op ons gedrag

4) Sociale psychologie

 Sociale invloed (van andere) op gedrag

5) Levenslooppsychologie

 Ontwikkeling en gedrag van conceptie tot aan de dood
 ≠ ontwikkelingspsychologie




H2 Stromingen in de psychologie