1. Gezondheid en ziekte
Leg uit: “Het begrip gezondheid kan op verschillende manieren
benaderd worden.
Gezondheid kan vanuit verschillende standpunten bekeken worden:
gezondheid als norm/waarde, (bio)medisch, biologisch-psychologisch-
sociaal.
Biomedisch: ziekte <-> gezondheid (vrij van ziekte, normaal
lichamelijk functioneren)
Huidige visie: de individuele (naar eigen vermogen en beleven)
eigenschap om lichamelijk, mentaal én sociaal behoorlijk te
functioneren
“Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk
en sociaal welbevinden en niet louter de afwezigheid van ziekte of
lichamelijk gebrek.” Wat is het probleem met deze definitie van
gezondheid?
Deze definitie van het WHO is al een meer humane benadering dan de
louter medische definitie, maar er valt nog steeds wat kritiek op te geven.
- Wat wordt bedoeld met “welbevinden”? Op welk vlak?
- “volledig” is misschien iets te ruim of te utopisch
- Gezondheid is een relatief begrip: wat is de norm of waarde?
- Welke kenmerken zijn er om gezonden en ongezonden uit elkaar te
halen? Wie wordt als ziek beschouwd?
Bv iemand met syndroom van down is biomedisch ziek maar
eigenlijk wel gezond met een goede levenskwaliteit
Wat zijn de algemene kenmerken van een ziekteproces?
Het algemene verloop van het ziekteproces:
, Etiologie (oorzakenleer)
Pathogenese (gezondheidsleer: onderzoek naar de
ziekteverwekker, het ontstaan en ontwikkelen van de ziekte)
Symptomatologie (leer van ziekteverschijnselen)
Pathologie (ziekteleer: onderzoek naar cellen en weefsels bij
ziekten, via beeldvorming biochemie weefselbiopsie en
functionele testen)
Pathofysiologie (onderzoek naar de fysiologische
verandering/verstoring als gevolg van de ziekte)
Aan de hand van de etiologie, pathogenese, symptomatologie en
pathologie wordt een diagnose gesteld.
pathogeen, pathogenese, pathofysiologie,
stoornis/beperking/handicap, ziekterol, pathognomonisch,
iatrogeen (veroorzaakt door de dokter), symptoom,
incubatieperiode, remissie, prognose, gezondheidsdeterminanten
Waarom maken we een onderscheid tussen ziek-zijn en
ziektegedrag? Wat is de sociale impact van ziekte?
Het ziek-zijn = subjectieve ziektegevoel, hoe de patiënt zich voelt
Het ziektegedrag = sociale ziekterol, hoe de patiënt zich gedraagt
Hier wordt een verschil in gemaakt omdat patiënten met dezelfde ziekte
en symptomen erop een andere manier mee om kunnen gaan (bv de ene
blijft thuis terwijl de andere nog gaat werken). Maar het ziek-zijn is ook een
socioculturele ervaring: je wordt tijdelijk ontslagen van sociale plichten, je
wordt niet verantwoordelijk gesteld, je bent verplicht om hulp te zoeken en
je begeeft te in een tijdelijk onwenselijke toestand.
, Waarom en hoe meten we gezondheid? Wat geven we aan met het
acroniem DALY?
Waarom?
- Zicht op de volksgezondheid (monitoren van gezondheid van
populaties en individuen, richting geven aan het beleid, gezondheid
vergelijken in verschillende regio’s)
- Management van de gezondheidszorg (strategische keuze van
middelen, beleidsvoering opvolgen en evalueren, efficiëntie)
Hoe?
Aan de hand van de gezondheidstoestand, de beschrijving van de
gezondheid aan de hand van indicatoren.
- Mortaliteit: doodsoorzaken, levensverwachting
- Morbiditeit: incidentie, prevalentie
Samen: health expectancy en health gap
+ aan de hand van epidemiologie, het bestuderen van factoren mbt het
optreden van ziekte (onderzoek naar de oorzaak van studies)
De samengestelde maat voor gezondheid wordt weergegeven aan de
hand van DALY, de maat voor ziektelast, en geeft het aantal verloren
gezonde levensjaren aan.
DALY (disability adjusted life year) = YLD (years lived with disability)
+ YLL (years of life lost)
epidemiologie, gezondheidsindicator, mortaliteit, morbiditeit,
levensverwachting
cross-sectioneel – cohorten – case-control onderzoek
(observationele studies binnen epidimiologie, naar oorzaak van de
studie)
cross-sectioneel: wel of geen blootstelling, op bepaald tijdstip
cohorte: wel of geen blootstelling, over lange tijd
case-control: vergelijking met controlegroep zonder ziekte
Waaruit bestaat preventie van ziekten?
4 vormen van preventie: geheel van maatregelen met gedragsverandering
tot doel, om ziekte en gezondheidsproblemen te voorkomen en zo de
gezondheid te bewaren en te bevorderen
- Primair = ziekte nog niet aanwezig: actief voorkomen van ziekte
Leg uit: “Het begrip gezondheid kan op verschillende manieren
benaderd worden.
Gezondheid kan vanuit verschillende standpunten bekeken worden:
gezondheid als norm/waarde, (bio)medisch, biologisch-psychologisch-
sociaal.
Biomedisch: ziekte <-> gezondheid (vrij van ziekte, normaal
lichamelijk functioneren)
Huidige visie: de individuele (naar eigen vermogen en beleven)
eigenschap om lichamelijk, mentaal én sociaal behoorlijk te
functioneren
“Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk
en sociaal welbevinden en niet louter de afwezigheid van ziekte of
lichamelijk gebrek.” Wat is het probleem met deze definitie van
gezondheid?
Deze definitie van het WHO is al een meer humane benadering dan de
louter medische definitie, maar er valt nog steeds wat kritiek op te geven.
- Wat wordt bedoeld met “welbevinden”? Op welk vlak?
- “volledig” is misschien iets te ruim of te utopisch
- Gezondheid is een relatief begrip: wat is de norm of waarde?
- Welke kenmerken zijn er om gezonden en ongezonden uit elkaar te
halen? Wie wordt als ziek beschouwd?
Bv iemand met syndroom van down is biomedisch ziek maar
eigenlijk wel gezond met een goede levenskwaliteit
Wat zijn de algemene kenmerken van een ziekteproces?
Het algemene verloop van het ziekteproces:
, Etiologie (oorzakenleer)
Pathogenese (gezondheidsleer: onderzoek naar de
ziekteverwekker, het ontstaan en ontwikkelen van de ziekte)
Symptomatologie (leer van ziekteverschijnselen)
Pathologie (ziekteleer: onderzoek naar cellen en weefsels bij
ziekten, via beeldvorming biochemie weefselbiopsie en
functionele testen)
Pathofysiologie (onderzoek naar de fysiologische
verandering/verstoring als gevolg van de ziekte)
Aan de hand van de etiologie, pathogenese, symptomatologie en
pathologie wordt een diagnose gesteld.
pathogeen, pathogenese, pathofysiologie,
stoornis/beperking/handicap, ziekterol, pathognomonisch,
iatrogeen (veroorzaakt door de dokter), symptoom,
incubatieperiode, remissie, prognose, gezondheidsdeterminanten
Waarom maken we een onderscheid tussen ziek-zijn en
ziektegedrag? Wat is de sociale impact van ziekte?
Het ziek-zijn = subjectieve ziektegevoel, hoe de patiënt zich voelt
Het ziektegedrag = sociale ziekterol, hoe de patiënt zich gedraagt
Hier wordt een verschil in gemaakt omdat patiënten met dezelfde ziekte
en symptomen erop een andere manier mee om kunnen gaan (bv de ene
blijft thuis terwijl de andere nog gaat werken). Maar het ziek-zijn is ook een
socioculturele ervaring: je wordt tijdelijk ontslagen van sociale plichten, je
wordt niet verantwoordelijk gesteld, je bent verplicht om hulp te zoeken en
je begeeft te in een tijdelijk onwenselijke toestand.
, Waarom en hoe meten we gezondheid? Wat geven we aan met het
acroniem DALY?
Waarom?
- Zicht op de volksgezondheid (monitoren van gezondheid van
populaties en individuen, richting geven aan het beleid, gezondheid
vergelijken in verschillende regio’s)
- Management van de gezondheidszorg (strategische keuze van
middelen, beleidsvoering opvolgen en evalueren, efficiëntie)
Hoe?
Aan de hand van de gezondheidstoestand, de beschrijving van de
gezondheid aan de hand van indicatoren.
- Mortaliteit: doodsoorzaken, levensverwachting
- Morbiditeit: incidentie, prevalentie
Samen: health expectancy en health gap
+ aan de hand van epidemiologie, het bestuderen van factoren mbt het
optreden van ziekte (onderzoek naar de oorzaak van studies)
De samengestelde maat voor gezondheid wordt weergegeven aan de
hand van DALY, de maat voor ziektelast, en geeft het aantal verloren
gezonde levensjaren aan.
DALY (disability adjusted life year) = YLD (years lived with disability)
+ YLL (years of life lost)
epidemiologie, gezondheidsindicator, mortaliteit, morbiditeit,
levensverwachting
cross-sectioneel – cohorten – case-control onderzoek
(observationele studies binnen epidimiologie, naar oorzaak van de
studie)
cross-sectioneel: wel of geen blootstelling, op bepaald tijdstip
cohorte: wel of geen blootstelling, over lange tijd
case-control: vergelijking met controlegroep zonder ziekte
Waaruit bestaat preventie van ziekten?
4 vormen van preventie: geheel van maatregelen met gedragsverandering
tot doel, om ziekte en gezondheidsproblemen te voorkomen en zo de
gezondheid te bewaren en te bevorderen
- Primair = ziekte nog niet aanwezig: actief voorkomen van ziekte
