Samenvatting - Communicatie H7 - H8

Hoofdstuk 7 en 8 22 oktober
2020


COMMUNICATIE (DOELGERICHTE BEGEIDING)

7 HERFORMULEN EN SAMENVATTEN

7.1 DE FUNCTIE VAN HERFORMULEREN

Herformuleren:
 Is het herhalen/parafraseren van de inhoud van wat er door de cliënt wordt
gezegd
 Zijn gedachten, feiten, bedoelingen van de cliënt
 De nadruk word gelegd op de inhoudelijke hoofdpunten van het gesprek
 Gebruik komt uit cliëntgerichte benadering: cliënt laten luisteren naar eigen
verhaal/woorden die hij uitspreekt, zonder daar een oordeel over te geven
 Kan een gelegenheid zijn om de gedachten terug te horen en te ordenen, kan
zijn eigengedachten evalueren en eventueel iets bijvoegen wat vergeten was.
 Zorgen ervoor dat de cliënt kan overpeinzen over wat hij echt denkt.
 Kan pas worden gedaan wanneer je werkelijk volle aandacht hebt voor de cliënt
en goed luistert om essentie van het verhaal te begrijpen/verwoorden
Nadenken over problemen is soms moeilijk voor de cliënt en geraakt hier
geblokkeerd/vast in zijn eigen gedachten  kan komen doordat hij niet genoeg
tijd/energie had om zijn probleem goed door te denken.
Belangrijk effect: de cliënt krijgt het gevoel dat hij begrepen wordt, herhalen in eigen
woorden zorgt ervoor dat de cliënt zich niet alleen voelt staan, maar ervaart dat zijn
gedachten het waard zijn op naar buiten te brengen.

7.2 HERFORMULEREN, HOE DOE JE DAT?

Herformuleren:
 Vraagt een actieve, alerte en aandachtige luisterhouding waarbij je als
begeleider goed moet opletten dat je het juiste moment neemt om te herhalen
 Geeft een verduidelijking aan de woorden die de cliënt heeft uitgesproken 
blijf zo dicht mogelijk bij de uitspraak van de cliënt
 Controleert of je het echt gehoord/begrepen hebt
Je luistert aandachtig naar datgene wat de cliënt expliciet/impliciet vertelt  het gaat
erom dat je een vertaling kan geven van het complete beeld.
Luister niet alleen naar de ander, maar ook naar wat er in jezelf omgaat. Hoe beter je
jouw eigen stem kan herkennen/begrijpen, hoe beter je luistert naar de ander en hoe
beter de herformulering wordt.
Herformulering:
 Kijk tevens naar verbanden in het gesprek  belangrijk omdat het de cliënt een
houvast biedt
 Cliënt voelt herkenning in het verband dat jij ziet in het verhaal
 Ja kan de toon en wijze waarop iets gezegd wordt herformuleren, maak
bijvoorbeeld van een stelling een vraag?
 Let op het betrekkingsdeel van de boodschap, hier vind je belangrijke informatie
waar de cliënt zich niet vaak bewust van is.
Detecteren van de snijdraden: het is belangrijk om ook in het oog te houden voor wat
er tussen de regels verteld word.




1

, Hoofdstuk 7 en 8 22 oktober
2020

Je hebt als begeleider veel invloed op de onderwerpskeuze/verloop van het gesprek.
Wanneer je enkel de onderwerpen bespreekbaar maken die voor jou belangrijk lijken,
gaat de cliënt moeite krijgen om in het gesprek aanwezig te blijven. Zorg dat je een goed
luisterend oor biedt.
In het kader van bevorderen van zelfredzaamheid is het mogelijk om onderwerpen te
belichten waar de cliënt zelf nog niet aan heeft gedacht maar wel iets over heeft
losgelaten/

7.3 SAMENVATTEN

Samenvatten:
 Betekent dat je de hoeveelheid aan uitgesproken en niet uitgesproken informatie
van dei cliënt weet te ordenen en begrijpelijk te maken door in
herhalingsfragmenten de informatie aan de cliënt terug te geven
 Biedt de cliënt helderheid in zijn eigen situatie
 Is een goed manier om te kijken of het klopt hoe hij het verhaal heeft begrepen
 Cliënt ervaart dat er actief geluisterd wordt
 Geeft geregeld de kern van het verhaal weer
 Er worden dezelfde woorden gebruikt als de cliënt
Je kan de cliënt langer laten doorvertellen en wanneer hij pauze neemt, jouw
samenvatting bespreekbaar te maken.
Samenvatten vraagt een sterk selectief geheugen en een sensitiviteit in het
luisteren om goed te kunnen onderscheiden wat het belangrijkste is wat er gezegd
word. Je kan samenvattingen geven op verschillende niveaus:
 Inhoudsniveau: geeft de inhoudelijke, feitelijke kernpunten terug die de cliënt
verteld
 Gevoelsniveau: je vat de emoties/gevoelens samen die de cliënt aangeeft
 Procesmatig niveau: je geeft de hoofdlijnen weer van het gesprek, je geeft weer
hoe het gesprek verlopen is en hoe je samen, het gesprek hebt ervaren
Om informatie goed van elkaar te kunnen onderscheiden, moet je goed kunnen
luisteren waar de cliënt de focus op legt.
Wees niet bezorgd: niet geheel accurate samenvattingen geven de cliënt de kans om
eventuele zaken recht te zetten.
Soms wil iemand even zijn verhaal kwijt, leer goed aanvoelen, en leren wanneer er bij
een adempauze of eind van een verhaal een korte samenvatting/herformulering op
zijn plaats is.

7.4 HELPENDE TIPS IN HET HERFORMULEREN EN SAMENVATTEN

 Noem de belangrijkste woorden in het verhaal, dit stimuleert de cliënt om
hierover meer te vertellen
 Hou het herformuleren kort en de samenvatting niet te lang, richt je erna meteen
weer op de cliënt
 Geef niet de indruk dat je alles begrijpt, bedenk dat je wellicht niet alles begrijpt
maar wel graag naar de ander wilt luisteren
 Richt je op de kernpunten en onderzoek oef je bij de cliënt herkenning vindt.
 Neem tijd voor de herformulering/samenvatting en wees ondersteunend.
 Gebruik zacht/vriendelijk stemgebruik
 Wanneer je het niet snapt, vraag dan om er opnieuw door te gaan, i.p.v. zelf iets
te bedenken. Zorg voor een balans dat je dit niet te veel hoeft te vragen


2