HB Inleiding in de orthopedagogiek
H1: Wat is orthopedagogiek?
→ 1.1 en 1.2
● Orthopedagogiek: Betrekking op problematische situaties in ontwikkeling,
opvoeden, onderwijs en samenleven, inclusief preventie
○ Gedrags- en opvoedingsproblemen
■ Bv. Multi-probleemgezinnen
■ Bv Niet-begeleide minderjarigen → zorgen voor regelmaat in een
veulige leefomgeving, afstemming met andere professionals en het
bieden van pedagogische ondersteuning
○ Verstandelijke, lichamelijke en zintuigelijke beperking
○ Leer- en onderwijsproblemen
■ Bv. Inclusief onderwijs
→ 1.3: Orthopedagogiek als wetenschap
● Pedagogische wetenschappen
○ Orthopedagogiek bestudeert daarbinnen problemen die zich kunnen
voordoen bij die opvoeding en dop de meest optimale ondersteuning en
hulpverlening
● Belang van klinische praktijk in wetenschappelijk onderzoek
● Visie nodig die geldt binnen de geldende maatschappelijke waarden en normen
○ = normatieve visie
● Empirische, maar geen exacte wetenschap
○ Want bestuderen dynamische en complexe problemen die zich niet binnen
één benadering laten vangen
● Orthopedagogen in de praktijk
○ Aansprake doen op wetenschappelijk getoetste kennis → niet altijd
beschikbaar
○ Stellen eisen aan de manier van werken: theoretisch aannemelijk,
transparant, overdraagbaarn herhaalbaar en toetsbaar
○ Kennis en kunde vullen elkaar aan
○ Behandeleling → hulpverlening en interventie (inclusief preventie)
● Doel v/h onderwijs in de orthopedagogiek: scientist practitioners =
ptzktijkdeskundigen die methodisch handelen op basis van kennis die voldoet aan
wetenschappelijke normen
→ 1.4: Orthopedagogiek definities
● Opvoeding van het afwijkende kind → accent verschuift naar de opvoedingssituatie
○ Versterken elkaar !!!
● Wanneer is een kind afwijkend? Criteria is in afspraak opgesteld (kon ook anders
gebeuren)
● Methodisch optimaliseren: richt zich op veranderbare condities
○ Via theoretische verklaringsmodellen
■ Wat zijn veranderbare condities?? bv. meervoudig risicomodel
, → 1.5
● Beschrijven, verklaren en handelen
○ Veel onderzoek in literatuur naar
■ de beschrijvende kenmerken van ontwikkelingsproblemen en de
verklaring ervan
■ Effectiviteit van opvoedingsondersteunings- en trainingsmethodieken
○ Onderzoek heeft vaak een beperkte invalshoek
■ DUS handelen en zelf tot een verantwoorde inschatting van
toepasbaarheid van de beschikbare kennis komen
● Relatie tussen beschrijven, verklaren en handelen
○ Spelen waarden en normen hier een rol??
■ Handelingsvoorschriften en normen die aangeven wat wenselijk wordt
geacht
■ Als leidend thema hanteren in hun theorievorming… bv. ongewenst
gedrag
➔ Wees u bewust van de visie waaruit jij je werk invult !
H2: Historische achtergronden
→ 2.1: Inleiding
● Ontwikkeld tot zelfstandig wetenschappelijk discipline
● Orthopegagogiek 1949, Van Houte eerste hoogleraar
→ 2.2: Van naastenliefde naar bescherming, zorg en aangepast onderwijs
● Middeleeuwen
● 17de eeuw
○ belangstelling voor opvoedbaarheid (Comenius - pedagogische methode) →
kindertijd = speciale methode met handvaten voor opvoedbaarheid
○ Verlichting → reactie op de rede
■ Belang ervarinbskennis en (leer)boeken over de aanpak van
opvoeding en can problemen daarin
● 19de eeuw
○ Onderscheid tussen mentale beperking en geestesziekte
■ Moral treatment beweging
■ Besef nut therapeutische gemeenschappen
● Einde 19de eeuw
○ Opvoedkundige aandacht neemt toe
○ Ontstaan scholen en instituties
■ Sterk moreel en religieus van aard
■ Focussen zich niet enkel meer op het compenseren van de
afwezigheid van ouders, maar op bredere context
■ Naast jeugdgevangenissen en heropvoedingshuizen komen er ook
instellingen en scholen voor kinderen met visuele, auditieve en
mentale beperkingen
○ allerlei uiteenlopende achtergronden/ stromingen worden langzaamaan
samengebracht tot een vroege vorm van orthopedagogiek
■ Monterossi: kinderen met problematische ontwikkeling
■ Decroly: categoriseren van pedagogisch abnormalen
H1: Wat is orthopedagogiek?
→ 1.1 en 1.2
● Orthopedagogiek: Betrekking op problematische situaties in ontwikkeling,
opvoeden, onderwijs en samenleven, inclusief preventie
○ Gedrags- en opvoedingsproblemen
■ Bv. Multi-probleemgezinnen
■ Bv Niet-begeleide minderjarigen → zorgen voor regelmaat in een
veulige leefomgeving, afstemming met andere professionals en het
bieden van pedagogische ondersteuning
○ Verstandelijke, lichamelijke en zintuigelijke beperking
○ Leer- en onderwijsproblemen
■ Bv. Inclusief onderwijs
→ 1.3: Orthopedagogiek als wetenschap
● Pedagogische wetenschappen
○ Orthopedagogiek bestudeert daarbinnen problemen die zich kunnen
voordoen bij die opvoeding en dop de meest optimale ondersteuning en
hulpverlening
● Belang van klinische praktijk in wetenschappelijk onderzoek
● Visie nodig die geldt binnen de geldende maatschappelijke waarden en normen
○ = normatieve visie
● Empirische, maar geen exacte wetenschap
○ Want bestuderen dynamische en complexe problemen die zich niet binnen
één benadering laten vangen
● Orthopedagogen in de praktijk
○ Aansprake doen op wetenschappelijk getoetste kennis → niet altijd
beschikbaar
○ Stellen eisen aan de manier van werken: theoretisch aannemelijk,
transparant, overdraagbaarn herhaalbaar en toetsbaar
○ Kennis en kunde vullen elkaar aan
○ Behandeleling → hulpverlening en interventie (inclusief preventie)
● Doel v/h onderwijs in de orthopedagogiek: scientist practitioners =
ptzktijkdeskundigen die methodisch handelen op basis van kennis die voldoet aan
wetenschappelijke normen
→ 1.4: Orthopedagogiek definities
● Opvoeding van het afwijkende kind → accent verschuift naar de opvoedingssituatie
○ Versterken elkaar !!!
● Wanneer is een kind afwijkend? Criteria is in afspraak opgesteld (kon ook anders
gebeuren)
● Methodisch optimaliseren: richt zich op veranderbare condities
○ Via theoretische verklaringsmodellen
■ Wat zijn veranderbare condities?? bv. meervoudig risicomodel
, → 1.5
● Beschrijven, verklaren en handelen
○ Veel onderzoek in literatuur naar
■ de beschrijvende kenmerken van ontwikkelingsproblemen en de
verklaring ervan
■ Effectiviteit van opvoedingsondersteunings- en trainingsmethodieken
○ Onderzoek heeft vaak een beperkte invalshoek
■ DUS handelen en zelf tot een verantwoorde inschatting van
toepasbaarheid van de beschikbare kennis komen
● Relatie tussen beschrijven, verklaren en handelen
○ Spelen waarden en normen hier een rol??
■ Handelingsvoorschriften en normen die aangeven wat wenselijk wordt
geacht
■ Als leidend thema hanteren in hun theorievorming… bv. ongewenst
gedrag
➔ Wees u bewust van de visie waaruit jij je werk invult !
H2: Historische achtergronden
→ 2.1: Inleiding
● Ontwikkeld tot zelfstandig wetenschappelijk discipline
● Orthopegagogiek 1949, Van Houte eerste hoogleraar
→ 2.2: Van naastenliefde naar bescherming, zorg en aangepast onderwijs
● Middeleeuwen
● 17de eeuw
○ belangstelling voor opvoedbaarheid (Comenius - pedagogische methode) →
kindertijd = speciale methode met handvaten voor opvoedbaarheid
○ Verlichting → reactie op de rede
■ Belang ervarinbskennis en (leer)boeken over de aanpak van
opvoeding en can problemen daarin
● 19de eeuw
○ Onderscheid tussen mentale beperking en geestesziekte
■ Moral treatment beweging
■ Besef nut therapeutische gemeenschappen
● Einde 19de eeuw
○ Opvoedkundige aandacht neemt toe
○ Ontstaan scholen en instituties
■ Sterk moreel en religieus van aard
■ Focussen zich niet enkel meer op het compenseren van de
afwezigheid van ouders, maar op bredere context
■ Naast jeugdgevangenissen en heropvoedingshuizen komen er ook
instellingen en scholen voor kinderen met visuele, auditieve en
mentale beperkingen
○ allerlei uiteenlopende achtergronden/ stromingen worden langzaamaan
samengebracht tot een vroege vorm van orthopedagogiek
■ Monterossi: kinderen met problematische ontwikkeling
■ Decroly: categoriseren van pedagogisch abnormalen
