Samenvatting Zoodieren

ZOODIEREN
INLEIDING
 Antropomorfisme:
- = het toekennen van menselijke eigenschappen aan dieren
- Vb. men concludeert dat een dolfijn altijd gelukkig is omdat hij lacht maar dolfijn heeft
geen lipmusculatuur waardoor hun mimiek niet veranderd kan worden.
- Vb. men streeft naar een huisvesting voor dieren die het natuurlijke biotoop benaderen
omdat dit zou overeenkomen met de behoeften van het dier. Als gevolg daarvan zien we
regelmatig grote verblijven die een savanne nabootsen doch waarbij het dier zelf geen
gebruik maakt van de ruimte maar alleen gebruik maakt van de schuilplaatsen om zich te
verstoppen voor het publiek. De behoefte van dieren in gevangenschap zijn aantoonbaar
anders dan hoe een publiek deze ervaart.
 Ethologie = wetenschappelijke benadering van dieren
 Bij het werken met wilde dieren moet men rekening houden met de veiligheid van dier en
verzorger
- Infrastructuur: veiligheid bij hanteren/behandelen door gebruik te maken van technische
hulpmiddelen vb. dwangkooien, immobilisatie, afscheidingen aangepast aan diersoort
- Team: samenwerkend team, hiërarchie, nooit denken dat je het kan
- Quarantaine: veiligheid t.o.v. overdraagbare ziektes
- Veiligheid naar publiek: noodplan bij ontsnapping, verdovingsgeweer, evacuatieplan, ...
- Veiligheid dier: groepssamenstelling, sociale orde, huisvesting, voedselveiligheid, ...
 Stress kan gereduceerd worden door medical training, zo leert een dier vrijwillig mee te
werken aan medische interventies zonder immobilisatie wat een sterke verbetering van het
dierwelzijn betekent  niet-natuurlijk, aangeleerd gedrag maar kan een hulpmiddel zijn.
 Vanuit educatief perspectief zou men er ook kunnen naar streven om enkel gedrag voor de
houderij (husbandery) te trainen. Het getrainde gedrag vanuit husbandery of medical
training kan terug gebruikt worden als showelement vb. dolfijn die uitademt onder water
waardoor blijkt dat zijn neusgat dorsaal gericht is en het blaasgat, dit showelement komt voort
uit medical training om een sutumstaal te bekomen door krachtige exhalatie.
 Edutainment = combinatie van educatieve shows en entertainment voor publiek
 Nog andere belangrijke doelstellingen:
- Preservatie van in het wild bedreigende diersoorten
- Onderzoek ter bescherming van de in het wild levende populaties
- Onderzoek ecologie en habitat

H1: CLASSIFICATIE
 Koorts meten:
- Vissen zijn poïkilothermen of koudbloedigen, men kan bij vissen moeilijk koorts meten
want ze nemen de temperatuur van de omgeving aan.
- Bij zoogdieren kunnen we wel koorts meten want die hebben een vaste
lichaamstemperatuur.
- Vogels hebben van zichzelf al een vrij hoge lichaamstemperatuur nl. 40-42°C dus koorts
meten heeft niet veel zin want niet veel thermometers gaan zo hoog qua temperatuur.
- Koorts meten bij dolfijnen kan want is een zoogdier dus een normale vaste
lichaamstemperatuur maar is moeilijk te meten want dolfijnen zitten in koud water en
temperatuur kan schommelen door vb. stress.

,  Zoogdieren:
- Chorda/vertebrae: aanwezigheid van embryonale bindweefselstreng waaruit nadien de
ruggenwervels (verterbrae/gewervelden) ontwikkelen
- Amniota: zoogdieren worden geboren in 2 vruchtzakken nl. amnion en chorion
- Levendbarend (vivipaar) uit baarmoeder
- Homeothermie: stabiele lichaamstemperatuur
- Lichaamsbekleding/integmentum: haren
- Zogen/melkklieren: neonati worden verzorgd en gevoed via moedermelk na geboorte
- Gehoorbeentje: zoogdieren hebben 3 kenmerkende gehoorbeentjes in middenoor nl.
hamer/malleus, aambeeld/incus en stijgbeugel/stapes
- Longen: zoogdieren ademen via longen
 Vogels
 Raakvlakken:
- Er bestaan eierleggende zoogdieren nl. vogelbekdier
- Buideldieren (zoogdieren) hebben een embrionale ontwikkeling in een buidel i.p.v. in een
baarmoeder
- Vleermuizen kunnen vliegen maar zijn geen vogels
- Pinguïns kunnen zwemmen maar zijn geen vissen
- Dolfijnen hebben geen beharing op het eerste zicht maar wel degelijk haren op de snuit
dus wel zoogdier

VOGELS/AVES:

Kenmerken:

 Chordata/chordadieren
 Amniota
 Homeotherm = warmbloedig
- Lichaamstemperatuur van vogel 40-42°C
- Koorts meten is heel moeilijk bij vogels
 Afhankelijk van hun biologie, zal hun verzorging heel wat variatie bevatten
 Pluimen
 Eileg
 Ademhaling via longen
 1 gehoorbeentje
Psittaciformes/papegaaiachtige:
 Grotendeels zaad- eters en noten-eters  krachtige snavel om noten en zaden te kraken
 Scherpe poten/klauwen
 Papegaai vangen: papegaai bijt zich meestal vast in tralies dus achteraan de kop vastnemen
en wikkelen in dikke handdoek
 Best in groepshuisvesting houden, anders gedragsstoornissen
 Bij grote soorten voorzichtig zijn, kunnen hard bijten
 Antropomorfisme:
- Mensen denken dat papegaaien kunnen praten maar ze imiteren gewoon geluid
 Vaak vitamine A gebrek:
- Metaplasie/verdikking van de neusdoppen, nieren zwellen op, slechte huid, algemene
slechte conditie, snavel brokkelig
- Eten vnl. zonnebloempitten = eenzijdige voeding  eten vaak zo eenzijdig omdat ze
koppig zijn en selectief zijn (in de natuur eten ze wel gevarieerder)
- Dier motiveren om gevarieerd te voederen
 Veel problemen met hypervitaminose A:

, - Wanneer men een vermoeden heeft van vitamine A tekort, geeft men een shot vitamine A
aan het dier maar dit kan leiden tot hypervitaminose A en heeft dezelfde symptomen als
een vitamine A gebrek
- Gevolg hypervitaminose A: proppen  verstikking  sterfte
- Vitamines A, D, E en K zijn vetoplosbaar
 Bumblefeet:
- Druknecrose, wondjes op de poten
- Te hoog lichaamsgewicht door al die zonnebloempitten  meer druk op de poten
- Antibiotica geven
 Moeten vaak braken
 Schimmelinfecties:
- Algemeen vaak bij alle vogels
- Schimmels vooral vaak bij warmte, vochtig milieu, lucht, …  vogels 40°C, luchtzakken
- Behandeling; anti-mycotische therapie
 Grijze Roodstaart:
- Metabole aandoeningen
- Groepsdier maar steken hem wel apart van andere dieren
- Handopfok
 Nadeel: dier associeert u met eten, op termijn kunnen ze u gaan aanvallen want
ze zien u en denken meteen aan voedsel
- Doet vaak aan zelfverminking want zit individueel gehuisvest en heeft niet genoeg
verrijking
- Weinig infectieziektes
- Hypocalcemie
- Hypovitaminose A
- Psittacose/papegaaienziekte = zeldzame zoönose, bij contact met andere papegaaien,
veroorzaakt door Chlamydia Psittaci
Galliformes/hoendervogels:
 Anseriformes/watervogels:
- Eenden, zwanen, ganzen, …
- Watervogels heel gevoelig aan schimmelinfectie
- Botulisme = bacteriële ziekte in water, bacterie gaat toxines/gifstoffen produceren,
watervogels gaan deze gifstoffen opnemen, zullen verlamd geraken, patiënt en omgeving
behandelen, men zal de ziekte niet kunnen detecteren door een staal te nemen bij het
dier want is een toxine dus staal nemen van de omgeving van het dier
 Galliformes/hoendervogels:
- Fazanten, kalkoenen, kippen
- Worden industrieel gehouden voor voedingssector
- Lopen meestal in modderige omgeving
- Infectieziekte: wormen, coccidiose, blackhead (parasite wordt overgebracht door worm,
vnl. bij kalkoen en fazanten, zwarte plekken op lever en blinde darm ontstoken)
- Minder metabole ziektes
- Veel medicatie en vaccins beschikbaar maar weinig voor hobbysector
- Vogelpest
Roofvogels:
 Falconiformes: valken en carrara’s
 Accipitriformes: Amerikaanse zee-arend, zwarte gier
 Individueel gehuisvest
 Scherpe snavel, gevaarlijke klauwen
- Ze vangen hun prooi in de vlucht
- Kunnen heel snel uithalen

, - Niet bij dier gaan vooraleer de poten beveiligd zijn
- Altijd proberen kalm blijven als ze je toch vast zouden hebben (ook bv bij een slang) als je
kalm de klauwen probeert los te krijgen is het “maar” een gaatje in je huid, als je het dier
er af probeert te trekken zijn het hele scheuren/wonden.
 Vaak gehouden op afval/stort om meeuwen weg te houden
- Opgelet: schimmelinfecties
 Metabole aandoeningen
 Bumblefeet:
- Druknecrose op voetzool
- Moeten goede ondergrond hebben voor hun poten
 Voeding:
- Dier dat honger heeft kan niet getraind worden dus dier uithongeren zodat die terug komt
is geen goed idee
- Ideaal vlieggewicht bepalen zodat het dier gemotiveerd is om terug te komen voor zijn
beloning maar niet dat hij honger heeft
- Vlieggewicht = dier voederen zodat die net onder het ideale lichaamsgewicht is zodat die
wil gaan jagen
- Ook geen goed idee om dier vol te proppen met eten want dan wil die niet meer werken
Passeriformes/zangvogels:
 Kanarie, huismus, …
 Komen steeds meer voor in dierentuin
 Gaapziekte = ziekte bij kanaries, parasiet in bloedbaan, longontsteking
 Snapziekte = infectie op luchtpijp
 Pokken = vallen dood
 Zweetziekte = vaak bij zebravinken, moeder kan nest niet meer proper krijgen omdat de
jongen diarree hebben. De jongen worden bevuild en lijken zo te zweten.
 Roze poeier = soort antibiotica
Columbiformes/duifachtige
 Veel infectieziekten door groepshuisvesting vb. parasieten (coccidiose), draainek, …
 Niet altijd medicatie nodig vb. sommige parasieten gaan dood door appelazijn in het
drinkwater toe te voegen
 Het geel = kropaandoening, vaccinatie mogelijk
Piciformes /spechtvogels:
 Vb. Toekan
 Mooi verenkleed
 Gevarieerd gedrag
 Metabole aandoeningen
 Fructiforen/fruiteters
 Moeilijke verzorging
Sphenisciformes/pinguïns:
 Niet vliegende vogel
 Kan tegen ruime klimaatveranderingen
 Schimmelinfecties, luchtzakinfecties, malaria, metabole aandoeningen
 Druknecrose  bumblefoot
 Verblijf zo inrichten dat ze geen gevaarlijke, losse dingen kunnen opeten
 Goed te trainen
Phoenicopteres/flamingo’s:
 Vb. Ibis