Examenvragen fysische middelen: deel prof. Luc Van den Bossche
1. Beschrijf 3 stroomvormen dewelke invloed uitoefenen op AZS. Leg uit hoe dit werkt.
AZS regelt onze lichaamsfuncties, buiten de wil. Onderverdeeld in OSZ en PSZ. Drie
stroomvormen welke dit AZS kunnen beïnvloeden:
- 1) Galvanisatie/gelijkstroom
o = continue stroom waarbij richting en intensiteit gelijk blijven tijdens behandeling.
Galvanische stroom op menselijk lichaam overgebracht dmv elektroden waarvan ene
verbonden is met anode (+pool) en andere met kathode (-pool)
o Werking op vasomotorische vezels: verbetering van doorbloeding. Er ontstaat egale
roodheid door vasodilatatie die enkele uren kan aanhouden. De roodheid heeft vorm
van de elektroden en best waarneembaar onder kathode (door alkalische werking).
Doorbloeding kan tot 5x toenemen tov rustdoorbloeding van onderhuid en tot 300%
toename van doorbloeding in musculatuur. Dit effect kan gevolg zijn van:
Directe prikkeling van spiervezels en zenuwvezels die bloedvaten innerveren
Vrijkomen van weefselstoffen zoals histamine
pH-veranderingen
o Werking op motorische en sensorische vezels: onder kathode wordt prikkeldrempel
van motorische zenuwvezels lager, heeft stimulerend en prikkelend effect. Onder
anode stijgt prikkeldrempel van sensorische zenuwvezels waardoor prikkelbaarheid
daalt. Dit leidt tot minder vlotte impulsdoorgankelijkheid en gedaalde gevoeligheid
voor stimuli. Dus pijnstillende werking onder anode
o Belangrijkste effect galvanische gelijkstroom: hyperemisch-analgetische werking
o Onderscheid in dwarsgalvanisatie en lengtegalvanisatie bij plaatelektroden
- 2) TENS (= Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation)
Effecten conventionele TENS (high-frequency TENS)
o Fysiologische blocking bij dik gemyeliniseerde vezels door hoge pulsintensiteit en bij
dun gemyeliniseerde vezels door hoge pulsfrequentie. Invloed van TENS op perifere
pijnmodulerend systeem beperkt
o Dmv selectief prikkelen van Aβ-vezels (met hoge pulsfrequentie en lage intensiteit)
wordt remming verkregen van voortgang van prikkels afkomstig uit C- en Aδ-
zenuwvezels. Dit is effectief om pijnperceptie te reduceren
o VOORAL: door prikkelen van Aβ- en Aδ-zenuwvezels wordt postexcitatoire
depressie van OS-activiteit verkregen, waarbij overmatige stimulatie van C-vezels
moet voorkomen worden. Verhoogde OS-tonus wordt zo dus geremd. Bij
aandoeningen met overactiviteit van OS moet accent dus liggen op stimulering van
Aβ- en Aδ-vezels
Effecten acupuncture-like TENS (low-frequency TENS) en Burst-TENS
o Aδ-zenuwvezels worden gestimuleerd, waardoor via collaterale takken verbonden
interneuronen enkefalines produceren, waardoor C-systeem geblokkeerd wordt en
daardoor pijn daalt
o Activatie van Aδ-zenuwvezels leidt tot provocatie van de hersenen. Er dalen
impulsen af naar ruggenmerg om nociceptoren te inhiberen (= descending pain
suppression system)
- 3) Middenfrequente stroom: interferentie
o Middenfrequente gebied: stromen met frequentie van 1000-100.000 Hz
o Interferentie: verschijnsel dat optreedt wanneer 2 of meer trillingen tegelijkertijd op
eenzelfde punt of reeks van punten van een medium inwerken. Er is afwisselend
, intensiteitsversterking- en verzwakkingen tot volledige reducties tot 0 door
voortdurende faseverschillen
o VOORAL: middenfrequente stromen zullen selectief gemyeliniseerde snel geleidende
afferente vezels prikkelen, leidend tot pijnvermindering en normalisering van
vegetatief evenwicht: demping OS ontspanning, circulatieverbetering &
pijnvermindering (analgetische werking)
o Effecten van interferentie hangen af van amplitudomodulatiefrequentie (= AMF),
maar is dit in praktijk niet duidelijk:
1-10 Hz: OS prikkeling + eenvoudige spiercontracties
20-40 Hz: PS prikkeling
25-50 Hz: tetanische motorische prikkeling
50-100 Hz: analgetisch
100 Hz: analgetisch + OS remming
o Spierstimulerende werking: enkel bij intact ZS
2. Dame komt bij u langs met Gordelroos. Ze heeft bandvormige pijn tot aan sternum
met kleine blaasjes. Welke stroomvormen kan je hier hanteren en waarom?
- Gordelroos of herpes zoster = aandoening veroorzaakt door virusinfectie met varicella zoster
virus. Virus bevindt zich in spinale ganglia en verspreidt zich via zenuwbanen naar de huid.
Het wordt gekenmerkt door eenzijdige, bandvormige huiduitslag met blaasjes en
pijnklachten. We spreken hier van neuropathische pijn. Het geeft brandend, elektrisch,
tintelend of schietend gevoel. Kan continu of paroyxsmaal voorkomen. Neuropathische pijn
reageert minder goed op klassieke pijnstillende medicatie. Stroomvormen die we voor
pijndemping kunnen gebruiken zijn TENS, galvanisatie en middenfrequente stromen.
- 1) TENS (= laagfrequente wisselstroom) indicatie: postherpetische neuralgie
Effecten conventionele TENS:
o Fysiologische blokking bij dik gemyeliniseerde vezels door hoge pulsintensiteit en bij
dun gemyeliniseerde vezels door hoge pulsfrequentie. Invloed van TENS op perifere
pijnmodulerend systeem beperkt
o Dmv selectief prikkelen van Aβ-vezels (met hoge pulsfrequentie en lage intensiteit)
wordt er remming verkregen van voortgang van prikkels afkomstig uit C- en Aδ-
zenuwvezels. Dit is effectief om pijnperceptie te reduceren
o Door prikkelen van Aβ- en Aδ-zenuwvezels wordt postexcitatoire depressie van OS-
activiteit verkregen, waarbij overmatige stimulatie van C-vezels moet voorkomen
worden. Verhoogde OS-tonus wordt zo dus geremd
Effecten acupuncture-like TENS:
o Aδ-zenuwvezels worden gestimuleerd, waardoor via collaterale takken verbonden
interneuronen enkefalines produceren, waardoor C-systeem geblokkeerd wordt en
daardoor pijn daalt
o Activatie van Aδ-zenuwvezels leidt tot provocatie van de hersenen. Er dalen
impulsen af naar ruggenmerg om nociceptoren te inhiberen (= descending pain
suppression system)
- 2) Galvanisatie (= gelijkstroom) indicatie: perifere zenuwaandoening
o Belangrijkste effect van galvanisatie is hyperemisch-analgetische werking. Er is
vasomotorische invloed op de onderhuid die zorgt dat doorbloeding verbetert.
Hiernaast is er ook werking op motorische en sensorische zenuwvezels: onder
1. Beschrijf 3 stroomvormen dewelke invloed uitoefenen op AZS. Leg uit hoe dit werkt.
AZS regelt onze lichaamsfuncties, buiten de wil. Onderverdeeld in OSZ en PSZ. Drie
stroomvormen welke dit AZS kunnen beïnvloeden:
- 1) Galvanisatie/gelijkstroom
o = continue stroom waarbij richting en intensiteit gelijk blijven tijdens behandeling.
Galvanische stroom op menselijk lichaam overgebracht dmv elektroden waarvan ene
verbonden is met anode (+pool) en andere met kathode (-pool)
o Werking op vasomotorische vezels: verbetering van doorbloeding. Er ontstaat egale
roodheid door vasodilatatie die enkele uren kan aanhouden. De roodheid heeft vorm
van de elektroden en best waarneembaar onder kathode (door alkalische werking).
Doorbloeding kan tot 5x toenemen tov rustdoorbloeding van onderhuid en tot 300%
toename van doorbloeding in musculatuur. Dit effect kan gevolg zijn van:
Directe prikkeling van spiervezels en zenuwvezels die bloedvaten innerveren
Vrijkomen van weefselstoffen zoals histamine
pH-veranderingen
o Werking op motorische en sensorische vezels: onder kathode wordt prikkeldrempel
van motorische zenuwvezels lager, heeft stimulerend en prikkelend effect. Onder
anode stijgt prikkeldrempel van sensorische zenuwvezels waardoor prikkelbaarheid
daalt. Dit leidt tot minder vlotte impulsdoorgankelijkheid en gedaalde gevoeligheid
voor stimuli. Dus pijnstillende werking onder anode
o Belangrijkste effect galvanische gelijkstroom: hyperemisch-analgetische werking
o Onderscheid in dwarsgalvanisatie en lengtegalvanisatie bij plaatelektroden
- 2) TENS (= Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation)
Effecten conventionele TENS (high-frequency TENS)
o Fysiologische blocking bij dik gemyeliniseerde vezels door hoge pulsintensiteit en bij
dun gemyeliniseerde vezels door hoge pulsfrequentie. Invloed van TENS op perifere
pijnmodulerend systeem beperkt
o Dmv selectief prikkelen van Aβ-vezels (met hoge pulsfrequentie en lage intensiteit)
wordt remming verkregen van voortgang van prikkels afkomstig uit C- en Aδ-
zenuwvezels. Dit is effectief om pijnperceptie te reduceren
o VOORAL: door prikkelen van Aβ- en Aδ-zenuwvezels wordt postexcitatoire
depressie van OS-activiteit verkregen, waarbij overmatige stimulatie van C-vezels
moet voorkomen worden. Verhoogde OS-tonus wordt zo dus geremd. Bij
aandoeningen met overactiviteit van OS moet accent dus liggen op stimulering van
Aβ- en Aδ-vezels
Effecten acupuncture-like TENS (low-frequency TENS) en Burst-TENS
o Aδ-zenuwvezels worden gestimuleerd, waardoor via collaterale takken verbonden
interneuronen enkefalines produceren, waardoor C-systeem geblokkeerd wordt en
daardoor pijn daalt
o Activatie van Aδ-zenuwvezels leidt tot provocatie van de hersenen. Er dalen
impulsen af naar ruggenmerg om nociceptoren te inhiberen (= descending pain
suppression system)
- 3) Middenfrequente stroom: interferentie
o Middenfrequente gebied: stromen met frequentie van 1000-100.000 Hz
o Interferentie: verschijnsel dat optreedt wanneer 2 of meer trillingen tegelijkertijd op
eenzelfde punt of reeks van punten van een medium inwerken. Er is afwisselend
, intensiteitsversterking- en verzwakkingen tot volledige reducties tot 0 door
voortdurende faseverschillen
o VOORAL: middenfrequente stromen zullen selectief gemyeliniseerde snel geleidende
afferente vezels prikkelen, leidend tot pijnvermindering en normalisering van
vegetatief evenwicht: demping OS ontspanning, circulatieverbetering &
pijnvermindering (analgetische werking)
o Effecten van interferentie hangen af van amplitudomodulatiefrequentie (= AMF),
maar is dit in praktijk niet duidelijk:
1-10 Hz: OS prikkeling + eenvoudige spiercontracties
20-40 Hz: PS prikkeling
25-50 Hz: tetanische motorische prikkeling
50-100 Hz: analgetisch
100 Hz: analgetisch + OS remming
o Spierstimulerende werking: enkel bij intact ZS
2. Dame komt bij u langs met Gordelroos. Ze heeft bandvormige pijn tot aan sternum
met kleine blaasjes. Welke stroomvormen kan je hier hanteren en waarom?
- Gordelroos of herpes zoster = aandoening veroorzaakt door virusinfectie met varicella zoster
virus. Virus bevindt zich in spinale ganglia en verspreidt zich via zenuwbanen naar de huid.
Het wordt gekenmerkt door eenzijdige, bandvormige huiduitslag met blaasjes en
pijnklachten. We spreken hier van neuropathische pijn. Het geeft brandend, elektrisch,
tintelend of schietend gevoel. Kan continu of paroyxsmaal voorkomen. Neuropathische pijn
reageert minder goed op klassieke pijnstillende medicatie. Stroomvormen die we voor
pijndemping kunnen gebruiken zijn TENS, galvanisatie en middenfrequente stromen.
- 1) TENS (= laagfrequente wisselstroom) indicatie: postherpetische neuralgie
Effecten conventionele TENS:
o Fysiologische blokking bij dik gemyeliniseerde vezels door hoge pulsintensiteit en bij
dun gemyeliniseerde vezels door hoge pulsfrequentie. Invloed van TENS op perifere
pijnmodulerend systeem beperkt
o Dmv selectief prikkelen van Aβ-vezels (met hoge pulsfrequentie en lage intensiteit)
wordt er remming verkregen van voortgang van prikkels afkomstig uit C- en Aδ-
zenuwvezels. Dit is effectief om pijnperceptie te reduceren
o Door prikkelen van Aβ- en Aδ-zenuwvezels wordt postexcitatoire depressie van OS-
activiteit verkregen, waarbij overmatige stimulatie van C-vezels moet voorkomen
worden. Verhoogde OS-tonus wordt zo dus geremd
Effecten acupuncture-like TENS:
o Aδ-zenuwvezels worden gestimuleerd, waardoor via collaterale takken verbonden
interneuronen enkefalines produceren, waardoor C-systeem geblokkeerd wordt en
daardoor pijn daalt
o Activatie van Aδ-zenuwvezels leidt tot provocatie van de hersenen. Er dalen
impulsen af naar ruggenmerg om nociceptoren te inhiberen (= descending pain
suppression system)
- 2) Galvanisatie (= gelijkstroom) indicatie: perifere zenuwaandoening
o Belangrijkste effect van galvanisatie is hyperemisch-analgetische werking. Er is
vasomotorische invloed op de onderhuid die zorgt dat doorbloeding verbetert.
Hiernaast is er ook werking op motorische en sensorische zenuwvezels: onder
