Samenvatting CSRB

Inhoudsopgave
Helikopterperspectief...................................................................................................... 2
1. Hoe denken wij over misdrijf en straf......................................................................2
2. De strafrechtsketen................................................................................................. 4
3. Keuzes maken bij de vervolging..............................................................................4
4. Besluit..................................................................................................................... 6

Hoofdstuk 1: Opsporing..................................................................................6
Inleiding.......................................................................................................................... 6
1.1 Het wetgevend kader................................................................................................ 7

Deel 1: De politiefunctie...............................................................................11

Deel 2: COP: Community Oriented Policing als model.....................................16
2.1 Community Oriented Policing als strategie/model...............................................16
2.2 introductie van COP in het Belgische politielandschap...........................................17
2.3 Vertaling naar Belgisch politiebeleid.......................................................................19

Deel 3: Diversiteit........................................................................................20
3.1 Diversiteit binnen de politie: lokale campagnes......................................................21
3.2 Diversiteit in het Belgische korps............................................................................22
3.3 Diversiteit en beslissingen op straat.......................................................................26

Deel 4: Selectiviteit......................................................................................30
4.1 Selectiviteit in de politiepraktijk – Belgisch onderzoek?..........................................30

Deel 1: Meten............................................................................................... 32
1. Instroom, doorstroom en uitstroom op niveau van de opsporing..............................33
1.1 Meten van instroom, doorstroom en uitstroom.......................................................33
1.2 Selectiviteit............................................................................................................. 33
1.3 Instroom, doorstroom en uitstroom........................................................................34
2. Instroom op politieniveau......................................................................................... 34
2.1 Instroom: reactief en proactief optreden................................................................35
2.2 Instroom: analyse van de noodoproepen in 2008...................................................36
2.3 Selectiviteit bij reactief optreden............................................................................37
2.4 Conclusie: meten van instroom, doorstroom en uitstroom.....................................38

Deel 2: Discretionaire ruimte........................................................................38
3.1 Het nemen van beslissingen door de politie...........................................................39
3.2 Onderzoek F. Gilleir (2012)......................................................................................40
3.3 Conclusie onderzoek...............................................................................................43

Deel 3: Registratie.......................................................................................44
3.1 Inhoud proces-verbaal........................................................................................... 45
3.2 Verhoor................................................................................................................... 46

, 3.3 Parcoursen van processen-verbaal.........................................................................49
3.4 Tot slot: registratie.................................................................................................. 52


Criminologie van de strafrechtsbedeling
Strafrechtsbedeling in enge zin = sensu stricto (Wetgeving  opsporing 
vervolging  straftoemeting  strafuitvoering) maar de
strafrechtsbedeling gaat ook verder = sensu lato (ze hebben ook
vangnetten zoals tewerkstelling, sociale zekerheid en gezondheidszorg)

Keten van de strafrechtsbedeling
 Instroom, doorstroom en uitstroom
 Verschillende echelons, actoren en functies


Helikopterperspectief
1. Misdrijf- straf
2. De strafrechtsketen
 De logica van de strafrechtsketen: de echelons
 Een trechter
3. Keuzes maken in de keten
 Opsporing
 Vervolging
 Straftoemeting
 Strafuitvoering


1. Hoe denken wij over misdrijf en straf
Een slingerbeweging over hoe men dacht over het strafrecht > eerst veel
gefocust op het crimineel feit (de daad) en daarna gaat men focussen op
de dader zelf > zo de hele tijd een slingerbeweging

Focus op daad
 Vaste straffen
 Mens is hier rationeel
 Schuld en daad staan centraal

Verschillende stromingen
1) Ancien regime (tot aan 18de eeuw)
 toen werd criminaliteit gedefnieerd door de vorst/koning (was de
alleenrechter) > had toen heel veel macht > vooral publieke straffen
toen om ervoor te zorgen dat de andere burgers deze niet meer
gaan plegen (wordt benoemd als voorbeeldstraf) > maar
middeleeuwen was niet altijd brut, vaak ook gewoon geldboetes
werden betaald (straffen die minder wreed waren)
 Straffen moesten dienen als vergelding en afschrikking (algemene
preventie)
 Willekeur

,2) Verlichting en klassiek strafrecht (18de-19de eeuw)
 Willen andere dingen dan in de middeleeuwen
 Hadden een ander mensbeeld > mens is een rationeel mens >
kosten en baten afwegen
 Sociaal contract > deeltje van de vrijheid afstaan aan de overheid en
overheid gaat dan in de plaatst mij beschermen
 Magna carta > 3 beginselen = legaliteit, proportionaliteit,
subsidiariteit (strafrecht is je laatste recht)
 Doel = vergelding, afschrikking (algemene preventie), bijzondere
preventie (ervoor zorgen dat de persoon het misdrijf niet nog is gaat
plegen)
 Gevangenisstraf geboren
 Daad centraal
 Vaste straffen
 Geen individualisering

3) Positivisme (2de helft van de 19de eeuw)
 Dader staat centraal (niet meer de daad > slingerbeweging)
 Mens is gedetermineerd om criminaliteit te plegen (mens heeft geen
vrije keuze)
 Lombroso (= vader)
 Determinatie, sociale gevaarlijkheid staan centraal
 Magna carta op de helling > omdat je zegt dat iemand er niet kan
aan doen dat die crim pleegt en je kan dus al op voorhand ingrijpen
 Focus op bijzondere preventie en resocialisatie = ervoor zorgen dat
de persoon niet nog een misdrijf pleegt en dat de persoon beter
wordt (niet focussen op vergelding)

4) Sociaal verweer (2de helft van de 19de eeuw)
 Grootste groep heeft vrije wil dus die kunnen rationeel nadenken en
een kostenbatenanalyse maken > ook zijn er mensen die niet
rationeel kunnen nadenken (minderjarigen) > tweesporenbeleid
 eclecticisme van Prins
 De maatschappij beschermen (‘verweren’)
 De mens heeft een ‘zekere vrijheid’,

5) Na WO2
 Overgangsfase, bloei, welvaartstaat en verzorgingsstaat
 Uitbouw van de sociale vangnetten > sociale zekerheid…
 Ervoor zorgen dat mensen in die vangenetten komen en niet in de
strafrechtsketen

6) Nieuw sociaal verweer
 Principes van oud sociaal verweer meenemen + ook mensenrechten
en menspositie uitbouwen (Aandacht voor persoonlijkheid & sociaal
milieu (cfr. ‘oud’ sociaal verweer), individualisering, mét aandacht
voor de rechtspositie van de dader (legaliteit))
 Resocialisatie staat centraal

, 7) Vandaag
 Veel diverse stromingen
 Er keren veel zaken terug
 Er zijn veel diverse straffen + men streef met straffen naar een
evenwicht tussen vergelding, afschrikking, resocialisatie en herstel
 Rechter als koorddanser > rechter kan kiezen > er zijn geen vaste
straffen maar de rechter kan zelf kiezen tussen verschillende
hoofdstraffen en eventueel bijkomende straffen > maar vaak wordt
de rechter ook beïnvloed door de publieke opinie
 Krijgen ook een nieuw strafwetboek


2. De strafrechtsketen
 Er komen heel veel misdrijven in de trechter terecht maar er gaan er
maar een aantal uit (niet alles komt in de strafrechtsketen terecht)

 Rechter wilt er ook alles aan doen om mensen niet naar de
gevangenis te sturen > er zijn nog veel andere hoofdstraffen

 Dark number = alle criminaliteit die gepleegd is maar die niet
geregistreerd is > niet elk msidrijf komt in de trechter

 Misdrijf = door de wet omschreven gedrag waarop een straf is gesteld
die in de wet is bepaald (legaliteit)

 Hebben niet genoeg geïnvesteerd in het strafrecht > de trechter zit
overvol > gevangenissen zitten overvol
 Tast efficiëntie van het strafrecht aan en zorgt voor uitholling

 Het is heel belangrijk dat je beleid gaat voeren > als we de procedure
+ logica van de strafrechtsketen zouden volgen dan zouden alle
misdrijven leiden tot een vonnis en dan zouden er vaste straffen
gelden => dat willen we niet
 Sinds sociaal verweer beleid gaan voeren
 In nieuw sociaal verweer > een totaal beleid > in elk echelon is er
beleid



3. Keuzes maken bij de vervolging
 OM als spilfiguur
 Binnen het strafrechterlijk beleid is het OM de belangrijkste actor
 Opportunitietsbeginsel = kan zelf beslissen of die gaat vervolgen
ofni
- ondergevolgstellingen wegens opportuniteitsredenen = ik kan
vervolgen maar ik ga niet vervolgen bv persoon is te jong
- technische zondergevolgstellingen = bv dader dood