Gastcollege geschiedenis
Het Verzet (8 mei 1945)
Het onverklaarbare landschap van ruïnes blijft. Geschiedenis probeert het onverklaarbare te
verklaren. Omdat het op de waarheid is gebaseerd, moet het daarentegen eindigen in het
onverklaarbare. – Kafka
→ Duitsland, onder de Weimarrepubliek zeer democratisch en progressief regime → onder dat
regime gaat de parlementaire democratie zichzelf buitenspel zetten en wordt gevolgd door
dialogische dictatuur geleid door de Nazi partij. Nazi DL gaat een veroveringstocht houden
doorheen Europa, dat eindigt 8 mei 1945. Het ondertekenen van de onvoorwaardelijke overgave
van Nazi DL aan de geallieerden.
→ Stunde Null, DL moest zichzelf terug heropbouwen. Niet alleen DL, ook andere landen in Europa
gaan dat moeten doen. Paar maanden voor de ondertekening van dat verdrag en van de overgave,
komen de geallieerden en stoten ze op concentratiekampen. Ze komen daar gruwelijkheden
tegen, onmenselijke omstandigheden (gruwelijk gefolterd, vermoord, …). Uiteindelijk zullend ie
mensen bevrijd worden, daartussen zitten ook mensen van het verzet en voor hen is de redding te
laat. Dat verzet gebeurt overal in Europa. In België (Antwerpen) is er ook verzet. Dit is geen zwart-
wit verhaal. Sommige zullen pas laat tot het verzet toetreden, anderen zullen collaboreren.
1ste spreker: Harry de Neve, gaat spreken over Antwerpse scholieren die aangehouden zijn
door de SIPO SD in 1942
- Het verleden kom je tegen in de toekomst
→ Tribulaties van groep scholieren tijdens bezettingsperiode 40-45. Verteld over het verhaal van
zijn vader, die een politieke gevangene was.
→ 2 februari, de vader kreeg over die datum vaak een concentratiekampsyndroom.
Sommige scholieren organiseerden zich in
de hoop om weerstand te kunnen bieden
tegen de bezetter en zijn collaborateurs.
In november 1941 begonnen ze te werken onder de vleugels
van de weerstand bewegen Witte brigade Fidelio geleidt door
Marcel Louette , leraar/schooldirecteur aan Koninklijk
Atheneum Antwerpen.
→ De groep werd opgericht in 1940 en verzette zich tegen de
Duitse bezetter door onder andere het verspreiden van
sluikpers, inlichtingenwerk voor de geallieerden en hulp aan
onderduikers. De naam "Fidelio" verwijst naar het wachtwoord
in Beethovens opera over bevrijding en trouw. (extra
opgezocht)
, Hoewel meeste mensen de bezettingen zo goed als kwaad trachten te overleven, was er toch
nog een groot groep mensen dat zich door het Vlaams Nationalisme (NRX) liet manipuleren tot
collaboratie. Deze collaborateurs waren terug te vinden in alle lagen van de maatschappij. Vele
jongeren werden het slachto_er van deze politieke manipulatie en eindigden in de hel van het
Oostfront terwijl het kader van deze groep zich opwerkte door geld gewin of gedreven door
machtslust en zich tot marionetten van de destructieve golf van het Nazisme maakte.
→ Eind 1941 werden de acties van de BRB (Belgische
Revolutionaire Brigade) grimmiger. Buiten de gewone
sabotages, werden ook Duitse o_icieren en Vlaamse
SSR’s uitgeschakeld en er werd ook wapenarsenaal
aangelegd. De stijgende populariteit van de VNV’ers werd
niet gesmaakt. Deze organisatie die reeds sinds de 30
jaren geldelijk gesteund werd door het derde rijk. Begin 42
werd besloten om aantal aanslagen op deze vereniging uit
te voeren. He t uiteindelijk doel was een aanslag op de
leider Staf De Clercq.
Op 16 januari 1942 rond 21u werd de aanslag uitgevoerd,
maar de vergadering in het hoofdkwartier van de VNV aan de
frankrijklei was vroeg afgesloten, een deel van het gebouw
werd beschadigd, maar de leider ontkwam. Hij zat reeds in
de auto onderweg naar Gent.
Op 24 januari 1942 werden drietal leden van de groep wakker
gemaakt, de rest werd een paar dagen later opgepakt door
de politie en werden zonder tussenkomst van het parket,
door een over ijverige adjunct commissaris overgeleverd aan
de ZIPPO SD. De 22 leden werden in de Duitse afdeling van
de kriegsweihnacht gevangenis opgesloten.
Vanaf 2 februari 1942 bevonden zij zich niet meer op het Belgisch grondgebied. Ze om te beurten
wel naar het hoofdkwartier van de ZIPPO SD en SS gevoerd werden, om daar verhoord te
worden.
Sinds mei 1942 werden alle 22 leden naar DL gebracht, eerst naar de gevangenis van Essen.
Vanaf mei 1942-1944 werd niets meer van hen en zijn vrienden gehoord. In DL moesten ze eerst
berecht worden. Hun vonnis werd voltrokken op 9 maart 1943, maar toen waren ze al
verdwenen.
Eén van de vrienden, Emiel, was vermist na de bevrijding. Hoe kon hij verdwijnen in een land dat
een zeer goede boekhouding had in de slavenboekhouding?
Dachau werd in 1933 opgericht als modelconcentratiekamp, prototype voor alle andere
concentratiekampen. IN de beginperiode werden vooral tegenstanders van nationaalsocialisme
daar opgesloten, deze tegenstanders waren onder adere communisten, socialisten,
Het Verzet (8 mei 1945)
Het onverklaarbare landschap van ruïnes blijft. Geschiedenis probeert het onverklaarbare te
verklaren. Omdat het op de waarheid is gebaseerd, moet het daarentegen eindigen in het
onverklaarbare. – Kafka
→ Duitsland, onder de Weimarrepubliek zeer democratisch en progressief regime → onder dat
regime gaat de parlementaire democratie zichzelf buitenspel zetten en wordt gevolgd door
dialogische dictatuur geleid door de Nazi partij. Nazi DL gaat een veroveringstocht houden
doorheen Europa, dat eindigt 8 mei 1945. Het ondertekenen van de onvoorwaardelijke overgave
van Nazi DL aan de geallieerden.
→ Stunde Null, DL moest zichzelf terug heropbouwen. Niet alleen DL, ook andere landen in Europa
gaan dat moeten doen. Paar maanden voor de ondertekening van dat verdrag en van de overgave,
komen de geallieerden en stoten ze op concentratiekampen. Ze komen daar gruwelijkheden
tegen, onmenselijke omstandigheden (gruwelijk gefolterd, vermoord, …). Uiteindelijk zullend ie
mensen bevrijd worden, daartussen zitten ook mensen van het verzet en voor hen is de redding te
laat. Dat verzet gebeurt overal in Europa. In België (Antwerpen) is er ook verzet. Dit is geen zwart-
wit verhaal. Sommige zullen pas laat tot het verzet toetreden, anderen zullen collaboreren.
1ste spreker: Harry de Neve, gaat spreken over Antwerpse scholieren die aangehouden zijn
door de SIPO SD in 1942
- Het verleden kom je tegen in de toekomst
→ Tribulaties van groep scholieren tijdens bezettingsperiode 40-45. Verteld over het verhaal van
zijn vader, die een politieke gevangene was.
→ 2 februari, de vader kreeg over die datum vaak een concentratiekampsyndroom.
Sommige scholieren organiseerden zich in
de hoop om weerstand te kunnen bieden
tegen de bezetter en zijn collaborateurs.
In november 1941 begonnen ze te werken onder de vleugels
van de weerstand bewegen Witte brigade Fidelio geleidt door
Marcel Louette , leraar/schooldirecteur aan Koninklijk
Atheneum Antwerpen.
→ De groep werd opgericht in 1940 en verzette zich tegen de
Duitse bezetter door onder andere het verspreiden van
sluikpers, inlichtingenwerk voor de geallieerden en hulp aan
onderduikers. De naam "Fidelio" verwijst naar het wachtwoord
in Beethovens opera over bevrijding en trouw. (extra
opgezocht)
, Hoewel meeste mensen de bezettingen zo goed als kwaad trachten te overleven, was er toch
nog een groot groep mensen dat zich door het Vlaams Nationalisme (NRX) liet manipuleren tot
collaboratie. Deze collaborateurs waren terug te vinden in alle lagen van de maatschappij. Vele
jongeren werden het slachto_er van deze politieke manipulatie en eindigden in de hel van het
Oostfront terwijl het kader van deze groep zich opwerkte door geld gewin of gedreven door
machtslust en zich tot marionetten van de destructieve golf van het Nazisme maakte.
→ Eind 1941 werden de acties van de BRB (Belgische
Revolutionaire Brigade) grimmiger. Buiten de gewone
sabotages, werden ook Duitse o_icieren en Vlaamse
SSR’s uitgeschakeld en er werd ook wapenarsenaal
aangelegd. De stijgende populariteit van de VNV’ers werd
niet gesmaakt. Deze organisatie die reeds sinds de 30
jaren geldelijk gesteund werd door het derde rijk. Begin 42
werd besloten om aantal aanslagen op deze vereniging uit
te voeren. He t uiteindelijk doel was een aanslag op de
leider Staf De Clercq.
Op 16 januari 1942 rond 21u werd de aanslag uitgevoerd,
maar de vergadering in het hoofdkwartier van de VNV aan de
frankrijklei was vroeg afgesloten, een deel van het gebouw
werd beschadigd, maar de leider ontkwam. Hij zat reeds in
de auto onderweg naar Gent.
Op 24 januari 1942 werden drietal leden van de groep wakker
gemaakt, de rest werd een paar dagen later opgepakt door
de politie en werden zonder tussenkomst van het parket,
door een over ijverige adjunct commissaris overgeleverd aan
de ZIPPO SD. De 22 leden werden in de Duitse afdeling van
de kriegsweihnacht gevangenis opgesloten.
Vanaf 2 februari 1942 bevonden zij zich niet meer op het Belgisch grondgebied. Ze om te beurten
wel naar het hoofdkwartier van de ZIPPO SD en SS gevoerd werden, om daar verhoord te
worden.
Sinds mei 1942 werden alle 22 leden naar DL gebracht, eerst naar de gevangenis van Essen.
Vanaf mei 1942-1944 werd niets meer van hen en zijn vrienden gehoord. In DL moesten ze eerst
berecht worden. Hun vonnis werd voltrokken op 9 maart 1943, maar toen waren ze al
verdwenen.
Eén van de vrienden, Emiel, was vermist na de bevrijding. Hoe kon hij verdwijnen in een land dat
een zeer goede boekhouding had in de slavenboekhouding?
Dachau werd in 1933 opgericht als modelconcentratiekamp, prototype voor alle andere
concentratiekampen. IN de beginperiode werden vooral tegenstanders van nationaalsocialisme
daar opgesloten, deze tegenstanders waren onder adere communisten, socialisten,
