6 VWO thema 1 Voeding EXAMENTRAINER OEFENVRAGEN
Examentrainer
Vragen
Kweekvlees
Volgens de FAO (Voedsel en Landbouw Organisatie van de Verenigde Naties) zal de wereldwijde
vleesproductie de komende jaren verdubbelen. De veeteelt staat echter in de top drie van de
veroorzakers van milieuproblemen.
Wetenschappers van de universiteiten van Amsterdam, Utrecht en Eindhoven werken aan een
mogelijk alternatief. Samen zijn ze erin geslaagd om kleine lapjes kweekvlees te produceren in het
laboratorium.
De basis van kweekvlees is spierweefsel afkomstig van een varken. Uit dit spierweefsel zijn
inactieve cellen, de zogenoemde satellietcellen, geïsoleerd. Satellietcellen gaan normaliter delen
wanneer de spier beschadigd is en vormen dan myoblasten die fuseren tot spiervezels.
Voor de productie van kweekvlees zijn satellietcellen aangebracht op een netwerk van collageen en
in een voedingsmedium geïncubeerd in een bioreactor.
In theorie kan één satellietcel zich in de bioreactor zo vaak vermenigvuldigen dat in de
vleesbehoefte van de hele wereldbevolking kan worden voorzien. De stukjes (spier)weefsel die nu
geproduceerd worden, zijn echter nog klein en wit en missen de structuur van 'echt' vlees.
Daardoor is het kweekvlees alleen geschikt voor het maken van bewerkte vleesproducten, zoals
worst en hamburgers. Er wordt gezocht naar manieren om het weefsel een steviger structuur te
geven, bijvoorbeeld door het te 'trainen'.
Er wordt geëxperimenteerd met verschillende voedingsmedia. Aanvankelijk werd als medium een
dierlijk bloedproduct gebruikt.
2p 1 Welk bloedproduct is voor myoblasten het meest geschikt als voedingsmedium: volbloed,
bloedplasma of bloedserum?
A volbloed
B bloedplasma
C bloedserum
In een krantenartikel wordt gesuggereerd dat je door het voedingsmedium aan te passen het
kweekvlees een gezondere samenstelling kan geven dan gewoon vlees. Bepaalde vetzuren zouden
dan bijvoorbeeld om gezondheidsredenen minder of niet aan het medium toegevoegd moeten
worden.
2p 2 – Welk type vetzuren wordt dan weggelaten?
– Noem een voorbeeld van zo’n vetzuur.
2p 3 Leg uit dat aanpassen van het type vetzuren in het voedingsmedium geen grote gevolgen zal
hebben voor de bouw van de cellen in het kweekvlees.
Het kweekvlees dat in de bioreactor is gekweekt, mist de stevige structuur van de spieren van een
geslacht dier, bijvoorbeeld in een kippenpoot. Aan de TU Eindhoven wordt hieraan gewerkt door het
weefsel te 'trainen'. Door middel van stroomstootjes laten ze het weefsel samentrekken, waardoor
het een echte spierstructuur krijgt.
In afbeelding 1 zijn vier foto’s van spierweefsels weergegeven.
1 © Uitgeverij Malmberg
, 6 VWO thema 1 Voeding EXAMENTRAINER OEFENVRAGEN
Afbeelding 1
2p 4 Welke foto geeft een beeld van echt spiervlees uit een kippenpoot?
A foto 1
B foto 2
C foto 3
D foto 4
De huidige vleesproductie heeft grote effecten op het milieu. De FAO heeft berekend dat de
veeteelt verantwoordelijk is voor 18% van de antropogene broeikasgasemissie, gemeten in
CO2-equivalenten. Het gaat om een aandeel van ongeveer 9% van de totale CO2-emissie, 37% van
de CH4-emissie en 65% van de N2O-emissie.
1p 5 Leg uit waarom de koolstofdioxide die het vee zelf produceert geen netto toename van
koolstofdioxide in de atmosfeer veroorzaakt.
De totale uitstoot van methaan (CH4) is wel grotendeels te wijten aan de uitstoot van vee zelf.
Vooral runderen, die in hun enorme pens zeer vezelrijk plantaardig materiaal verteren, stoten veel
methaan uit.
1p 6 Geef hiervoor een verklaring.
Ook de N2O-emissie als gevolg van de veeteelt is groot. Met name de teelt van gewassen die als
veevoer dienen, zorgt voor lachgasemissie. Hierbij spelen denitrificerende bacteriën een belangrijke
rol.
1p 7 Waardoor zijn deze bacteriën vooral actief in de bodem van akkers waar voedingsgewassen
geteeld worden?
2 © Uitgeverij Malmberg
Examentrainer
Vragen
Kweekvlees
Volgens de FAO (Voedsel en Landbouw Organisatie van de Verenigde Naties) zal de wereldwijde
vleesproductie de komende jaren verdubbelen. De veeteelt staat echter in de top drie van de
veroorzakers van milieuproblemen.
Wetenschappers van de universiteiten van Amsterdam, Utrecht en Eindhoven werken aan een
mogelijk alternatief. Samen zijn ze erin geslaagd om kleine lapjes kweekvlees te produceren in het
laboratorium.
De basis van kweekvlees is spierweefsel afkomstig van een varken. Uit dit spierweefsel zijn
inactieve cellen, de zogenoemde satellietcellen, geïsoleerd. Satellietcellen gaan normaliter delen
wanneer de spier beschadigd is en vormen dan myoblasten die fuseren tot spiervezels.
Voor de productie van kweekvlees zijn satellietcellen aangebracht op een netwerk van collageen en
in een voedingsmedium geïncubeerd in een bioreactor.
In theorie kan één satellietcel zich in de bioreactor zo vaak vermenigvuldigen dat in de
vleesbehoefte van de hele wereldbevolking kan worden voorzien. De stukjes (spier)weefsel die nu
geproduceerd worden, zijn echter nog klein en wit en missen de structuur van 'echt' vlees.
Daardoor is het kweekvlees alleen geschikt voor het maken van bewerkte vleesproducten, zoals
worst en hamburgers. Er wordt gezocht naar manieren om het weefsel een steviger structuur te
geven, bijvoorbeeld door het te 'trainen'.
Er wordt geëxperimenteerd met verschillende voedingsmedia. Aanvankelijk werd als medium een
dierlijk bloedproduct gebruikt.
2p 1 Welk bloedproduct is voor myoblasten het meest geschikt als voedingsmedium: volbloed,
bloedplasma of bloedserum?
A volbloed
B bloedplasma
C bloedserum
In een krantenartikel wordt gesuggereerd dat je door het voedingsmedium aan te passen het
kweekvlees een gezondere samenstelling kan geven dan gewoon vlees. Bepaalde vetzuren zouden
dan bijvoorbeeld om gezondheidsredenen minder of niet aan het medium toegevoegd moeten
worden.
2p 2 – Welk type vetzuren wordt dan weggelaten?
– Noem een voorbeeld van zo’n vetzuur.
2p 3 Leg uit dat aanpassen van het type vetzuren in het voedingsmedium geen grote gevolgen zal
hebben voor de bouw van de cellen in het kweekvlees.
Het kweekvlees dat in de bioreactor is gekweekt, mist de stevige structuur van de spieren van een
geslacht dier, bijvoorbeeld in een kippenpoot. Aan de TU Eindhoven wordt hieraan gewerkt door het
weefsel te 'trainen'. Door middel van stroomstootjes laten ze het weefsel samentrekken, waardoor
het een echte spierstructuur krijgt.
In afbeelding 1 zijn vier foto’s van spierweefsels weergegeven.
1 © Uitgeverij Malmberg
, 6 VWO thema 1 Voeding EXAMENTRAINER OEFENVRAGEN
Afbeelding 1
2p 4 Welke foto geeft een beeld van echt spiervlees uit een kippenpoot?
A foto 1
B foto 2
C foto 3
D foto 4
De huidige vleesproductie heeft grote effecten op het milieu. De FAO heeft berekend dat de
veeteelt verantwoordelijk is voor 18% van de antropogene broeikasgasemissie, gemeten in
CO2-equivalenten. Het gaat om een aandeel van ongeveer 9% van de totale CO2-emissie, 37% van
de CH4-emissie en 65% van de N2O-emissie.
1p 5 Leg uit waarom de koolstofdioxide die het vee zelf produceert geen netto toename van
koolstofdioxide in de atmosfeer veroorzaakt.
De totale uitstoot van methaan (CH4) is wel grotendeels te wijten aan de uitstoot van vee zelf.
Vooral runderen, die in hun enorme pens zeer vezelrijk plantaardig materiaal verteren, stoten veel
methaan uit.
1p 6 Geef hiervoor een verklaring.
Ook de N2O-emissie als gevolg van de veeteelt is groot. Met name de teelt van gewassen die als
veevoer dienen, zorgt voor lachgasemissie. Hierbij spelen denitrificerende bacteriën een belangrijke
rol.
1p 7 Waardoor zijn deze bacteriën vooral actief in de bodem van akkers waar voedingsgewassen
geteeld worden?
2 © Uitgeverij Malmberg
