ARBEIDSRECHT
INHOUDSOPGAVE
1 Inleiding............................................................................................................... 5
2 wat is het arbeidsrecht? en de bronnen van arbeidsrecht...................................6
2.1 Wat is arbeidsrecht?...................................................................................... 6
2.1.1 het samenscholingsverbod.....................................................................6
2.1.2 verschillende statuten............................................................................. 6
2.2 bronnen van het arbeidsrecht.......................................................................7
2.2.1 internationale bronnen (minder belangrijk).............................................7
2.2.2 nationele bronnen................................................................................... 8
2.2.3 Hiërarchie van de rechtsbronnen: art. 51 CAO-wet.................................9
3 algemene bepalingen van de ARBEIDSOVEREENKOMST...................................10
3.1 BEGRIP ARBEIDSOVEREENKOMST...............................................................10
3.1.1 gezag.................................................................................................... 11
3.1.1.1 begrip schijnzelfstandigheid...........................................................11
3.1.1.2 arbeidsrelatiewet............................................................................ 11
3.2 aangaan van een arbeidsovereenkomst.....................................................13
3.2.1 geldigheidsvoorwaarden voor het bestaan van de overeenkomst........13
3.2.2 Vormvereisten....................................................................................... 15
3.3 soorten........................................................................................................ 16
3.3.1 Aard van het werk................................................................................. 16
3.3.2 duur van de overeenkomst...................................................................18
3.3.3 Omvang van het werk...........................................................................20
3.4 Werving, selectie en gelijke behandeling....................................................20
3.4.1 algemeen.............................................................................................. 20
3.4.2 rekrutering............................................................................................ 20
3.4.2.1 Het recruteringsproces...................................................................21
3.5 taalgebruik en verjaring.............................................................................. 24
3.5.1 taalgebruik in sociale betrekkingen in de onderneming........................24
3.5.2 verjaringstermijn................................................................................... 25
4 inhoud van de arbeidsovereenkomst (belangrijke leerstof!).............................26
4.1 bedingen in de arbeidsovereenkomst.........................................................26
4.1.1 Mogelijke bedingen in de arbeidsovereenkomst...................................26
4.1.1.1 proefbeding (en de afschaffing ervan)............................................27
4.1.1.2 het concurrentiebeding (belangrijk!)...............................................27
, 4.1.1.3 het scholingsbeding........................................................................31
4.1.1.4 Andere bedingen............................................................................. 31
4.1.2 car-, GSM-, computerpolicy...................................................................31
5 uitvoering van de arbeidsoveeenkomst.............................................................33
5.1 verplichtingen van de partijen.....................................................................33
5.1.1 de gemeenschappelijke verplichtingen.................................................33
5.1.1.1 welzijn op het werk.........................................................................33
5.1.1.2 privacy van de werknemer vs. controlerecht van de werkgever.....36
5.1.1.3 onrechtmatig verkregen bewijs.......................................................39
5.1.2 verplichtingen van de werknemer.........................................................39
5.1.3 verplichtingen van de werkgever..........................................................39
5.1.4 de aansprakelijkheid van de partijen (belangrijke examen leerstof).....40
5.1.4.1 Aansprakelijkheid van de werknemer.............................................40
5.1.4.2 aansprakelijkheid werkgever..........................................................41
6 schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst en betaalde
feestdagen........................................................................................................... 41
6.1 begrip schorsing.......................................................................................... 41
6.2 wettelijke schorsingsoorzaken.....................................................................42
6.2.1 overmacht............................................................................................. 42
6.2.2 het gewaarborgd dagloon.....................................................................43
6.2.3 arbeidsongeschiktheid..........................................................................44
6.2.4 jaarlijkse vakantie................................................................................. 46
6.2.5 zwangerschaps-en bevallingsrust (= belangrijke materie voor het
examen!!)...................................................................................................... 47
6.2.6 kort verzuim (of: klein verlet)................................................................48
6.2.7 loopbaanonderbreking en tijdskrediet...................................................49
6.2.8 verlof om dwingende redenen..............................................................49
6.2.9 andere schorsingen............................................................................... 49
6.2.10 andere schorsingen............................................................................. 50
7 einde van de arbeidsovereenkomst..................................................................51
7.1 Algemene (civielrechtelijke) wijzen van beëindiging...................................51
7.2 Wederzijdse toestemming...........................................................................52
7.3 overmacht................................................................................................... 52
7.4 ontbindend beding...................................................................................... 52
7.5 afloop van de termijn of voltooiing van de afgesproken werk.....................52
7.6 overlijden van een van de partijen..............................................................52
7.7 arbeidsrechtelijke wijzen van beëindiging: ontslag en opzeg......................52
7.7.1 algemeen.............................................................................................. 52
, 7.7.2 de opzeg............................................................................................... 53
7.8 ontslagcompentatievergoeidng...................................................................55
7.9 outplacement.............................................................................................. 56
7.9.1 Algemene regeling:............................................................................... 56
7.9.2 Outplacement voor werknemers van 45 jaar of ouder..........................56
7.9.3 Outplacement na medische overmacht................................................56
7.10 ontslag wegens dringende reden..............................................................56
7.10.1 algemeen............................................................................................ 56
7.10.2 termijnen............................................................................................. 57
7.11 motiveringsplicht van het ontslag en kennelijk onredelijk ontslag............57
7.11.1 Algemeen............................................................................................ 57
7.11.2 Motiveringsplicht................................................................................. 58
7.11.3 Kennelijk onredelijk ontslag................................................................58
7.12 onregelmatige beëindiging of verbreking van de arbeidsovereenkomst...58
7.12.1 algemeen............................................................................................ 58
7.12.2 opzegvergoeding................................................................................. 59
7.13 bescherming tegen ontslag.......................................................................59
7.14 rechtsmisbruik bij ontslag.........................................................................59
7.14.1 algemeen............................................................................................ 59
7.14.2 rechtsmiscbruik bij ontslag.................................................................59
7.15 het ontslag van een arbeidsongeschikte werknemer................................59
8 COLLECTIEF ARBEIDSRECHT.............................................................................. 60
8.1 inleiding....................................................................................................... 60
8.1.1 Hoe worden afspraken tussen werkgever en werknemer gemaakt?.....60
8.1.1.1 sociaal overleg................................................................................ 61
8.2 Sociaal organisatierecht.............................................................................. 63
8.2.1 juridische aspecten............................................................................... 63
8.2.1.1 vrijheid van vereniging...................................................................64
8.2.1.2 Representatieve organisaties..........................................................64
8.2.1.3 functionele rechtspersoonlijkheid...................................................64
8.2.2 werknemersorganistaties......................................................................65
8.2.3 werkgeversorganisaties........................................................................66
8.3 collectieve arbeidsovereenkomsten............................................................66
8.3.1 wat is een cao?..................................................................................... 67
8.3.2 wie kan een CAO sluiten?......................................................................67
8.3.3 verschillende soorten CAO’s..................................................................67
8.3.3.1 nationale arbeidsraad (NAR)...........................................................67
8.3.3.2 Paritaire comités............................................................................. 68
, 8.3.3.3 onderneming................................................................................... 69
8.4 overlegorganen op ondernemingsniveau....................................................69
8.4.1 vakbondsafvaardiging...........................................................................70
8.4.2 ondernemingsraad en comité PBW.......................................................71
8.4.2.1 samenstelling.................................................................................. 71
8.4.2.2 oprichting........................................................................................ 72
8.4.2.3 bescherming tegen ontslag.............................................................73
8.4.2.4 bevoegdheden................................................................................ 74
8.5 het IPA en de loonnorm............................................................................... 75
8.5.1 De groep van tien.................................................................................. 75
8.5.2 Het IPA (interprofessioneel akkoord).....................................................75
8.5.3 De “loonnorm”...................................................................................... 76
8.6 collectieve conflicten................................................................................... 76
8.6.1 collectieve conflicten en het recht op collectieve actie.........................76
8.6.2 Juridische regeling van staking en uitsluiting........................................77
8.6.3 Voorkomen en beëindigen van collectieve conflicten...........................78
8.6.3.1 verzoening en bemiddeling.............................................................78
8.6.3.2 beroep op de rechterlijke macht.....................................................78
8.6.3.3 beroep op ordehandhavers.............................................................78
9 voor het examen............................................................................................... 79
9.1 proefexamen............................................................................................... 79
INHOUDSOPGAVE
1 Inleiding............................................................................................................... 5
2 wat is het arbeidsrecht? en de bronnen van arbeidsrecht...................................6
2.1 Wat is arbeidsrecht?...................................................................................... 6
2.1.1 het samenscholingsverbod.....................................................................6
2.1.2 verschillende statuten............................................................................. 6
2.2 bronnen van het arbeidsrecht.......................................................................7
2.2.1 internationale bronnen (minder belangrijk).............................................7
2.2.2 nationele bronnen................................................................................... 8
2.2.3 Hiërarchie van de rechtsbronnen: art. 51 CAO-wet.................................9
3 algemene bepalingen van de ARBEIDSOVEREENKOMST...................................10
3.1 BEGRIP ARBEIDSOVEREENKOMST...............................................................10
3.1.1 gezag.................................................................................................... 11
3.1.1.1 begrip schijnzelfstandigheid...........................................................11
3.1.1.2 arbeidsrelatiewet............................................................................ 11
3.2 aangaan van een arbeidsovereenkomst.....................................................13
3.2.1 geldigheidsvoorwaarden voor het bestaan van de overeenkomst........13
3.2.2 Vormvereisten....................................................................................... 15
3.3 soorten........................................................................................................ 16
3.3.1 Aard van het werk................................................................................. 16
3.3.2 duur van de overeenkomst...................................................................18
3.3.3 Omvang van het werk...........................................................................20
3.4 Werving, selectie en gelijke behandeling....................................................20
3.4.1 algemeen.............................................................................................. 20
3.4.2 rekrutering............................................................................................ 20
3.4.2.1 Het recruteringsproces...................................................................21
3.5 taalgebruik en verjaring.............................................................................. 24
3.5.1 taalgebruik in sociale betrekkingen in de onderneming........................24
3.5.2 verjaringstermijn................................................................................... 25
4 inhoud van de arbeidsovereenkomst (belangrijke leerstof!).............................26
4.1 bedingen in de arbeidsovereenkomst.........................................................26
4.1.1 Mogelijke bedingen in de arbeidsovereenkomst...................................26
4.1.1.1 proefbeding (en de afschaffing ervan)............................................27
4.1.1.2 het concurrentiebeding (belangrijk!)...............................................27
, 4.1.1.3 het scholingsbeding........................................................................31
4.1.1.4 Andere bedingen............................................................................. 31
4.1.2 car-, GSM-, computerpolicy...................................................................31
5 uitvoering van de arbeidsoveeenkomst.............................................................33
5.1 verplichtingen van de partijen.....................................................................33
5.1.1 de gemeenschappelijke verplichtingen.................................................33
5.1.1.1 welzijn op het werk.........................................................................33
5.1.1.2 privacy van de werknemer vs. controlerecht van de werkgever.....36
5.1.1.3 onrechtmatig verkregen bewijs.......................................................39
5.1.2 verplichtingen van de werknemer.........................................................39
5.1.3 verplichtingen van de werkgever..........................................................39
5.1.4 de aansprakelijkheid van de partijen (belangrijke examen leerstof).....40
5.1.4.1 Aansprakelijkheid van de werknemer.............................................40
5.1.4.2 aansprakelijkheid werkgever..........................................................41
6 schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst en betaalde
feestdagen........................................................................................................... 41
6.1 begrip schorsing.......................................................................................... 41
6.2 wettelijke schorsingsoorzaken.....................................................................42
6.2.1 overmacht............................................................................................. 42
6.2.2 het gewaarborgd dagloon.....................................................................43
6.2.3 arbeidsongeschiktheid..........................................................................44
6.2.4 jaarlijkse vakantie................................................................................. 46
6.2.5 zwangerschaps-en bevallingsrust (= belangrijke materie voor het
examen!!)...................................................................................................... 47
6.2.6 kort verzuim (of: klein verlet)................................................................48
6.2.7 loopbaanonderbreking en tijdskrediet...................................................49
6.2.8 verlof om dwingende redenen..............................................................49
6.2.9 andere schorsingen............................................................................... 49
6.2.10 andere schorsingen............................................................................. 50
7 einde van de arbeidsovereenkomst..................................................................51
7.1 Algemene (civielrechtelijke) wijzen van beëindiging...................................51
7.2 Wederzijdse toestemming...........................................................................52
7.3 overmacht................................................................................................... 52
7.4 ontbindend beding...................................................................................... 52
7.5 afloop van de termijn of voltooiing van de afgesproken werk.....................52
7.6 overlijden van een van de partijen..............................................................52
7.7 arbeidsrechtelijke wijzen van beëindiging: ontslag en opzeg......................52
7.7.1 algemeen.............................................................................................. 52
, 7.7.2 de opzeg............................................................................................... 53
7.8 ontslagcompentatievergoeidng...................................................................55
7.9 outplacement.............................................................................................. 56
7.9.1 Algemene regeling:............................................................................... 56
7.9.2 Outplacement voor werknemers van 45 jaar of ouder..........................56
7.9.3 Outplacement na medische overmacht................................................56
7.10 ontslag wegens dringende reden..............................................................56
7.10.1 algemeen............................................................................................ 56
7.10.2 termijnen............................................................................................. 57
7.11 motiveringsplicht van het ontslag en kennelijk onredelijk ontslag............57
7.11.1 Algemeen............................................................................................ 57
7.11.2 Motiveringsplicht................................................................................. 58
7.11.3 Kennelijk onredelijk ontslag................................................................58
7.12 onregelmatige beëindiging of verbreking van de arbeidsovereenkomst...58
7.12.1 algemeen............................................................................................ 58
7.12.2 opzegvergoeding................................................................................. 59
7.13 bescherming tegen ontslag.......................................................................59
7.14 rechtsmisbruik bij ontslag.........................................................................59
7.14.1 algemeen............................................................................................ 59
7.14.2 rechtsmiscbruik bij ontslag.................................................................59
7.15 het ontslag van een arbeidsongeschikte werknemer................................59
8 COLLECTIEF ARBEIDSRECHT.............................................................................. 60
8.1 inleiding....................................................................................................... 60
8.1.1 Hoe worden afspraken tussen werkgever en werknemer gemaakt?.....60
8.1.1.1 sociaal overleg................................................................................ 61
8.2 Sociaal organisatierecht.............................................................................. 63
8.2.1 juridische aspecten............................................................................... 63
8.2.1.1 vrijheid van vereniging...................................................................64
8.2.1.2 Representatieve organisaties..........................................................64
8.2.1.3 functionele rechtspersoonlijkheid...................................................64
8.2.2 werknemersorganistaties......................................................................65
8.2.3 werkgeversorganisaties........................................................................66
8.3 collectieve arbeidsovereenkomsten............................................................66
8.3.1 wat is een cao?..................................................................................... 67
8.3.2 wie kan een CAO sluiten?......................................................................67
8.3.3 verschillende soorten CAO’s..................................................................67
8.3.3.1 nationale arbeidsraad (NAR)...........................................................67
8.3.3.2 Paritaire comités............................................................................. 68
, 8.3.3.3 onderneming................................................................................... 69
8.4 overlegorganen op ondernemingsniveau....................................................69
8.4.1 vakbondsafvaardiging...........................................................................70
8.4.2 ondernemingsraad en comité PBW.......................................................71
8.4.2.1 samenstelling.................................................................................. 71
8.4.2.2 oprichting........................................................................................ 72
8.4.2.3 bescherming tegen ontslag.............................................................73
8.4.2.4 bevoegdheden................................................................................ 74
8.5 het IPA en de loonnorm............................................................................... 75
8.5.1 De groep van tien.................................................................................. 75
8.5.2 Het IPA (interprofessioneel akkoord).....................................................75
8.5.3 De “loonnorm”...................................................................................... 76
8.6 collectieve conflicten................................................................................... 76
8.6.1 collectieve conflicten en het recht op collectieve actie.........................76
8.6.2 Juridische regeling van staking en uitsluiting........................................77
8.6.3 Voorkomen en beëindigen van collectieve conflicten...........................78
8.6.3.1 verzoening en bemiddeling.............................................................78
8.6.3.2 beroep op de rechterlijke macht.....................................................78
8.6.3.3 beroep op ordehandhavers.............................................................78
9 voor het examen............................................................................................... 79
9.1 proefexamen............................................................................................... 79
