Samenvatting Wijzer in ontwikkelingsstoornissen - kvl bij personen met een ontwikkellingstoornis

Kwaliteit van leven bij personen met ontwikkelingsstoornissen


HOOFDSTUK 1: WAT ZIJN ONTWIKKELINGSSTOORNISSEN ?



TERMINOLOGIE EN AFBAKENING

- Definitie
 Neurobiologische ontwikkelingsstoornissen (DSM-5)
o Binnen de definiëring wordt er vertrokken van wat er binnen
de DSM-5 zit, dus daarom neurobiologisch

o Neurobiologisch = hersenen

 ”Een ontwikkelingsstoornis is een neurobiologische stoornis die in
de (vroege) ontwikkelingsgebieden tot uiting komt, die
gekenmerkt wordt door ontwikkelingsachterstanden op een of
meerdere functiedomeinen en die levenslang beperkingen
veroorzaakt in het persoonlijk, sociale, schoolse of beroepsmatig
functioneren.”

o Oorzaken: overgeërfd, vroeggeboorte, navelstreng rond de nek
en zuurstoftekort, geen alcohol- of drugsgebruik tijdens
zwangerschap, opletten voor infecties tijdens de
zwangerschap, niet te veel stress tijdens de zwangerschap,…

o Ontwikkelingsstoornissen zijn aangeboren ofwel tijdens de
zwangerschap of bevalling of overgeërfd. Zaken die na de
geboorte plaatsvinden, dan zal het gaan over een NAH.

o Je ziet meestal de eerste signalen in de kindertijd, afhankelijk
van stoornis tot stoornis.
 Toch niet altijd zo,
 Kindfactoren: kinderen zijn harde doorzetters, hebben
goed sociaal contact, goede intelligentie hebben,
waardoor ze een stoornis kunnen camoufleren.

 Omgevingsfactoren: hoe je als leerkracht, ouders,… kijkt
en reageert.

o Ontwikkelingsachterstanden op een of meerdere
functiedomeinen: sensomotoriek, taal


1

, (communicatiestoornissen), motoriek (ticstoornis), sociaal
(autismespectrumstoornis), emotioneel,…

o Je kan ermee leren omgaan, maar het gaat niet weg.
 We moeten kijken bij kinderen met een
ontwikkelingsstoornis, hoe we hen volwaardig kunnen laten
participeren in de samenleving.

 Er bestaat geen therapie die het oplost, er bestaat wel
therapie om ermee te leren omgaan.

- Ontwikkelingsstoornis of niet?
 Eetstoornis
o Niet aangeboren, ontwikkeld door je omgeving -> geen
ontwikkelingsstoornis

 ADHD
o Wel ontwikkelingsstoornis

 Bedplassen
o Geen levenslange beperking, het kan medisch en psychisch
opgelost worden -> geen ontwikkelingsstoornis

 Reactieve hechtingsstoornis
o Eenmaal je geboren bent, heb je niet de basisveiligheid ->
geen ontwikkelingsstoornis

 ASS
o Wel ontwikkelingsstoornis

 Angststoornis
o Niet aangeboren, ontwikkeld door je omgeving -> geen
ontwikkelingsstoornis

 NAH
o Niet aangeboren -> geen ontwikkelingsstoornis

- Soorten
 Verstandelijke beperkingen
o Verstandelijke ontwikkelingsstoornis
o Globale ontwikkelingsachterstand
 Communicatiestoornissen
o Taalstoornis
2

, o Spraakklankstoornis
o Ontwikkelingsstotteren
o Sociale (pragmatische) communicatiestoornis

 Autismespectrumstoornis (ASS)

 Aandachtsdeficiëntie-/ hyperactiviteitsstoornis (ADHD)

 (Specifieke) leerstoornissen
o Dsylexie
o Dysorthografie
o Dyscalculie
o NLD (niet opgenomen DSM-5)

 Motorische stoornissen
o Coördinatieontwikkelingsstoornis (DCD)
o Ticstoornissen
o Stereotiepe – beweginsstoornis

 Subtype -> Fenotype/ klinisch beeld
o Variatie binnen een ontwikkelingsstoornis hebben meestal
dezelfde oorzaak

o Meer dimensionale benadering i.p.v. sterk categoriaal

o Dynamische concept i.p.v. statisch concept
 Bij kinderen met ADHD zien we vooral het externaliserend
gedrag.
 Bij ouderen met ADHD zien we vooral het internaliserend
gedrag.

o ADHD van het hyperactief impulsief beeld/ onoplettend beeld,
heeft geen andere oorzaak, de oorzaken liggen in de hersenen.
Het is een meer dimensionele benadering.

- Criteria stoornis
 Significant meer problemen dan gemiddeld




o Significant: opvallend, beduidend meer problemen

3

, o Ongewenste trekken: agressiviteit, hyperactiviteit,.. wanneer
we alles gaan ordenen van 0 – 100
 0: geen agressie, geen hyperactiviteit
 100: extreem veel, significant
 Alles groter dan percentiel 90 = significant, meer
problemen dan gemiddeld

o Gewenste trekken: leesvaardigheid, sociale vaardigheid
 0: totaal niet aanwezig
 100: beschikken volledig over leesvaarigheid
 Kinderen kleiner dan percentiel 10 -> zitten bij die
significante groep die heel slecht leest = stoornis

o Pc: percentiel

 Op verschillende dimensies
o Je vertoont niet op maar 1 dimensie problemen, er moeten een
aantal symptomen op verschillende vlakken zijn om een
diagnose te kunnen hebben.

o Ontwikkelingsstoornis: significant en meer problemen dan
gemiddeld

 De problemen zijn hardnekkig/ persistent
o Ze houden gedurende een langere tijd aan, we kunnen ze niet
zomaar wegwerken.

 De problemen zijn pervasief
o De problemen doen zich voor in verschillende contexten

o Nooit een diagnose maken wanneer het probleem enkel
voorkomt in de klas, want dan kan het zijn dat er daar bv.
Verhoogde stress is.

 Niet leeftijdsadequaat
o We moeten ook altijd het gedrag dat we zien gaan vergelijken
met het gedrag dat we verwachten op een bepaalde leeftijd en
op een bepaald ontwikkelingsniveau.

o Bv. Kinderen in de koppigheidsfase = eigen aan de
leeftijdsfase -> geen stoornis
 Significante belemmeringen in dagdagelijks leven
4