Recht van de Europese Unie 2023
Margot Van Zeir- s0211962
,HET EUROPESE INTEGRATIEPROCES
Belang geschiedenis?
- Positie van Duitsland en Frankrijk – nog steeds relevant binnen EU-constellatie
- Terughoudendheid of voortvarendheid
- Positie VK – Brexit
‘Europa’: een lange geschiedenis…
1939 – 1945: WO II
Post-WO heropbouw
- Koude Oorlog
- VSA en USSR als 2 nieuwe supermachten (VS: liberale visie; Sovjet-Unie:
communistische visie botst)
- positie Frankrijk en Duitsland
Internationale en regionale samenwerking
- VN, Wereldbank, IMF, GATT….
- Benelux: douane-unie, later economische unie, sinds 2008 ‘Benelux Unie’
- 1946: speech Winston Churchill - “a kind of United States of Europe” ( p.465)
Eerst zeer beperkte samenwerking, daarna komen er steeds meer domeinen van
samenwerking bij
1948: Organisatie voor Europese Economische Samenwerking
- Truman- doctrine
- Marshall-plan
- OESO
1949: NAVO en Raad van Europa (1950, EVRM)
MAAR Frankrijk en Duitsland: risicovolle samenwerking?
VS geeft hulp aan Europa voor heropbouw naar WO waardoor Europa meer naar VS
trekt en niet naar Sovjet-Unie, verborgen agenda.
Marshall plan wordt later OESO, bestaat dus nog steeds maar in een beetje andere
vorm, nu economische samenwerking en ontwikkeling
OPGELET : raad van europa is niet raad van de europese unie
Franrkijk en duitsland voor de oorlog behoorlijk machtig en na de oorlog behoorlijk
machteloos, maar ze moeten na de oorlog gaan samenwerken.
9 mei 1950, het Schuman-plan (Monnet/Schuman): “L’Europe ne se fera pas d’un coup, ni
dans une création d’ensemble, elle se fera par des réalisations concrètes, créant d’abord une
solidarité de fait” (Bronnenboek p.469)
- Economische en politieke doeleinden
- Duitse economische reconstructie onder auspiciën van een supranationale organisatie
open voor andere Europese landen
- Supranationaal ipv klassiek intergouvernementeel model
2
, overdracht van bevoegdheden aan hoger, onafhankelijk niveau ipv samenwerking
tussen soevereine Staten
- Concrete, pragmatische aanpak, weliswaar met ambitieuze langetermijnvisie
- Aanvankelijk beperkte visie en toepassing: Kolen en Staal
- Hoge Autoriteit: neutraliseren van lidstaten
18 april 1951: Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal
(Parijs; EGKS) – België, Frankrijk, Duitsland, Italië, Luxemburg en Nederland
Shumanplan : iedereen moet slavenwerken, maar Duitsland wordt enkele beperkingen
opgelegd.
Van intergouvernementele samenwerking naar supranationale samenwerking
(onafhankelijk overkoepelend orgaan, overdracht van bevoegdheden). Makkelijk voor
Frankrijk om te zeggen dat hoger orgaan die voorwaarden heeft opgelegd aan
Duitsland.
Verdragsrechtelijke basis nodig voor Shumanplan
Benelux, Frankrijk die het voorgesteld heeft en Italië en Duitsland als twee verliezers
van de wereldoorlog
Ondertekening van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en
Staal (EGKS) : 1951
Samenwerking EGKS and beyond: zeer ambitieus
- Economische samenwerking: check
- Mislukking Europese Defensiegemeenschap en Europese Politieke Gemeenschap
1957: toch verdere stappen met EEG en EURATOM
- België, Frankrijk, Duitsland, Italië, Luxemburg en Nederland
- Supranationale samenwerking avant la lettre
Verschillen tussen verdragen
- EGKS als “traité-loi”; EEG als “traité-cadre”)
- 3 Gemeenschappen met klassieke intergouvernementele elementen
- vooral gekenmerkt door supranationale benadering (“communautaire methode”)
Tweesporen: Supranationaal én intergouvernementeel
MAAR kern EU is al aanwezig: Hof van Justitie (’60)
- O.b.v. teleologische interpretatie – niet op basis van verdragen an sich
- Autonome, nieuwe rechtsorde
- Kenmerken: voorrang en rechtstreekse werking
- Geen rekening houden met interne receptie van internationaal recht lidstaten
Geen rekening houden met staten of ze monistisch of dualistisch zijn
Ondertekening van het Verdrag tot oprichting van de EEG (L) & tot oprichting van Euratom
(R)
3
, 8 april 1965: Fusieverdrag (gemeenschappelijke instellingen voor de drie Gemeenschappen)
MAAR terughoudendheid en verzet vanuit Frankrijk:
- Verzet President de Gaulle – niet langer voorstander van supranationaliteit
- Conflict over landbouwbeleid
- Geen afschaffing veto – geen meerderheidsbeslissingen
- Akkoord van Luxemburg (1966) (Bronnenboek p.471): geen meerderheidbeslissingen
Jaren ’70: economische crisis, de facto eenparigheidseis…
1 januari 1973: toetreding Denemarken, Ierland en het Verenigd Koninkrijk (na 2 veto’s)
Frankrijk twijfelt aan supranationaliteit, vindt het niet erg dat Duitsland bevoegdheden
moet overhevelen, maar voor zichzelf vinden ze het een beetje problematisch
Gedurende zes maanden neemt Frankrijk uit protest geen deel meer aan de
besluitvorming
Doel van meerderheidsbeslissingen was om het vlotter te laten gaan, maar dat werkte
niet dus het blijft zo dat iedereen akkoord moet zijn om een beslissing te kunnen
nemen.
Vetorecht maakt het zeer moeilijk om beleid te creëren, aangezien lidstaten zeggen dit
is nadelig voor ons dus we zijn niet akkoord
Churchill wilde oorspronkelijk niet in EU stappen, 20j later toch wel dus VK wordt
twee keer geweigerd door veto, na derde keer toch toegelaten
Jaren ’70-80: economische en oliecrisis
1 januari 1981: toetreding Griekenland
1 januari 1986: toetreding Portugal en Spanje
Jaren ‘80: nieuwe richting, nieuw elan voor Europese Gemeenschappen
- Kohl, Mitterrand, Delors…
- positieve dynamiek
1986: Europese Akte
- “interne markt” ipv “gemeenschappelijke markt”,
- QMV (gekwalificeerde meerderheid)
- ‘Europa 1992’: alles moet gerealiseerd worden tegen 1992
Europese Akte voorloper van alle andere Europese Verdragen Scharniermoment
Europese integratie
President Mitterrand en bondskanselier Kohl hand in hand bij de herdenking van de Slag bij
Verdun (22 september 1984) = zeer symbolische foto
Verschillende politieke omwentelingen
- 9 november 1989: Val Berlijnse Muur
- Einde Koude Oorlog, eenmaking Duitsland,…
- Economische Monetaire Unie (EMU)
7 februari 1992: Verdrag betreffende de Europese Unie (EU-Verdrag, Maastricht)
4
Margot Van Zeir- s0211962
,HET EUROPESE INTEGRATIEPROCES
Belang geschiedenis?
- Positie van Duitsland en Frankrijk – nog steeds relevant binnen EU-constellatie
- Terughoudendheid of voortvarendheid
- Positie VK – Brexit
‘Europa’: een lange geschiedenis…
1939 – 1945: WO II
Post-WO heropbouw
- Koude Oorlog
- VSA en USSR als 2 nieuwe supermachten (VS: liberale visie; Sovjet-Unie:
communistische visie botst)
- positie Frankrijk en Duitsland
Internationale en regionale samenwerking
- VN, Wereldbank, IMF, GATT….
- Benelux: douane-unie, later economische unie, sinds 2008 ‘Benelux Unie’
- 1946: speech Winston Churchill - “a kind of United States of Europe” ( p.465)
Eerst zeer beperkte samenwerking, daarna komen er steeds meer domeinen van
samenwerking bij
1948: Organisatie voor Europese Economische Samenwerking
- Truman- doctrine
- Marshall-plan
- OESO
1949: NAVO en Raad van Europa (1950, EVRM)
MAAR Frankrijk en Duitsland: risicovolle samenwerking?
VS geeft hulp aan Europa voor heropbouw naar WO waardoor Europa meer naar VS
trekt en niet naar Sovjet-Unie, verborgen agenda.
Marshall plan wordt later OESO, bestaat dus nog steeds maar in een beetje andere
vorm, nu economische samenwerking en ontwikkeling
OPGELET : raad van europa is niet raad van de europese unie
Franrkijk en duitsland voor de oorlog behoorlijk machtig en na de oorlog behoorlijk
machteloos, maar ze moeten na de oorlog gaan samenwerken.
9 mei 1950, het Schuman-plan (Monnet/Schuman): “L’Europe ne se fera pas d’un coup, ni
dans une création d’ensemble, elle se fera par des réalisations concrètes, créant d’abord une
solidarité de fait” (Bronnenboek p.469)
- Economische en politieke doeleinden
- Duitse economische reconstructie onder auspiciën van een supranationale organisatie
open voor andere Europese landen
- Supranationaal ipv klassiek intergouvernementeel model
2
, overdracht van bevoegdheden aan hoger, onafhankelijk niveau ipv samenwerking
tussen soevereine Staten
- Concrete, pragmatische aanpak, weliswaar met ambitieuze langetermijnvisie
- Aanvankelijk beperkte visie en toepassing: Kolen en Staal
- Hoge Autoriteit: neutraliseren van lidstaten
18 april 1951: Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal
(Parijs; EGKS) – België, Frankrijk, Duitsland, Italië, Luxemburg en Nederland
Shumanplan : iedereen moet slavenwerken, maar Duitsland wordt enkele beperkingen
opgelegd.
Van intergouvernementele samenwerking naar supranationale samenwerking
(onafhankelijk overkoepelend orgaan, overdracht van bevoegdheden). Makkelijk voor
Frankrijk om te zeggen dat hoger orgaan die voorwaarden heeft opgelegd aan
Duitsland.
Verdragsrechtelijke basis nodig voor Shumanplan
Benelux, Frankrijk die het voorgesteld heeft en Italië en Duitsland als twee verliezers
van de wereldoorlog
Ondertekening van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en
Staal (EGKS) : 1951
Samenwerking EGKS and beyond: zeer ambitieus
- Economische samenwerking: check
- Mislukking Europese Defensiegemeenschap en Europese Politieke Gemeenschap
1957: toch verdere stappen met EEG en EURATOM
- België, Frankrijk, Duitsland, Italië, Luxemburg en Nederland
- Supranationale samenwerking avant la lettre
Verschillen tussen verdragen
- EGKS als “traité-loi”; EEG als “traité-cadre”)
- 3 Gemeenschappen met klassieke intergouvernementele elementen
- vooral gekenmerkt door supranationale benadering (“communautaire methode”)
Tweesporen: Supranationaal én intergouvernementeel
MAAR kern EU is al aanwezig: Hof van Justitie (’60)
- O.b.v. teleologische interpretatie – niet op basis van verdragen an sich
- Autonome, nieuwe rechtsorde
- Kenmerken: voorrang en rechtstreekse werking
- Geen rekening houden met interne receptie van internationaal recht lidstaten
Geen rekening houden met staten of ze monistisch of dualistisch zijn
Ondertekening van het Verdrag tot oprichting van de EEG (L) & tot oprichting van Euratom
(R)
3
, 8 april 1965: Fusieverdrag (gemeenschappelijke instellingen voor de drie Gemeenschappen)
MAAR terughoudendheid en verzet vanuit Frankrijk:
- Verzet President de Gaulle – niet langer voorstander van supranationaliteit
- Conflict over landbouwbeleid
- Geen afschaffing veto – geen meerderheidsbeslissingen
- Akkoord van Luxemburg (1966) (Bronnenboek p.471): geen meerderheidbeslissingen
Jaren ’70: economische crisis, de facto eenparigheidseis…
1 januari 1973: toetreding Denemarken, Ierland en het Verenigd Koninkrijk (na 2 veto’s)
Frankrijk twijfelt aan supranationaliteit, vindt het niet erg dat Duitsland bevoegdheden
moet overhevelen, maar voor zichzelf vinden ze het een beetje problematisch
Gedurende zes maanden neemt Frankrijk uit protest geen deel meer aan de
besluitvorming
Doel van meerderheidsbeslissingen was om het vlotter te laten gaan, maar dat werkte
niet dus het blijft zo dat iedereen akkoord moet zijn om een beslissing te kunnen
nemen.
Vetorecht maakt het zeer moeilijk om beleid te creëren, aangezien lidstaten zeggen dit
is nadelig voor ons dus we zijn niet akkoord
Churchill wilde oorspronkelijk niet in EU stappen, 20j later toch wel dus VK wordt
twee keer geweigerd door veto, na derde keer toch toegelaten
Jaren ’70-80: economische en oliecrisis
1 januari 1981: toetreding Griekenland
1 januari 1986: toetreding Portugal en Spanje
Jaren ‘80: nieuwe richting, nieuw elan voor Europese Gemeenschappen
- Kohl, Mitterrand, Delors…
- positieve dynamiek
1986: Europese Akte
- “interne markt” ipv “gemeenschappelijke markt”,
- QMV (gekwalificeerde meerderheid)
- ‘Europa 1992’: alles moet gerealiseerd worden tegen 1992
Europese Akte voorloper van alle andere Europese Verdragen Scharniermoment
Europese integratie
President Mitterrand en bondskanselier Kohl hand in hand bij de herdenking van de Slag bij
Verdun (22 september 1984) = zeer symbolische foto
Verschillende politieke omwentelingen
- 9 november 1989: Val Berlijnse Muur
- Einde Koude Oorlog, eenmaking Duitsland,…
- Economische Monetaire Unie (EMU)
7 februari 1992: Verdrag betreffende de Europese Unie (EU-Verdrag, Maastricht)
4
