2024-
2025
Spijsvertering-radiologie
PROF DR KONIJN EN PROF DR VANBECKEVOORT
JOZEFIEN CEULEMANS
,Radiologie
25/10/2024
Zelfstudiepakketen toledo = extra
Pathologie van de slokdarm, maag en duodenum
Meest voorkomende klacht: dysfagie → eerste keuze onderzoek is geen radiologie
- Endoscopie en biopsie
- Manometrisch onderzoek (spieren, slokdarmsfincters)
- pH meting
→ Radiologisch onderzoek bij speciale problemen
Veel conventionele beelden: met RX stralen, niet altijd meer de praktijk → fluoroscopie en enkele
RX-beelden minder, meer CT en MR
- Toegevoegde waarde slokdarm: dynamisch onderzoek
- slikakt: bovenste deel slokdarm
- Provocatietesten: herniaproef, pt laten bewegen om reflux aan te tonen, …
Tomografische onderzoeken: CT en PET (toegevoegde waarde: staging oncologie van de slokdarm)
Slikakt:
- Voedselbolus in de mond
- Tong duwt bolus naar achter, hyoid trekt op (cranialiseert)
- Epiglottis sluit trachea af, beweegt mee naar beneden
→ Op elk niveau kan een probleem optreden
Hypertrofie M. cricofaryngeus:
- Posterieure begrenzing moet NL glad zijn
- Dynamisch onderzoek: uitsparing, blijft zichtbaar of verstrijkt
- Gladde indentatie thv C5C6, gaat niet om iets dat van buitenaf op
slokdarm drukt
- Mensen hebben het gevoel ‘dat er iets blijft hangen’
- Moeilijk te zien op endoscopie
- M. cricofaryngeus spasme: achalasie
Zenker Divertikel:
- Kan samengaan met hypertrofie M. cricofaryngeus
(constant hoge druk van bovenste slokdarmsfincter, deel erboven door hoge
druk uitgezet)
- Niveau C5-C6
- Hier heel groot, kan ook veel subtieler → voedsel gaat niet naar slokdarm
maar in zakje
- Makkelijk te zien op endoscopie → risico op divertikel perforatie omdat
endoscoop langs daar gaat
Functionele pathologie van de slokdarm
Primaire vs. secundaire motorische stoornissen (pathologie van hele slokdarm, niet alleen bovenste
deel)
- Achalasie: verstoring bezenuwing (partiële denervatie)
, - Distale diffuse spasmen: dysfunctie contractiliteit
o Bij slikken: contractiegolf moet als een ‘rits’ sluiten
o Als dit niet is → problemen
- Sclerodermie: kan typisch op slokdarm presenteren, maar is niet een probleem van enkel de
slokdarm
- Steinert syndroom: myotone dystrofie
Achalasie
Bij drinken/eten → er mag geen kolom blijven staan in slokdarm, is niet NL
Oorzaak: vernauwing LOS, secundair vertraagde passage
- Mensen krijgen progressief moeite met eten
- Maximale lumen sterk vernauwd
- Kan grote extasie geven, tot 8cm breed
M. cricofaryngeusspasme: valt ook onder dit
spectrum, is probleem van bovenste sfincter
→ Dysfunctie van contractiliteit, zorgt voor
stase en regurgitatie
Tertiaire contracties: ongecontroleerde samentrekkingen door
ontbreken primaire peristaltiek
- Karteltjes langs de wand: kurkentrekker
Diffuse slokdarmspasmen
= dysmotiliteit, geen invloed op distale slokdarmsfincter
- Kurkentrekken of Jackhammer voorkomen
- Simultane (niet-peristaltische) contracties
Organische pathologie van de slokdarm
Goedaardige vernauwingen
Niet vaak opgemerkt
Ring van Plummer-Vinson: proximaal (zz)
- Dun vliesje (membraneus), maakt indentatie
- Gevoel van voedsel dat niet door kan (vooral vaste voeding)
- Pijnloos, niet inflammatoir of tumoraal
Ring van Schatzki: distaal
- Symptomatische B-ring
- Circumferente, gladde indentatie
- Intermittente dysfagie, vaak geassocieerd met hiatus hernia → meeste S/ door hernia
Ontstekingen
Meestal tgv reflux (soms exogene agentia, vb. ontstopper → hevige reacties met stenosen)
S/ pyrosis, retrosternale pijn, braken, branderig gevoel
Primaire reflux: geen radiologie maar endoscopie → ernst en verwikkelingen (Barret) zichtbaar
Atypische presentatie, verwikkelingen, chirurgie (pre-op evaluatie) → dan radiologie doen
, Maaghernia (klein)
- B: Schatzki ring, klein deel proximale maag over diafragma
- Fluoroscopisch onderzoek
- Subtiel, meestal reversibel
- Provocatietest: pt op buik leggen
<-> grote hernia: niet spontaan reversibel, soms toevallige
bevinding
Tumoren
Radiologie is niet de eerste stap voor D/, is voor staging onderzoek (endoscopie 1e
keuze)
- Echo endoscoop: diepte tumor in de wand (diepste betrokken laag belangrijk
voor R/)
Excentrisch, kan ook circumferent zijn
- Geülcereerde slokdarmtumor
Slokdarmtumor + levermetastase
- Distale tumor D/: lymfeklieren bekijken,
afstandsmetastesen → CT met FDG-PET doen
Pathologie van maag en duodenum
Endoscopie en biopsie 1e keuze (enkel radiologie bij speciale problemen)
- RX SMD: slokdarm – maag – duodenum
o Dubbel contrast: maag distenseren, minder gedaan
- Meer CT (voor staging), soms met FDG-PET
- Specifieke gevallen: bij baby’s echo doen
o Door lucht en bot niet kijken, maar baby stralen besparen
o Voordeel: enkel vloeibaar voedsel, minder last van lucht op plaatsen in lichaam
1. Congenitale aandoeningen
Pyloorstenose
Beeld: eerste weken geen S/, tussen 6-12W
enorme projectiel braken
- Etiologie nog niet helemaal
uitgediept
- Pyloor geïnfiltreerd met
ontstekingscellen, gaat opzwellen
en doorgang vernauwd
D/ echo
- Verlenging + verdikking
- Galblaas zoeken: pyloor aangrenzend
- Dynamisch: 5-10 min kijken of je passage ziet
2025
Spijsvertering-radiologie
PROF DR KONIJN EN PROF DR VANBECKEVOORT
JOZEFIEN CEULEMANS
,Radiologie
25/10/2024
Zelfstudiepakketen toledo = extra
Pathologie van de slokdarm, maag en duodenum
Meest voorkomende klacht: dysfagie → eerste keuze onderzoek is geen radiologie
- Endoscopie en biopsie
- Manometrisch onderzoek (spieren, slokdarmsfincters)
- pH meting
→ Radiologisch onderzoek bij speciale problemen
Veel conventionele beelden: met RX stralen, niet altijd meer de praktijk → fluoroscopie en enkele
RX-beelden minder, meer CT en MR
- Toegevoegde waarde slokdarm: dynamisch onderzoek
- slikakt: bovenste deel slokdarm
- Provocatietesten: herniaproef, pt laten bewegen om reflux aan te tonen, …
Tomografische onderzoeken: CT en PET (toegevoegde waarde: staging oncologie van de slokdarm)
Slikakt:
- Voedselbolus in de mond
- Tong duwt bolus naar achter, hyoid trekt op (cranialiseert)
- Epiglottis sluit trachea af, beweegt mee naar beneden
→ Op elk niveau kan een probleem optreden
Hypertrofie M. cricofaryngeus:
- Posterieure begrenzing moet NL glad zijn
- Dynamisch onderzoek: uitsparing, blijft zichtbaar of verstrijkt
- Gladde indentatie thv C5C6, gaat niet om iets dat van buitenaf op
slokdarm drukt
- Mensen hebben het gevoel ‘dat er iets blijft hangen’
- Moeilijk te zien op endoscopie
- M. cricofaryngeus spasme: achalasie
Zenker Divertikel:
- Kan samengaan met hypertrofie M. cricofaryngeus
(constant hoge druk van bovenste slokdarmsfincter, deel erboven door hoge
druk uitgezet)
- Niveau C5-C6
- Hier heel groot, kan ook veel subtieler → voedsel gaat niet naar slokdarm
maar in zakje
- Makkelijk te zien op endoscopie → risico op divertikel perforatie omdat
endoscoop langs daar gaat
Functionele pathologie van de slokdarm
Primaire vs. secundaire motorische stoornissen (pathologie van hele slokdarm, niet alleen bovenste
deel)
- Achalasie: verstoring bezenuwing (partiële denervatie)
, - Distale diffuse spasmen: dysfunctie contractiliteit
o Bij slikken: contractiegolf moet als een ‘rits’ sluiten
o Als dit niet is → problemen
- Sclerodermie: kan typisch op slokdarm presenteren, maar is niet een probleem van enkel de
slokdarm
- Steinert syndroom: myotone dystrofie
Achalasie
Bij drinken/eten → er mag geen kolom blijven staan in slokdarm, is niet NL
Oorzaak: vernauwing LOS, secundair vertraagde passage
- Mensen krijgen progressief moeite met eten
- Maximale lumen sterk vernauwd
- Kan grote extasie geven, tot 8cm breed
M. cricofaryngeusspasme: valt ook onder dit
spectrum, is probleem van bovenste sfincter
→ Dysfunctie van contractiliteit, zorgt voor
stase en regurgitatie
Tertiaire contracties: ongecontroleerde samentrekkingen door
ontbreken primaire peristaltiek
- Karteltjes langs de wand: kurkentrekker
Diffuse slokdarmspasmen
= dysmotiliteit, geen invloed op distale slokdarmsfincter
- Kurkentrekken of Jackhammer voorkomen
- Simultane (niet-peristaltische) contracties
Organische pathologie van de slokdarm
Goedaardige vernauwingen
Niet vaak opgemerkt
Ring van Plummer-Vinson: proximaal (zz)
- Dun vliesje (membraneus), maakt indentatie
- Gevoel van voedsel dat niet door kan (vooral vaste voeding)
- Pijnloos, niet inflammatoir of tumoraal
Ring van Schatzki: distaal
- Symptomatische B-ring
- Circumferente, gladde indentatie
- Intermittente dysfagie, vaak geassocieerd met hiatus hernia → meeste S/ door hernia
Ontstekingen
Meestal tgv reflux (soms exogene agentia, vb. ontstopper → hevige reacties met stenosen)
S/ pyrosis, retrosternale pijn, braken, branderig gevoel
Primaire reflux: geen radiologie maar endoscopie → ernst en verwikkelingen (Barret) zichtbaar
Atypische presentatie, verwikkelingen, chirurgie (pre-op evaluatie) → dan radiologie doen
, Maaghernia (klein)
- B: Schatzki ring, klein deel proximale maag over diafragma
- Fluoroscopisch onderzoek
- Subtiel, meestal reversibel
- Provocatietest: pt op buik leggen
<-> grote hernia: niet spontaan reversibel, soms toevallige
bevinding
Tumoren
Radiologie is niet de eerste stap voor D/, is voor staging onderzoek (endoscopie 1e
keuze)
- Echo endoscoop: diepte tumor in de wand (diepste betrokken laag belangrijk
voor R/)
Excentrisch, kan ook circumferent zijn
- Geülcereerde slokdarmtumor
Slokdarmtumor + levermetastase
- Distale tumor D/: lymfeklieren bekijken,
afstandsmetastesen → CT met FDG-PET doen
Pathologie van maag en duodenum
Endoscopie en biopsie 1e keuze (enkel radiologie bij speciale problemen)
- RX SMD: slokdarm – maag – duodenum
o Dubbel contrast: maag distenseren, minder gedaan
- Meer CT (voor staging), soms met FDG-PET
- Specifieke gevallen: bij baby’s echo doen
o Door lucht en bot niet kijken, maar baby stralen besparen
o Voordeel: enkel vloeibaar voedsel, minder last van lucht op plaatsen in lichaam
1. Congenitale aandoeningen
Pyloorstenose
Beeld: eerste weken geen S/, tussen 6-12W
enorme projectiel braken
- Etiologie nog niet helemaal
uitgediept
- Pyloor geïnfiltreerd met
ontstekingscellen, gaat opzwellen
en doorgang vernauwd
D/ echo
- Verlenging + verdikking
- Galblaas zoeken: pyloor aangrenzend
- Dynamisch: 5-10 min kijken of je passage ziet
