2024-
2025
Spijsvertering:
oncologie en
goedaardige
aandoeningen galwegen
en galblaas
PROF DR TOPAL
JOZEFIEN CEULEMANS
,1
,Tumoren van slokdarm-
maag- duodenum
07/10/2024
Cursus = examenleerstof
MKZ rechtstreeks op PC (je kan tussen vragen wisselen en corrigeren)
Slokdarmkanker
Definitie
Spinocellulair carcinoom
- Slokdarmmucosa: plaveiselcelepitheel
- Slijmvlies: regenereert meest GI-tumoren afkomstig van epitheel
- = Squameuscel carcinoom of plaveiselcel epithelioma
Adenocarcinoom:
- Distale slokdarm: gastro-oesofagale junctie metaplasie door reflux
- mucus secreterend carcinoom
- enkel thv distale, squameuze in de rest van de slokdarm
Foto: tumor bovenaan, GI junctie (z-lijn) mooi zichtbaar
Risicofactoren
Man (3:1 ratio) meer roken, alcohol drinken (geassocieerd aan leefwijze)
Nicotine en alcohol
Regionaal: vnl thv oost-Azië, minder in EU
Socio-economische status
AC: vooral reflux
- Meer westerse pathologie
- Obesitas
Klinische presentatie
Vooral anamnese: differentiatie slokdarmtumor of GI-junctie tumor
Eerste S/: obstructie lumen tijdens slikken dysfagie
- Lumen vernauwt progressief (dysfagie vaste stoffen vloeistof)
- Minder dan 2/3 diameter verlies geen dysfagie, wel bij grote brokken
Tumor vordering/metastasen: geassocieerde symptomen
- Vooral veneuze afloop naar lever en longen
- Veralgemeende kanker-gerelateerde S/: anorexia
- Ifv waar metastasen zich bevinden
Lokaal: afhankelijk van niveau slokdarm ingroeien in omliggende structuren
- N. vagus, N. recurrens
- Heesheid, thoracale pijn
2
, Odynofagie: vnl bij pt met geulcereerde tumoren tijdens slikken pijn
Fistel: pt presenteert met hoesten tijdens slikken naast andere klachten
- Connectie met trachea-grote bronchus lumen slokdarm verbonden met lumen luchtpijp
- Fluimen/speeksel in luchtpijp, hoesten dit omhoog
Diagnose en stadiëring
Endoscopie (bijna altijd)
Voordeel: zien wat er is + biopsie nemen
Voor kleine tumoren eventueel ook zo behandelen
Echo endoscopie: kan aanvullend lokale tumor stadiëring bepalen
- Hoe diep in wand
- Lymfeklieren die pathologisch zijn (locoregionale)
- Op afstand lyfmeklieren
Staging
CT scan, thorax abdomen en FDG-PET om metastasen op te sporen
Behandeling
Multidisciplinair: voor alle maligne tumoren
Kleine tumoren: beperkt tot submucosa (adeno of spinocellulair)
- Zonder lymfekliermetastasen
- Staging met FDG-PET
- Goede P/ bij EMR (endoscopische mucosale resectie)
Verder: curatieve behandeling = resectie
- Bovenste – mid – onderste deel slokdarm
- Geresecteerd stuk damen met locoregionale lymfeklieren reconstrueren
o Preferentieel maag colon DD
Metastasen
R/: ofwel voor operatie starten met radio- en /chemotherapie
- Meestal chemo en dan mss radio
- Dan chirurgie en achteraf adjuvant chemo/radio
- Chemo altijd, radio kan switchen voor/na
In geval van PDL1-receptoren: immunotherapie kan bij metastasen moleculaire typering doen
Geen systeemtherapie/chirurgie mogelijk: palliatief (eenmaal metastasen geen curatie mogelijk)
- Stent doorheen tumor om passage te herstellen
- Dilatatie
- Met radiotherapie igv bloeding, ulceratie, pijn, …
Overleving
Hoe vroeger detectie, hoe beter overleving
I-III: potentieel curatieve behandeling mogelijk
IV: metastase, palliatieve behandeling
Goedaardige slokdarmtumoren
merendeel is maligne (minder belangrijk voor EXA), zz
3
2025
Spijsvertering:
oncologie en
goedaardige
aandoeningen galwegen
en galblaas
PROF DR TOPAL
JOZEFIEN CEULEMANS
,1
,Tumoren van slokdarm-
maag- duodenum
07/10/2024
Cursus = examenleerstof
MKZ rechtstreeks op PC (je kan tussen vragen wisselen en corrigeren)
Slokdarmkanker
Definitie
Spinocellulair carcinoom
- Slokdarmmucosa: plaveiselcelepitheel
- Slijmvlies: regenereert meest GI-tumoren afkomstig van epitheel
- = Squameuscel carcinoom of plaveiselcel epithelioma
Adenocarcinoom:
- Distale slokdarm: gastro-oesofagale junctie metaplasie door reflux
- mucus secreterend carcinoom
- enkel thv distale, squameuze in de rest van de slokdarm
Foto: tumor bovenaan, GI junctie (z-lijn) mooi zichtbaar
Risicofactoren
Man (3:1 ratio) meer roken, alcohol drinken (geassocieerd aan leefwijze)
Nicotine en alcohol
Regionaal: vnl thv oost-Azië, minder in EU
Socio-economische status
AC: vooral reflux
- Meer westerse pathologie
- Obesitas
Klinische presentatie
Vooral anamnese: differentiatie slokdarmtumor of GI-junctie tumor
Eerste S/: obstructie lumen tijdens slikken dysfagie
- Lumen vernauwt progressief (dysfagie vaste stoffen vloeistof)
- Minder dan 2/3 diameter verlies geen dysfagie, wel bij grote brokken
Tumor vordering/metastasen: geassocieerde symptomen
- Vooral veneuze afloop naar lever en longen
- Veralgemeende kanker-gerelateerde S/: anorexia
- Ifv waar metastasen zich bevinden
Lokaal: afhankelijk van niveau slokdarm ingroeien in omliggende structuren
- N. vagus, N. recurrens
- Heesheid, thoracale pijn
2
, Odynofagie: vnl bij pt met geulcereerde tumoren tijdens slikken pijn
Fistel: pt presenteert met hoesten tijdens slikken naast andere klachten
- Connectie met trachea-grote bronchus lumen slokdarm verbonden met lumen luchtpijp
- Fluimen/speeksel in luchtpijp, hoesten dit omhoog
Diagnose en stadiëring
Endoscopie (bijna altijd)
Voordeel: zien wat er is + biopsie nemen
Voor kleine tumoren eventueel ook zo behandelen
Echo endoscopie: kan aanvullend lokale tumor stadiëring bepalen
- Hoe diep in wand
- Lymfeklieren die pathologisch zijn (locoregionale)
- Op afstand lyfmeklieren
Staging
CT scan, thorax abdomen en FDG-PET om metastasen op te sporen
Behandeling
Multidisciplinair: voor alle maligne tumoren
Kleine tumoren: beperkt tot submucosa (adeno of spinocellulair)
- Zonder lymfekliermetastasen
- Staging met FDG-PET
- Goede P/ bij EMR (endoscopische mucosale resectie)
Verder: curatieve behandeling = resectie
- Bovenste – mid – onderste deel slokdarm
- Geresecteerd stuk damen met locoregionale lymfeklieren reconstrueren
o Preferentieel maag colon DD
Metastasen
R/: ofwel voor operatie starten met radio- en /chemotherapie
- Meestal chemo en dan mss radio
- Dan chirurgie en achteraf adjuvant chemo/radio
- Chemo altijd, radio kan switchen voor/na
In geval van PDL1-receptoren: immunotherapie kan bij metastasen moleculaire typering doen
Geen systeemtherapie/chirurgie mogelijk: palliatief (eenmaal metastasen geen curatie mogelijk)
- Stent doorheen tumor om passage te herstellen
- Dilatatie
- Met radiotherapie igv bloeding, ulceratie, pijn, …
Overleving
Hoe vroeger detectie, hoe beter overleving
I-III: potentieel curatieve behandeling mogelijk
IV: metastase, palliatieve behandeling
Goedaardige slokdarmtumoren
merendeel is maligne (minder belangrijk voor EXA), zz
3
