Pak je Pen, samenvatting

C-SCH2
Hoofdstuk 1: De pengreep

Driepuntgreep:
 Er doen 3 vingers mee:
o Topjes duim en wijsvinger houden pen vast
o Middelvinger biedt ondersteuning

Tijdens het schrijven draai je je pols naar buiten.
Vingers houd je 2 cm van de penpunt af, linkshandigen wat hoger.

1.1 Het aanleren van de pengreep
Laat de kinderen naar de vingers van de leerkracht kijken, maar ook naar hun eigen
vingers of die van een klasgenootje.

Stappenplan:
1. Maak het gebaar ‘perfect gedaan’ (open webspace)
2. Krom de andere vingers zoals de wijsvinger
3. Maak een driehoekje met de toppen van de duim, wijsvinger en middelvinger
4. Sluit de andere vingers een beetje zodat middelvinger onder het potlood
schuift
5. Toppen duim en wijsvinger blijven tegenover elkaar op het potlood liggen.
Ronde webspace moet open blijven, want dan is flexie (buiging) en extensie
(strekking) mogelijk. Maak géén vogelbek, maar brilletje!
6. Potloodpunt steekt ongeveer 2 cm uit
7. Linkshandigen wat hoger, anders zien ze niet goed wat ze geschreven
hebben
Andere manier aanleren pengreep:
 Spelenderwijs aanleren door middel van liedjes, versjes of spelletjes
 Door stippen op de plekjes te zetten waar de pen de vingers raakt
 Door twee oogjes op de niet-schrijvende hand te zetten


1.2 Correcte pengrepen
Dynamische driepuntsgreep:
 Pen ligt op de middelvinger
 Wijsvinger en duim steunen tegen de zijkanten van de pen
 Wijsvinger  schrijfvinger, maken de neerhalen van de letters
 Duim  duwende vinger, maken de ophalen van de letters
 Middelvinger  duwt mee, ondersteunende vinger
 Dynamisch  bewegen van de vingers die tijdens het schrijven buigen en
strekken

,Dynamische vierpuntsgreep:
 Middelvinger staat dan ook op de pen
 Ringvinger  ondersteunende functie
Laterale greep:
 Duim niet geheel in oppositie gebracht
 Duim wordt niet mooi tegenover de wijsvinger geplaatst
 Je brengt de duim tegen de zijkant van de wijsvinger
 Risico  duim schuift gemakkelijk te ver door tot hij over de pen heen op de
wijs- of middelvinger rust
Statische greep:
 Vingers (soms pols) bewegen niet tijdens het schrijven
 Hand beweegt
 Belangrijk om dynamische pengreep aan te leren


1.3 Posities van de hand
3 posities:
 Hand ligt onder de schrijfregel:
o Comfortabele positie
 Hand wijst naar buiten:
o Bij extreme extensie  pols gebogen, ontstaat veel spanning
o Deze stand moet je corrigeren
 Hand wijst licht naar binnen:
o Comfortabele positie
 Hand ligt boven de schrijfregel:
o Inverted of geïnverteerde positie
o Pols sterk naar binnen gekromd, penpunt wijst naar lichaam
o Vaak linkshandigen
o Deze stand is af te raden
 Hand op de schrijflijn:
o ‘Veegpositie’


1.4 Pendruk en greepdruk
Greepdruk = de kracht waarmee iemand in zijn pen knijpt
Pendruk = de kracht waarmee iemand de pen op het papier drukt

Oorzaak  kind dat minder gevoelig of juist overgevoelig is voor tast, kan extra
kracht gaan zetten

,Je moet er als leerkracht voor zorgen dat de leerlingen met een juiste kracht
schrijven.

1.5 En als het moeilijk is…
Pendruk en greepdruk corrigeren:
 Kind moet zich ervan bewust worden (bewustwording)
 Dan kan het zichzelf controleren (zelfcontrole)
 Rol slangetje klei om potlood en laat het kind schrijven  duidelijk afdruk te
zien?
 Bind de pen met plakbandje aan de wijsvinger, de duim en ander vingers
vouwen zich dicht  zo ervaar je dat duim en middelvinger niet zoveel kracht
hoeven te zetten
 Velletje carbonpapier  er mag maar een lichte afdruk op tweede vel komen,
uitbreiden met meerdere velletjes carbonpapier en blanco papier
 Vulpotlood  punt knapt als je te hard drukt
 Kleur kleine figuren met toonovergangen
Verkeerde pengrepen corrigeren:
 Opnieuw aanleren via duidelijke instructie
 Doorgeschoven duim?  oogje tekenen op topje van de duim, dit oogje moet
tegen de pen aanliggen en mag niet zien wat geschreven wordt
 ‘Varkenspootje’?  pols teveel naar binnen gekanteld, handhouding vrij
horizontaal  verbetering noodzakelijk (liedjes van pols)
 Laterale flexiegreep  overkruiste greep/duimovergreep
 Vuistgreep  instructie gevven
 Te dicht bij de penpunt  laat kind steeds verder van penpunt schrijven,
wanneer kan hij/zij de tekst lezen
 Geautomatiseerde pengreep (oudere kinderen)  1 zin schrijven met goede
pengreep, dan 2 zinnen en steeds meer
 Gripper biedt soms ook een oplossing
Materialen voor oefening van de handfunctie:
 Goede pengreep is alleen mogelijk als de duim kan opponeren (duim
tegenover de vingers kunnen plaatsen) en als de vinger kunnen buigen en
strekken
 Handfunctie oefenen  kralenplank, tolletjes draaien, knippen




Hoofdstuk 2: De zitschrijfhouding

Goede zitschrijfhouding  houding die het langst zonder lichamelijke problemen kan
worden volgehouden

, Goed schrijven is alleen mogelijk vanuit een houding met evenwicht

2.1 Het meubilair
Passende stoel en tafel
Correcte houding  enkels, knieën en heupen  hoek van 90 graden

Noodzakelijk om het meubilair minimaal tweemaal per jaar te controleren.
Bij twijfel  kies voor de kleinere stoelStel

Hoog meubilair is goed voor de rug van de leerkracht  niet meer buigen
Zitballen  geven rust  kinderen gebruiken buik- en rugspieren

2.2 Het aanleren van een correcte zitschrijfhouding
1. Voeten plat op de grond en stukje uit elkaar
2. Zitten recht (op beide billen) achter op de zitting
3. Kleine afstand tussen buik en de tafelrand (vanaf 9 jaar)
4. Hoofd is licht gebogen; naar voren en soms iets opzij (vanaf 7 jaar)
5. Voldoende afstand tussen ogen en papier (vanaf 10 jaar)
6. Schouders zijn vrijwel horizontaal en evenwijdig aan de tafelrand
7. Beide onderarmen rusten op het tafelblad
8. Beide ellebogen liggen op tafelblad (jonge kinderen) of klein stukje daarbuiten
(oudere kinderen)
9. Hand in verlengde van onderarm
10. Schrijfblad ligt aan de kant van de schrijfhand (vanaf 9 jaar)
11. Schrijfblad ligt schuin gedraaid (vanaf 8 jaar)
12. Schrijfhand ligt onder de regel
13. Niet-schrijfhand ligt op het schrijfblad naast of iets boven de schrijfhand


2.3 De bladligging en de niet-schrijfhand
Schrijfblad ligt iets rechts of iets links op de tafel (vanaf 9 jaar)  voorkomen
gespannen, opgetrokken schouders.

Niet-schrijvende hand  houdt papier vast en schuift het regelmatig naar boven 
schuifspoor

Kinderen moeten leren omgaan met schuin liggend papier  brengt hun namelijk in
verwarring

2.4 Progressie van de schrijfhand
Progressie van de schrijfhand  het bewegen van de schrijfhand over het papier
en de handverplaatsing die telkens nodig is als er enkele letters geschreven zijn