Resume

Samenvatting en casussen GOEDERENRECHT (HOGENT rechtspraktijk ( eerste jaar))

0 fois vendu

Cours
Goederenrecht

Établissement
Hogeschool Gent (HoGent)

Deze samenvatting van het vak Goederenrecht, gegeven door lector Claudia Van Severen, bevat alle essentiële leerstukken zoals eigendomsrecht, mede-eigendom, vruchtgebruik, opstal, erfpacht en zakelijke zekerheden. Het is volledig gebaseerd op lesnotities en powerpoints en bevat opgeloste oefeninge...

[Montrer plus]

Aperçu 10 sur 73 pages

Voir l'exemple

Publié le 3 avril 2025
Nombre de pages 73
Écrit en 2024/2025
Type Resume

€8,94

Ajouter au panier

Enregistrer

Garantie de satisfaction à 100%
Disponible immédiatement après paiement
En ligne et en PDF
Tu n'es attaché à rien

1

Inhoudsopgave
GOEDERENRECHT...........................................................................................

Leerstuk 1: Inleiding..................................................................................................................................................

Situering................................................................................................. 5

Begrip en situering v/h goederenrecht......................................................5

Indeling van de goederen.........................................................................7

Indeling van de goederen – belang van het onderscheid (roerend vs.
onroerend).............................................................................................. 8

Gemeenschappelijke principes en kenmerken van zakelijke rechten...........9

Leerstuk 2: EIGENDOMSRECHT...............................................................................................................................

Situering – rechtsbronnen.............................................................................

Definitie en kenmerken van het eigendomsrecht.....................................14

Beperkingen van het eigendomsrecht.....................................................15

Ontstaan (verkrijging) van eigendom......................................................18

Ontstaan van eigendom – algemeen........................................................18

(oorspronkelijke vs. afgeleide wijzen van eigendomsverkrijging).............18

Natrekking...................................................................................................

Kunstmatige onroerende natrekking.............................................................

Verkrijgende verjaring..................................................................................

Leerstuk 3: Koop......................................................................................................................................................

Definitie, kenmerken en essentiële bestanddelen van koop.....................24

Geldigheidsvereisten.............................................................................27

Vormvereisten.......................................................................................27

Verplichtingen van de partijen – verplichtingen van de verkoper..............28

Verplichtingen van de koper...................................................................33

Leerstuk 4: Mede - eigendomsrecht........................................................................................................................

,2

Definitie en afbakening van het recht van mede-eigendom......................35

Toevallige mede-eigendom.....................................................................36

Vrijwillige mede-eigendom.....................................................................38

Gedwongen mede-eigendom...................................................................38

Appartementsmede-eigendom................................................................39

Statuten................................................................................................ 39

Statuten: basisakte (art. 3.85, §1, tweede lid BW)...................................39

Statuten: reglement van mede-eigendom (art. 3.85, §1, vierde lid BW).....40

Statuten: reglement van interne orde (art. 3.85, §3 BW)..........................40

Organisatie appartementsmede-eigendom..............................................40

Gemene afsluiting..................................................................................42

Leerstuk 5: Vruchtgebruik.......................................................................................................................................

(Recht van) vruchtgebruik......................................................................44

Begrippen en belang van vruchtgebruik..................................................44

Kenmerken van vruchtgebruik................................................................45

Voorwerp en vestiging (ontstaan) van vruchtgebruik.............................................................................................

Voorwerp............................................................................................... 47

Vestiging (ontstaan)..............................................................................47

Rechten en plichten van de partijen.......................................................................................................................

Rechten en plichten van de blote eigenaar..............................................49

Controlerecht........................................................................................49

Einde van vruchtgebruik..........................................................................................................................................

Wijzen van beëindiging..........................................................................50

Gevolgen van beëindiging......................................................................51

Recht van bewoning................................................................................................................................................

,3

Leerstuk 6: Recht van opstal...................................................................................................................................

Situering en belang................................................................................53

Belang - toepassing (1) kortdurend (investerings)project........................53

Belang - toepassing (2) langdurend (investerings)project........................54

Belang................................................................................................... 54

Definitie................................................................................................ 54

Afwijking van het ‘recht van natrekking’.................................................55

Kenmerken............................................................................................ 55

Tijdelijk recht (vervolg)..........................................................................56

Rechten en plichten van partijen............................................................57

Einde – wijzen van beëindiging...............................................................58

Einde – gevolgen van beëindiging...........................................................59

Leerstuk 7: Recht van erfpacht...............................................................................................................................

Kenmerken............................................................................................ 60

Tijdelijk recht (vervolg)..........................................................................61

Rechten en plichten van partijen............................................................61

Einde – wijzen van beëindiging...............................................................63

Einde – gevolgen van beëindiging...........................................................63

Leerstuk 9 Zakelijke zekerheden.............................................................................................................................

Basisprincipes Belgisch vermogensrecht.................................................67

Rechtsbronnen......................................................................................69

Huidig recht: versnipperde wetgeving.....................................................69

Gemeenschappelijke kenmerken.............................................................70

De 4 Zakelijke Zekerheidsrechten...........................................................70

1. Voorrechten.......................................................................................70

2. Hypotheek(recht)...............................................................................71

3. Pand(recht)........................................................................................72

,4

4. Retentie(recht)..................................................................................72

Rangorde/rangregeling..........................................................................72

,5

GOEDERENRECHT
Leerstuk 1: Inleiding
Situering
Begrip en situering v/h goederenrecht
Goederenrecht = regels over de rechten die personen (‘rechtssubjecten’) kunnen hebben op
goederen (‘rechtsobjecten’), die vatbaar zijn voor toe-eigening.

= ‘zakelijke rechten’

Onderdeel van het vermogensrecht = recht tot regeling van de patrimoniale rechten

- Patrimoniaal = in geld waardeerbaar

- 3 categorieën patrimoniale rechten

 Vorderingsrechten

 Intellectuele rechten

 Zakelijke rechten

Vorderingsrechten (< verbintenissenrecht)

- Gaat over de verhouding (relatie) tussen rechtssubjecten

- Geven een rechtssubject een recht op een prestatie van een ander rechtssubject

- Prestatie = iets (niet) doen, iets geven, iets garanderen

Intellectuele rechten (< intellectueel eigendomsrecht)

- Geven een tijdelijk en exclusief exploitatierecht op een originele creatie van de menselijke
geest aan de auteur van die creatie

Zakelijke rechten (< goederenrecht)

- Gaat over de verhouding (relatie) tussen een rechtsSubject en een rechtsObject (‘goed’)

- Geven een rechtssubject een rechtstreekse zeggenschap (macht) over een goed OF de
geldwaarde van een goed

- Met variabele draagwijdte in functie van het soort van zakelijk recht

Voorbeeld onderscheid vorderingsrechten en zakelijke rechten: een huis

Zakelijk recht:

Een zakelijk recht is een recht dat rust op een goed (zoals een huis) en tegenover iedereen kan
worden gehandhaafd (absolute werking). Het recht is gekoppeld aan de zaak zelf, ongeacht wie de
eigenaar is.

Voorbeeld: Het eigendomsrecht op het huis. Als je eigenaar bent van een huis, kun je dat recht
tegenover iedereen inroepen: je mag het huis gebruiken, erover beschikken (verkopen, verhuren,
etc.), en anderen kunnen worden uitgesloten van gebruik.

,6

Voorbeeld: Een ander voorbeeld is een hypotheekrecht. Als een bank een hypotheekrecht heeft op
jouw huis, kan zij het huis executoriaal verkopen als jij niet aan je betalingsverplichtingen voldoet.

Vorderingsrecht:

Een vorderingsrecht is een relatief recht, gericht tegen een specifieke persoon of partij. Het ontstaat
vaak uit een overeenkomst en kan niet tegen iedereen worden ingeroepen.

Voorbeeld: Stel, je huurt het huis van iemand. Dan heb je een vorderingsrecht op de verhuurder: je
hebt recht op het gebruik van het huis zolang de huurovereenkomst loopt. Dit recht kun je alleen
tegenover de verhuurder inroepen, niet tegenover andere derden.

Ook een koopovereenkomst van het huis geeft een vorderingsrecht: je hebt als koper recht op
levering van het huis door de verkoper.

Belangrijk verschil:

 Zakelijke rechten (zoals eigendom, hypotheek) werken tegenover iedereen (absolute
werking).

 Vorderingsrechten (zoals huur, koop) gelden alleen tussen specifieke partijen (relatieve
werking).

Zakelijke rechten: soorten ( art. 3.3, tweede t.e.m. vierde lid BW)
Zakelijke hoofdrechten Zakelijke zekerheden
Betreffen het goed zelf Betreffen geldwaarde van het goed
- Verlenen aan de titularis een - Vormen een accessorium ( bijzaak) van
rechtstreekse zeggenschat over het een schuldvordering
goed zelf - Waarborgen deze schuldvordering en
- Met variabele draagwijdte in functie bieden voorrang op andere SEs in “
van de soort van zakelijk hoofdrecht samenloopsituaties”
- Doorbreken het beginsel van de
gelijkheid van de SEs
- Eigendomsrecht = meest volkomen - Voorrechten
zakelijke recht ( ruimste zeggenschat ) - Pand
art. 3.3, tweede lid BW) - Hypotheek
- Mede – eigendom = variant van - Retentierecht
eigendomsrecht met eigen kenmeren ( ( art.3.3, vierde lid BW )
art.3.3, tweede lid BW)
- Zakelijke gebruiksrechten = zakelijke
rechten met minder omvangrijke
zeggenschap ( vruchtgebruik,
opstalrecht, erfpacht,
erfdienstbaarheden) ( art. 3.3 derde lid
BW)

,7

Belang van het goederecht
Belangrijk voor de maatschappelijke welvaart

- Bepaalt omvang van het vermogen => belangrijk voor levenskwaliteit

- Bepaalt mate waarin krediet kan worden verkregen voor verdere investeringen => belangrijk
voor de economie

Cruciaal onderdeel goederenrecht: publiciteitssysteem (zie verder)

- Systeem waaruit snel en met zekerheid blijkt wie welke zakelijke rechten bezit op welke
goederen

- Nuttig in meerdere opzichten: voor medecontractanten, schuldeisers, investeerders,
overheid …

- In België: enkel een uitgewerkt publiciteitssysteem voor (rechten op) onroerende goederen

(art. 3.30-3.34 BW – ‘Regime van de onroerende publiciteit’)

Indeling van de goederen
Algemeen
Waarom indelen?

- Elke categorie van goederen heeft een eigen juridische statuut

Soorten indelingen

- Volgens de graad van toe-eigening: bv. goederen in vs. Buiten de handel ( art. 5.48 BW)

 In de handel: kunnen het voorwerp zijn van private toe – eigenen zijn en verhandeling
tussen burgers

 Buiten de handel: komen in feite wel in aanmerking voor private toe – eigening van
verhandeling, maar niet in rechten

- Volgens het gebruik: bv. verbruikbare vs. niet-verbruikbare goederen (art. 3.44, tweede lid
BW; zie later m.b.t. VG)  Verbruikbare goederen zijn zaken die niet intact blijven nadat je
ze gebruikt.

,8

- Volgens hun aard : lichamelijke vs. onlichamelijke voorwerpen (art. 3.40 BW), roerende vs.
onroerende goederen (art. 3.46-3.49 BW)

Onroerende goederen Roerende goederen
- Niet beweeglijk/verplaatsbaar, Art. 3.46 BW: “Alles wat niet onroerend is”
minstens niet bedoeld om te worden = restcategorie
verplaatst wegens nauwe band met een
fysiek onverplaatsbaar goed
- OG uit hun aard (art. 3.47, eerste lid - RG uit hun aard = fysiek verplaatsbare
BW) = grond goederen die niet onroerend zijn
- OG door incorporatie (art. 3.47, - RG door hun voorwerp (onlichamelijke
tweede lid BW) = bouwwerken en RG, d.w.z. rechten m.b.t. een RG)
beplantingen die in de grond - Vervroegd roerende goederen (art.
geïncorporeerd zijn 3.48, eerste lid BW)
+ inherente bestanddelen van geïncorporeerde = OG door incorporatie of bestemming,
bouwwerken en beplantingen (= bestanddelen waarvan partijen overeenkomen om
die fysiek nauw zijn verbonden het goed vervroegd als roerend te
met een geïncorporeerd goed, d.w.z. die niet beschouwen omdat het binnen een
kunnen worden verwijderd zonder schade aan redelijke termijn losgemaakt zal worden
te brengen of het nut van het geïncorporeerde
goed te verminderen (art. 3.8, §2 BW))
- OG door bestemming (art. 3.47, vierde
lid j° 3.9 BW) = bijzaken die functioneel
(bv. economisch of esthetisch) nauw
zijn verbonden met een OG
- OG door hun voorwerp (onlichamelijke
OG, d.w.z. rechten m.b.t. een OG) (art.
3.49 BW)

Indeling van de goederen – belang van het onderscheid (roerend vs. onroerend)
Niet zuiver theoretisch, maar groot praktisch belang in het goederenrecht

- Tegenwerpelijkheid eigendomsrecht (= mate waarin derden jouw eigendomsrecht moeten
respecteren): bezit (RG) vs. publiciteit (OG) (zie hierna)

- Eigendomsverkrijging door verjaring (zie Thema 2. Eigendom)

- Zakelijke zekerheden: hypotheek (OG) vs. pand (RG) (zie Thema 9. Zakelijke zekerheden)

- Verkoop OG (bv. huis): OG door incorporatie en bestemming zijn in de verkoop begrepen
(art. 3.8, §2, tweede lid en 3.9, laatste lid BW; art. 1615 oud BW)

- Hypotheek op een OG: treft ook de OG door incorporatie en bestemming (art. 45 Hyp.W.)

En andere rechtstakken

- Beslagprocedures (gerechtelijk privaatrecht – insolventierecht)

- Schenkingsrecht (verbintenissenrecht – familiaal vermogensrecht)

,9

Onroerende goederen Roerende goederen
Uitgewerkt publiciteitssysteem (art. 3.30-3.34 Geen uitgewerkt publiciteitssysteem; ‘bezit
BW) geldt als titel’ (art. 3.18-3.29 BW)
- Register op Kantoor Rechtszekerheid - Zie later Thema 2 “ Eigendom”
van de AAPD
- Registratie van RH en RF m.b.t. OG (bv.
verkoop eigendomsrecht huis)
Illustratie – dubbele verkoop huis: eigenaar is Illustratie – dubbele verkoop auto: eigenaar is
diegene die … diegene die …
- de aankoop het eerst liet overschrijven - de auto als eerste in zijn bezit neemt
in het register - op voorwaarde van verkrijging onder
- op voorwaarde van goede trouw bezwarende titel (tegen betaling)
- en te goeder trouw

Gemeenschappelijke principes en kenmerken van zakelijke
rechten
Ter herhaling: ‘zakelijke recht’: verleent een rechtstreeks recht (= vorm van zeggenschap) op een
goed of de geldwaarde ervan

- Rechtstreekse relatie tussen persoon en goed

- <> ‘vorderingsrecht’: verleent recht op een prestatie van een ander persoon

Absolute werking (‘erga omnes’)

- <> ‘vorderingsrechten’: relatieve werking (tussen (contract)partijen)

Gesloten stelsel (‘numerus clausus’)

- Enkel de wetgever kan zakelijke rechten creëren (art. 3.3, eerste lid BW)

- Limitatieve opsomming van de zakelijke rechten in artikel 3.3, tweede t.e.m. vierde lid BW

Aanvullend recht

- Boek 3 heeft (grotendeels) een aanvullend karakter (art. 3.1 BW)

= partijen kunnen contractueel afwijken van de wettelijke regels

- Geen afwijking m.b.t. definities en als de wet het bepaalt (= regels van dwingend recht of
openbare orde)

(1)Anterioriteitsbeginsel (art. 3.4, eerste lid BW)

Wat?

- Ouder zakelijk recht heeft voorrang op een later zakelijk recht

- Relevant bij meerdere (dezelfde) zakelijke rechten op hetzelfde goed

- Criterium (om te bepalen welk zakelijk recht voorrang heeft): datum ontstaan zakelijk recht

 Bij OG: datum publiciteit (= registratie Kantoor Rechtszekerheid)

, 10

Voorbeeld – 2 hypotheken op hetzelfde huis

X koopt in 2020 een huis en gaat een hypothecaire lening van 200.000 euro aan bij bank Y ter
financiering van de aankoop. In 2021 beslist X het huis renoveren en doet daarvoor beroep op een
tweede bank Z. Bank Z wil alleen een lening (van 100.000 euro) met het oog op renovatie verstrekken
als ook zij een hypotheek mag nemen op het huis. Eind 2022 kan X zijn beide leningen niet meer
afbetalen. Beide banken dringen nu aan op de verkoop van het huis. Het huis wordt openbaar
verkocht; de opbrengst bedraagt 220.000 euro. De openstaande schuldvordering van bank Y
bedraagt intussen nog 180.000 euro; die van bank Z nog 90.000 euro. Hoe moet de opbrengst van de
verkoop van het huis worden verdeeld tussen bank Y en Z?

Antwoord: Bij de verdeling van de opbrengst geldt het anterioriteitsbeginsel: het oudere recht
(eerder gevestigde hypotheek) heeft voorrang.

 Bank Y heeft haar hypotheek gevestigd in 2020, dus zij heeft voorrang. Van de opbrengst van
€220.000 ontvangt bank Y eerst het volledige resterende bedrag van haar schuldvordering:
€180.000.

 Wat overblijft (€220.000 - €180.000 = €40.000) gaat naar bank Z, maar dat is onvoldoende
om de volledige schuld van €90.000 te dekken.

Resultaat:

 Bank Y krijgt €180.000 (volledig afgelost).

 Bank Z krijgt €40.000 en blijft met een restschuld van €50.000 zitten.

(2)Volgrecht (art. 3.4, tweede lid BW)

Wat?

- Zakelijk recht volgt het goed, in wiens handen het zich ook bevindt

- Titularis van een zakelijk recht kan zijn recht tegenwerpen aan iedere achtereenvolgende
verkrijger van een (persoonlijk of zakelijk) recht op het goed

- Vnl. relevant als een derde eigenaar wordt van een goed waarop reeds een zakelijk recht
rust

Voorbeeld – hypotheek volgt (kleeft aan) het huis

X koopt in 2020 een huis en gaat een hypothecaire lening van 200.000 euro aan bij bank Y ter
financiering van de aankoop. Een jaar later, voordat de lening (volledig) is afgelost, wil X zijn huis
verkopen aan Z. Heeft deze verkoop (automatisch) gevolgen voor de hypotheek van bank Y?

Antwoord: De verkoop van het huis aan Z heeft geen invloed op de hypotheek van bank Y. Volgens
het volgrecht blijft de hypotheek "kleven" aan het huis, ongeacht wie de nieuwe eigenaar is.

 Bank Y behoudt haar recht om de hypotheek uit te oefenen, zelfs als Z de nieuwe eigenaar
wordt.

 Z koopt het huis mét de bestaande hypotheek. Als Z de afbetalingen niet overneemt of X in
gebreke blijft, kan bank Y nog steeds het huis laten verkopen om haar schuld te verhalen.

Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:

Qualité garantie par les avis des clients

Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.

L’achat facile et rapide

Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.

Focus sur l’essentiel

Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.

Foire aux questions

Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?

Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.

Garantie de remboursement : comment ça marche ?

Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.

Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?

Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur CodexQueen. Stuvia facilite les paiements au vendeur.

Est-ce que j'aurai un abonnement?

Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,94. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.

Peut-on faire confiance à Stuvia ?

4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)

69081 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours

Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 15 ans

Commencez à vendre!