Sociologie 2
2 MENSBEELDEN, 3 MAATSCHAPPIJBEELDEN, 4 VRAGEN
Sociologie is een studie van sociale feiten, terugkerende patronen van denken doen en voelen
3 belangrijk sociologische vragen:
1. Waarom gaan mensen relaties met elkaar aan?
a. = mensbeeld in een sociologische analyse
2. Is individuele vrijheid mogelijk?
a. = maatschappijbeeld in een sociologische analyse
3. Kan de mens de waarheid, de wereld buiten zich kennen?
a. = de methodes die sociologen gebruiken om het sociale te bestuderen
Sociologie volgens Emiel Durkheim = de wetenschap van de studie van des faits sociaux
- Sociale feiten of objectieve waarneembare en herhaalbare patronen van denken, voelen en handelen
- Om zelf een sociologische analyse te maken is er bijgevolg een bewustzijn nodig dat deze 3 vragen steeds spelen op
de achtergrond
Waarom gaan mensen realties, sociale interacties met elkaar aan?
- Het antwoord op deze vraag resulteert in 2 mensbeelden die lijnrecht tegenover elkaar staan
Conflictmodel Consensusmodel
Menselijke relaties en interacties = een (verhulde) Menselijke interacties en relaties zijn spontane vormen van
competitie en strijd samenwerking
Mensen streven altijd hun belangen na en strijden om Visie gaat ervan uit dat mensen van nature sociale wezend
schaarse middelen hierdoor zijn menselijke relaties en de zijn die gericht zijn op samenwerken
maatschappij altijd in strijd
De ander moet je wantrouwen, mensen gaan daarom alleen Vroeg in de evolutie hebben mensen gemerkt dat
interactie aan als ze hopen er iets uit te kunnen halen of iets samenwerken een voordeel oplevert, samenwerkende
mee te kunnen bereiken, mensen doen nooit iets voor niets mensen staan sterker in een vijandige natuur dan eenzaten
Mensen zullen zich alleen inzetten voor een goed doel als ze Samenwerkende mensen hebben meer kans te overleven
er zelf ook iets aan overhouden bv een goed gevoel tot ze op een leeftijd zijn waar ze zich kunnen voortplanten
waardoor een biologische/ evolutionaire druk is ontstaan
Als de inzet voor een goed doel geen voldoening meer geeft, door deze druk komen genetische kenmerken die ertoe
stopt het sociaal engagement. Onbaatzuchtigheid bestaat leiden dat samenwerking de overhand heeft gekregen in de
niet biologische opmaak van het biologisch wezen mens
Hier zijn menselijke interacties altijd een conflict om Stabititeit is normaal, sociale verandering is een
schaarse middelen/ goederen uitzondering
Verandering is n-ormaal, stabiliteit is de uitzondering
Thomas Hobbes (1588-1679) homo humini lupus est
- Engelse filosoof waarvan denken en leven gekleurd zijn door de Engelse burgeroorlogen
- Zijn mensbeeld is hierdoor gitszwart en getekend door wantrouwen ten aanzien van anderen
- Homo humini lupus est = de mens is een wolf voor andere mensen
- Als je mensen zou laten doen streven mensen enkel hun eigen belangen na
- Omdat iedereen een ander belangen nastreeft, leidt dit tot een toestand van een eeuwige oorlog van allen tegen
allen waarbij degene die het sterkst, meest listig of het best kan bedriegen de bovenhand heeft
John Stuart Mills, homo economicus
- De economische mens
- De drijfveer van de mens is het verhogen van het eigen welzijn, di doen mensen door een weloverwogen beslissing
te nemen
Sociologie 2
1
, - Centraal staat het nastreven van plezier, de mens is echter tegelijkertijd lui en wil daarom zo weinig mogelijk doen
voor dit plezier
- De mens wil zoveel mogelijk winst (voordeel) halen uit het leven, maar dat tegen zo weinig mogelijk kosten
(inspanningen, nadelen)
- Als mensen een handeling stellen doorlopen ze een beslissingsprocedure waar ze een soort van kostenberekening
maken
- Als de interactie meer voordelen oplevert dan dat het inspanningen kost, dan zal de interactie gesteld en blijvend
gesteld worden (hieruit kunnen menselijke relaties ontstaan)
- Deze visie is ontwikkeld in de 18e eeuw maar is nog steeds het overwegend mensbeeld in de huidige economie en
in sommige benaderingen in de sociologie
Meest bekende boek waar conflictmodel in terug komt = lord of the flies van William Golding in 1954
- Verteld een verhaal van een groep Engelse jongens tussen de 6 en 12jaar die tijdens een oorlog op een eiland in de
Grote Oceaan terechtkomen nadat hun vliegtuig is neergestort tijdens een evacuatie uit Engeland
- In eerste instantie lukt het de jongens om samen te werken om via overleg belangrijke, gezamelijke beslissingen te
nemen
- Na een tijdje ontstaan er spanningen tussen de jongens door de belangrijke beslissingen er ontstaan fracties en
groepjes die vechten om macht, leiderschap,voedsel,...
- Er ontstaat een mythe tussen de jongeren dat er een beest op het eiland leeft die het gemunt heeft op het leven
van alle jongens
- De eens zo vervreemde groep doet in toenemende mate elkaar de duivel aan
- Op een bepaald moment slaagt een groepje erin om een varken te slachten, ze zetten de kop vh varken op een spits
in het woud
- De varkenskop trekt na een tijd heel wat vliegen aan en groeit zo uit tot de lord of the flies en beeldt voor de jongens
het beest uit
- Op een bepaalde nacht spreekt de lord of the flies een van de jongens aan over het feit dat hij niet een beest in het
bos is maar het slechte dat in elk van da jongens schuilt
- Uiteindelijk worden de jongens gered van het eiland maar niet zonder dat enkele van hun het leven hebben gelaten
door toedoen van andere
Menselijke interacties en relaties als samenwerking
- Tegenover Thomas Hobbes hebben we Jean-Jacques Rousseau
- In de opvoeding (zijn boek) stelt Rousseau dat ieder mens een aangeboren goedheid heeft en door de maatschappij
aangezet wordt om het kwade te doen
- De aangeboren goedheid van de mens zou uiteindelijk uitmonden in een harmonieuze samenleving waarin er
gedeelde waarden bestaan tussen individuen en groepen
- Er bestaat een soort sociaal contract gebaseerd op gemeenschappelijke wil (un volonté général) waarin individuen
bereid zijn de eigen belangen op te geven of uit te stellen als dit het algemeen belang ten goede komt
- Gedeelde normen en waarden, samenwerking en stabiliteit zijn de kenmerken van dit samenlevingsmodel
Ferdinant Tönnies
- Socioloog waarvan het idee dat mensen bereid zijn zichzelf weg te cijferen voor anderen sterk aanwezig is in zijn
werk
Gemeinschaft Gesellschaft
Typisch voor een voormoderne samenleving Contractuele en formele relaties centraal waarin mensen
veel neutraler tov elkaar staan
Overheersende solidariteit en opofferingsgezindheid Rationele en zakelijke houding in een moderne samenleving
Basis is dat in de gemeenschap een soort van Geen gedeelde waarden
eenheidsdenken bestaat waarbij iedereen eenzelfde visie
op het leven en de wereld heeft, ingefluisterd door een
gedeelde Godsdienst
Sociologie 2
2
, Sterke samenhang Minder sterke samenhang
Groep > individu Individu > groep
dorp stad
Durkheim stelt dat het verschil tussen een voormoderne en een moderne maatschappij een verschil is tussen 2 verschillende
vormen van solidariteit
- Voormoderne maatschappij
o Mechanische solidariteit
▪ Individuen zijn solidair met elkaar omwille van traditie en traditioneel gezag gebaseerd op
godsdienst en vertrouwen in een ander
▪ Collectief vertrouwen maakt samenhang van de samenleving mogelijk
- Moderne samenleving
o Organische solidariteit
▪ Niemand is langer in staat om alle behoeften in te vullen en wordt zo meer afhankelijk van
anderen
▪ Het gespecialiseerd individu voorziet in de behoeften van anderen en omgekeerd.
▪ Relaties nemen de vorm aan van contracten
▪ Mensen gedragen zich meer individualistisch en identificeren zich minder met de groep
- Overgang van mechanische naar organische solidariteit
o Niet vanzelfsprekend en zelf problematisch
o In de overgangsperiode ontstaat anomie (een gevoel van normenloosheid of zinloosheid van het bestaan
als gevolg van het wegvallen van tradities)
o Snelle veranderingen zorgen er voor dat de samenleving niet voldoende tijd heeft om nieuwe waarden en
normen te ontwikkelen
o Uiteindelijk zal een nieuwe stabiliteit ontstaan en zal consensus ingefluisterd worden door deze onderlinge
afhankelijkheid
Rutger Bregman (moderne verdediger van het consensusmodel)
- In zijn boek ‘de meeste mensen deugen niet’ stelt hij zich de vraag waarom het beeld uit he boek ‘lord of the flies’
zo veel bijval krijgt
- Hij verwijst ernaar dat lord of the flies een roman is, een fictie die zich nooit in werkelijkheid heeft voorgedaan
- Hij vraagt zich af wat er in werkelijkheid zou gebeuren moest zich ooit een situatie zoals in lord of the flies voordoen
- Hij ondekt een verhaal over 6 jongens uit Tonga die in juni 1965 een schip stalen om te kunnen vissen terwijl ze
spijbelden van school
o Tijdens de reis komen de jongens in een storm terecht, lopen ze averij op en lijden ze schipbreuk op het
onbewoond eiland Ata
o Uiteindelijk overleven de jongens anderhalf jaar op het eiland
o In tegenstelling tot lord of the flies leiden zen een vrij vreedzaam leven met duidelijke afspraken, een strak
werkrooster en een voor iedereen haalbare werkverdeling
o 1 van de afspraken gaat ove ruzie’s: als er inenigheid uitbreekt moeten de ruziemakers elka naar een kant
van het eiland. Na 4 uur moeten ze de ruzie bijleggen en sorry zeggen tegen elkaar
o Bij hun redding kent het eiland een systeem waarmee de jongens water opvangen, een moestuin,
sportvoorzieningen en een permanent vuur
▪ Dit voorbeeld illustreert meer het consensusmodel dan het conflictmodel
- Een voorbeeld van het consensusmodel in de populaire cultuur vinden we in eutopische literatuur of films waarin
een ideale samenleving wordt voorgesteld
o Het meest bekende boek (waar uiteindelijk het woord eutopie vandaan komt) is het boek ‘utopia’ van
Thomas More
▪ Hierin beshrijft hij het leven op het eiland Utopia
▪ Op dit verzonnen eiland is alles gemeenschappelijk bezit
▪ Er is geen geld
Sociologie 2
3
, ▪ Alle bezittingen en opbrengsten van economische activiteiten zijn eerlijk verdeeld onder alle
mensen die op het eiland onen
▪ Beslissingen worden gemaakt in onderling overleg
- In de Vlaamse serie ‘Arcadia’ wordt een nieuwe en betere samenleving in de nabije toekomst gesitueerd
o Waarin veiligheid wordt gecreëerd via regels over hoe individuen gezond, gediciplineerd en productief
kunnen zijn
o Om deze regels af te dwingen, krijgt iedere burger een score die uitdrukt in welke mate je je houdt aan
deze regels
- De sitcom ‘parks and recreation’ vertelt het verhaal van de denkbeeldige stad Pawnee
o De hoofdpersonages werken bij de afdeling parks and recreations van de stad (aka groendienst)
o Hoewel de hoofdpersonages in de serie allemaal sterk verschillen van elkaar streven ze allemaal naar het
groter welzijn van de stad
o Dit vertaalt zich in hoe totaal verschillende karakters samen kunnen werken om een stad beter te maken
o Ze zetten zich in voor de gemeenschap en lossen onderlinge conflicten op in het belang van het collectieve
welzijn
- De sitcom ‘the good place’
o Wordt in eerste instantie een soort hemel gesitueerd
o Ook in deze goeie plaats heerst er een consensusmodel en goede verstandhouding tussen alle bewoners
o Tot het hoofdpersonage opduikt en de hele wereld in vraag stelt
- Reality TV (heerst vooral conflictmodel)
o Bake off Vlaanderen
▪ Hoewel hier onderlinge competitie heerst, overheerst hier toch het samenwerken
▪ Dit komt omdat de deelnemers zelf niemand moeten nomineren/ wegstemmen
Enkele bedenkingen
- De tegenstelling tussen het conflictmodel en consensusmodel is genuanceerder in werkelijkheid
- Het zijn extremen die in de werkelijkheid nauwelijks voorkomen in zuivere vorm
- De meeste mensen staan in hun denken ergens tussen de twee daarom is de kijk op het sociale leven meer
geschakeerd
Homan
- Homan is een socioloog die als voorbeeld kan dienen in het conflict/consensusmodel
- Hij vat sociale interacties op als een ruil van handelingen tussen 2 direct betrokken individuen
- Sociale interactie zal pas plaatsvinden wanneer er in deze handeling sprake is van een tegemoetkoming aan een
behoeftebevrediging
- Vriendschappen zullen pas gevormd worden omdat de vrienschapsrelatie tegemoet komt aan een behoefte van de
betrokkenen
- De relatie zal alleen kunnen bestaan in de toekomst, als de voordelen van de relatie positief opleven tov de nadelen
van de relatie
- In hun dagelijks leven zijn individuen zoals ondernemers: ze streven naar winstmaximalisatie na in hun interacties
zoals een ondernemer winst beoogt op een economische markt
- Het nastreven van het meeste nut ligt aan de grond van het gedrag
- Homans ideeën zijn een sociologische vorm van de homo economicus, maar tegelijk nuanceert hij dit beeld
- Hij stelt dat (herhaalde) sociale interacties tussen dezelfde individuen gepaard gaat met een onverwachte
meerwaarde nml vertrouwen
Vertouwen
1. = individuen verwachten dat anderen de gemaakte afspraken zullen nakomen
2. Ruilrelaties beginnen bij kleine transacties, waarbij de risico’s beperkt zijn en waarmee weinig vertrouwen gemoeid
is
3. Mensen die sterke aanhangers zijn vh conflictmodel zijn meestal wantrouwend TOV anderen
4. Vertrouwen is dus een ruwe benadering om na te gaan of mensen eerder verbonden zijn met het conflictmodel of
consensus model
5. Het is een belangrijke indicator van sociaal kapitaal in een samenleving
Sociologie 2
4
2 MENSBEELDEN, 3 MAATSCHAPPIJBEELDEN, 4 VRAGEN
Sociologie is een studie van sociale feiten, terugkerende patronen van denken doen en voelen
3 belangrijk sociologische vragen:
1. Waarom gaan mensen relaties met elkaar aan?
a. = mensbeeld in een sociologische analyse
2. Is individuele vrijheid mogelijk?
a. = maatschappijbeeld in een sociologische analyse
3. Kan de mens de waarheid, de wereld buiten zich kennen?
a. = de methodes die sociologen gebruiken om het sociale te bestuderen
Sociologie volgens Emiel Durkheim = de wetenschap van de studie van des faits sociaux
- Sociale feiten of objectieve waarneembare en herhaalbare patronen van denken, voelen en handelen
- Om zelf een sociologische analyse te maken is er bijgevolg een bewustzijn nodig dat deze 3 vragen steeds spelen op
de achtergrond
Waarom gaan mensen realties, sociale interacties met elkaar aan?
- Het antwoord op deze vraag resulteert in 2 mensbeelden die lijnrecht tegenover elkaar staan
Conflictmodel Consensusmodel
Menselijke relaties en interacties = een (verhulde) Menselijke interacties en relaties zijn spontane vormen van
competitie en strijd samenwerking
Mensen streven altijd hun belangen na en strijden om Visie gaat ervan uit dat mensen van nature sociale wezend
schaarse middelen hierdoor zijn menselijke relaties en de zijn die gericht zijn op samenwerken
maatschappij altijd in strijd
De ander moet je wantrouwen, mensen gaan daarom alleen Vroeg in de evolutie hebben mensen gemerkt dat
interactie aan als ze hopen er iets uit te kunnen halen of iets samenwerken een voordeel oplevert, samenwerkende
mee te kunnen bereiken, mensen doen nooit iets voor niets mensen staan sterker in een vijandige natuur dan eenzaten
Mensen zullen zich alleen inzetten voor een goed doel als ze Samenwerkende mensen hebben meer kans te overleven
er zelf ook iets aan overhouden bv een goed gevoel tot ze op een leeftijd zijn waar ze zich kunnen voortplanten
waardoor een biologische/ evolutionaire druk is ontstaan
Als de inzet voor een goed doel geen voldoening meer geeft, door deze druk komen genetische kenmerken die ertoe
stopt het sociaal engagement. Onbaatzuchtigheid bestaat leiden dat samenwerking de overhand heeft gekregen in de
niet biologische opmaak van het biologisch wezen mens
Hier zijn menselijke interacties altijd een conflict om Stabititeit is normaal, sociale verandering is een
schaarse middelen/ goederen uitzondering
Verandering is n-ormaal, stabiliteit is de uitzondering
Thomas Hobbes (1588-1679) homo humini lupus est
- Engelse filosoof waarvan denken en leven gekleurd zijn door de Engelse burgeroorlogen
- Zijn mensbeeld is hierdoor gitszwart en getekend door wantrouwen ten aanzien van anderen
- Homo humini lupus est = de mens is een wolf voor andere mensen
- Als je mensen zou laten doen streven mensen enkel hun eigen belangen na
- Omdat iedereen een ander belangen nastreeft, leidt dit tot een toestand van een eeuwige oorlog van allen tegen
allen waarbij degene die het sterkst, meest listig of het best kan bedriegen de bovenhand heeft
John Stuart Mills, homo economicus
- De economische mens
- De drijfveer van de mens is het verhogen van het eigen welzijn, di doen mensen door een weloverwogen beslissing
te nemen
Sociologie 2
1
, - Centraal staat het nastreven van plezier, de mens is echter tegelijkertijd lui en wil daarom zo weinig mogelijk doen
voor dit plezier
- De mens wil zoveel mogelijk winst (voordeel) halen uit het leven, maar dat tegen zo weinig mogelijk kosten
(inspanningen, nadelen)
- Als mensen een handeling stellen doorlopen ze een beslissingsprocedure waar ze een soort van kostenberekening
maken
- Als de interactie meer voordelen oplevert dan dat het inspanningen kost, dan zal de interactie gesteld en blijvend
gesteld worden (hieruit kunnen menselijke relaties ontstaan)
- Deze visie is ontwikkeld in de 18e eeuw maar is nog steeds het overwegend mensbeeld in de huidige economie en
in sommige benaderingen in de sociologie
Meest bekende boek waar conflictmodel in terug komt = lord of the flies van William Golding in 1954
- Verteld een verhaal van een groep Engelse jongens tussen de 6 en 12jaar die tijdens een oorlog op een eiland in de
Grote Oceaan terechtkomen nadat hun vliegtuig is neergestort tijdens een evacuatie uit Engeland
- In eerste instantie lukt het de jongens om samen te werken om via overleg belangrijke, gezamelijke beslissingen te
nemen
- Na een tijdje ontstaan er spanningen tussen de jongens door de belangrijke beslissingen er ontstaan fracties en
groepjes die vechten om macht, leiderschap,voedsel,...
- Er ontstaat een mythe tussen de jongeren dat er een beest op het eiland leeft die het gemunt heeft op het leven
van alle jongens
- De eens zo vervreemde groep doet in toenemende mate elkaar de duivel aan
- Op een bepaald moment slaagt een groepje erin om een varken te slachten, ze zetten de kop vh varken op een spits
in het woud
- De varkenskop trekt na een tijd heel wat vliegen aan en groeit zo uit tot de lord of the flies en beeldt voor de jongens
het beest uit
- Op een bepaalde nacht spreekt de lord of the flies een van de jongens aan over het feit dat hij niet een beest in het
bos is maar het slechte dat in elk van da jongens schuilt
- Uiteindelijk worden de jongens gered van het eiland maar niet zonder dat enkele van hun het leven hebben gelaten
door toedoen van andere
Menselijke interacties en relaties als samenwerking
- Tegenover Thomas Hobbes hebben we Jean-Jacques Rousseau
- In de opvoeding (zijn boek) stelt Rousseau dat ieder mens een aangeboren goedheid heeft en door de maatschappij
aangezet wordt om het kwade te doen
- De aangeboren goedheid van de mens zou uiteindelijk uitmonden in een harmonieuze samenleving waarin er
gedeelde waarden bestaan tussen individuen en groepen
- Er bestaat een soort sociaal contract gebaseerd op gemeenschappelijke wil (un volonté général) waarin individuen
bereid zijn de eigen belangen op te geven of uit te stellen als dit het algemeen belang ten goede komt
- Gedeelde normen en waarden, samenwerking en stabiliteit zijn de kenmerken van dit samenlevingsmodel
Ferdinant Tönnies
- Socioloog waarvan het idee dat mensen bereid zijn zichzelf weg te cijferen voor anderen sterk aanwezig is in zijn
werk
Gemeinschaft Gesellschaft
Typisch voor een voormoderne samenleving Contractuele en formele relaties centraal waarin mensen
veel neutraler tov elkaar staan
Overheersende solidariteit en opofferingsgezindheid Rationele en zakelijke houding in een moderne samenleving
Basis is dat in de gemeenschap een soort van Geen gedeelde waarden
eenheidsdenken bestaat waarbij iedereen eenzelfde visie
op het leven en de wereld heeft, ingefluisterd door een
gedeelde Godsdienst
Sociologie 2
2
, Sterke samenhang Minder sterke samenhang
Groep > individu Individu > groep
dorp stad
Durkheim stelt dat het verschil tussen een voormoderne en een moderne maatschappij een verschil is tussen 2 verschillende
vormen van solidariteit
- Voormoderne maatschappij
o Mechanische solidariteit
▪ Individuen zijn solidair met elkaar omwille van traditie en traditioneel gezag gebaseerd op
godsdienst en vertrouwen in een ander
▪ Collectief vertrouwen maakt samenhang van de samenleving mogelijk
- Moderne samenleving
o Organische solidariteit
▪ Niemand is langer in staat om alle behoeften in te vullen en wordt zo meer afhankelijk van
anderen
▪ Het gespecialiseerd individu voorziet in de behoeften van anderen en omgekeerd.
▪ Relaties nemen de vorm aan van contracten
▪ Mensen gedragen zich meer individualistisch en identificeren zich minder met de groep
- Overgang van mechanische naar organische solidariteit
o Niet vanzelfsprekend en zelf problematisch
o In de overgangsperiode ontstaat anomie (een gevoel van normenloosheid of zinloosheid van het bestaan
als gevolg van het wegvallen van tradities)
o Snelle veranderingen zorgen er voor dat de samenleving niet voldoende tijd heeft om nieuwe waarden en
normen te ontwikkelen
o Uiteindelijk zal een nieuwe stabiliteit ontstaan en zal consensus ingefluisterd worden door deze onderlinge
afhankelijkheid
Rutger Bregman (moderne verdediger van het consensusmodel)
- In zijn boek ‘de meeste mensen deugen niet’ stelt hij zich de vraag waarom het beeld uit he boek ‘lord of the flies’
zo veel bijval krijgt
- Hij verwijst ernaar dat lord of the flies een roman is, een fictie die zich nooit in werkelijkheid heeft voorgedaan
- Hij vraagt zich af wat er in werkelijkheid zou gebeuren moest zich ooit een situatie zoals in lord of the flies voordoen
- Hij ondekt een verhaal over 6 jongens uit Tonga die in juni 1965 een schip stalen om te kunnen vissen terwijl ze
spijbelden van school
o Tijdens de reis komen de jongens in een storm terecht, lopen ze averij op en lijden ze schipbreuk op het
onbewoond eiland Ata
o Uiteindelijk overleven de jongens anderhalf jaar op het eiland
o In tegenstelling tot lord of the flies leiden zen een vrij vreedzaam leven met duidelijke afspraken, een strak
werkrooster en een voor iedereen haalbare werkverdeling
o 1 van de afspraken gaat ove ruzie’s: als er inenigheid uitbreekt moeten de ruziemakers elka naar een kant
van het eiland. Na 4 uur moeten ze de ruzie bijleggen en sorry zeggen tegen elkaar
o Bij hun redding kent het eiland een systeem waarmee de jongens water opvangen, een moestuin,
sportvoorzieningen en een permanent vuur
▪ Dit voorbeeld illustreert meer het consensusmodel dan het conflictmodel
- Een voorbeeld van het consensusmodel in de populaire cultuur vinden we in eutopische literatuur of films waarin
een ideale samenleving wordt voorgesteld
o Het meest bekende boek (waar uiteindelijk het woord eutopie vandaan komt) is het boek ‘utopia’ van
Thomas More
▪ Hierin beshrijft hij het leven op het eiland Utopia
▪ Op dit verzonnen eiland is alles gemeenschappelijk bezit
▪ Er is geen geld
Sociologie 2
3
, ▪ Alle bezittingen en opbrengsten van economische activiteiten zijn eerlijk verdeeld onder alle
mensen die op het eiland onen
▪ Beslissingen worden gemaakt in onderling overleg
- In de Vlaamse serie ‘Arcadia’ wordt een nieuwe en betere samenleving in de nabije toekomst gesitueerd
o Waarin veiligheid wordt gecreëerd via regels over hoe individuen gezond, gediciplineerd en productief
kunnen zijn
o Om deze regels af te dwingen, krijgt iedere burger een score die uitdrukt in welke mate je je houdt aan
deze regels
- De sitcom ‘parks and recreation’ vertelt het verhaal van de denkbeeldige stad Pawnee
o De hoofdpersonages werken bij de afdeling parks and recreations van de stad (aka groendienst)
o Hoewel de hoofdpersonages in de serie allemaal sterk verschillen van elkaar streven ze allemaal naar het
groter welzijn van de stad
o Dit vertaalt zich in hoe totaal verschillende karakters samen kunnen werken om een stad beter te maken
o Ze zetten zich in voor de gemeenschap en lossen onderlinge conflicten op in het belang van het collectieve
welzijn
- De sitcom ‘the good place’
o Wordt in eerste instantie een soort hemel gesitueerd
o Ook in deze goeie plaats heerst er een consensusmodel en goede verstandhouding tussen alle bewoners
o Tot het hoofdpersonage opduikt en de hele wereld in vraag stelt
- Reality TV (heerst vooral conflictmodel)
o Bake off Vlaanderen
▪ Hoewel hier onderlinge competitie heerst, overheerst hier toch het samenwerken
▪ Dit komt omdat de deelnemers zelf niemand moeten nomineren/ wegstemmen
Enkele bedenkingen
- De tegenstelling tussen het conflictmodel en consensusmodel is genuanceerder in werkelijkheid
- Het zijn extremen die in de werkelijkheid nauwelijks voorkomen in zuivere vorm
- De meeste mensen staan in hun denken ergens tussen de twee daarom is de kijk op het sociale leven meer
geschakeerd
Homan
- Homan is een socioloog die als voorbeeld kan dienen in het conflict/consensusmodel
- Hij vat sociale interacties op als een ruil van handelingen tussen 2 direct betrokken individuen
- Sociale interactie zal pas plaatsvinden wanneer er in deze handeling sprake is van een tegemoetkoming aan een
behoeftebevrediging
- Vriendschappen zullen pas gevormd worden omdat de vrienschapsrelatie tegemoet komt aan een behoefte van de
betrokkenen
- De relatie zal alleen kunnen bestaan in de toekomst, als de voordelen van de relatie positief opleven tov de nadelen
van de relatie
- In hun dagelijks leven zijn individuen zoals ondernemers: ze streven naar winstmaximalisatie na in hun interacties
zoals een ondernemer winst beoogt op een economische markt
- Het nastreven van het meeste nut ligt aan de grond van het gedrag
- Homans ideeën zijn een sociologische vorm van de homo economicus, maar tegelijk nuanceert hij dit beeld
- Hij stelt dat (herhaalde) sociale interacties tussen dezelfde individuen gepaard gaat met een onverwachte
meerwaarde nml vertrouwen
Vertouwen
1. = individuen verwachten dat anderen de gemaakte afspraken zullen nakomen
2. Ruilrelaties beginnen bij kleine transacties, waarbij de risico’s beperkt zijn en waarmee weinig vertrouwen gemoeid
is
3. Mensen die sterke aanhangers zijn vh conflictmodel zijn meestal wantrouwend TOV anderen
4. Vertrouwen is dus een ruwe benadering om na te gaan of mensen eerder verbonden zijn met het conflictmodel of
consensus model
5. Het is een belangrijke indicator van sociaal kapitaal in een samenleving
Sociologie 2
4
