Communicatie en rollen op de OK
Hoofdstuk 1.3 & 1.4: Basisboek operatieve zorg
Omkleden:
- Voor het betreden van OK-complex
- Alleen ondergoed onder OK-kleding
- Geen sieraden of horloges
- Klompen aan en muts op
Binnen gaan van OK-complex door sluis
Zo kan er geen luchtverplaatsing optreden tussen gang en
operatiekamer
Mondmasker:
- Opdoen zodra je de OK binnengaat
- Afdoen wanneer je OK verlaat
Indeling operatiekamer rondom patiënt:
1. Chirurg
2. Assisterende
3. Instrumenterende
4. Anesthesiemedewerker
5. Anesthesioloog
6. Omloop
Rollen op de OK:
- Anesthesioloog:
Bepaalt het medisch beleid bij de bewaking van de vitale functies van de
patiënt en maakt het mogelijk dat de operatieve ingreep kan plaatsvinden.
Heeft veel verstand van medicijnen.
Regionale anesthesie (bijv. ruggenprik)
Algehele anesthesie (slaapmiddel, spierverslappend en pijnbestrijding)
- Anesthesiemedewerker:
Maakt eigen gedeelte van de OK gebruiksklaar en draagt zorg voor het
ontvangen van de patiënt.
Assisteert anesthesioloog bij de inleiding en uitleiding, uitvoering van de
regionale technieken en bij het positioneren van de patiënt.
Onderhouden van anesthesie (verlengde arm) alleen in overleg met
anesthesioloog.
- Assisterende:
Kan operatieassistent zijn, maar vaak coassistent of arts in opleiding.
Steunt de chirurg bij het uitvoeren van de operatie.
, - Chirurg:
Voert de operatie uit met behulp van de assisterende.
- Instrumenterende:
Ondersteund assisterende en chirurg, door verschillende instrumenten aan te
geven. Opdekken. Tellen van de gazen, naalden en messen.
- Omloop:
Samen met instrumenterende voorbereiden op de operatie. Helpt met
aantrekken steriele kleding.
Zorgt voor chirurgische administratie in het ziekenhuissysteem.
Geeft eventueel nodige spullen aan.
Hoofdstuk 5.2, 5.3 & 5.6: Sociale vaardigheiden
Communicatie op inhoudsniveau = als communicatie puur als doel heeft de inhoud van de
boodschap over te brengen.
Communicatie op betrekkings- of relatieniveau = als het belangrijker is hoe iemand iets zegt
dan wat hij zegt (niet op inhoud).
Tips voor communiceren:
- Realiseer je wie de ontvanger is
- Ken je doelstelling
- Wees congruent
- Analyseer het klimaat
- Neem de boodschap nog een keer door in je hoofd voordat je deze verzendt
- Communiceer in de taal van de ontvanger
- Verduidelijk de boodschap als de ontvanger deze niet lijkt te begrijpen
- Als de reactie kritisch lijkt, reageer dan niet defensief
Luisteren is van belang!
Het is een actieve bezigheid.
Vragen stellen:
- Open- en gesloten vragen
- Met open vragen wordt het gesprek op gang gehouden
- Verschillende soorten vragen:
o Suggestieve vraag
Beperkt de antwoordmogelijkheden van de ander beperkt.
o Bestraffende vraag
Waarbij je weet dat de ander in de problemen komt.
o Hypothetische vraag
Vragen naar de mening van de ander zonder dat je echt geïnteresseerd
bent in het antwoord.
, o Gebiedende vraag
Dit is eigenlijk een opdracht.
o Verbergende vraag
Een vraag die je stelt omdat je bang bent voor je mening of idee uit te
komen.
o Valstrikvraag
Je wilt de ander eens goed de waarheid zeggen, maar je gebruikt een
vraag om daarmee te beginnen.
o Retorische vraag
De ander wordt niet echt gevraagd te antwoorden.
Samenvatten:
- Inhoud samenvatten
- Samenvatten van de non-verbale communicatie van de ander
4 ruimtelijke zones:
- Intieme zone (tussen ongeveer 0 en 50 cm)
- Persoonlijke zone (tussen ongeveer 50 tot 125 cm rondom het lichaam)
- Sociale zone (tussen ongeveer 1,25 tot 3 meter)
- Publieke zone (tussen ongeveer 3 tot 7,5 meter)
De keuze voor een bepaalde afstand om met iemand te communiceren hangt af van 4
variabelen:
1. De sociale en persoonlijke relatie tussen twee mensen
2. De verwachting die iemand heeft over de interactie
3. De intimiteit van het gespreksonderwerp
4. De fysieke beperkingen van de omgeving
Open lichaamshouding = ledematen uit elkaar, oogcontact.
Gesloten lichaamshouding = armen en benen over elkaar, oogcontact vermijdend.
Gespreksvoering op de OK:
- Communicatie tussen chirurg en anesthesioloog vindt plaats:
o Start en einde ingreep
o Start incisie
o Positieverandering patiënt
o Zetten vaatklemmen door chirurg
o Verandering in de conditie van de patiënt
o Complicaties
o Peroperatieve beleidsverandering
- Over de overige gesprekken bestaat geen protocol
- Belangrijk dat er een ontspannen sfeer hangt
Awareness = patiënten die het gesprek op de OK in hun geheugen opslaan.
Hoofdstuk 1.3 & 1.4: Basisboek operatieve zorg
Omkleden:
- Voor het betreden van OK-complex
- Alleen ondergoed onder OK-kleding
- Geen sieraden of horloges
- Klompen aan en muts op
Binnen gaan van OK-complex door sluis
Zo kan er geen luchtverplaatsing optreden tussen gang en
operatiekamer
Mondmasker:
- Opdoen zodra je de OK binnengaat
- Afdoen wanneer je OK verlaat
Indeling operatiekamer rondom patiënt:
1. Chirurg
2. Assisterende
3. Instrumenterende
4. Anesthesiemedewerker
5. Anesthesioloog
6. Omloop
Rollen op de OK:
- Anesthesioloog:
Bepaalt het medisch beleid bij de bewaking van de vitale functies van de
patiënt en maakt het mogelijk dat de operatieve ingreep kan plaatsvinden.
Heeft veel verstand van medicijnen.
Regionale anesthesie (bijv. ruggenprik)
Algehele anesthesie (slaapmiddel, spierverslappend en pijnbestrijding)
- Anesthesiemedewerker:
Maakt eigen gedeelte van de OK gebruiksklaar en draagt zorg voor het
ontvangen van de patiënt.
Assisteert anesthesioloog bij de inleiding en uitleiding, uitvoering van de
regionale technieken en bij het positioneren van de patiënt.
Onderhouden van anesthesie (verlengde arm) alleen in overleg met
anesthesioloog.
- Assisterende:
Kan operatieassistent zijn, maar vaak coassistent of arts in opleiding.
Steunt de chirurg bij het uitvoeren van de operatie.
, - Chirurg:
Voert de operatie uit met behulp van de assisterende.
- Instrumenterende:
Ondersteund assisterende en chirurg, door verschillende instrumenten aan te
geven. Opdekken. Tellen van de gazen, naalden en messen.
- Omloop:
Samen met instrumenterende voorbereiden op de operatie. Helpt met
aantrekken steriele kleding.
Zorgt voor chirurgische administratie in het ziekenhuissysteem.
Geeft eventueel nodige spullen aan.
Hoofdstuk 5.2, 5.3 & 5.6: Sociale vaardigheiden
Communicatie op inhoudsniveau = als communicatie puur als doel heeft de inhoud van de
boodschap over te brengen.
Communicatie op betrekkings- of relatieniveau = als het belangrijker is hoe iemand iets zegt
dan wat hij zegt (niet op inhoud).
Tips voor communiceren:
- Realiseer je wie de ontvanger is
- Ken je doelstelling
- Wees congruent
- Analyseer het klimaat
- Neem de boodschap nog een keer door in je hoofd voordat je deze verzendt
- Communiceer in de taal van de ontvanger
- Verduidelijk de boodschap als de ontvanger deze niet lijkt te begrijpen
- Als de reactie kritisch lijkt, reageer dan niet defensief
Luisteren is van belang!
Het is een actieve bezigheid.
Vragen stellen:
- Open- en gesloten vragen
- Met open vragen wordt het gesprek op gang gehouden
- Verschillende soorten vragen:
o Suggestieve vraag
Beperkt de antwoordmogelijkheden van de ander beperkt.
o Bestraffende vraag
Waarbij je weet dat de ander in de problemen komt.
o Hypothetische vraag
Vragen naar de mening van de ander zonder dat je echt geïnteresseerd
bent in het antwoord.
, o Gebiedende vraag
Dit is eigenlijk een opdracht.
o Verbergende vraag
Een vraag die je stelt omdat je bang bent voor je mening of idee uit te
komen.
o Valstrikvraag
Je wilt de ander eens goed de waarheid zeggen, maar je gebruikt een
vraag om daarmee te beginnen.
o Retorische vraag
De ander wordt niet echt gevraagd te antwoorden.
Samenvatten:
- Inhoud samenvatten
- Samenvatten van de non-verbale communicatie van de ander
4 ruimtelijke zones:
- Intieme zone (tussen ongeveer 0 en 50 cm)
- Persoonlijke zone (tussen ongeveer 50 tot 125 cm rondom het lichaam)
- Sociale zone (tussen ongeveer 1,25 tot 3 meter)
- Publieke zone (tussen ongeveer 3 tot 7,5 meter)
De keuze voor een bepaalde afstand om met iemand te communiceren hangt af van 4
variabelen:
1. De sociale en persoonlijke relatie tussen twee mensen
2. De verwachting die iemand heeft over de interactie
3. De intimiteit van het gespreksonderwerp
4. De fysieke beperkingen van de omgeving
Open lichaamshouding = ledematen uit elkaar, oogcontact.
Gesloten lichaamshouding = armen en benen over elkaar, oogcontact vermijdend.
Gespreksvoering op de OK:
- Communicatie tussen chirurg en anesthesioloog vindt plaats:
o Start en einde ingreep
o Start incisie
o Positieverandering patiënt
o Zetten vaatklemmen door chirurg
o Verandering in de conditie van de patiënt
o Complicaties
o Peroperatieve beleidsverandering
- Over de overige gesprekken bestaat geen protocol
- Belangrijk dat er een ontspannen sfeer hangt
Awareness = patiënten die het gesprek op de OK in hun geheugen opslaan.
