Samenvatting volledig Sociale psychologie eerste jaar BaTP

Sociale psychologie
Afkortingen en vaktermen
 Pp = Proefpersoon
 Ppn = Proefpersonen
 PsPp = PseudoProefpersoon
 PsPpn = PseudoProefpersonen
 Pd = Proefdier
 Exp = Experiment
 Ψ = psychologie
 Socius = de ander in de sociale situatie
 OV = Onafhankelijke Variabele
 AV = Afhankelijke Variabele

Hoofdstuk 1: Wat is sociale psychologie?
Hoe reageren individuen in sociale situaties? / Wat is de invloed van (de aanwezigheid en het gedrag
van) anderen op een individu?

 !!! je wordt ALTIJD door anderen beïnvloed !!!
o Watzlawick: je kan niet niet communiceren, je kan niet niet beïnvloed worden door
anderen
o We worden beïnvloed door anderen, of we willen of niet.
o  zowat alle gedrag = SOCIAAL GEDRAG (maar meestal expliciete interactie tussen
individuen)
 Want: we zijn kuddedieren
 We hebben anderen nodig, de overlevingskansen zijn groter in een groep
 “the irony of loneliness is we all feel it at the same time”

1.1. Studieobject en definitie




 Het materiële object
o Hoe wordt het gedrag van mensen beïnvloed door (het gedrag van) anderen?
o Beïnvloeding betekent zowel de observeerbare en bewuste beïnvloeding, als subtiele
en onbewuste beïnvloeding.




 Het formele object

, o De wetmatigheden in de manier waarop mensen met elkaar omgaan en door elkaar
beïnvloed worden.
o ‘positieve wetenschappen’: wetenschappen die aan observatie en metingen doen,
zoals chemie en natuurkunde.
o Men wil oorzaak en gevolg onderscheiden, erklären
 Definitie Allport:
o Sociale psychologie is de studie die tracht te begrijpen, verklaren en voorspellen hoe
de gedachten, gevoelens en gedragingen van een individu worden beïnvloed door
de geobserveerde, ingebeelde of impliciete gedachten gevoelens en gedragingen
van anderen.

1.4. Werkwijze van de sociale psychologie
1.4.1. Drie dimensies
1. Breedte-dimensie
 Een zo breed mogelijk onderzoek uitvoeren, met een zo veelzijdig mogelijke
theorievorming
o Breed mogelijk onderzoeksgroep
 Alle lagen, leeftijden, niveaus, geslachten, ect.
 MAAR geen 2 mensen gelijk, dus moeilijk voorwaarde
o Onderzoeksgroep moet toevallig zijn
 Goedkope proefpersonen: mensen die geld nodig hebben en om
die reden instemmen
 2 redenen met goedkope proefpersonen:
 Niet gemotiveerd
 Niet representatief
o Onderzoekgroep moet ook allochtoon zijn en niet enkel autochtoon

2. Diepte-dimensie
 De sociale geaardheid van de mens beschouwen en daaruit de bestudeerde
verschijnselen en wetmatigheden verklaren
 mens onder zijn opp. (onder zijn gedrag) bekijken. Soc. Geaardheid vd
beschouwen, en van daaruit de bestudeerde en wetmatigheden
verklaren/begrijpen  black-box
 we spreken over hypothetische constructen: kwaliteiten die we niet kunnen
zien, maar waarvan we wel veronderstellen dat ze er zijn

3. Hoogte-dimensie
 Theorie moet in de hoogte opgebouwd worden
 Empirische vaststellingen die de ondersteuning bieden voor de theorie
 Werken vanuit hypothetisch-deductief: vanuit een theorie proberen evidentie
te vinden in de empirie (veelal uit experimenten)

1.4.2. Het experiment als methode
 Een experiment is een stevige basis in de theorievorming
o Socius (meervoud socii): de andere in de sociale situatie, je hebt een proefpersoon
die samen met enkele socii deel uitmaakt van het gebeuren
o Pseudoproefpersoon: iemand die doet alsof hij ook een deelnemer aan het
onderzoek is

, o ‘naïve’ proefpersoon: echte proefpersoon die van niets weet
o Experimentele conditie: de situatie waarin de proefpersoon een bepaalde
manipulatie ondergaat
o Controleconditie: ‘nulmeting’, het gedrag van een proefpersoon zonder de
experimentele manipulatie
o Jukconditie: 2 proefpersonen ondergaan exact dezelfde onaangename prikkel
 Verschil: ene controle over prikkel andere niet

 Voordelen experiment:




o onafhankelijke variabelen : de veranderingen die je aanbrengt in de omgeving en die
je dus onder controle probeert te houden
o afhankelijke variabelen : de factor die afhankelijk is van die omgevingsinvloeden ; in
psychologie doorgaan (wijziging in ) het gedrag




 Nadelen experiment:

,  Oplossingen:




o Externe validiteit : mate waarin de onderzoeksresultaten generaliseerbaar (op gehele
populatie) zijn naar andere situatie dan die in het onderzoek.
o

Hoofdstuk 2: Hulpverlenend gedrag
 Plato
o Mensen zoeken enkel sociaal contact om hier voordeel uit te halen voor zichzelf, niet
uit behoefte aan anderen
o Mens is egoïstisch
 Toch vaak tegenovergesteld gedrag: ALTRUÏSME
o Ander centraal stellen
o Gedrag waar je zelf geen voordeel uit haalt
 MAAR: bestaat zo’n gedrag wel …