Markt- en Mededingingsrecht: DEEL 1

Markt- en mededingingsrecht
 Markt- en marktrecht
o ‘’Originally a market was a public place in a town where provisions and other objects
were exposed for sale; but the word has been generalized, so as to mean anybody of
persons who are in intimate business relations and carry on extensive transactions in
any commodity. A great city may contain as many markets as there are important
branches of trade, and these markets may or may not be localized. The central point
of a market is the public exchange, mart or auction rooms, where the traders agree
to meet and transact business. In London the Stock Market, the Corn Market, the Coal
Market, the Sugar Market, and many others are distinctly localized; in Manchester
the Cotton Market, the Cotton Waste Market, and others. But this distinction of
locality is not necessary. The traders may be spread over a whole town, or region of
country, and yet make a market, if they are, by means of fairs, meetings, published
price lists, the post-office or otherwise, in close communication with each other’’
 (Jevons, The Theory of Political Economy, 1871)
  niet meer aan een plaats gebonden
o “The market is not a place, a thing, or a collective entity. The market is a process,
actuated by the interplay of the actions of the various individuals cooperating under
the division of labor. The forces determining the – continually changing – state of the
market are the value judgments of these individuals and their actions as directed by
the value judgments. There is nothing inhuman or mystic with regard to the market.
The market process is entirely a resultant of human actions. Every market
phenomenon can be traced back to definite choices by the members of the market
society.”
 De markt is een proces, het is niet locatie gebonden
 Vrij markt, vrij mededinging is niet statisch maar iets dat constant evolueert
 Voorspellen hoeveel nieuwkomers klaarstaan de markt binnen te komen
 Kijken naar mededingingsrecht is meest ruime zin: hoe kom ik op de markt
(hoe toegang)? – hoe gedraag ik mij op de markt? – kan men mij sturen op de
markt(staatssteun)?
 (Von Mises, Human Action: A Treatise on Economics, 2007)
 Essentialia van EU mededingingsrecht
o wat? vrije mededinging bevorderen en beperken
 teveel vrije mededinging zou kunnen leiden tot uitsluiting: willen we niet
o wat? vijf takken
 restrictieve overeenkomsten en praktijken
 misbruik van machtspositie
 concentratiecontrole
 staatssteun
 openbare ondernemingen, diensten van algemeen economisch belang
 … niet in isolatie maar in interactie!
  gemeen aan 5 pijlers
o Toepassingsgebied
 Art. 101 VWEU
 Restrictieve praktijken o.a. kartelovereenkomsten

,  Bv. supermarkten waren bereid gevonden om aan boeren iets meer
geld te geven voor het rundsvlees
o Hoeveel mochten we niet weten
o Beklemtoond: onafhankelijk van elkaar gedaan
o Duurde niet lang hoeveel we wisten wat het was nl. 0,5 € per
volume…
o  mag het wel?
 Indien effectief volledig onafhankelijk van elkaar, dan
mag het
 Helpt boeren
 Rationeel parallel gedrag van supermarkten
 Indien minder onafhankelijk van elkaar (feit dat men
het beklemtoond,… zegt genoeg) dan is het illegaal
en moet het beboet worden
o  de lijn tussen wat kan en wat niet kan is heel dun
 Verbod van aanmelding
 Art. 102 VWEU
 = misbruik van machtspositie bv. big tech-zaken
 In Europa nog niet zover dat we zeggen ‘big is bad’ want grote
economische macht bedreigt onze democratie (Google bepaalt waar
we heen gaan, niet meer democratie) dus we moeten macht
opbreken
 In DMA: remedie van opsplitsing voorzien
 Nu: zo groot en sterk zijn als u wil, zolang u het behaalt omdat u
intrinsiek de beste bent, dan is het geen probleem
 Maar als u de macht gebruikt om artificieel voordelen uit de markt
te halen, die u zonder macht nooit zou hebben  probleem zijnde
misbruik van machtspositie
 Intentie speelt geen rol bij het bepalen of u misbruik van
machtspositie pleegt of niet
o Objectief element
o Kan zijn dat u iets doet met goede intenties dat toch misbruik
van machtspositie is
 Verbod om aan te melde
 Ver. 139/2004
 Preventieve luik van misbruik van machtspositie
 Waarom wachten tot het optreed? Laat ons het voorkomen
o Hoe? Alles wat artificieel groeit (niet omdat het de beste is)
door bv. overname, fusie, public takeover bid,.., laat ons het
op voorhand bekijken
 U moet het aanmelden en wachten op goedkeuring
o Laatste jaar 2 nieuwe aanmeldingen
 FDI screening
 FSR: Foreign Subsidy Regulation
 = concentratiecontrole
o Kwantitatief het belangrijkst
 Art. 107-108 VWEU
 = staatssteun

,  = wederzijdse ontwapening tussen lidstaten
 Lidstaten worden geleid door politici, deze zijn menselijk, als een
bedrijf naar politici gaat om zoveel staatssteun omdat anders x aantal
mensen ontslagen gaan worden, dan politici de neiging toe te geven
 Dus belastingsteun naar lobbyende bedrijven die het misschien niet
echt nodig hebben/ niet om markt mochten zijn
 Enkel in welomschreven gevallen vastgelegd door Europa, niet door
de politici
 Bestaat niet op deze manier in de VS
 Art. 106 VWEU
 Alles wat publieke ondernemingen zijn
 D.w.z. 50 + 1 % van aandelen in handen van overheid
 Ook diensten van algemeen economisch belang (DAEB)
o = dienst die wij als samenleving zo belangrijk vinden dat
iedereen er toegang toe moet hebben aan een redelijke prijs
en redelijke kwaliteit
o Bv. utilities, basisbankdienst, basismediadienst,
basisverzekering, rechtsbijstandverzekering,…
 Maakt samen met art. 107 VWEU dat mededingingsrecht niet enkel
gaat om het te bevorderen van mededinging maar ook stoppen van
teveel mededinging waardoor het tot sociale uitsluiting zou leiden
o waarom mededingingsrecht?
o ‘consumentenwelvaart’ verhogen
 wat is ‘consumentenwelvaart’ + is dit het enige doel?
 Bv. laagste prijs, keuze,…
 Gaat ook over bevorderen van innovatie, bevorderen van competitief
proces
 Waarom willen we via mededingingsrecht de samenwerking
vergroenen? Waarom zegt niemand dat we via data privacy recht de
samenleving moeten vergroenen?  we willen absoluut dat het
mededingingsrecht alles doet
o Reden: geen ander recht even krachtig als het
mededingingsrecht
o Dus moesten we het recht kunnen inzetten om
mensenrechten te bevorderen, klimaat te verbeteren, … dan
iets met tanden dat nobele doelstellingen kan verwezenlijken
 Ons idee over doelstellingen mededingingsrecht helpt ons zaken te
begrijpen/ winnen/ verliezen
 Europese Commissie die zich profileert als kampioen van green deal
en zegt dat ze het mededingingsrecht wil gebruiken om
klimaatvriendelijk Europa te krijgen is degene die het meest op de
rem staat
o Waarom? er zijn vele commissies en het ene is wat strenger
dan het andere
 cf. Beschikking EC 3.10.2014 in Zaak M.7217 – Facebook/Whatsapp +
Beschikking EC 18.5.2017 boete van €110 mio voor Facebook

,  FB koopt Whatsapp, op dat ogenblik staat de wereld te roepen
‘commissie doe het niet’ want hier zijn grote privacyaspecten aan
verbonden
o Merger leidt tot koppeling gebruikersgegevens met als doel
ze op beide applicaties te krijgen
o Commissie keurt merger goed, wel bewust van alle bezwaren
over privacy
o Maar: ‘privacy related concerns don’t fall under the scope of
competition law but within the scope of EU data protection
rules’
o FB gaat dit heel graag horen, veel liever bekeken worden
door data protection rules dan competition rules: deze
overheden zijn zwakker
o Men heeft enkel echt schrik van mededingingsrecht
o Eerste wat FB en whatsapp gedaan hebben, zijn deze
gegevens gekoppeld: achteraf boete opgelegd voor FB van
110 miljoen € om te straffen dat er gelogen was
 cf. Bayer/Monsanto in 2018
 digital agriculture: agriculture te maken met grote spelers op de
markt (satelliet): zaden verhuren te gebruiken op veld en pesticiden
verhuren om ervoor te zorgen dat zaden goed hun werk doen
 al deze zaken zitten bij enkele zeer grote spelers
 grote spelers vinden dat het tijd wordt groter te worden
 ze gaan onderling fusioneren
 een van deze fusies is Bayer/ Monsanto
 waarschuwing aan Commissie: zijn al veel te machtig apart, als je ze
laat fusioneren dan manifest voor voedselveiligheid, consumenten,
milieu en klimaat
o bezorgdheden van groot belang, maar zijn niet de basis van
een fusie-beoordeling
o  maar enkel fusie bekijken van competitief perspectief
o ‘staat dit ergens?’ ‘Mag commissie er geen rekening mee
houden?’
 Neen: Commissie mag er wel rekening mee houden
 GC 2014 – ECJ 2017 – GC 2022, arresten in Intel
 Exclusiviteitskortingen door Intel: als je chips exclusief daar koopt,
dan krijgt u een korting
 Traditioneel: exclusiviteitskortingen waren objectrestrictie  zo
duidelijk verkeerd dat commissie niet hoeft na te gaan wat effecten
ervan op de markt zijn
o Sanctioneren zonder effecten na te gaan
 Intel economische studies laten maken dat consument eigenlijk beter
geworden is van exclusiviteitskortingen: computerproduct krijgt
korting, dus goedkopere computer aanbieden aan consument
o Dus consument is er beter van
 Commissie: kijkt naar studies maar ze hoeven er niet naar te kijken
want persé verboden -> boete opgelegd