samenvatting aandoeningen van het spijsverteringsstelsel

Vak: pathologie




HOOFDSTUK 9: AANDOENINGEN AAN HET SPIJSVERTERINGSSTELSEL

9.3 DIAGNOSTISCHE ONDERZOEK
Lichamelijke onderzoek:
Bestaat uit:
 Inspectie mondholte
 Inspectie auscultatie (aan- of afwezigheid vn peristaltische
darmgeluiden)
 Percussie en palpatie v/d buik (pijn en tumoren lokaliseren)
 Rectaal toucher (op indicatie)

Meten:
 Koorts -> indicatie voor infectie in maag-darmkanaal
 met thermometer

observeren van feces:
 Vorm, consistentie, hoeveelheid, geur, kleur vn feces
 Bijmenging vn pus/bloed
 Helderrood bloed in ontlasting: afwijking distale deel dikke darm,
endeldarm
 Strepen rood bloed: hemorroïden,
rectumcarcinoom(endeldarmkanker)
 Melena: bloedingen hoog in maag-darmkanaal
o Symptoom zijn vn bloedende maagzweer/maagkanker
 ijzertabletten -> zwarte ontlasting

Laboratoriumonderzoek:
 Uit veneus bloed: ontstekingsparameters leukocyten, CRP, BSE,
elektrolyten, nierfunctie, lever- en pancreasenzymen
 Verhoogde concentraties vn leverenzymen: ASAT, ALAT, gamma-GT
en alkalische fosfatase -> beschadiging vn lever
 Verhoogde concentraties vn pancreasenzymen: beschadiging vn
pancreas
 Laag albuminegehalte en verhoogde protrombinetijd: aanwijzing
leverfalen
 Anemie uitsluiten-> hemoglobinegehalte in bloed meten
 Verhoogde bilirubinegehalte: leveraandoeningen of verstoorde
afvoer via galwegen
 Immunoglobuline: verdenking op virale hepatitis


9.4 AANDOENINGEN VAN DE MOND
 Ontstekingen van de slijmvlies in de mond:
 Stomatitis= ontsteking vn mondslijmvlies




1

,Vak: pathologie



 Gingivitis en parodontitis= ontsteking vn tandvlees
 Parotitis= ontsteking vn speekselklieren, oor speekselklieren

9.4.1 STOMATITIS


RISICOFACTOREN
Verhoogd risico voor pt die te maken hebben met:
 Verzwakt afweersysteem door verminderde speekselproductie
(xerostomie), langdurig antibioticagebruik, immuundeficiëntie,
behandeling met cytostatica
 Psychische of lichamelijke stress
 Voedingsdeficiëntie
 Menstruatie
 Roken

ETIOLOGIE
Oorzaak vaak onbekend

Bekende oorzaken indelen in infectieuze en niet-infectieuze oorzaken
 infectie met micro-organismen
o Virussen: herpes-simplex virus (HSV)
o Gisten: Candida albicans
o Schimmels
o Bacteriën: streptokokken
 Voedingsdeficiëntie
o Te kort aan vitamine
 Bestraling v/h hoofd-halsgebied
 Chemotherapie
 Lokale beschadiging of trauma vn mondslijmvlies
 Allergie voor bepaalde dingen (voedingsmiddelen, smaakstoffen,
GM)

PATHOFYSIOLOGIE
Stomatitis is ontsteking vn mondslijmvlies gaat gepaard met specifieke
ontstekingsverschijnselen




SYMPTOMEN
Belangrijkste symptomen:
 Roodheid
 Zwelling
 Pijnlijk




2

,Vak: pathologie



 Droge gevoelige mond (kan voorkomen)
 Smaakveranderingen

Afhankelijk vn oorzaak kan er andere symptomen optreden:

Herpes stomatitis:
 Kleine blaasjes die uitgroeien tot grote, pijnlijke zweren rondom de
mond
 Symptomen verdwijnen binnen 2weken
 Virus trekt zich terug in ganglia en kan worden geactiveerd door
stressvolle situaties of onderdrukking afweersysteem

Spruw:
 Witgele melkachtige plekken op mondslijmvlies (afschraapbaar)
 Onder die plekken is slijmvlies ruw en ontstoken

Stomatitis aphthosa (aften):
 Terugkerende ontstekingen
 Oppervlakkige zweertjes met rode rand
 Verdwijnen spontaan binnen 1-2 weken
 Begint meestal op kinderleeftijd
 Blijven met enige regelmaat terugkeren

DIAGNOSTIEK
Uitgebreide anamnese en inspectie vn mondslijmvlies
Aandacht voor:
 Gebruik vn geneesmiddelen
 Seksuele gewoontes

Specifieke symptomen:
 Aften, blaasjes, witgele plekken
 De plaats en verspreiding vn slijmvliesafwijkingen

Aanvullend onderzoek:
 Microbiologische onderzoek vn wanguitstrijk
 Pathologisch onderzoek vn biopt

Vermoeden allergie (huidtest uitvoeren)

BEHANDELING
Afhankelijk vn onderliggende oorzaak

In meeste gevallen zal ontsteking vanzelf genezen

Bacteriële stomatitis wordt behandeld met antibiotica




3

, Vak: pathologie



Orale candidiasis wordt behandeld met orale antimycotica

Symptomatische behandeling gericht op vermindering v/d klachten,
mondverzorging, pijn

COMPLICATIES
Gewichtsverlies en/of uitdroging omdat eten en drinken gevoelig kan zijn

De ontsteking zich uitbreiden en leiden tot bacteriemie sepsis

PREVENTIE
Goede mondverzorging, weerstand, gezonde voeding, voldoende rust,
voldoende lichaamsbeweging




4