SAMENVATTING KVL BIJ PERSONEN MET EEN ONTWIKKELINGSSTOORNIS (16/20)

HOOFDSTUK 1: WAT ZIJN
ONTWIKKELINGSSTOORNISSEN?
TERMINOLOGIE EN AFBAKENING
DEFINITIE:
neurobiologische stoornis (1) in de (vroege) ontwikkelingsperiode (2) met
ontwikkelingsachterstanden (3) die levenslang beperkingen (4) veroorzaakt

Term subtypes gebruiken we niet meer, doordat:
- Variatie binnen een ontwikkelingsstoornis hebben meestal dezelfde oorzaak
- Meer dimensionele benadering i.p.v. sterk categoriaal
- Dynamische concept i.p.v. statisch concept

WEL: fenotypes/ klinische beelden= mogelijke subgroepen binnen elke ontwikkelingsstoornis

CRITERIA ONTWIKKELINGSSTOORNIS
1) Significant meer problemen dan gemiddeld

2) Op verschillende dimensies

3) De problemen zijn hardnekkig/persistent

4) De problemen zijn pervasief (= in # contexten)

5) Niet leeftijdsadequaat

6) Significante belemmering in dagelijks leven

Last op verschillende levensdomeinen.

PRIMAIRE EN SECUNDAIRE KENMERKEN:

Primaire kenmerken: kernsymptomen, diagnostische kenmerken
Secundaire kenmerken: gevolg van de primaire kenmerken


DENKKADERS

HET BEM-MODEL

B= bio
E= ecologisch (omgeving)
M= multifactorieel

,3 kenmerken:

1) Multilevel model
4 Elkaar beïnvloedende analyseniveaus: genen, neurobiologisch, neuropsychologische & gedrag.

2) Multideficit model
Combinatie risico en protectieve factoren

3) Transactioneel
Kind <-> omgeving




- Genetisch niveau
Erfelijkheidsfactor!

- Neurobiologisch niveau
Oorsprong: hersenontwikkeling.
Afwijkingen > neuro anatomisch (bouw), neurofysiologisch (werking hersengebieden) of
neurochemisch (werking neurotransmittersystemen) zijn
Factoren verstoorde hersenprocessen: genetische, omgevingsinvloeden tijdens zwangerschap &
bevalling
- Neuropsychologisch niveau (cognitieve functies)
Bv. executieve functies

- Gedragsniveau

, - Interacties met de omgeving



HOOFDSTUK 2: DIAGNOSTIEK EN
BEGELEIDING BIJ
ONTWIKKELINGSSTOORNISSEN
1.INLEIDING

Diagnostiek= volledige proces van aanmelding tot conclusie, hypothesen die afgetoetst

Begeleiding= alle ondersteuningsvormen

2.SOORTEN DIAGNOSTIEK

1) Onderkennende, verklarende en handelingsgerichte diagnostiek (kunnen herkennen in casus)

Onderkennende/beschrijvende diagnostiek: “Wat is er aan de hand?”
Verklarende diagnostiek: “Oorzaak?” “Beïnvloedende factoren?”
Handelingsgerichte diagnostiek: “Hoe best begeleiden?”

2) Screening, (categoriaal classificerende) diagnostisch onderzoek, assessment
Screening:
1ste Stap onderkennende diagnostiek. Risico op stoornis nagaan. Screeningsinstrumenten.
Diagnostisch onderzoek:
Formele, onderkennende diagnose. Diagnostische instrumenten
Assesment:
Sterke & zwakke kanten kind


3.INSTRUMENTEN VOOR DIAGNOSTIEK


SCREENINGSINSTRUMENTEN
 = vragenlijsten met uitspraken. Ingevuld door ouders, leerkracht, kind zelf … Breed & specifiek
 Brede screeningsvragenlijsten breed scala van probleemgedrag
 Specifieke screeningsvragenlijsten = beperkt aantal probleemgedragingen bevraagt (bv. ADHD, ASS)
 Voorbeelden brede screeningsvragenlijsten:
o ASEBA = Achenbach System of Empirically Based Assessment
 CBCL = Child Behavior Checklist
 TRF = teacher Report Form
o SDQ = Strengths and Difficulties Questionnaire
o SEV

,DIAGNOSTISCHE INSTRUMENTEN
 = Ingezet tijdens diagnostisch onderzoek. Het gaat om tests, observatieschalen, interviews.


ASSESSMENTINSTRUMENTEN
 = Voor breed assessment (bestaan uit instrumenten die hierboven staan. Verzamelen info over
omgeving & kind

4. AANDACHTSPUNTEN BIJ DIAGNOSTIEK


• COMORBIDITEIT EN DUBBELDIAGNOSES
• DIFFERENTIAALDIAGNOSTIEK EN DIFFERENTIAALDIAGNOSES
• MULTIDISCIPLINAIR EN MULTIMODAAL
• OVER – EN ONDERDIAGNOSTICERING

5.DIAGNOSTISCH PROCES BIJ EEN ONTWIKKELINGSSTOORNIS

5 fasen:

1. VERKENNINGSFASE
- Eerste informatieverzameling
- Brede screeningsvragenlijst

2. STRATEGIEFASE
- Hypothesen formuleren

3. ONDERZOEKSFASE
- Toetsen onderkennende hypothesen
- Bv. gedragsobservatie (= specifiek)

4. INTEGRATIEFASE
- Voorbereiden adviesgesprek

5. ADVIESFASE

, 7.INSTANTIES VOOR DIAGNOSTIEK EN/ OF BEHANDELING


Overzicht:
Instantie Diagnostiek Begeleiding/behandeling Gesubsidieerd Niet-
gesubsidieerd
COS X X
CLB X X
CAR (=centrum voor X X X
ambulante revalidatie)
CGG X X X
Mono en X X X
multidisciplinaire
praktijken

Specifieke diensten X X
Residentiële diensten X X
RCA (= X X
referentiecentrum voor
autismespectrumstoornis


8.BELANG VROEGDIAGNOSTIEK


Hersenen jonge kinderen > meer plasticiteit

HOOFDSTUK 4 –
COMMUNICATIESTOORNISSEN
INLEIDING

= stoornissen in de communicatie die gekenmerkt worden door een verstoorde ontwikkeling van
taal, spraak en/of sociale communicatie

In de praktijk vaak andere term => primaire Spraak – en Taalontwikkelingsstoornissen (STOS)

- Communicatie: handeling waarbij mensen via verbaal of non verbaal gedrag invloed op
elkaar willen uitoefen
- Taal: belangrijkste communicatiemiddel (bv; kennis opdoen adhv taal, gevoelens uiten, om
ervaringen uit te wisselen, gedachten uit te wisselen)

Componenten van de taalontwikkeling: !!!
Taalbegrip (Passief) versus Taalproductie (Actief)
- Taalbegrip: begrijpen
- Taalproductie: gebruiken

KENMERKEN

PRIMAIRE GEDRAGSKENMERKEN/ FENOTYPES